1893 N#. 124. Donderdag 19 October. 80ste jaargang. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75. Afzonderlijke nommers 5 centniet bijblad 10 cent. Bebalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bjj de beeren Nijgh Van Ditmar. te Rotterdam en verder bg alle Bookverkoopers en Brievengaaiders. Iiixending van De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecbts tweemaal berekend. Geboorte-, buweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel, advertentie» voor S uren op den dag der uitgave. OPENBARE VERGADERING van den HA AD der gemeente (JOES, op VRIJDAG den 20 OCTOBER 1893, des avonds te 8 uren. Goes, den 16 October 1893. De Secretaris, HARTMAN. Punten van behandeling I. Notulen. II. Mededeelingen. III. Ingekomen stukken. IV. Reclames tegen den aanslag in den H. O. V. Verzoek van den Commissaris van politie om eene persoonlijke toelage. VI. Begrooting van ontvangsten en uitgaven der gemeente voor 1894. GOES, 18 October 1893. In verschillende bladen lezen we het bericht, dat door den directeur-generaal der posterpen en telegrapbie een onderzoek wordt ingesteld naar den omvang en den aard der werkzaamheden van direc teuren en commiezen op de postkantoren. Wij begrijpen niet, dat zulk een onderzoek nog noodig is. We meenden, dat men althans daarvan toch wel op de boogie zou zijn aan de bureaux van den directeur-generaal. Bij beschikking van den Minister van financiën is, met ingang van 1 November a. s., benoemd tot rijksklerk ten kantore van 's rijksbelastingen te Goes J. Schipper, thans geagreëerd klerk aldaar. Door bet bestuur van de sociëteit »V. O. V." alhier is eene overeenkomst gesloten met het Hol- landsche tooneelgezelsehap onder di rectie van de beeren Van Lier te Am sterdam, tot bet geven van drie abonnementsvoor stellingen, respectievelijk op Donderdag 26 October, op Donderdag 23 November en op Donderdag 25 Januari a. s. De eerste maal zullen worden opgevoerd»Met vreemde veéren", blijspel in 4 bedrijven, naar bet Hoogduitscb van Carl Schönfeld, successtuk van bet Berliner Thé&ter, en »Noueen minnespel. 's-lfeer Abt^kerke. De verkiezing van een lid van den Gemeenteraad alhier ter voorziening in de vacature, ontstaan door bet over lijden van den heer M. Stevense, is door Burge meester en Wethouders bepaald op Woensdag 8 No vember a. s. De toestand van den heer Keuchenius is in die mate verbeterd, dat hij weldra wederom aan de parlementaire werkzaamheden zal kunnen deelnemen, althans in de afdeelingen. De Londensche correspondent der N. R. Ct. meldt aan zijn blad, dat de heer E. v. d. Bosch alhier, die met eenige Nederland^**, de zuivelbereiding- tentoonstelling te Islington heeft bezocht, en aan wien allen dank verschuldigd zijn voor de goede zorgen door hem besteed om hun in alle opzichten eene aangename en leerrijke reis te verzekeren, ook een boekje in gereedheid gebracht heeft, handelende over »Engeland's melkrassen", waarin met korte doch zakelijke bewoordingen eene voor Nederlanders bevattelijke beschrijving gegeven wordt van de ver schillende soorten van koeien, 'die binnen Groot- Brittanniö gevonden worden, Hij beeft daarmöe een groot werk verricht. In zeer vele opzichfen wijken de Engelscbe melkrassen van de vastelandscbe af en bet is eene ver van gemakkelijke taak ze te onderkennen. Voor den oningewijden vreemdeling iB dat|(zonder bevoögde en begrijpelijke voorlichting, eene onmogelijkheid. Ik zou den beer Van den Bosch zelfs overweging willen geven zijn boekske in ruimer kring te verspreiden. Menige Nederlandscbe landman, die niet bij machte is met bet Britsche vee persoonlijk kennis te maken, zou leering er uit kunnen putten en dat is toch de bedoeling geweest. Reuter seint uit Antwerpen, dat de gezond heidscommissie der Schelde heeft besloten, dat een ontsmettings-certificaat niet meer zal worden geëischt van schepen komende uit Nederland. Door deV ereeniging vanNed. Steen fabrikanten werd onlangs, zooals wij meldden, een adres verzonden aan den Minister van Water staat met bet verzoek een vergelijkend onderzoek te willen doen instellen tusschen Waalsteen en Belgi schen steen, en wel op kosten der Vereeniging. Naar aanleiding daarvan is thans aan een com missie, door de Regeering benoemd, dit onderzoek opgedragende kosten worden gedragen door don Staat. De Amsterdamsche Raadsleden Heineken, Ger ritsen, Daniels en Wormser stellen den Raad voor bet Raadsbesluit betreffende de benoeming, de rege ling van jaarwedden en pensioenen van kerke- lijke hoogleeraren in te trekken. Blijkens een bij bet departement van koloniën ontvangen telegram is de nieuwbenoemde gouver neur-generaal van Nederlandscb-Indië, jhr. C. H. A. Van der Wijck, op 16 dezer te Batavia aange komen en beeft bij den volgenden dag bet bestuur aanvaard. De Tweede Kamer zal morgen eene zit ting houden tot bet behandelen van eenige kleinere wetsontwerpen. De beer H., lid van den gemeenteraad van Franeker, die in Sept. 1891, wegens levering aan de gemeente van zijn lidmaatschap ver vallen was verklaard, werd in Juli jl. op nieuw gekozen, maar wachtte met de inzending zijner geloofsbrieven*totdat de termijn van twee jaren, bij art. 26, laatste al. Gemeentewet bepaald, verstreken was. De vraag rees nu, of zijne verkiezing, als binnen dien termijn geschied, wettig was. De Raad beantwoordde de vraag, zooals reeds vroeger is medegedeeld, met 9 tegen 2 stemmen bevestigend en liet alzoo den gekozene toe. De redactie van de Gemeentestemhiervan melding makende, teekent hierbij bet volgende aan »'s Raads besluit komt ons zeer bedenkelijk voor. Art. 26 beeft niet enkel ten doel den vervallen ver klaarde gedurende twee jaren uit den Raad te weren, maar ontzet hem, bij wjjze van straf, van bet recht van verkiesbaarheid. Neemt men dit niet aan, dan zou een ver vallen-verklaarde terstond weer kunnen gekozen worden ter vervulling der plaats, die door de op hem toegepaste straf is opengevallen. Dit kan o. i. de wet niet hebben willen toelaten." Den 7den September heeft te Buenos-Ayres de onderteekening plaats gehad van een verdrag tusschen Nederland en de Argentijn- scbe Republiek tot wederzijdsche uitleve ring van misdadigers. Onder bet opschrift »Een 50-jarig jubileum" leest men in de Huisvrouw Er is eene industrie, die in de laatste jaren in ons land eene verbazingwekkende uitbreiding beeft gekregen. Het is de cacao-industrie. Geen ander land, dat in de bereiding van cacao en chocolade met bet onze kan wedijveren. De producten onzer cacaofabrieken vinden dan ook overal in bet buiten land grooten aftrek. Al is de tegenwoordige ontwikkeling van dezen tak van nijverheid van betrekkelijk jonge dagteeke- ning, de fabricage van chocolade was toch ook in vroegere jaren bier te lande geen onbekende zaak. Zoo herdacht 5 October de cacao - en choco ladefabriek »de Zaan stroom", van de firma de Erve H. De Jong te Wormer- veer, baar 50-jarig bestaan. Deze fabriek geniet niet alleen in ons land, maar ook daarbuiten eene welverdiende reputatie. Het is te dezer gelegenheid niet onbelangrijk, bare geschiedenis na te gaan. Wanneer men per spoor van Amsterdam vertrekt, beeft men na ongeveer een half uur tijdsverloop Wormerveer bereikt, eene plaats van niet geringe beteekenis voor de industrie van ons land. De Zaan volgende, ziet men weldra de fabriek van de ge noemde firma. Niet altijd echter was de toestand, zooals thans bet geval is. In bet begin dezer eeuw, omstreeks 1809, zag de voorbijganger op die plek een molen staan, die door De Jong was aangekocht, met bet doel hem te sloopen. Bij nader inzien kwam men van dit plan terugmen vond den molen nog te goed om af te breken, en hij werd toen ingericht tot bet malen van blauwsel en potascb (weedascb), eene industrie, welke te Wormerveer in grooten bloei was. Na bet overlijden van De Jong kwam deze zaak aan zijn zwager, den beer Dirk Scboute, die baar in vereeniging met den beer Pieter Ooster buis voortzette, en in 1843 in bovengenoemd lokaal de chocolaadfabriek inrichtteprimitief was de zaak derhalve een ouderwetscbe windmolen. Beide beeren zijn reeds vele jaren overledende windmolen is mede reeds lang verdwenen en beeft plaats gemaakt voor eene stoomfabriek, terwijl in 1884 eene geheel nieuwe fabriek is gebouwd. De fabriek »de Zaan- stroom" draagt dien naam niet zonder reden, daar zij vlak aan bet helder stroomend water is gelegen, zoodat zij in staat is bare producten niet alleen per spoor, doch ook per booten te vervoeren ook kun nen de producten, die zij voor de bereiding noodig beeft, aldus voor de deur worden gebracht. Vroeger werd in de fabriek van de Erve H. De Jong in hoofdzaak alleen cacao en cacaopoeder ge fabriceerd; het gebruik daarvan heeft zich in de laatste jaren belangrijk uitgebreid, terwijl ook de zoete chocolaad, later daaraan toegevoegd, in ons land grooten aftrek vindt. Het gevolg hiervan is, I dat de beide tegenwoordige firmanten, de heeren Cornells en Dirk Schoute, voortdurend hunne fabriek vergrooten en verbeteren. Zij hebben geen kosten ontzien, om hare inrichting van het nieuwste te voorzien, wat het menschelijk vernuft op dit gebied heeft uitgevondenfraaie deugdelijke machines, elec- trische verlichting, liften het is alles even practisch als methodisch aangebracht. Wanneer men eene wan deling door de fabriek doet, staat men verbaasd over den arbeid, die de fabricatie der cacao-producten eischt. In de werkzalen, in de koelkelders, in de pakkamers, overal ontwaart men den practiscben geest van den vakman. Maakt alles op den bezoeker een goeden indruk, niet minder is dit het geval, wanneer men de fraaie en ruime gewelfvormige zolders doorloopt en daar de cacaoboon in balen in baren natuurlijken staat ziet opgestapeld. Een aantal arbeiders vindt in de fabriek geregeld werk. Dat er tusschen patroons en werklieden een uitstekende geest beerscht, daarvan mag tot bewijs strekken, dat in de fabriek personen worden aange troffen, die 25, 30, ja 40 jaren aldaar werkzaam zijn geweest. De fraaie inrichting van de firma de Erve H. De Jong te Wormerveer strekt niet alleen de plaats, waar zij gevestigd is, tot eer, doch ook zeker de Nederlandsche industrie in haar geheel. Maarschalk Mac Mahon is gisterochtend te 10 uren overleden op zijn kasteel Foret. In de laatste jaren van zijn leven leefde Mac- Mahon vrij teruggetrokkenaan de staatkundige bewegingen van den dag bleef hij vreemd. Slechts betrekkelijk korten tijd was hij ongesteld een pijnlijke ziekte, die gisteren plotseling verergerde, maakte een einde aan bet leven van den man, die veel voor zijn vaderland heeft gedaan en wiens naam in de historieboekeu dezer eeuw zal geschreven wor den bij de namen der mannen van groote beteekenis. Kerkelijke Zaken en Onderwijs. Beroepen bij de Ned. Hervormde gemeente te St. Laurens c. a. ds. J. F. W. Van Troostenburg de Bruyn te Montfoort. Bij beschikking van den Minister van Biunen- landsche Zaken is bepaald dat de commissie aan welke wordt opgedragen het examineeren van hen, die eene akte van be kwaamheid voor het middelbaar onderwijs wenschen te verkregen in wis- en natuurkundige wetenschap pen, zeevaartkunde en boekhoudèïi, voor bet jaar 1893 zitting zal houden te 's-Gravenhage dat aan deze commissie tevens zal worden opge dragen bet examineeren van ben die in 1893 de akte van bekwaamheid verlaugan voor de wiskunde, bedoeld in art. 65 der wet tot regeling van bet lager onderwijs. Ia een ministeriëel schrijven aan de inspecteurs van bet lager onderwijs, in antwoord op een rapport van die beeren, rakende de wenschelijkheid der toe voeging van voorbereidende klassen aan de rijks normaallessen, wordt gezegd, dat uit de voorstellen tot invoering van zoodanige klassen zal moeten blijken, dat in de plaats waar de rijksnormaallessen zijn ge vestigd, werkelijk geen gelegenheid bestaat om tus schen den 12jarigen en den 14jarigen leeftijd onder wijs (gewoon school- of herhalingsonderwijs) te ge nieten dat er werkelijk grond bestaat om te ver wachten, dat de leerlingen later aan de normaallessen tot onderwijzer zullen worden opgeleid, en dat de inrichting, waaraan de voorbereidende klasse zal worden verbonden, bewezen heeft de toevoeging dier klasse waard te zijn, terwijl in de toekomst uit de verslagen betreffende de normaallessen zal moeten blijken, in hoeverre de leerlingen in voorbereidende klassen werkelyk zijn overgegaan naar de normaal lessen, enz. De voorstellen der districtsschoolopzieners ter oprichting der voorbereidende klassen worden vóór 1 Dec. a. s. tegemoet gezien. Bij bet examen in vrije- en orde-oefeningen der gymnastiek is te Dordrecht geslaagd de beer J. Van Wijngen van ICapelle. In den Oranje-Vrijstaat is een wetsontwerp bevattende leerplicht openbaar gemaakt. Het gaat uit van bet beginsel, dat bet er niet op aankomt langs welken weg of door welke middelen iemand 'zekeren graad van ontwikkeling beeft bereikt, wan neer bij maar op 15-jarigen leeftijd kan bewijzen dien vereischten graad van ontwikkeling te bezitten. Dit moet alsdan big ken uit een examen, van regee- ringswege te houden, in lezen, schrijven en rekenen, voor enkelen ook in bijbelkennis. Bij onvoldoenden uitslag van het examen volgt een jaar schoolgaan op eene door de schoolcommissie aan te wijzen school, voor de kosten waarvan in gevallen van onvermogen voorziening is gemaakt. STATISTIEK Comité lot wering- van Schoolverzuim te Goes, over September 1893. Op de School A waren gedurende deze maand 133 kinderen. Onder dezen waren 122 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden, 10 van 110 verzuimen, en 1 meer dan 10 verzuimen hadden. Het gemiddeld verzuim was 0.8 percent op bet gebeele aantal scholieren en schooltijden, tegen 0.7 percent over dezelfde maand in 1892. Op de School B waren 292 kinderen, waaronder 278 zonder eenig verzuim, 12 die van 110 verzuimen hadden, en 2 met meer dan 10 verzuimen. Het gemiddeld verzuim was 0.5 .percent, tegen 0.9 percent over dezelfde maand in 1892. Op de School C waren 167 kinderen, waaronder 153 zonder eenig verzuim, 11 met 110 verzuimen, 3 met meer dan 10 verzuimen. Het gemiddeld verzuim was 2.5 percent, tegen 4 percent over dezelfde maand in 1892. Op de School D waren 95 kinderen, waaronder 83 zonder eenig verzuim, 6 met 1—10 verzuimen, 6 boven de 10 verzuimen. Het gemiddeld verzuim was 3.8 percent, tegen 3.4 percent over dezelfde maand in 1892. Het verzuim op de openbare scholen te zamen van 1 Januari af tot uit. September 1893 bedroeg 1.9 percent, tegen 1.8 percent over betzelfde tijdvak in 1892. Rechtszaken. Kantongerecht te Goes. Maandag 16 October 1893 zijn veroordeeld wegens jachtdelicfcenW. B. en L. B. te 's-Heer Arends- kerke, tot 2 maal f 5 b. s. 2 maal 4 d. h., ver beurdverklaring van beide geweren of te betalen f 1 voor elk geweer s. 1 d. b.A. T. en L. T. beiden te Heinkenszand, ieder tot 4 maal f 10 b. s. 4 maal 4 d. h., verbeurdverklaringvan A. T. de beide ge weren of te betalen f 3 s. 2 d. b. voor elk geweer en van L. T. de beide bazen of te batalen f 2 s. 2 d. b. voor eiken baasG. H. v. D. te Heinkenszand tot f5 b. s. 4 d. h., verbeurd verklaring geweer of f 6 s. 3 d. b.jacbtdelict en overtred. wapen wet A. T. te Heinkenszand, tot 2 maal f 5 b. s. 2 maal 4 d. h.. verbeurdverklaring baas of f 1 s. ld. h.visschen zonder viscbacteD. K. en A. V. te Kruiningen, ieder tot f 0.50 b. s. 1 d. h., verbeurdverklaring kruisnetten of ieder te betalen f 1 s. 1 d. b.overtreding K. B. 11 Aug. 1892 (St.bl. 198) A. de H. te Graauw, tot f 1 b. s. 1 d. b.strooperij F. K. te Goes, tot 7 dagen gevangenisstraf; M: S. te Schore tot 3 dagen ge vangenisstraf P. A. te Baarland tot f 3 b. s. 3 d. b.J. H. te Kapelle tot f 3. b. s. 3. d h., met be vel tot teruggave van den zakdoek aan beklaagde art. 424 W. v. S.r.P. M. te Wissenkerke (Kamper land), tot f3 b. s. 3 d. h.C. L. buisvrouw van J. v. d. V., J. G., J. G. huisvrouw van J. C., A. v. Z., J. D., C. v. N. en C. v. L. allen te Ierseke, ieder tot f 2 b. s. 2 d. b.M. S. en G. D. te Kloe- tinge, ieder tot f 5 b. s. 3 d. b.J. H. en P. M. B. beiden te Goes, ieder tot f5 b. s. 2 d. h.art. 460 W. v. S.r. :*R. W. te Ierseke, tot 3 maal fl b. s. 3 maal 1 d. h.P. W. en A. W. beiden te Borsele, ieder tot f2 b. s. 2 d. b.dronkenschap en opgeven valscben naamJ. Y. te Ter-Neuzen, tot f 2 b. s. 2 d. h. en f 5 b. s. 5 d. h.dron kenschap J. P. K. te Goes, A. V. te Kruiningen, C. B. v. d. B. te Vlake, ieder tot f2 b. s. 2 d. h. C. v. d. L. te Borsele, tot f 3 b. s. 3 d. b.J. K. te Kruiningen en C. S. te Kamperland, tot f 1 b. s. 1 d. b. Allen tevens in de kosten. Ontslagen van rechtsvervolging werdJ. v. d. Y. te Hansweerd, beklaagd van overtreding art. 424 W. v. S.r. Gisteren deed de rechtbank te Zieriksee uit spraak in de zaak tegen den beer M. B., beklaagd van smaad tegenover B. en W. van Zieriksee, in eene vergadering van de liberale kiesvereeniging aldaar. De rechtbank beeft den beklaagde ontslagen van alle rechtsvervolging. Het vonnis was voorname lijk gegrond op de overweging, dat een college, in deze B. en W., niet beleedigd kan worden. Zaak De Jong-. Reeds anderhalve maand bijna i9 de justitie on afgebroken met het onderzeek in de zoo geheim zinnige zaakDe Jong onledig geweest. Tot op beden zijn 143 personen als getuigen opgeroepen ol hebben zich vrijwillig tot bet geven van inlichtingen aan-

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1893 | | pagina 1