1893 N°. 112.
Donderdag 21 September.
80ste jaargang.
verpachting
De Troonrede.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën voor 9 uren op den dag der uitgave.
cou
GOESCHE
Op ZATERDAG den 30 SEPTEMBER a. s, des namid
dags te een uur, zal iu een der zalen van het Raadhuis ge
houden worden de
van de navolgende eigendommen der gemeente eu wel bij
enkele inschrijving
1°. Het Hoefje, genaamd »de Trekkerswoning"lig
gende aan de "Westzgde van den Havendijk nabij de
kom der gemeente, met daaraan toegevoegde gron
den, in het geheel groot 9 H. 61 A. 38 Centiaren
2°. De Westerschans en omliggende gronden, ten
noorden van het eerste perceel, groot 2 H. 87 A. 10 C.;
3°. De Hoveniering aan den Oosthavendijk bij de,
meestoof >De Zon", groot 41 Aren;
4°. De Hoveniering in de Zoute Vest, groot 6 Aren
10 Centiaren.
De voorwaarden liggen van Woensdag 20 September ter
lezing gedurende eiken werkdag van des voornaiddags 9 tot des
namiddags 2 uren ter Secretarie der gemeente.
Goes, den 16 September 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
-De Secretaris,
HARTMAN.
Te twaalf uren vereenigden zich gisteren de leden
der Staten-Generaal, de Ministers en de leden van
den Raad van State in de vergaderzaal der Tweede
Kamer, onder voorzitterschap van den heer mr. A.
Van Naamen van Eemnes, president der Eerste Kamer.
Te Óen uur begaf H. M. de Koningin-Regentes
zich met het gebruikelijk ceremoniëel van het Paleis
in het Noordeinde naar het gebouw der Tweede
Kamer, waar zij door eene commissie werd ontvan
gen en naar de vergaderzaal werd geleid.
Nadat H. M. naast den troon had plaats genomen
sprak zg het volgende
Mijne heeren
Met dankbaarheid mag ik, bij de opening der ge
wone zitting van de Staten-Generaal, in menig op
zicht bevredigende mededeelingen doen omtrent den
algemeenen toestand des lands.
De betrekkingen tot alle buitenlandsche mogend
heden zijn van den meest vriendschappelijken aard.
Aan mijne uitnoodiging, tot verschillende regee
ringen gericht, om eene regeling voor te bereiden
van onderwerpen van internationaal privaatrecht, is
op welwillende wijze gevolg gegeven.
Zee- en landmacht kwijten zich, zoowel hier te
lande als in de koloniën, bij voortduring op de meest
loffelijke wijze van hare taak.
De uitkomsten van den oogst zijn, tengevolge van
langdurige droogte in den voorzomer, op onder
scheidene plaatsen minder gunstig. De toestand van
den veestapel is over het algemeen voldoende.
tn dien van handel, nijverheid en scheepvaart
kwam geene merkbare verandering.
De algemeene gezondheidstoestand is bevredigend.
Voor eene ernstige uitbreiding der besmettelijke ziek
ten, welke ten vorigen jare de volksgezondheid en
den veestapel zoozeer bedreigden, mochten wij tot
dusverre bewaard blijven.
Gedurende dit zittingjaar wacht u opnieuw een
hoogst gewichtige arbeid.
"Voor de verdere behandeling en afdoening der
aanhangige wetsvoordracht tot regeling van het
kiesrecht voor de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal en voor de Provinciale Staten, roep ik in de
eerste plaats uwe medewerking in.
De nog aanhangige wetsontwerpen blijven aan
uwe overweging aanbevolen.
Het ontwerp eener wet op de krijgstucht wordt
aan uwe beraadslaging onderworpen.
Ook andere verbeteringen onzer wetgeving zullen
u worden voorgedragen.
De toestand van 's Rijks geldmiddelen is vol
doende.
Verhooging der belastingen wordt niet geëischt
en de beschikbare middelen zijn toereikend voor de
behoeften van den dienst.
Een ontwerp van wet in het belang van de ge
zondheid en veiligheid in fabrieken en werkplaatsen
zal u worden aangeboden.
Tot verbetering der bestuursinrichting in Neder-
landsch-Indië zullen u voorstellen worden gedaan.
Opnieuw, Mijne Heeren, doe ik met vertrouwen
een beroep op uwen ijver en op uwe toewijding.
Moge uw arbeid, onder Gods zegen, strekken tot
big vend welzjjn van ons dierbaar vaderland.
In naam der Koningin, verklaar ik de gewone
zitting der Staten-Generaal te zijn geopend."
Voor wie daaraan nog twijfelen mocht, schijnt ons
de sobere inhoud vau deze troonrede een vernieuwd
bewijs, dat het der regeering ernst bljjft met de
behandeling der kieswet en dat zij gevoelt, dat
onder die omstandigheden het geven van een meer
omvangrijk program van werkzaamheden eene ijdele
vertooning zou zijn. Behalve eene wet op de krggs-
tucht, eene in het belang van gezondheid en veilig
heid in werkplaatsen en eene tot verbetering dor
bestuursinrichting in Nederlandsch-Indië, worden
geene nieuwe wetten met name genoemd. Wat meer
zal worden aangeboden is derhalve vervat in den
algemeenen term verbeteringen onzer wetgeving".
Zijn daaronder ook te begrijpen een ontwerp tot
regeling van den leerplicht en eene herziening van
het personeel Zoo niet, dan mag het verwondering
baren, dat deze niet afzonderlijk met name in de
troonrede zijn genoemd. Het zou, inzonderheid wat
de herziening van de personeele belasting betreft,
te betreuren zijn, wanneer niet nog dit ministerie,
dat op belastinggebied reeds zooveel heeft tot stand
gebracht, daarmede de kroon op zijn werk kon
zetten. De kieswet staat hierbij nu niet langer in
den weg, tenzij zij mocht vallen en het ministerie
met haar.
Voor het overige is het gelukkig te vernemen,
dat geene verhooging van belastingen noodig is en
dat de beschikbare middelen toereikend zijn voor
de behoeften van den dienst.
Mr. Van Houten.
Kenschetsend was gisteren de uitslag der stem
mingen voor de nominatie van een voorzitter der
Tweede Kamer. Terwijl de afgetredene, mr. Gleich-
man, als een hulde aan zijne onpartgdigheid en zijn
beleid, met nagenoeg algemeene stemmen als le
candidaat werd gekozen, had mr. Van Houten, die
reeds twee achtereenvolgende jaren door den steun
van alle liberalen als 2e candidaat gekozen werd,
thans eerst na vier stemmingen, die eer. De geavan
ceerd-liberalen vereenigden zich op mr. Borgesius,
terwijl de anti-revolutionairen den heer Mackay stem
den en de Roomschen den heer Van Houten steun
den. Bij de volgende stemmingen verminderde het
aantal stemmen op mr. Borgesius en steeg dat op
mr. Mackay, blijkbaar met de bedoeling om dezen
met mr. Van Houten in herstemming te brengen.
Toen het zoover kwam, gingen bijna alle geavan
ceerd-liberalen op den heer Mackay over, waardoor
deze slechts drie stemmen ten achteren bleef bij
mr. Van Houten.
Al kunnen we de houding der meer vooruit
strevende liberalen in dezen niet billijken, omdat
het ons een slechte tactiek lijkt in de kaart der
tegenpartij te spelen, zoo moge de heer Van Houten
toch uit deze stemming leeren, dat het meer is dan
♦eene kleine fractie", die zgne houding afkeurt.
Opmerkelijk eindelijk is het, dat tot leden der
commissie voor de redactie van het adres van ant
woord door de afdeelingen gekozen werden de heeren
Mees, De Beaufort (Amsterdam), Roëll, Van Karne-
beek en Rutgers, geen van allen groote bewonde
raars van het kieswet-ontwerp, dat evenwel in be
doeld adres toch zeker niet onbesproken zal big ven.
GOES, 20 September 1893.
Naar wg vernemen hebben zich voor de R ij k s-
Landbouw-winterschool alhier reeds een
lOtal jongelui als leerling opgegeven. De cursus zal,
met het oog op de vele najaars-werkzaamheden op
het veld, waarschijnlijk eerst op 't einde van October
beginnen.
De Vereeniging van Burgemeesters
en Secretarissen in Zuid- enNoord-
B e v e 1 a h d zal op Vrijdag den 29 September a. s.
in een der lokalen van het ♦café Hartman" alhier
hare najaarsvergadering houden. Behalve eenige huis
houdelijke werkzaamheden, zijn voor die vergadering
aan de orde gesteld de volgende vraagpunten
lo. De verplichte raadsvergadering tot beëediging
van herkozen leden bij periodieke aftreding, in te
leiden door den heer J. M. Slegt, adjunct-commies
ter Secretarie van Goes;
2o. Het Nederlanderschap als vereischte voor eene
♦landsbediening" volgens de vroegere en de tegen
woordige wet, in te leiden door den heer J. G. P.
Timans, burgemeester van 's-Heerenhoek
3 o. Eenvormigheid in de acten van den Burger
lijken Stand ware wenschelgk en nuttig, in te leiden
door den heer H. J. Augustijn, secretaris van 's-Heer
Arendskerke.
4o. De voorzorgsmaatregelen tegen de cholera bij
het binnenkomen van schepen, in te leiden door den
heer J. H. O. Dominicus, secretaris van Kruiningen.
Gedep. Staten dezer provincie hebben bepaald,
dat o. a. de gemeenten Driewegen en s-Heer-Abts-
kerkezullen worden samengevoegd ter bepaling van
het aandeel door de gemeenten te dragen in het
gedeelte, hetwelk door de provincie in de lichting
voor de nationale militie van 1894 moet
worden geleverd.
Wolf er tsd ijk. Jl. Maandagavond hield de dorps-
vereeniging Landbouw en veeteelt" alhier eene
buitengewone vergadering, hoofdzakelijk belegd ter
bespreking van den aankoop van eene kunstmest-
zaaimachine. Nadat door eene commissie daaromtrent
rapport was uitgebracht, werd met algemeene stem
men besloten bij de firma wed. J. C. Massee en Zn.
te Goes zulk een machine aan te koopen, die volgens
het oordeel der commissie zeer doelmatig is. Zij
heeft eene spoorbreedte van 2 M., is zeer gemak
kelijk verstelbaar, wijst op eene plaat de hoeveelheid
aan, die men er mede zaaien kan en maakt de
stukken, die er in de kunstmest aanwezig zijn, fijn.
De prijs is 170de machine kan met éen paard
gebruikt worden. Tot bestuurder der machine werd
benoemd Joh. Sinke te Wolfertsdijk.
Voorts werd medegedeeld, dat de heer I. G. J.
Kakebeeke in den loop van den winter in de dorps-
vereeniging zou optreden om te spreken over de be-
mestingleer, voornamelijk het gebruik van kunstmest.
Borsele. Maandag hielden Ingelanden van den
calamiteusen polder Borsele eene buiten
gewone vergadering tot behandeling van een verzoek
van het gemeentebestuur van Borsele om eene bij
drage ten behoeve van de oprichting van een steiger
aan de Staartnol van Borsele door de provincie,
aan welke oprichting als voorwaarde is gesteld de
verbinding van Driewegen aan de Staart door een
verharden kunstweg.
Alvorens dit punt aan de orde werd gesteld nam
de vergadering kennis van een brief van heeren
Ged. Staten houdende bericht, dat bezwaar blijft
bestaan tegen het voegen van coupons bij de be
staande polderobligatiën op grond dat, bij het betalen
der renten op vertoon van aan den houder luidende
coupons bij schuldbrieven, die voor een groot deel
op naam staan of aan den wettigen houder luiden,
de zekerheid werdt gemist, dat de rente aan den
rechthebbende is voldaan. De vergadering vond goed
haar besluit van 25 Mei 1893 te handhaven en
mitsdien medewerking te verleenen om de obligatiën
van couponbladen te voorzien.
Na ernstige overweging werd naar aanleiding van
bovengemeld verzoek met 23 stemmen tegen 4 be
sloten eene bijdrage van f 0,10 per hectare 'sjaars
gedurende 20 jaren te verleenen voor het verharden
en onderhouden van een kunstbaan over den Sfcaart-
schen dijk en den Paulushoeksehen weg en na afloop
van gemeld tijdvak eene bijdrage van 0,05 per
hectare en per jaar toe te staan in de onderhouds
kosten van bedoelden verbindingsweg.
Met goedvinden der vergadering werd het bestuur
ten slotte uitgenoodigd middelen te beramen om
zoo mogelijk verlichting der te hoog opgevoerde
polderlasten te verkrijgen.
Borsele* Bij de Staartnol alhier, eene plaats aan
den zeedijk, waar men eenmaal hoopt een steiger
voor den aanleg der Prov. stoombooten te zien ver
rijzen, werden Maandag vanwege den Prov. Water
staat peilingen verricht en andere opnemingen ge
daan. Vermoedelijk hebben deze werkzaamheden be
trekking op het bouwen van genoemde inrichting.
's-IIeer Alttskerkc. De heer Commissa
ris der Koningin zal op Donderdag 28 Sep
tember a. s. deze gemeente bezoeken,
Een stap achteruit noemt het Sociaal Week-
blad de kennisgeving, onder de oproeping voor het
examen van surnumerair der poster gen
en telegraphie, dat de surnumerairs er niet
meer op zullen kunnen rekenen, standplaats te er
langen waar hunne ouders of voogden gevestigd zijn,
en voor korter of langer tijd geplaatst zullen worden
daar, waar dit voor hunne ontwikkeling of in het
belang van den dienst het best wordt geacht.
Zou de minister of de directeur-generaal wel weten
hoe door deze bepaling velen worden teleurgesteld
in hunne verwachtingen Is het den minister of
den directeur-generaal onbekend, hoeveel ontberingen
vele ouders zich moeten getroosten om hunne zoons
vijf jaar op de hoogere burgerschool te kunnen laten
blijven Gewapend met het diploma, kunnen ze in
den regel met goeden uitslag het examen voor sur
numerair doen, dan nog l1^ 2 jaar in de plaats
hunner inwoning op het postkantoor, en bij aan
stelling tot commies kunnen de jongens zich redden.
Doch, hoe nu, wanneer deze nieuwe bepaling wordt
toegepast Nog pl. m. 2 jaar kost en inwoning op
eene andere plaats betalen eischt weer een offer van
minstens f 800. Wie zal dat betalen Alleen dus
kinderen van met aardsche goederen gezegende ouders
kunnen zich thans bij de posterijen en telegraphie
aanmelden en de kleine burgerij moet maar naar
iets anders uitzien, 't Schijnt dat de directeur-gene
raal is gewezen op hetgeen in de post-voorschriften
is vermeld omtrent de betrekking van surnumerair,
luidende als volgt; »De betrekking van surnumerair
is ingesteld met het doel om aan jongelieden van
goeden aanleg, die door hunnen stand in de maat
schappij de voor het vak der posterijen zoo zeer
noodige waarborgen aanbieden, de gelegenheid te
openen om zich, buiten bezwaar van de schatkist,
voor dit vak te bekwamen".
Vooral van den nieuw opgetreden directeur-gene
raal had het blad iets anders verwacht.
De optocht van de Koningin-
Regentes naar de Troonzaal had gisteren onder
gunstig weder plaats. De trein van staatsiergtuigen
en cavalerie met de traditioneele glazen galakoets,
waarin H. M. was gezeten, als middelpunt, trok van
het paleis tot aan het gebouw der Tweede Kamer
langs dubbele rijen toeschouwers, aan beide zijden
van de straat geschaard. H. M. werd allerweg© met
hoerah's en ge wuif van handen en zakdoeken begroet.
Vóór de aankondiging van het binnentreden der
Regentes vertoonde de vergaderzaal wederom het
eigenaardige schouwspel, dat eene groote ruimte
oplevert, waarin zich velen in galakleeding of schit
terende uniform bewegen. Slechts een drietal afge
vaardigden was in burgerkleeding verschenen, name
lijk de heeren Heldt, Pyttersen en Valette.
Aan beide zijden waren de tribunes geheel vol en
voor vele dames waren de voorste rijen ingeruimd.
De groote tribune werd ditmaal bezet door de
leden der conferentie voor internationaal privaatrecht.
De gezanten, van welke verschillende wegens uit-
landigheid door hunne zaakgelastigden werden ver
tegenwoordigd, waren in de voor het corps diploma
tique bestemde loges, de meesten vergezeld van hunne
dames, die voor deze gelegenheid groot toilet hadden
gemaakt.
Te I1/4 uur verscheen de Vorstin in de zaal, op
haren gang naar haren zetel ter zijde van den troon,
links en rechts de afgevaardigden met eene buiging
groetende. H. M. droeg een zwart kanten kleed en
werd onmiddellijk gevolgd door de barones Van
Hardenbroek, grootmeesteres.
Zoowel bij hare komst als toen zg naar de ko
ninklijke koets terugkeerde, onderhield de Regentes
zich met jhr. Van Eysinga, liet eerstbenoemde lid
der H. M. begeleidende commissie.
Bg het vertrek en den terugkeer van den stoet
stond koningin Wilhelmina aan het venster, groeten
wisselende met hare moeder.
Bij de posterijen is verplaatst, met ingang van
1 October, de commies 4e klasse S. Gaanderse,
van het postkantoor Breda naar dat te Rotterdam.
-Ten einde de zoogenaamde vreemde koop
lieden in postpapier en dergelijken zooveel
mogelijk uit de gemeente Middelharnis te weren,
zullen door den burgemeester bg de ingezetenen
circulaires worden verspreid, waarin zij worden uit
genoodigd, van bedoelde personen niets te koopen
en aan hen niets te geven.
Indien ook te Goes eens iedereen besloot dezen
kooplieden zijne gave te onthouden, zouden we even
eens spoedig van hen ontslagen zijn.
De heer Bouwman te Bergen-op-Zoom,
van wien werd gemeld, dat hij als opvolger van
Mann te Leiden werd genoemd, schrijft aan het
Vaddat hij er niet aan denkt het 3e reg. te
verlaten, maar dat hg is aangezocht te Leiden te
komen om als lid eener examen-commissie zitting
te nemen voor den nieuw te benoemen kapelmees
ter bij het 4e reg.
De heer Geertsema, lid der Tweede
Kamer voor Enschede, die gedurende verscheidene
maanden door ziekte belet werd de kamerzittingen
bg te wonen, was gisteren hersteld in de zitting
teruggekeerd.
Ook den heer R e 11tijdens de behandeling
der kieswet lijdende geworden, zag men weer in de
Kamer terug.
De gymnastiek-examens te Utrecht
zijn afgeloopen. Aan dat van het lager onderwijs
onderwierpen zich 33 mannelijke en 5 vrouwelijke
candidaten. Daarvan verkregen 4 mann. en 3 vr.
de akte.
Aan dat voor het middelbaar onderwijs onder
wierpen zich 38 man. en 4 vr. De akte werd ver
leend aan 7 mann. en 1 vr. cand.
In het geheel dus werden van de 90 candidaten
75 afgewezen, dat is 83 percent.
Bij geen enkel ander vak is de verhouding zóo
ongunstig.
Is dan de gymnastiek zulk een buitengewoon
moeilijke wetenschap om aan te leeren Of wagen
zich daaraan zulk een aantal slecht voorbereiden?
Of stelde de commissie hare eischen ditmaal zoo
hoog, dat, terwijl vroeger het aantal, die de akten
verkregen, veel aanzienlijker was dan dat der afgewe-
