1893 N°. 121.
Donderdag 12 October.
80sta jaargang.
COURANT.
De uitgave dezer Courant gescliiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75,
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiè'n voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending; van
De prijs der gewone advertentiè'n is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
advertentlëu voor 8 area op den dag: der uitgave.
GOES, 11 October 1893.
Tot auditeur bij den schuttersraad der dienst
doende schutterij te Goes en bij den schuttersraad
van het 3de bat. rustende schutterij in Zeeland is
benoemd dhr. C. Risseeuw.
Aan den heer P. Van der Meulen, leer-
aar aan de H. B. S. alhier, is het diploma A
uitgereikt voor de kennis der stenografie vol
gens het systeem Stolze-Wery.
f In de plaats van de heeren D. Hildernisse,
Ph. M. De Rende Bresser en C. J. Kooman, die
wegens vertrek uit de gemeente ontslag namen, zijn
tot leden van het Comité tot wering van
schoolverzuim alhier gekozen de heeren W.
F. K. Lenshoek, S. Dekker en P. Van der Meulen.
Men schrijft ons uit 's-lfeer Arendskerke
Verleden jaar nam de Raad dezer gemeente een
besluit, dat door velen met blijdschap vernomen
werd, inzonderheid door de bewoners van «Einde-
wege" en zeker ook wel door hen, die 's avonds van
of naar het station 's-Heer Arendskerke moeten
loopen. Er werd toen namelijk besloten een lantaarn
te plaatsen aan of op den dijk bij de hofstede be
woond door dhr. Blok, waardoor een eindje weg,
waar het pikdonker kan zijn, vrij voldoende verlicht
zou worden en waardoor men althans geen gevaar
meer zou hebben in een vrij diepen put te loopen.
October in 't land. De lantaarns verspreiden weer
hun licht, hoewel we nu juist niet kunnen zeggen,
dat ze den nacht of liever den avond, want om
tien uur zijn ze gewoonlijk reeds uitgebrand, in
dag herscheppen. Menigeen dacht nu«als ik nu
's avonds naar het station moet, zal ik veel gemak
hebben van den lantaarn bij Blok, want die zal er
nu toch wel staan". Maar mis. Hij had buiten den
waard, of beter wellicht, buiten den uitvoerder der
gemeenteraadsbesluiten gerekend. De weg ter hoogte
van Blok is nog steeds even donker als vroeger.
Het werd nu toch tijd bovenbedoeld gemeente
raadsbesluit uit te voeren. Heeft de Raad misschien
nooit dergelijk besluit genomen en heeft een grap
penmaker, toen der tijd een leugenachtig bericht in
dit blad geplaatst? Denkt men misschien, dat het
nu nog niet donker genoeg wordt bij Blok, dan
raad ik den heeren raadsleden aan op een donkeren,
stormachtigen avond er eens een kijkje te nemen.
Borsele» Maandag vergaderde de dijkraad
van het calamiteuze waterschap E11 e -
w o u d s d ij kB o r s e 1 e voor de behandeling van
een voorstel van het bestuur om over te gaan tot
de uitvoering van oeverwerken vóór het Fort te
Ellewoudsdijk door zinken en storten. Men besloot
zich met het voorgedragene te vereenigen en be
paalde de raming van kosten op een bedrag van
31746,35.
Uit de mededeelingen van hel bestuur bleek dat
de begrooting en heffing van djjkgeschot en bijdragen
zijn goedgekeurd.
Molijnsplaat. In het laatst dezer maand is de
aanbesteding te wachten van den inlaagdjjk in
den polder Nieu w-Noord-Be veland.
Dit werk kan alsdan velen op dit eiland werk ver
schaffen in een tjjd, dat de werkzaamheden op het
veld steeds schaarscher worden.
Het loffelijk voornemen bestaat, tevens de arbeiders
tegen eventuè'ele ongelukken bij het werk te ver
zekeren.
De aardappelsoort >B 1 a u e Riese n", af
komstig van den heer L. Knoop te Oud-Vosmeer
en waarvan in de op 4 April 11. gehouden verga
dering van de Afd. Heinkenszand der Mij. van Landb.
en Veet. in Zeeland door eenige leden 10 L. (kop) is
geloot, blijkt van bijzonder ruime opbrengst te zijn.
Een landbouwer te 's-Heer Abtskerke, die op een
oppervlakte van ongeveer 0.20 A. (1J/2 roede) 5 D.L.
(kop) geplant heeft, oogstte daarvan l1j1 H.L., dus
tegen 300 H.L. per 0.3944 H.A. Tot dat ruime be
schot draagt waarschijnlijk bjj, dat ze gepoot zijn
in grond (een omgespit gedeelte van het hofplein),
waarin bij menschengeheugen wel geen aardappels
gegroeid zullen zijn. Ze zijn zeer groot van stuk en
tevens goed van qualiteit.
Bij kon. besl. is benoemd tot bureel ambtenaar
van den rijkswaterstaat C. J. Meulmeesfcer, te
Middelburg.
Tot wethouder der gemeente Zieriksee is be
noemd mr. D. Van der Vliet, advocaat en
procureur, ter vervanging van jhr. mr. J. W. D.
Schuurbeque Boeije, die, door zijne benoeming tot
rechter in de arrondissements-rechtbank, als zoodanig
bedankt had.
middelburg. Gisterenavond vergaderde de L i -
berale Kiesvereeniging «Gemeente
belang" ter bespreking van het voorstel van B.
en W. aan den gemeenteraad gedaan, om de opcen
ten op het personeel van 50 tot 95 pet. te verhoogen.
Met groote meerderheid werd het volgende voor -
stel van den heer \T. De Vos aangenomen: »Der
vergadering van «Gemeentebelang" gehoord de
debatten overwegende dat minder billijk en recht
vaardig is het voorstel van B. en W. der gemeente
Middelburg tot verhooging van het cijfer der per-
soneele belasting komt het wenschelijker voor het
bewuste tekort te doen dragen door de belasting
plichtigen van den hoofdelijken omslag, met uitzon
der eerste 4 klassen.
De Standaard verneemt, dat de ziekte van
mr. Keuchenius een hevige ontsteking van het
verhemelte hoewel niet van gevaarlijken aard,
toch van langen duur dreigt te zullen worden. De
spraakorganen zijn belemmerd en de pijn is schier
ondragelijk.
Van vertrouwbare zijde wordt aan het Vader
land medegedeeld, dat jhr. m r. Van K a r n e b e e k,
lid van de Tweede Kamer voor Rotterdam, oud-
Minister van Buitenlandsche Zaken, als opvolger van
wijlen graaf van Bylandt, tot gezant van het Neder-
landsche Hof in Groot-Brittanniö zal worden benoemd.
Het bericht wordt echter niet nader bevestigd.
Eenige heeren te 's-Gravenhage hebben een
uitnoodiging rondgezonden om te komen beraadsla
gen over maatregelen, te nemen om onze kleine
kapitalisten tegen groote verliezen in hun
vermogen te beveiligen, 't Blijkt toch uit een door
den heer Koeleman, burgemeester van Krom
menie, aan bovengenoemde heeren overgelegden staat,
dat in de laatste jaren door die kleine bezitters
ettelijke millioenen «in beursfondsen" zijn verloren.
Men beoogt o. a. het oprichten van een alleszins
betrouwbaar, onafhankelijk financiëel orgaan.
Naar de Haagsche Ct. verneemt, had onlangs
een der aangeslagenen in de vermogens
belasting opgemerkt, dat het geheim der aan
slagen gevaar liep bij de betaling, daar dan andere
aanwezigen in het kantoor van den ontvanger in de
gelegenheid waren, min of meer ter sluiks, de bil
jetten van betalenden in te zien. Hij heeft daarop
de aandacht van den Minister van Financiën gevestigd.
Dientengevolge is bepaald, dat voor de betaling
van de vermogensbelasting te 's-Gravenhage het
couloirstelsel zal worden ingevoerdd. w. z. ieder,
die komt betalen, doet dit in eene ruimte, welke is
afgezonderd van het overige publiek in het kantoor.
Aan het grootste der twee kantoren aldaar, dat
een 5000tal biljetten rondzond, moet de totale op
brengst 700,000 zijn. Van het andere kantoor,
dat op zjjne 3000 biljetten aanmerkelijk minder
verwacht is het totaal nog niet opgemaakt.
Verder verneemt het blad, dat de opbrengst in
geheel Limburg slechts ongeveer ƒ40,000 en die in
Drente niet meer dan 25,000 zou bedragen.
In de «Haagsche Sprokkelingen" van het U. D.
leest men omtrent het bovenstaande nog het volgende
«Van den Haag werd bekend, dat op de 5000
biljetten, rondgezonden in de voornaamste wijken
d6r stad, eene opbrengst van circa 7 ton is verkregen.
Dat geeft dus gemiddeld f 140 belasting per aan
geslagene, overeenkomende als ik mij niet vergis
met een inkomen (uit kapitaal) van f 7000. Reken
nu al degenen af, die wel aangeslagen worden voor
eenig bezit, maar op verre na dat bedrag niet halen,
dan volgt, dunkt mij, uit dit cijfer, dat er in onze
stad toch heel wat kapitalen van beteekenis zitten.
En dan vestig ik er de aandacht op, dat men
noch in particuliere gesprekken, noch in ingezonden
stukjes in couranten hoort klagen over te hooge
aanslagen of overdreven eischen van den fiscus,
waaruit als men het Nederlandsche volkskarakter
in het oog houdt wel is te concludeeren, dat de
meeste belastingschuldigen er voorshands zeer gena
dig zijn afgekomen en men vermoedelijk een niet
onbeteekenend percentage beneden de absolute waar
heid is gebleven."
De heer G. Bouricius, gepensioneerd
rijks-ontvanger te Amsterdam, heeft een vlug-
schriftje laten drukken ten voordeele van
den strijd voor de weezen. Daarin wordt
het volgend verhaal gedaan
«In Mei 1892 liep Willem Post ma, verpleegde
te Neerbosch, weg van de weesinrichting.
Door de politie teruggebracht, deed de weesvader
Yan 't Lindenhout hem knielen, en diende hem eene
zóo zware kastjjding toe, dat de jongen, uitge
schreeuwd en afgetobd, bleef liggen.
Hij werd daarop naar de gevangenis gebracht. En
hoe Dat is te begrijpenMaar welke gevangenis
De zoogenaamde kapel is gebouwd op eene hoogte,
opgeworpen als vluchtheuvel bjj overstrooming en
daaronder zijn reusachtige kelderkluizen. Daaronder
leidt eene trap naar een lange gang, aan welker
duister einde een deur. Deze is de afsluiting van
een soort kluis, ruim éen meter in het vierkant,
zonder venster, met aarden vloer. Er is een plankje
om op te zitten, en in eenen d6r hoeken een ton
netje, dat men niet behoeft te zoeken.
In de deur is eene kleine opening voor licht en
lucht. Eenmaal daags steekt men eene flesch door
die opening, met den hals vooruit, waaruit de ge
vangene mag drinken water natuurlijk terwijl
de flesch van buiten wordt vastgehouden.
De gevangene geniet bovendien een stuk droog
paardenroggebrood, waarmede hij drie etmalen moet
rondkomen. Drie etmalen (72 uren) verbleef ge
noemde Willem in die gevangenis. Wat waren in
die marteluren zijne gedachten Drie dagen en
drie nachten langWist hij, wanneer ze om hem
zouden denken Zonder licht, maar niet zonder
luchtbedorven, vergiftigde lucht. Eene stoof3 onder
de voeten van een kind in een kerkerhol
Is het te erg, als ik dat noem «levend begraven
Dat riekt eerder naar de middeleeuwen 3
Maar de verlossing kwam.
Uit de zoogenaamde gevangenis gehaald, joeg de
weesvader Van 't Lindenhout hem tegelijkertijd voor
altijd uit de inrichting, met wat hij aan het ljjf
had, meer niets.
Op eenen afstand stonden zijne beide zusjes te
snikken, die hun eenigsten broeder zoo zielsgraag
vaarwel hadden gezegd, maar door slagen en snau
wen daarvan werden weerhouden. Is dat menschelijk?"
De verkiezing in Roermond brengt in de
Roomsche pers de vraag ter sprake of het gewenscht
is, priesters als afgevaardigden naar
de Kamer te zenden.
De Tijd heeft het, zooals men weet, reeds opge
nomen voor de candidatuur van den heer Everts,
priester en gewezen hoogleeraar te Rolduc.
De Maasbode is er echter tegenniet om den per
soon van den heer Everts, maar met het oog op
zijn ambt.
Het Maastrichtscke dagblad Ons Zuiden noemt
eenige gevallen, dat de kerkelijke overheid zich be
slist tegen het candideeren van een priester ver
klaarde, doch is het in zoover met de Tijd eens,
dat de meaning der kerkelijke overheid op dit punt
wel niet onder alle omstandigheden dezelfde zal zijn.
Temeer «wijl de heer Everts behoorde tot wat men
zou kunnen noemen het cadre hors ranghij had
geen cura animae (zielzorg)en heeft nu bovendien
zijn emeritaat aangevraagd."
Yan al deze consideratiën wil echter de Maasbode
niets weten
«Naar onze meening, zegt zij, lijdt de priesterlijke
waardigheid te veel in de Tweede Kamer, door de
aanwezigheid van priesters aldaar, en evenzeer in
de oogen des volks. Dit zij in het algemeen gezegd.
Mgr. Freppel heeft in de Fransche Kamer de on
waardigste bejegingen moeten ondergaan en had er
niet den minsten invloed. Wilde de rechterzijde iets
van de regeering gedaan krijgen, dan moest vooral
Mgr. Freppel niet spreken, want dit bedierf alles.
Is het in onze Kamer veel beter, en zal het beter
worden, als, wat God verhoede, het algemeen stem
recht er de afgevaardigden heen gaat zenden
«Nu leefde Mgr. Freppel in volkomen harmonie
met de overige Katholieke afgevaardigden, maar wie
verzekert, dat dit altijd het geval zal zijn In ons
land tenminste heeft men droevige ervaring. En
niemand zal durven verzekeren, dat in ons Parle
ment de eerbied voor den priester vermeerderd is,
sedert daar een priester verschenen en daarna de
Katholieke partij in twee fractiën verdeeld is.
«Kon het intusschen ooit nuttig zijn, dat een
priester naar de Tweede Kamer ging, thans, geloo-
ven wij, zeker niet. Kwam Mgr. Everts in de Kamer,
hij zou er twee fractiën vindenbij welke zou hij
zich moeten aansluiten? Koos hij de zijde van Dr.
Schaepman, de Centrumspartij zou zich moeten
ecraseeren,. of de toestand kreeg een bedenkelijker
aanzien, dan hij reeds heeft. Voegde hij zich daaren
tegen, wat wij meer waarschijnlijk achten, bij de
Centrumspartij, dan stonden in de Tweede Kamer
twee priesters tegenover elkander, en wie durft be
weren, dat dit stichtend zou zijn voor de Kamer en
het volk
«Laat daarentegen Dr. Schaepman de Kamer uit
en Mgr. Everts de Kamer niet ingaan, dan is in een
oogwenk de vrede onder de Katholieken hersteld,
de verdeeldheid weggenomen".
Ons Zuiden evenwel kan uit zeer vertrouwbare
bron mededeelen, dat de quaestie van de vacature
voor Roermond is opgelost.
Mgr. Everts zou verklaard hebben, zich be
schikbaar te stellen als candidaat en zijne candida
tuur van de zijde der geestelijke overheid goed
gekeurd worden.
Van welingelichte 2ijde deelt men ons mode,
dat de onlangs overleden staatsman jhr. E1 o u4t
van Soeterwoude op de gebeurtenissen in
Atjeh een grooten invloed heeft uitgeoefend. Zoo
moeten de noodlottige telegrammen aan den toen-
maligen vice-president van den Raad van Nederl.-
Indië, die met het eskader te Penang op de instruc-
tiën zijner Regeering wachtte, door hem zijn geïn
spireerd geworden, waardoor de oorlog onvermijdelijk
werd. In hoeverre ook hij door de algemeen© paniek,
die destijds in onze regeeringskringen heerschte, is
bevangen geworden, dan wel in hoeverre de grieven
van zijn vader, den oud-commissaris-generaal van
Ned.-Indië, tegen Atjeh hierbij van invloed zijn
geweest, kan thans moeilijk worden uitgemaakt en
zal vermoedelijk wel altijd in het duister blijven.
ArnhCt.)
De vraag, of een zoogenaamde boks
beugel is te beschouwen als e e n w a p e n, waar
van het dragen door de wet is verboden, is door
den Hoogen Raad, in overeenstemming met de mee
ning van de rechtbank te Groningen, ontkennend
beantwoord, op grond, dat de boksbeugel niet in
de wet wordt genoemd en ook niet geacht kan wor
den begrepen te zijn in de uitdrukking «dergelijke"
voorwerpen als door de wet zijn genoemd, omdat
die «dergelijke" voorwerpen zoo niet geheel dan toch
gedeeltelijk met de genoemde moeten overeenkomen,
wat in casu het geval niet is.
Naar De Amsterdammer verneemt, zint de
boekhandel te Amsterdam op het plan tot stich
ting van een beurs voor dit bedrijf, gelijk in het
buitenland, zooals te Berlijn reeds met goed gevolg
is ingericht. Het doel is, de boekhandelaren eenmaal
per dag op een vast uur te zamen te brengen, om
hen in de gelegenheid te stellen, hunne zaken te
behartigen, en aldus veel tijd en moeite te doen
uitwinnen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Nijbroek
ds. L. M. van Noppen, te Zwartsluis.
Bedankt voor het beroep te Grijpskerke door
ds. W. Timmermans Paquij, te Hoogersmilde.
Ingevolge besluit van de Algemeens Synode
der Ned. Herv. kerk zullen de volgende vragen, ter
beantwoording bij de persoonlijke kerkvisitatie, aan
de kerkeraden worden gedaan s
Wordt ook in uwe gemeente gewerkt voor de
uitbreiding van de sociaal-democratische beginselen
Zoo ja, op welke wijze
Bestaat er onder de leden uwer gemeente werk
loosheid en kan door u of door de leden uwer ge
meente iets gedaan worden tot wegneming van de
oorzaken of tot verzachting van de gevolgen dier
werkloosheid? Of wordt op dit gebied reeds dooru
of door anderen iets gedaan. Zoo ja. wat dan
Hoe is in uwe gemeente de verhouding tusschen
werkgevers en werklieden Kan, zoo noodig, door
uwen invloed iets ter verbetering hiervan worden
verricht, of geschiedt dit reeds
Wat wordt door u gedaan om den zegen dea
evangelies te brengen tot de sociaal-democraten en
hunne volgelingen
Wat wordt door u gedaan voor de belangen van
de arbeiders in uwe gemeente en van hunne ge
zinnen, in den geest van art. 12 regl. van de diaconiën?
STATISTIEK
Comité tot wering van Schoolverzuim te Goes,
over Augustus 1893.
Op de School A waren gedurende deze maand
114 kinderen. Onder dezen waren
86 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden,
24 van 110 verzuimen, en
4 meer dan 10 verzuimen hadden.
Het gemiddeld verzuim was 4 percent op het
geheele aantal scholieren en schooltijden, tegen 3
percent over dezelfde maand in 1892.
Op de School B waren 248 kinderen, waaronder
233 zonder eenig verzuim,
13 die van 110 verzuimen hadden, en
2 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 1 percenttegen
0.8 percent over dezelfde maand in 1892.
Op de School C waren 147 kinderen, waaronder
131 zonder eenig verzuim,
7 met 110 verzuimen,
9 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 4.6 percent, tegen
1.5 percent over dezelfde maand in 1892.
Op de School D waren 78 kinderen, waaronder
66 zonder eenig verzuim,
8 met 110 verzuimen,
4 boven de 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 4.6 percent, tegen
4.9 percent over dezelfde maand in 1892.
Het verzuim op de openbare scholen te zamen
van 1 Januari af tot uit. Augustus 1893 bedroeg 2
percent, tegen 1.8 percent over hetzelfde tijdvak
in 1892.
