1893 N°. 125.
Zaterdag 21 October.
80s,e jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Yrydagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders.
Inzending van
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 cfc.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
advertentiën vóór 8 aren op den dag der uitgave.
GOES, 20 October 1893.
De Standaard betuigt, gelijk te verwachten
was, haar ingenomenheid met den uitslag der Mid-
delburgsche Staten-verkiezing, maar vestigt meteen
de aandacht op de zonderlinge partijverhouding in
deze provincie. In de Prov. Staten berust de thans
verkregen meerderheid op de samenwerking
van anti -revolutionairen en Room
se h e n terwijl deze laatsten bij de vorige Tweede
Kamer-verkiezingen op Zuid-Beveland en in het 4e
en 5e district omgekeerd met de liberalen tegen de
anti-revolutionairen zijn gegaan.
Een Janws-houding, die uiteraard op den duur
niet zoo blijven kan.
Eenzelfde party kan niet in de Staten ja, en bij
de stembus voor de Tweede Kamer neen zeggen",
zegt het blad.
Behalve, dat het onjuist is, dat bij de Tweede
Kamer-verkiezing in Zuid-Beveland en elders in Zee
land de Roomschen met de liberalen samenwerken,
weten nu de Katholieken wat zij verder te doen
hebben. Niet genoeg, dat zij in Walcheren helpen
bjj Provinc. Staten-verkiezingen, zij moeten overal
in Zeeland, dus ook in de Katholieke gedeelten in
't zuiden van de provincie, zorgen, dat anti-revolu
tionairen voor de He Kamer gekozen worden
Men ziet het, het succes maakt niet alleen over
moedig, maar de eischen worden steeds grooter.
Het is maar de vraag of de Katholieken b. v. in
Z.-Vlaanderen gewillig genoeg zullen zijn, ook dit
commando op te volgen en daardoor gevrijwaard
worden voor de liefelijke beoordeeling van den anti-
revol. veldheer, dat ze er een Janus-kop op na houden 1
De rij der tooneel-voorstellingen, die ons dezen
winter hier wachten, werd Woensdagavond geopend
in »de Prins van Oranje" door het Neder-
landsch tooneel- en vaudeville-ge
zelschap, onder directie van den heer Willem
H. Ten Hoonte van Rotterdam. Misschien door
het onbekend maakt onbemind" was de uitvoering
van dit gezelschap, waarmede wij voor het eerst
kennis maakten, zeer sehaarsch bezocht en toch had
zij een drukker bezoek verdiend. Het bekende en
ook alhier meermalen opgevoerde tooneelspel »De
Werkstaking" door Rosier Faassen werd niet onver
dienstelijk uitgevoerd. De heer Ten Hoonte, die de
rol van Hendrik Bakker speelde, was een type van
een werkstakenden fabriekarbeider, terwijl mevr.
Le Compte, in de rol van Marie, zjjn vrouw, een
getrouwe afbeelding gaf van den treurigen toestand,
waartoe het gezin van den werkman moet vervallen,
indien hij zich van zijn werk laat aftrekken en troost
meent te moeten zoeken in den drank. Op even be
vredigende wijze speelde de heer Ter wee de rol van
Verhaag en mevr. Ten Hoonte die van zijn vrouw.
Men zag in Verhaag een voorbeeld van een werk
man, die door trouw, eerlijkheid en vlijt, door het
lezen van goede boeken, door weerstand te bieden
aan den slechten raad van raddraaiers en volksmen
ners en door het schuwen van drankmisbruik, vooruit
komen kan en een genoegelijk leven leiden.
Het blijspel >Man en vader, maar vrouw noch
kind", van Görner, dat daarna werd opgevoerd, gaf
ruime stof tot lachen. Een kunstschilder, Max Licht
zin, een jonggezel, had een rijken erfoom, van wien
hjj reeds in diens leven geldelijken steun genoot
en om dien steun nog te vermeerderen, maakte hij
oom wijs, dat hij »man en vader" was. Doch toen
oom berichtte, dat hij neef eens zou komen opzoe
ken om getuige en deelgenoot te zijn van zijn hui
selijk geluk, vond neef géea anderen uitweg om de
valschheid zijner berichten te verbergen, dan het
huishouden van een vriend, benevens diens kinden
schoonzuster te rieenên". Het is begrijpelijk, dat
uit deze verhouding vermakelijke scènes konden
voortvloeien, doch hot stuk zelf blijft niettemin
sober van beteekenis.
Ook in dit stuk waren alle rollen in goede han
den en niemand mag de lof onthouden worden
goed rolvast te zijn geweest, doch een weinig min
der actie, minder drukte, verkregen door meer rou
tine, zou het spel niet geschaad hebben.
In de gewone driemaandelij ksche vergadering
der werkliedenvereeniging »Eigen hulp"
alhier, gisteravond gehouden, werd o. a. verslag uit
gebracht over het derde kwartaal van dit jaar.
Hieruit bleek, dat gedurende dat tijdsverloop was
ontvangen f 171,37, terwjjl was uitgegeven f 196,50,
waaronder aan uitkeering wegens ziekte aan zeven
personen f 189, zoodat op 30 September nog in kas
bleef f 871,101/2. Voor de reservekas was ontvangen
f33,36, makende met het in kas zijnde een totaal
van f 209,1S1I1. Zeven personen zijn gedurende het
derde kwartaal tot leden der vereeniging toegetreden
ten hierdoor is het ledental gestegen tot 122.
Ierseke* Tot gemeente-veldwachter
alhier is benoemd A. Slotboom, agent van politie
te Bergen-op-Zoom. Hij zal den len November in
functie treden.
Rilland-Bath. Vanwege de landbouw vereeni
ging ^Reigersberg" alhier is een rijkssubsidie aan
gevraagd voor een op te richten landbouw-
cursus.
De Minister van binnenlandsche zaken heeft
de verkiezing van een lid der Tweede
Kamer der Staten-Generaal in het hoofdkiesdis
trict V e e n d a m tengevolge van het overlijden
van dr. A. L. Poelman, bepaald op Dinsdag 7 No
vember, en de herstemming, is die noodig, op Dins
dag 21 November daaraanvolgende.
Door eene groote schare belangstellenden ge
volgd, werd Woensdagnamiddag het stoffelijk over
schot van den heer dr. A. L. Poelman naar zijne
laatste rustplaats overgebracht. Bij de geopende
groeve sprak de heer Smeenge, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, eenige hartelijke woor
den ter nagedachtenis van zijnen hoog ge waardeerden
ambtgenoot, die gedurende twee jaren dikwijls zjjn
reisgenoot was naar de zittingen der Kamer. Dr.
Oosterbaan, behuwdzoon van den overledene, dankte
namens de familie den heer Smeenge en de talrijke
aanwezigen voor de betoonde belangstelling. Nog
lang zal de herinnering aan den waardigen man, die
gedurende 35 jaren het predikambt in de gemeente
Noordbroek vervulde, levendig blijven bij de vele
vrienden, die hij zich door zijne vriendelijkheid en
hulpvaardigheid daar en elders verwierf.
Door het Hoofdbestuur van de Vereeniging
Vergunning", gevestigd te Amsterdam, is een adres
aan de Tweede Kamer gericht, waarin de Vereeni
ging haar bezwaren uiteenzet tegen de voorge
stelde wijzigingin de Drankwet.
Art. 4 van het ontwerp, dat de weigering en in
sommige gevallen de intrekking der reeds verkregen
vergunning" voorschrjjft voor loealiteiten, waar
uitbetaling van loon aan werklieden pleegt te ge
schieden, is naar het gevoelen van adressanten in
strjjd met elk redelijk begrip van billijkheid.
Ook zou het Hoofdbestuur een wijziging van ar
tikel 7 zeer wenschelyk vinden en wel in dien zin,
dat het plan eener vergrooting of'verbouwing van
een café eerst ter goedkeuring aan Burgemeester en
Wethouders werd gezonden. Tevens zouden adres
santen willen aandringen op verzwaring der straf
voor hen, die tappen zonder vergunning.
In de maanden November en December a. s.
zal bjj de Exploitatie - maatschap p ij een
examen worden gehouden voor het gedeelte B. van
het surnumerairs-examen.
Aan dit examen kan worden deelgenomen door het
personeel, dat tot nu toe slechts heeft voldaan aan
gedeelte A. van het surnumerairs-examen en nog
geen tweemaal met ongunstig gevolg aan gedeelte
B. heeft deelgenomen.
Dit examen is vooral belangrijk voor de ambtenaren,
die bereids het goederenklerks-examen met goed ge
volg hebben afgelegd, doch niet tot goederenklerk
3e kl. konden bevorderd worden, omdat zij nog niet
konden voldoen aan de eischen van surnumerairs
examen, gedeelte B.
Dientengevolge is het goederenklerks-examen, dat
eerst in November gehouden zou worden, tot Januari
1894 uitgesteld.
Welk een men mag, met 't oog op som
mige feiten, wel zeggen schrikbarenden omvang
het bezit van buitenlandsche fondsen
hier te lande heeft, kan men eenigszins afleiden uit
het feit, dat alleen te Rotterdam door den gedele
geerde der j>Zuid-Italiaansche Spoorwegmaatschappij"
62,138 obligaties zijn geverifieerd, dus voor eene
nominale waarde van ruim 31 millioen francs.
En dan heeft die gedelegeerde bovendien ook te
Amsterdam en 's Gravenhage (misschien ook nog
elders in ons land) zitting gehouden. (Arnh. Ct.)
Naar de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche
Courant mededeelt, gaf het bericht in het Haarl.
Dagblad, omtrent de weesinrichting te
Neerbosch, eenen harer lezers, die van de zaak
goed op de hoogte kan zijn, aanleiding tot de vol
gende opmerkingen.
De goede bron, waaruit het Haarl. Dagbl. putte,
zou op het eerste gezicht den indruk maken van te
zijn een lid der enquête-commissie. Bij nader inzien
moet men die veronderstelling echter dadelijk laten
varen, want de leden der enquête-commissie hebben
immers de inrichting herhaaldelijk bezocht en zijn
er dus van op de hoogte, dat op de weesinrichting
b.v. niet is eene slaapzaal van 80 M3. inhoud, waar
45 kinderen slapen'. Men bedenke toch eens dat
eene slaapkamer, waar 45 kinderen in ledikanten
liggen, minstens eene oppervlakte moet hebben van
45 M'.zulk eene zaal zou dan nog geen 1.80 M.
hoog zijn. Welnu, een dergelijke zaal is er te Neer
bosch niet. Wat de bewering betreft »het schijnt
te blijken dat alles toebehoort aan de vereeniging
Neerbosch", dit behoefde nimmer te blijken, daar
elk oogenblik een ieder in de registers van het
kadaster kon zien, wien landeryen en gebouwen
toebehooren.
En wat de studeerkamer van den directeur, den
heer Van 't Lindenhout, betreft, kan ieder, die daar
ooit geweest is of nog komen wil, zeggen, dat zij
op alles gelijkt, behalve op een Louis XV-styl. Zij
is stijlloos doch eenvoudig en net. Wat daar
omtrent dus gezegd werd kan evenmin de indruk
zijn van een lid der commissie. Veel meer maakt
ook dit evenals de andere opmerkingen, den indruk
van nieuwe grieven tegen den heer V. 't L.
Er is in den laatsten tijd veel over de Neerbossche
weesinrichting gepraat en geschreven, cn menige
beschuldiging, die daartegen werd aangevoerd, is
reeds onwaar gebleken. Waarom nu niet met verdere
beoordeelingen gewacht, totdat de enquête-commissie
haar eind-rapport wereldkundig zal hebben gemaakt
Intusschen hopen wij in het belang der waarheid,
dat de bladen, die het artikel van het Haarl. Dagblad
overnamen, ook aan deze regelen een plaatsje willen
geven.
Naar aanleiding van de beschuldiging opnieuw
tegen den directeur der weesinrichting te Neerbosch
ingebracht, deelt deze mede, dat eene gevangenis,
zooals in een geschrift wordt beschreven, nooit op
Neerbosch heeft bestaan en dus nimmer zulk eene
strafoefening kan zijn uitgevoerd. Hij zal verder hierop
niet antwoorden, omdat hij alles heeft gesteld in
handen van de commissie van onderzoek.
De heer v. Deth deelt in de Amsterdammer mede,
dat zijn tweede brochure, getiteld De Weesinrichting
Neerbosch, binnenkort verschynen zal. En hij beklaagt
er zich over, dat hij niet door de commissie gehoord
werd. Een klacht, waarmee de Amsterd. instemt, die
nog niet gelooft, dat het onderzoek al gesloten zijn zou.
Of de heer v. Deth, ingevolge de bekende oproe
ping der commissie voor Neerbosch, zich ook tot het
verstrekken van inlichtingen bij haar aanmeldde,
leest men echter in zijn bericht niet.
Men schrijft aan de Telegraaf:
Met eenigen grond mag men aannemen, dat het
cholera-gevaar uit de streek aan de Bene-
den-Linge geweken is, na te Leerdam 22, te Heu-
kelom 4, te Gorkum 3 en te Kedichem, Asperen
en Spijk te zamen 3 slachtoffers geëischt te hebben.
Toch mag het verwondering baren, dat in enkele
dezer plaatsen niet meer personen aangetast zijn,
daar een groot deel der bevolking spotte met alle
voorbehoedmiddelen, door geneeskundigen aanbevolen.
Vooral gingen velen door, het besmette Linge-
water ongekookt te gebruiken, ja zelfs weigerden
enkelen het hun aangeboden gekookt water te ge
bruiken. Deze personen gingen uit van de leer:
Niemand sterft vóór zyn tijd" en moesten ze dus
de gevreesde ziekte krijgen, dan baatten alle voor
zorgen toch niet; was hun tijd er nog niet, dan
konden zij ongestraft het besmette water gebruiken.
Daarbij kwam een totaal onmogelijke of in het ge
heel geen voorstelling van de verspreiding der ba
cillen. Een verklaarde zelfs gerust Linge water te
mogen drinken, omdat het nergens in den Bijbel
verboden was (Historisch).
Een ander opmerkelijk verschijnsel was, dat velen
(zelfs degenen, die voorbehoedmiddelen, namen) per
tinent peigerden bij een mogelijk cholera-geval in
hun huisgezin een geneesheer toe te laten, aller
minst een drankje van hem in te nemen. Bij hen
was vast de meening ingeworteld, dat de genees-
heeren de cholera-ljjders vergiftigden, want redding
was toch niet mogelijkwanneer men dan ook, zoo
beweerden zij, een druppel van het toegediende
drankje op een laken stortte, brandde daarin een
gat, dus moest het, inwendig gebruikt, noodzakelijk
de maag vernielen.
Is het eohter wonder de groote menigte zulke
dingen te hooren verkondigen, waar een predikant,
zooals onlangs een der plaatseljjke bladen meldde,
op de catechisatie vertelde, dat het beter was thuis
Psalm 91 te zingen of te lezen, dan het drinkwa
ter te koken
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren werd besloten voor het
wets voorstel- Hartogh tot wijziging van het wetboek
van burgerlijke rechtsvordering een commissie van
voorbereiding te benoemen.
De heer De Ras interpelleerde de regeering over
het gevaarlijk spoor weg vak bij Bande, vroeg of de
technici en geologen eenstemmig waren over het
herstellingswerk, of de rapporten gepubliceerd kunnen
worden en of het niet beter is de lijn te verleggen
om den Kruisberg heen.
De Minister antwoordde, dat de herstellingswerken
berusten op de rapporten der technici en geologen,
die het in hoofdzaak eens zyn.
De rapporten zal hij overleggen met het eindrap
port van den raad van toezicht op de spoorwegen.
De heer Schepel wjjdde een woord van hulde aan
de nagedachtenis van dr. Poelman. De Kamer heeft
aangenomen wetsontwerpen ter vrijstelling van be
lasting van eenige buitenlandsche goederen, tot af
schaffing van de rechten van registratie en acte van
afstelling en beëediging van ambtenaren en wijziging
van de wet op de kanselarij-regeling.
Uitgesteld is het wetsontwerp tot wijziging van
de pensioenwet der burgerlijke ambtenaren. De Kamer
is daarna op reces uiteengegaan.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Doopsgezinde Gemeente. Zondag 22 Oct. 1893,
des voormiddags te 10 uren, ds. W. Haverkamp,
van Bergen-op-Zoom.
Bij de Ned. Herv. gemeente te Amsterdam is,
in de vacature Tornooy-Apel, een drietal opgemaakt,
waarop o. a. voorkomt ds. Van Melle te Nijkerk.
Bedankt voor het beroep bij de Ned. Herv.
gem. te 's-Gravenpolder door dr. W. v. d. Beke
Callenfelg te Deldente St.-Filipsland door ds.
W. H. H. Dijkman te Breskens.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Hoek
(by Ter-Neuzen) ds. W. Timmermans Paquy te
Hoogersmilde (Dr.)te Schoondyke ds. A. v. d.
Linden te Axel.
Door het kiescollege der Nederd. Herv. ge
meente te Middelburg is Woensdagavond, ter voor
ziening in de vacature-dr. L. Heldring, op nieuw
een viertal van predikanten opgemaakt, bestaande
uit de heeren W, A. Van Griethuysen te Goes,
P. J. Van Melle te Nijkerk, N. O. J. De Minjer te
Sexbierum en J. Ossewaarde te Sluis.
Tweetal te KolijnsplaatC. J. I. Engelbregt
te Andel (N.-Br.) en F. Moet te Opperdoes.
Rilland-Bath. Met 5 stemmen werd Donder
dagmorgen dhr. Chr. Kloosterman te Kloetinge, als
onderwijzer met hoofdakte te Rilland benoemd. Op
dhr. N. Waterbolk te Warfhuyzen waren twee
stemmen uitgebracht.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In de zitting van heden zijn veroordeeld
G. G., 20 j., te Kolijnsplaat, wegens mishande
ling tot 4 maanden gev.straf. A. v. d. B., 43 j.,
te Ierseke, wegens verduistering tot 7 dagen gev.
straf. D. L., 12 j., te Hoedekenskerke, wegens
diefstal, ontslagen van rechtsvervolging met zijne op
zending naar een rijksopvoedingsgesticht tot zijn 18e
jaar. lo. J. S., 22 j., 2o. P. S., 44 j., te Wemel-
dinge, wegens mishandeling, de le tot 14 dagen,
de 2e tot 7 dagen gev.straf. lo. M. v. L., 12 j.,
2o. C. v. L., 13 j., 3o. C. v. d. D., 16 j., allen
te Kruininge, wegens strooperij, ieder tot f 1 of 1
dag. M. J. S., 20 j., te Goes, wegens dronken
schap en wederspannigheid tot 45 dagen gev.straf
en f3 of 3 dagen.
Vrijgesproken werdlo. J. H., 19 j., 2o. H. C.
B., 15 j., beiden te Kruininge, beklaagd van stroopery.
Ontslagen van rechtsvervolging werd: M. G., 11
j., te Kruininge, beklaagd van diefstal.
J. d. K., 32 j., timmerman, te Kortgene, is
wegens het veroorzaken van dood door schuld vrij
gesproken o. a. op de navolgende overwegingen:
Overwegende, dat de rechtbank bjj het bestaand
verschil tusschen de deskundigen niet overtuigend
bewezen acht, dat het instorten der schuur en als
gevolg daarvan de dood van C. Tazelaar te wjjten
is aan het wegnemen der zwiepingen en alzoo aan
de onvoorzichtigheid van den beklaagde.
Overwegende, dat de schuld van den beklaagde
mitsdien niet bewezen is.
Heden diende tevens voor de rechtbank de
zaak tegen J. P., 33 j., brievengaarder en postbode
bij het hulpkantoor te Wilhelminadorp, gemeente
Kattendijke, wonende aldaar, ter zake van verduis
tering en valschheid in geschrifte.
De Officier van Justitie achtte 5 der bij de dag
vaarding ten laste gelegde feiten wettig en over
tuigend bewezen en vorderde beklaagdes veroor
deeling tot 18 maanden gevangenisstraf.
Twee der by de dagvaarding ten laste gelegde
feiten bleven buiten behandeling, vermits de getuigen*