1893 N°. 119.
Zaterdag 7 October.
80ste jaargang.
Bij dit nommei1 behoort een bijvoegsel.
VERGROOTING VAN DE SMEDERIJ,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders.
Inzending van advertentlen voor 8 urea op den dag der uitgave,
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal betékend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Bij het gemeentebestuur is door het bestuur der AMBACHTS
SCHOOL ingediend een verzoek tot
waarin een klein stoomwerktuig is geplaatst, in het perceel
wijk A no. 206, gelegen aan den Westwal.
Verzoek en teekening liggen ter visie op de Secretarie,
gedurende eiken werkdag van des voormiddags 9 tot des
namiddags 2 uren. terwijl Zaterdag 21 October des namiddags
te een uur ten Kaadkuize gelegenheid zal worden gegeven tot
het indienen en bespreken van bezwaren.
Goes, den 6 October 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d VV. HAMER.
De Secretaris,
H A R T M A N.
Men schrijft aan de Standaard uit Schiedam
>Hoa denkbeeldig nog veelszins de rechtsge
lijkheid van de openbare en bijzondere
scholen is en op hoe onedele wijze een gemeente
raad alle concurrentie tusschen beide categorieën
van scholen onmogelijk kan maken, blijkt uit het
feit, dat thans te Schiedam van gemeentewege een
cursus voor talen wordt opgericht, die gelegenheid
geeft tot het leeren van Fransch, Hoogduitsch of
Engelsch, tegen betaling van 8, zegge drie
gulden per jaar.
Wie niet kunnen betalen zullen volgens een
der Wethouders, gaarne gratis toegelaten worden.
Er ontbreekt nog maar aan, dat de gemeente geld
toegeeft.
Ter eere van het antirevol. raadslid Hoogendam
zjj gemeld, dat deze een zeer krachtig protest deed
hooren tegen zoo stuitende onbillijkheid met betrek
king tot de in Schiedam bestaande bijzondere scholen
voor uitgebreid lager onderwijs.
Toen na zijn protest de heeren doodbedaard over
de verordening gingen discussieeren, verliet de heer
Hoogendam de zaal en keerde slechts terug om bij
de stemming met zijn tegen" voor het recht te
getuigen.
Wanneer zal op het gebied van het onder wijs
eene dergelijke oneerlijke concurrentie of liever af
maken van de tegenpartij eens voor goed uit zijn
vraagt de schrijver.
Alzooeen gemeentebestuur moet volgens hem.
niet vragenwat eischt het belang van het open
baar onderwijs maar doen wij het bijzonder onder
wijs geen concurrentie aan Inderdaad meer onver
holen kwam men zelden uit voor het streven der
anti-revolutionairen om het bijzonder onderwijs te
bevorderen ten nadeele van het door de wet voor
geschreven openbaar. Of echter raadsleden, die eene
dergelijke taktiek volgden, wel getrouw zouden zijn
aan hun eed, is de vraag.
GOES, 6 October 1893.
In de gisteravond gehouden bestuursvergade
ring van Volksvermaken is besloten dezen
winter een of meer kunstbeschouwingen te geven.
De voorzitter is er in geslaagd de nieuwste porte
feuille met aquarellen van bet schilderkundig ge
nootschap »Pulchri Studio" te 's-Hage in bruikleen
te kunnen verkrijgen. Ook bestaat er kans voor die
van »Arti et Amicitiae" te Amsterdam.
Indien bewoners van Goes en omstreken schilde
rijen of andere kunstwerken in hun bezit hebben en
die tijdelijk willen afstaan, zullen die door het be
stuur gaarne dankbaar worden geaccepteerd.
De uitgezonden circulaires voor öf het lidmaat
schap der vereeniging óf een gift voor Floralia öf
beide, zullen door de bestuursleden dezer dagen
persoonlijk worden opgehaald.
Naar aanleiding van de hem door het bestuur
der liberale kies vereeniging Eendracht maakt Macht"
gestelde vraag, of hij zich kan vereenigen met de
algemeene strekking van het reglement der vereeni
ging, heeft de heer Van der Swalme een breedvoerig
schrijven ingezonden, waaruit blijkt dat hij zich
over het algemeen met het reglement vereenigt.
Tot definitieven candidaat van de Provinciale Staten
is door de liberale ktesvereeniging gesteld de heer
dr. A. Van der Swalme met 87 stemmende
heer mr. J. C. Van der Lek de Glercq had 10
stemmen.
Door de antirevolutionaire kiesvereenigingen
in Walcheren is thans tot definitieven candidaat
gesteld voor het lidmaatschap der Provinciale Staten
(vacature Snouck Hurgronje) de heer P. J. Siegers
te Vlissingen. (F?. Ct.)
Ierseke. De heeren A. B e v i n telegrafist
alhier, en Vroolik te Oudenboschzijn aangewezen
om van standplaats te verwisselen.
Benoemd tot gemeente-veldwachter te Hans-
weerd J. De Waard, thans politieagent te Vlaar-
dingen.
Maandagavond werd door de Liberale
K i^e s v e]r e e n i g i n g te Zieriksee eene vergade
ring gehouden ter bespreking van de kieswet-ont
werpen van den Minister Tak.
Het onderwerp werd door den heer J. A. De
Bruyne ingeleid. Deze spreker toonde zich een warm
voorstander van de ontwerpen, meenende dat die
voldoen aan de eischen, gesteld bij art. 80 der
Grondwet, tot staving van welk gevoelen hij zich
beriep op wijlen prof. Buys, die bad verklaard, dat
de Minister eene eerlijke uitvoering heeft gegeven
aan het artikel der Grondwet. Ook de heer Van
Geuns sloot zich aan bij de uitgedrukte meening
van den inleider. Na eenig debat, waaraan deel
namen de Voorzitter en de heer P. Adriaanse, werd
de door den inleider voorgestelde motie met 50 tegen
2 stemmen aangenomen.
Deze motie luidt als volgt
»De Liberale Kiesvereeniging te Zieriksee spreekt
den wensch uit, dat de aanhangige voorstellen, be
treffende het kiesrecht, door de beide Kamers der
Staten-Generaal mogen worden aangenomen.
Zij acht het wenschelijk, dat bij de behandeling
ongewijzigd blijve het hoofdbeginsel van het eerste
ontwerp, waarbij het kiesrecht wordt geschonken
aan alle mannelijke meerderjarige ingezetenen des
Rijks, tevens Nederlanders, niet door de Grond
wet uitgesloten, welke bewijzen geven, te kunnen
lezen en schrijven en in hun eigen onderhoud eu
in dat van hun huisgezin te kunnen voorzien.
Zij verklaart zich tegen de verbinding van het
kiesrecht aan een belasting- of woning-census."
Tevens werd besloten, dat het bestuur der Ver
eeniging deze motie ter kennis zou brengen van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (Z. N.)
Bij Kon. besluit zijn benoemd: tot lid van
het bestuur der waterkeering van de calamiteuse
Hoofdplaat- en Thoinaespolders, P. F. Thomaes;
tot lid van het bestuur der waterkeering van den
calamiteusen polder Nieuwe Neuzen, H. W o 1 f e r t
Danielszoon.
Bij K. B. is gehandhaafd het besluit van Ge-
dep. Staten van Zeeland dd. 16 Juni 1893, waarbij
goedkeuring is onthouden aan de begrooting voor
1893/94 van de calamiteuse Hoofdplaat-
en Thomaespolders.
Bij Kon. besluit is dr. C. Grebe de Haan,
arts, thans te Goedereede, wegens woonplaatsveran
dering, eervol ontheven van het gezondheidsonder
zoek van uit zee te Brouwershaven aankomende
schepen, en is tijdelijk, tot wederopzegging, met dat
onderzoek belast J. L. 0. Wortman, arts te
Noordgouwe.
Middelburg. Naar men ons mededeelt heeft het
tramcomité Brouwershaven Steen
bergen aan de Prov. Staten om eene subsidie
gevraagd, groot f250,000.
De heer Keuchenius, lid der Tweede
Kamer, is lijdende aan een beenontsteking in het
gehemelte, waardoor hij belet wordt deel te nemen
aan de parlementaire werkzaamheden.
De toestand was gisteren beter.
Een veteraan op staatkundig gebied, die eene
rol van groote beteekenis heeft vervuld in onze par
lementaire geschiedenis, de heer jhr. mr. P. J. El out
van Soeterwoude, is Woensdag op ruim 88-
jarigen leeftijd te 's-Gravenhage overleden.
Jhr. mr. P. J. Elout van Soeterwoude behoorde
indertijd tot de zeven Haagsche heeren," van wie
de beweging op kerkelijk gebied uitging, en die in
de Tweede Kamer zulk een genialen en onvermoei-
den strijder had in mr. Groen van Prinsterer. Tot
1853 was deze de eenige vertegenwoordiger van
die richting in het Parlement. Met het uitbreken
van de Aprilbeweging trad zij op den voorgrond en
jhr. Elout werd evenals baron Aeneas Mackay afge
vaardigd. Elout was toen reeds op deu leeftijd dat
anderen rust zoeken maar de aeht-en-vijftigjarige
man bewees als volksvertegenwoordiger, dat hij nog
zijne volle geestkracht bezat. Hij verwierf zich zelfs
bij zijne tegenstanders den naam voor hem een
eerenaam van »den drijver" Elout. Met groot
talent en welsprekendheid verdedigde hij in de Ka
mer, gelijk hij steeds daar buiten gedaan had, de
anti-revolutionaire beginselen, maar kenmerkte zich
tevens als een oprecht en eerlijk man. Zeven jaar
had hjj zitting als afgevaardigde en werd in 1879
nogmaals gekozen. Maar het Parlement was het
terrein niet, waarop hij zich bij voorkeur bewoog.
Zijn lidmaatschap duurde slechts kortin 1886
echter aanvaardde hij het mandaat van de Eerste
Kamer, tot hij, vijf jaar geleden, den last des ouder-
doms gevoelende, zich uit bet staatkundig leven
terugtrok, waarin hij eene eervolle plaats bekleed
heeft.
Hij bereikte den hoogen leeftijd van 88 jaar.
De Haagsche corr. van de Zutph. Ct. maakt
de opmerking dat de groote vraag nu is: Wat is
de beste manier om den minister zooveel overschot
te bezorgen dat hij den middenstand in zake
het personeel te hulp kan komen? »Een
gemakkelijk te beantwoorden vraag is dat zeker niet,
want aan den Min. van Financiën kan men geen
geld bezorgen zonder nieuwe lasten op te leggen,
en dat is natuurlijk minder aangenaam voor hen
die het treft. Ook hier zal echter wel weer blijken
de waarheid van het bekende: when there is a will,
there is a wag. Zou er bv. overwegend bezwaar zijn
tegen verhooging van het successierecht in de zijlijn
En in de tweede plaats reeds sinds jaren vragen
verschillende partijen herziening der tariefwet in
dien geest, dat de invoerrechten niet worden ver
hoogd, maar dat er beter controle wordt gehouden
om te zorgen dat van hetgeen wordt ingevoerd ook
werkelijk het aan de schatkist verschuldigde ten
volle betaald wordt. Misschien heeft de Min. nog
een beter equivalent gevonden ik heb slechts enkele
voorbeelden willen noemen om te doen zien, dat
het met de herziening van het personeel geenszins
zoo wanhopig staat als de heer Godin de Beaufort
het in de Eerste Kamer deed voorkomen".
De Minister van Justitie heeft op een dezer
dagen gedaan verzoek, strekkende om te mogen ver
nemen of naar het gevoelen der regeering een nota
ris bevoegd is, ook buiten het arrondis
sement, waarin hem zijne standplaats is aange
wezen, verkoopingen van roerend goed bij
opbod te houden, tbans ter kennis gebracht, dat
naar het oordeel der regeering die vraag ontken
nend moet worden beantwoord. De notarissen zullen
zich dus moeten houden aan artikel 3 der Notaris-
wet van 9 Juli 1842 (St.bl. no. 20).
De Nederl. Maatschappij tot bevordering van nij
verheid heeft een adres aan H. M. de Koningin-We
duwe-Regentes gericht over landbouw-crediet.
Naar aanleiding van de conclusiën te dezer zake
door de algemeene vergadering aangenomen, geeft
de Maatschappij het denkbeeld in overweging van
een eventueele medewerking der rijkspost-spaarbank.
Ten tweede roept zij Harer Majesteits bijstand in
tot het verkrijgen van eene wijziging, zoover noodig,
van het burgerlijk wetboek en het wetboek van
koophandel, met het oog op eene betere regeling
van het pandstelsel (oogstverband) en commerciali
seering van landbouwpapier.
Ook over de ontginning van woeste
gronden door den staat, heeft de Maatschappij
een adres ingediend.
Daarin wordt vooral nadruk gelegd op de groote
voordeelen, die de bebossching onzer woeste gronden
in de toekomst voor de volkswelvaart zal opleveren,
en die ontginning geschetst als een spoedeischend
openbaar werk van het grootste volksbelang, waar
van de uitvoering als werk van algemeen nut, hoofd
zakelijk op den staat, als verpersoonlijking van het
geheele volk, behoort te rusten.
Directeuren zijn overtuigd, dat eene rationeele be
bossching der woeste vlakten in Nederland tot stand
kan komen, hetgeen volgens het oordeel van bevoegde
deskundigen niet te bereiken zal zijn, indien de
onteigening aan particuliere krachten blijft overge
laten, maar slechts bereikt kan worden met mede
werking en met een actief optreden van den staat.
Naar wij vernemen, is te Kampen door de
directie van de Nederl. Zuivelfabriek aldaar, uit
voering gegeven aan een reeds sedert eenigen tijd
bestaan hebbend plan, n.l. de gelegenheid open te
stellen voor het ontvangen van practiscb en theore
tisch onderricht in de zuivelbereiding.
De Maatsch. Concordia, tot Expl. van Nederl.
Zuivelfabrieken, waarvan de Kamper fabriek een
onderdeel uitmaakt, stelde haar fabriek en personeel,
zoomede de boerderijen, die deze Mij. op het Kam
per-eiland bezit, benevens haar zeer uitgestrekt hooi
land beschikbaar voor deze nieuwe inrichting van
zuivel-onderwijs.
Het leerplan der Nederl. Zuivelschool te Kampen
is als volgtEr zullen leer-cursussen gehouden wor
den van 6 maanden voor jongelieden, die in de
practische en fabriekmatige zuivelbereiding wenschen
te worden opgeleid
Cursussen van 4 a 10 dagen voor meer gevorder
den, als herhalings-onderwijsen
Cursussen van 1 dag, waarin nieuwe aanbevelens
waardige uitvindingen, nieuwe toestellen, melk-onder-
zoek en andere speciale onderdeelen, zullen behan
deld worden.
De leervakken zjjn in handen der volgende heeren^:
J. B. Bolleman (directeur), beheer, administratie,
arbeids- en werkkracht, enz J. Bosma, (Oeconoom)
Landhuishoudkunde,, bemestingsleer, boerderij, land-
bewerking enz., C. J. Kriebel, (melk-technoloog),
bacteriologie, chemie, melk-contróle, enz.
Eerlang hoopt de Regeering een wetsontwerp
in te dienen tot afschaffing van het uit
voerrecht op suiker in Ned. - Indië.
Woensdagmiddag is in Krasnapolsky te Am
sterdam eene vergadering gehouden van
brievengaarders, onder leiding van den heer P. |J.
Prins te Diemen. Na eenige besprekingen werd op
voorstel van den heer Van Haselen besloten, als
wenschelijk aan te nemen het oprichten van een bond
van brievengaarders, welke zich ten doel stelt, de
belangen van de brievengaarders in Nederland on
derling voor te staan en langs geoorloofden weg zoo
veel mogelijk te bevorderen. Tot leden van het voor-
loopig bestuur werden gekozen de heeren P. J. Prins
te Diemen, J. H. K. Spee te Vreeland, R. W. Ru
selaar te Sloten, en L. R. Mur te Aalsmeer.
Deze heeren zullen eene circulaire zenden aan alle
heeren brievengaarders in Nederland en eene nadere
vergadering beleggenwaarschijnlijk te Utrecht
waarin deze zaak nader ter sprake zal worden ge
bracht en in bijzonderheden geregeld.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMEK.
De algemeene discussie werd gisteren geopend over
de nadere tijdelijke bepalingen omtrent den a c c ij n s
op de suiker, hoofdzakelijk strekkende om over
de beetwortelsuikerfabrikanten in de eerstvolgende
jaren om te slaan hetgeen aan de accijnsopbrengst,
geraamd op ruim 8 millioen, tekort komt.
De heeren Van der Kun en De Ram wezen op
de groote beteekenis van de baetwortelcultuur en
op de noodzakelijkheid om haar uit den onzekeren
toestand ten aanzien van de accijnsregeling op te
heffen. Het interimaire stelsel heeft groote nadeelen
voor den landbouw en dreigt chronisch te worden.
Vooral de heer v. d. Kun beklaagde zich over de stief
moederlijke bedeeling van de suikerindustrie en de
heer De Ram drong aan op een langeren termijn van
werking dezer wet, omdat een kortere strijdt met
de belangen van industrie en landbouw. Die be
langen wenscht de heer Tydeman zooveel mogelijk
met elkaar te vereenigen door verdeeling van arbeid,
waarbij de landbouw zich toelegt op het kweeken
van de beste beetwortelen en de fabrikanten op het
produceeren van goede en goedkoope suiker. Nood
gedrongen is hij met het oog op het buitenland voor
handhaving der bescherming. Hij meende dat de Re
geering echter de belangen van de schatkist en den
consument in haar voorstel niet heeft weten te ver
eenigen en de Minister een te forschen greep doet in
de suikerindustrie, welke sprekers bezorgdheid wekte.
Hij is echter voor geleidelijke vermindering der pro
tectie. De voorgestelde verhooging van den aanslag
met 12 percent zal verschillend werken en voor vele
fabrieken beproevend zijn, niet 't minst voor de klei
nere inrichtingen ten voordeele van de grootere. Een
definitieve regeling op dit stuk achtte hij onmogelijk
met het oog op de verhoudingen tot het buitenland,
maar hij betoonde zich meer voorstander van de
Fransche regeering, die ieder het zijne verzekert.
Overigens verklaarde hij zich voor accijns verlaging
van de suiker, teneinde het gebruik als toespijs
meer te populariseeren. Welke zijn 's Minister plan
nen te dien aanzien
De heer Hintzen meende, dat de Regeering door
dat voorstel een wijzen slag deed op het gebied der
suikerbelasting in zoover de Min. zich, om den ac
cijns te verzekeren baseert niet op het cijfer der
productie, doch op de behaalde overponden. Maar
hij wilde do regeling zoo kort mogelijk doen werken
met het oog op den weinig benijdenswaardigen toe
stand der suikerraffinaderijen en betoogde dat door
het toestaan van bijzondere suikerbewerking accijns
aan de schatkist wordt onttrokken.
De heer Hennequin betoogt dat de landbouw
door aanneming van het ontwerp zal worden gebaat
en minder aan de overheersching der fabrikanten
zal blootstaan.
De heer Mees verdedigde het ontwerp als nood
zakelijk, achtte 12 pet. verhooging niet onbillijk en
drong aan op wegneming van alle belemmerende
bepalingen voor de raffinaderijen zonder het protectie-
stelsel weer in te voeren.
Na eene uitvoerige verdediging van den Minister
van Financiën werd het algemeen debat gesloten*
