1893 N°. 128.
Zaterdag 28 October.
80sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiën voor wren op den dag der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten eH de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 27 October 1893.
De eerste der drie voorstellingen, vol
gens abonnement door het Hollandsch too*
neelgezelschap van den beer A. Van Lier
van Amsterdam gedurende dit seizoen alhier te
geven, bad gisteravond plaats in de Schouwburg
zaal der Sociëteit V. O. V. Het blijspel »Met
vreemde Veeren", naar het Hoogduitsch van Carl
Schönfeldwerd op uitstekende wijze opgevoerd. De
verschillende rollen waren, zooals we dit van het
gezelschap van den heer Van Lier gewoon zijn, zon
der uitzondering in goede handen. Het zou onbillijk
zjjn den eenen acteur of actrice meer of minder lof
toe te zwaaien dan den anderen, want ieder bracht
er bet zijne aan toe het vrij talrijk publiek een
recht aangenamen avond te verschaffen. Zooveel
gunstigs kan van het stuk zelf niet getuigd worden.
Het geeft, evenals de meeste blijspelen, een aantal
overdreven, onnatuurlijke toestanden te aanschou
wen, zooals die in het werkelijk leven als het ware
ondenkbaar zijn, die echter meermalen, en misschien
juist daarom, stof geven tot een hartelijken lach.
Zoo niet een gebrek, dan toch zeker iets vreemds
is het in dit blijspel, dat eerst in het allerlaatste
gedeelte de titel: »Met vreemde Veeren" pronken,
tot zijn recht komt. De strekking van het stuk
komt neer op de bevestiging van het gezegdeloon
naar werk.
Ook het nastukje »Nou", een minnespel door
Floris Van Westervoortwerd vlug en flink afge
speeld. De heer Bouwmeester toonde in de rol van
Keesje hoeveel verschillende beteekenissen kunnen
gelegd worden in het woord »Nou" door de ver
schillende wijzen, waarop het wordt uitgesproken.
Ook mej. Cohen kweet zich als Marijntje uitstekend
van hare taak.
Op grond van het welslagen dezer eerste voor
stelling hopen en verwachten we, dat ook de vol
gende niet minder bezoekers zullen trekken, wat
zeker wel het geval zal zijn, vooral als het gezel-
Bchap ook eens met een eenigszins degelijker stuk
optreedt.
De St.-Ct. (no. 253) bevat de statuten van
de vereeniging Christelijke Volksbond,
te Goes.
Art. 1 bevat het doel der vereeniginghet streven
naar eene vreedzame oplossing van het maatschap
pelijk vraagstuk en in het bijzonder naar de ver
heffing van den werkmansstand.
De bond tracht dit doel te bereiken
a. door het pogen om werk te verschaffen aan
hen, die buiten hunne schuld werkloos zjjn;
b. door het oprichten en in stand houden van
een werkbureau voor werkzoekenden, die na grondig
onderzoek aan werkgevenden worden aanbevolen
c. door het oprichten van eene kamer van navraag
d. door het houden van samenkomsten, aan de
bespreking der maatschappelijke vraagstukken gewijd.
Ierseke. Eindelijk zijn de bestekken voor de
vergrooting der beide scholen door het
Ministerie goedgekeurd en bij het gemeentebestuur
ontvangen.
Wat men gehoopt had, dat in 1892 nog tot stand
zou komen, zal nu pas in 1894 verkregen worden,
want het is nu natuurlijk te laat om nog met den
bouw te beginnen. Twee winters zullen dan de
scholen door deze vertraging geleden hebben.
In Mei 1892 werden de bouwplannen opgezonden,
in Maart jl. ontving het gemeentebestuur bericht,
dat de subsidie was toegestaan en toch moest het
nu nog October worden eer alles beslist was.
De heer G. J. V r o 1 ij kklerk der tele-
graphie 2e klasse, is verplaatst van Oudenbosch
naar Ierseke.
Wolfertsdijk. Op aanstaanden Woensdag, 1
Nov., zal de Commissaris der Koningin, 's namiddags
omstreeks 2 uur, deze gemeente komen bezoeken, en
audiëntie verleenen.
middelburg1. Met den trein 8.58 kwam gister
avond hier aan de Minister van Binnenlandsche Zaken,
de heer mr. J. P. R. Tak van Poortvliet.
De heer Tak verblijft ten huize van zijn zwager,
den heer dr. A. Van der Swalme.
Het departement Middelburg der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen zal in December
zijn lOOjarig bestaan vieren.
De najaarsvergadering der Prov.
Staten zal geopend worden Dinsdag 7 November,
des avonds te half acht uur.
In de najaarszitting der P r o v i n c.
Staten van Zeeland komt o. a. ter tafel een
voorstel van Gedep. Staten tot het verleenen van
een subsidie aan eene Nederlandsche maatschappij,
voor den aanleg van eenen stoomtramweg
van Brouwershaven naar Steenbergen.
Het concept-besluit heeft de strekking om voor j
dat doel aan het aanvragend comité een subsidie
te verleenen tot zoodanig bedrag als blijken zal dat
de aanleg van den stoomtramweg, onder toezicht
door of vanwege Gedeputeerde Staten, zal vorderen,
verminderd met een bedrag van 480,900met
dien verstande dat het subsidie niet meer zal be
dragen dan 250,000, en niet in ééns, maar met i
bijrekening van enkelvoudige rente, in 20 jaarlijksche i
termijnen zal worden uitgekeerd; o. a. onder voor
waarde
lo. dat de geheele onderneming uiterlijk 1 Juli
1897 in exploitatie kóme en onafgebroken blrjve;
2o. dat door belanghebbende gemeenten en polders
subsidiën worden verstrekt tot een gezamenlijk be
drag van ten minste ƒ73,500 en de hun toebehoo-
rende, voor den aanleg van den tramweg noodige
eigendommen kosteloos in gebruik worden
hem te wijten is; dat hij met de uitspraak van
Ged. Staten ten eenen male onbekend was en zelfs
meende dat hij voor den dienst was aangewezen,
terwijl hij ook geen gebruik heeft gemaakt van de
gelegenheid om bezwaren in te brengen.
De Kon. beslissing zal later worden
Overeenkomstig de onlangs vermelde
sing, dat »de Gereformeerde Kerk" rechtspersoon
lijkheid bezit en dus voor hare scholen aanspraak
heeft op de rijksbijdrage krachtens de onderwijswet,
zijn, blijkens Woensdag bij den Raad van State, afd.
voor de geschillen van bestuur, ingekomen konink
lijke besluiten, thans ook rijksbijdragen over
1892 toegekend o. a. voor de scholen der
gereformeerde kerk te Nieuwdorp, gemeente 's-Heer
Arendskerke, 250, te Ter-Neuzen ip de Lange
Kerkstraat ƒ900, te Veere in de Kapelstraat ƒ362,50,
te Middelburg (A.) in de Gravenstraat 1000.
Tot tweeden gemeente-geneesheer te Apeldoorn
is benoemd dr. S. J. Van Nooten, te Axel.
Naar men verneemt, is de door den Minister
van Financiën toegezegde gedeeltelijke her
ziening van de wet op de personeele
belasting aan zijn departement bijna voltooid.
Eene wijziging in de successiebelasting en in de
zegelbelasting zouden o. a. het equivalent moeten
leveren voor de vermindering van ontvangsten, die
daaruit voor de schatkist zou voortvloeien.
Het moet in de bedoeling liggen de partiëele her
ziening zooveel mogelijk gelijktijdig met de bedrijfs
belasting in te voeren, zoodat de indiening der voor
stellen niet lang meer zal uitblijven.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen
Dinsdag 14 November, des namiddags te 3 uur.
In deze vergadering zal de centrale afdeeling voor
stellen daags daarna 16 wetsontwerpen in de sec
tiën te onderzoeken, waaronder die betreffende de
grondbelasting, de verveningen en het wetsvoorstel-
Hartogh tot wijziging der Burgerlijke Rechtsvor
dering.
Eene niet onbelangrijke quaestie
werd Woensdag behandeld voor den Raad van State,
Afd. voor de geschillen van bestuur.
Een loteling uit de samengevoegde gemeenten
Stratum en Tongelre werd van den dienst bij de
nationale militie vrygesteld wegens krankzinnigheid,
evenwel op een attest hetwelk zijnen broeder be
trof. De officier van justitie te 's-Hertogenbosch,
deswege om advies gevraagd, verklaarde, dat er z. i.
geen termen waren om den loteling wegens gebruik
making van een valsch attest te vervolgen, omdat
gebleken was, dat de vrijstelling het gevolg is ge
weest van nalatigheid en schromelijke achteloosheid
aan de zijde van het gemeentebestuur, zoodat er
geen sprake kon zijn van valschheid in den zin der
strafwet, noch ook volgens art. 178 der militiewet
(volgens hetwelk hij, die door overlegging van een
valsch attest vrijstelling van den dienst heeft ver
kregen, ingeval van geschiktheid voor den dienst,
voor den tijd van 7 jaren wordt ingelijfd en gedu
rende 2 jaren onder de wapenen gehouden). Na dit
advies verklaarde de minister van binnenlandsche
zaken toch grond te vinden om de zaak krachtens
art. 178 voornoemd aan het oordeel van Ged. Staten
te onderwerpen, omdat voor de toepassing van art.
178 niet wordt vereischt dat met opzet gehandeld
zjj. Gedep. Staten vonden echter geen termen om
gemeld artikel op den loteling toe te passen. Over
eenkomstig het verlangen van den Minister van bin
nenlandsche zaken werd daarop door den Commis
saris der Koningin in Noord-Brabant tegen het
besluit van Gedeputeerden beroep ingesteld, zoodat
de quaestie eerlang in hoogste instantie zal worden
beslist. Nadat de zaak bij de afdeeling van den
Raad van State voor de geschillen van bestuur was
aanhangig gemaakt, heeft de belanghebbende loteling
in eene memorie nog meegedeeld, dat hij van de
vergissing (eene verwarring van de voornamen van
hem en van zijn in een geneeskundig gesticht voor
krankzinnigen verpleegd wordenden broeder) geen
kennis heeft gedragendat de vergissing niet aan
Door de kiesvereeniging Burgerplicht te Veendam
is tot voorloopig candidaat voor de Tweede Kamer
in het kiesdistrict Veendam gesteld mr. P. J. G.
Van Diggelen te Zwolle.
De heer Treub gaf bij telegram kennis, dat, als
hij tot lid der Tweede Kamer gekozen werd, hij
bedanken zou als wethouder.
Het Nieuws van den Dag vernam van den heer
Treub zei ven, dat hij aanvankelijk de candidatuur voor
Veendam weigerde, doch na langdurige briefwisseling
ten slotte toch toegestemd heeft. De voornaamste
overweging is daarbij geweest, dat mr. Treub van
alle radicale woordvoeders bet meest bekend was
in het district en zijne candidatuur dus de meeste
kansen opleverde.
De liberale kiesvereeniging te Stadskanaal, in het
district Veendam, heeft den heer mr. J. A. Van
G i 1 s e te Rotterdam candidaat gesteld.
De candidaat der katholieke kiesvereeniging te
Roermond voor het lidmaatschap der Tweede Kamer,
de heer W. Everts, heeft d© candidatuur aan
genomen.
De onverwachte pensioneering van den kolo
nel Vogel maakt eene groote opschuiving in het
hoofdofficierskorps der infanterie noodzakelijk, welke
bovendien tal van verrassingen zal opleveren.
Vad.)
Het technisch personeel van de Rijkstele-
graaf zal worden uitgebreid met 3 adspirant-
ingenieurs en 2 opzichters der telegraphie.
Tot nu toe bestaat het ingenieurs-personeel der
telegraphie in actieven dienst slechts uit een hoofd
ingenieur en een ingenieur.
Na eerst de juristen te hebben ondervraagd
over het geoorloofde van de toepassing der
hypnose op verdachten, heeft de Amsterdam-
sche Courant zich nu tot de geneeskundigen gewend,
om hun oordeel te vernemen over de ongevaarlijk
heid en de betrouwbaarheid der hypnose. Van de
ontvangen antwoorden nemen we hier de twee vol
gende op
Dr. A. W. Van Renterghemte Amsterdam.
Volgaarne voldoe ik aan uwen wensch en wil u
in korte woorden mijne meening doen kennen, in
zake de twee door u gestelde vragen
1. Mag het hypnotiseeren ongevaarlijk heeten
voor de gezondheid van den hieraan onderworpen
persoon
2. Is de toepassing van het hypnotisme betrouw
baar ter bekoming van aanwijzingen van verdachten
Ad 1. Naar mijne schatting heb ik ruim 65,000
malen hypnose verwekt en weet stellig en zeker,
dat ik in al die gevallen geen enkele maal eenig
nadeel heb berokkend aan den gehypnotiseerden
persoon.
Ik acht het evenwel mogelijk, dat de gezondheid
van den gehypnotiseerde gevaar loopt, zoo de hyp
notiseur niet in allen deele der zake kundig en
ervaren is, en wanneer sommige hypnotische pro
cédés worden toegepast tegen den wil van den
hieraan te onderwerpen persoon.
Ad 2. Elk hypnotiseur van eenige ervaring weet,
dat slechts 10 a 15 pet. van de personen, die zich
goedschiks aan het hypnotiseeren onderwerpen, bij
de eerste proefneming genoegzaam of na enkele
séances in dien toestand komen, waardoor hunne
zelf-contröle geheel verloren gaat en zij zich willoos
beheerschen laten door vreemde suggestie.
Het hypnotiseeren van personen tegen hunnen wil
zal, uit den aard der zaak, belangrijk moeielyker
zjjn, en het percentage van genoegzaam geïnfluen-
ceerden stellig veel lager, ja zelfs zeer gering zijn.
Een verdachte, dien men ter bekoming van aan
wijzingen onder hypnose tracht te brengen, kan
hypnose simileeren, en ook de kundigste hypnotiseur
dan hierdoor misleid worden.
Ik ontken, op grond van het bovenstaande, de mo
gelijkheid niet om aan in hypnotischen toestand ge
brachte verdachten aanwijzingen te ontlokken. Doch
dat die aanwijzingen steeds betrouwbaar zullen zijn,
zou ik niet gaarne beweren".
Dr. J. Van Deventerdirecteur van het krankzin
nigengesticht »Meerenberg"
Gaarne geef ik op uw verzoek van 21 dezer als
mijne meening te kennen:
1. dat het hypnotiseeren voor de gezondheid niet
ongevaarlijk mag heeten, en dat reeds eene enkele
hypnose schadelijk kan zijn, tenzij aangewend door
een deskundige, onder door dezen te bepalen om
standigheden, met toestemming van den te hypno
tiseeren persoon, en hij zich van diens lichamelyken
en geestelijken toestand vooraf zoo nauwkeurig mo
gelijk op de hoogte heeft gesteld
2. dat het hypnotiseeren ter bekoming van aan
wijzingen van verdachten niet steeds betrouwbaar
is, zoowel omdat de gehypnotiseerde niet steeds de
waarheid spreekt, als omdat in hypnose, evenals in
wakenden toestand, suggestie kan plaats vinden, zon
der dat de hypnotiseur er zelf van bewust is.
Eene verklaring op zich zelf beschouwd, onder
welke omstandigheden ook afgelegd, kan nimmer als
absoluut betrouwbaar bewijsmiddel worden aange
merkt.
Dit sluit natuurlijk niet uit, dat door de gehyp
notiseerden belangrijke aanwijzigingen kunnen wor
den gedaan.
De commissie in zake Neerboach is,
naar gemeld wordt, voortdurend werkzaam. De om
vang van het onderzoek is evenwel oorzaak, dat zij
hare taak niet zoo spoedig zal kunnen voleindigen
als in den aanvang verwacht werd.
In deze maand zijn de verschillende sub-commis
sies aan den arbeid geweest. In het begin der vol
gende maand zal waarschijnlijk wederom eene ver
gadering der geheele commissie worden gehouden,
waarin rapporten van de sub-commissies zullen wor
den behandeld.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar de Ned. Herv.
te St. Filipsland door ds. W. H. Dykman
te Breskens.
Op verzoek is door den gemeenteraad te Mid
delburg aan den heer dr. H. Japikse eervol ontslag
verleend als leeraar in de natuurkunde aan de
Burger-Avondschool.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Zitting van 27 October 1893.
Heden is J. P., 33 j., voorheen brievengaarder en post
bode bij het hulpkantoor te Wilhelminadorp, wegens
het opzettelijk gebruik maken van eene vervalschte
authentieke akte als ware zij echt en onvervalscht,
uit welk gebruik eenig nadeel kon ontstaan, en het
door een ambtenaar opzettelijk verduisteren van
gelden die hij in zijne betrekking onder zich heeft,
veroordeeld tot eene gevangenisstraf van éen jaar.
Verder werden nog veroordeeldJ. De K. Az.,
14 j., te Wolfertsdijk, wegens diefstal tot f 5 of 5
dagenM. B., 66 j., te Hoedekenskerke, wegens
strooperij tot f 1 of 1 dag; J. D., 11 j. en J. D.,
beiden te Hansweerd, wegens stroopery tot f 3 of
3 dagen.
Vrijgesproken zijnJ. W., 18 j., te Hansweerd,
beklaagd van mishandeling; H. I. K., 14 j., te Wol
fertsdijk, beklaagd van diefstalJ. F. Iz., 12 j. en
J. De K. Az., 14 j., beiden te Wolfertsdijk, böklaagd
van stroopery.
Bij bevelschrift der Arrondissements-rechtbank
te Middelburg van den 26 October 1893 is O. M. M.,
oud 18 jaar, werkman, geboren te Heinkenszand,
wonende te Ierseke, thans in hechtenis, buiten ver
volging gesteld, gelast dat bij in een krankzinnigen
gesticht zal worden geplaatst gedurende een proef
tijd den termijn van een jaar niet te boven gaande,
en zulks vermits uit een rapport van den heer F. M.
Cowan, medicinae doctor, arts, eerste geneesheer van
het geneeskundig gesticht voor krankzinnigen te
Dordrecht, is gebleken, dat het den beklaagde ten
laste gelegde feit (brandstichting) hem wegens de
gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke storing zijner
verstandelijke vermogens niet kan worden toege
rekend.
De onder verdenking van misdrijven tegen de
zeden in bewaring gestelde Haagsche predikant T.
is, meldt men, buiten vervolging gesteld voor feiten,
die hij kort vóór zijne inhechtenisstelling zou hebben
gepleegd, en zal zich alleen te verantwoorden hebben
wegens vroeger gepleegde en nog niet verjaarde be
drijven, die bij de gerechtelijke instructie aan het
licht zijn gekomen.
Tegen 9 November is ter zake van soortgelijke
handelingen voor de rechtbank in Den Haag gedag
vaard de gep. luitenant-kolonel C., een man van 74
jaar, in Den Haag woonachtig.
De rechtbank te Gravesend heeft uitgemaakt,
dat de dood van den matroos van de Star of the
Oceandie door de Prinses Marie van de maatschappij
Zeeland" werd aangevaren, aan een ongeluk te
wijten is. De jury betuigde baar ongenoegen over
het feit, dat de kapitein van het Nederlandsche schip
geen boot uitgezet had om te pogen de bemanning
te redden en verzocht den coroner de Nederlandsche
regeering te vragen de snelheid van mailbooten te
verminderen, daar zij het verkeer benadeelt.
