80ste jaargang'.
1893 N". 107.
Zaterdag 9 September.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; inèt bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgu Van Ditmar te Rotterdam en verder
bg alle Boekverkoopers en Brievengaatders.
siisending van advertentïen vóór 9 uren oy den «laj? der uitgave.
De prys der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De Amstei'damsche gemeenteraad.
Zooals onze lezers weten is het aan de radicale, anti
revolutionaire en Roomsch-Katholieke minderheden
bij de jongste raadsverkiezingen in de hoofdstad des
Rijks- gelukt de tot dusverre liberale meerderheid
tot eene minderheid terug te brengen.
Het eerste gevolg daarvan is geweest, dat bij de
benoeming van twee wethouders o. a. als zoodanig
gekozen zijn de heeren Schülvinck en prof. dr. Fa-
bius, hoogleeraar aan de vrije universiteit. De keuze
vau eerstgenoemde strekte ter vervanging van den
heer Reekers, eveneens Katholiek, doch die als wet
houder blijkbaar den Raad niet voldeedde laatste,
een bekend antirevolutionair, werd aangewezen om
den heer Dyserinck, die niet meer in aanmerking
wilde komen, te re in pi aceereu als wethouder van
Financiën. Hij heeft echter bedankt, op grond, dat
het wethouderschap onvereenigbaar is met zijne be
trekking van hoogleeraar. De heer Schölvinck nam
de benoeming aan.
Behalve deze benoemingen hadden als gewoonlijk
tal van stemmingen plaats ter aanvulling van ver
schillende raadscommissiën. Nu is van liberale zijde
dikwerf beweerd, dat het samengaan der minder
heden heel gemakkelijk was bij de stembus, maar
dat het minder licht zou vallen bij da zeer uiteen-
loopende politieke meeningen dier minderheden om
in den Raad tot overeenstemming te komen. Merk
waardig is daarom de verzuchting, die de Standaard
slaakt, reeds nu, na de eerste raadsvergadering,
waarin de liberalen in de minderheid en de ver
bonden anti-liberalen in de meerderheid waren.
»Een wonderlijken indruk ontvangt men" aldus
klaagt het antirevolutionair hoofdorgaan, wanneer
men de stemmengroepeeringen van naderbij beziet,
die zich gister in den Raad voordeden. Een won
derlijke indruk, en die eenigermato ongerustheid
wekt.
Er blijkt toch uit, dat er geen overleg gepleegd
is tusschen de minderhedenen zoo bet al gepleegd
werd, dat het dan toch tot gG6n enkel resultaat
leidde. Bij zulke gewichtige benoemingen zoo hope
loos verward te stommen, dat er geen touw aan
vast te maken is, schijnt ons van de minderheden
niet verstandig.
De dagen, waarop zij eenvoudig als oppositiepartij
optraden, zijn voorbij, en de dagen aangebroken,
waarop zjj men ziet het aan de benoemingen van
gisteren geroepen kunnen worden zelf een meer
actief deel aan de zaken te nemen.
Gaat men voort op de oude wijs, dan zullen de
minderheden daarmede hun eigen graf graven."
Commentaar is overbodig.
GOES, 8 September 1893.
Tot adjunct-inspecteur der gemeente-politie
te 's-Hertogenbosch is benoemd de heer E. W i e r t s
van öoehoorn, thans inspecteur te Roermond.
S31Iewou<l$dajk. In de Woensdag Red.) ge
houden raadsvergadering werden de her
kozen leden, de heeren E. A. Van der Bent en J.
Bruinooge, alsmede het nieuw gekozen lid, de heer
A. Iïuijsen, beëedigd. Eerstgenr einde werd herkozen
tot ambtenaar van den burgerlijken stand, de tweede
tot wethouder. In plaats van den heer J. Bruinooge,
die niet meer in aanmerking wenschte te komen,
werd de heer Jac. Smaliegange benoemd tot ambte
naar van den burgerlijken stand.
De N. R. Ct. bevat een ingezonden stuk over
den »toestand te Hanswee r d" van den
volgenden inhoud
»M. d. R.Overtuigd zijnde van uwe belangstelling
daar waar het een algemeen belang geldt, meenen
wij als inwoners van Hansweerd eenen dienst te
bewijzen aan het algemeen door u met den heer-
schenden toestand alhier bekend te maken.
Vooreerst brengen wij gaarne een woord van lof
en dank aan het geneeskundig toezicht voor de
energieke en doeltreffende middelen tot wering en
beteugeling der vreeselijke ziekte, die hier al zoo
menig offer heeft geëischt. Meestal hebben de cholera
gevallen zich op de schepen voorgedaan, doch thans
heeft zich een geval in de kom van Hansweerd
vertoond. De gemeente-veldwachter Boogaart is, na
eenige dagen te hui3 verpleegd te zijn, naar de barak
voor choleralijders overgebrachtdaarmede heeft de
cholera haren intocht gedaan in de kom van Hans
weerd, en wetende, dat onreinheid in deze de hoofd
zonde is, zien wij bewoners van Hansweerd met
schrik de toekomst tegemoet.
Om de volgende reden
De bewoners aan de kanaalzijde hebben op twee
meter afstand, dus vlak voor hunne woning, eene
sloot, die by warme dagen des avonds eenen ver
pestenden stank verspreidt en hun zeer dikwijls het
genot ontzegt aan hunne deur de versche lucht in te
ademen, maar het ook gebiedend noodzakelijk maakt
aan de voorzijde deuren en ramen gesloten te houden.
Onze huizen worden bezwangerd door den verpesten
den stank der uit de sloot* afkomstige gassen, die
de witte verf van onze ramen en kozijnen soms bruin
met eenen blauwen gloed doen aanslaan, en des
avonds na eenen warmen dag wordt soms geheel
Hansweerd bezwangerd door eene atmosfeer, die in
gewone tijden ondragelijk, maar nu met de cholera
vreeselijk is. Reeds lang is door de bewoners van
Hansweerd aan het gemeentebestuur gevraagd aan
dien toestand een einde te maken. Zelfs heeft men
zich per rekest tot den Minister gewend, waarop
door den inspecteur van het geneeskundig staats
toezicht een onderzoek ingesteld en de klacht vol
komen gegrond bevonden werd. Ook is door de in
deze gemeente bestaande gezondheidscommissie op
het onhoudbare van dezen toestand gewezen, wordt
door burgemeester en gemeentebestuur en alle autori
teiten deze toestand ook als onhoudbaar erkend en is
volgens geruchten by het gemeentebestuur reeds lang
aanschrijving gekomen van Gedeputeerde Staten van
Zeeland, dat die vuile sloot moet worden gedempt
maar trots dat alles blijft de toestand steeds dezelfde.
Is het nu te verwonderen, mynheer de redacteur,
dat wij ons thans bij de bestaande cholera-epidemie
angstig afvragen hoe zal het met ons gaan En
aan wie nu de schuld V In de eerste plaats aan het
gemeentebestuurwant toch op hem rust de plicht
voor de gezondheid dor burgers te wakenmaar
onze vroede mannon wonen op één na allen te ICrui-
ningen, dus een half uur van de plaats, waar die
toestand heerscht, verwijderd. In de raadsvergade
ring van dezen ochtend, 5 September, te Kruiningen,
braeht de burgemeester het onderwerp van dezen
onhoudbaren toestand weer ter tafel, en ofschoon
door den tweeden wethouder hot nemen van maat
regelen krachtig werd verdedigd, en door den bnigé-
meester werd gezegd, dat de hoofdelijke omslag daar
door niet zou behoeven verhoogd te worden, en met
het oog op de financiën niet onmogelijk was, en
ofschoon nogmaals door den tweeden wethouder op
het ernstige van den toestand werd gewezen en be
toogd, dat het daarom hoog noodig was dadelijk de
hjmd aan den ploeg te slaan, niets mocht baton.
Men wilde eerst zekerheid hebben, dat het polderbe
stuur en de waterstaat subsidie gaven. Het voorstel
kwam in stemming en werd met 2 stemmen vóór
en 5 stemmen tegen gewezen van de hand. Of hier
nu het gemeentebestuur, het polderbestuur of de
waterstaat de schuldige is, wij bewoners van Hans
weerd zeggen uwe handelwijze is onverantwoordelijk.
Deze ongelukkige toestand, mijnheer de redacteur,
ware geheel weg te nemen met een bagatel van
negen lionderd of duizend guldenhiernaar kunt
gij afmeten met welken geest men bezield is voor
Hansweerd. Wij, als bewoners van Hansweerd, vra
gen Is het nu geen schande, geen kleinzieligheid
on nalatigheid, dat deze toestand moet voortduren
en daarom, mijnheer de redacteur, wisten wij niet
beter te doen dan door middel van uw geacht blad
dit alles wereldkundig te makenopdat zij, die in
deze te bevelen hebben, terugschrikken voor de ver
antwoording om nog langer dien verregaand on
houdbaren toestand te laten bestaan. Wat rnen tegen
dit schrijven ook moge aanvoeren, het feit wegrede-
neeren kan men niet, en vele inwoners van Hans
weerd willen gaarne met ons dit schryven onder
teekenen en roepen allen toe, die aan de waarheid
mochten twijfelenKomt na eenen warmen dag des
avonds naar Hansweerd en van verre zal u de on
dragelijke stank al tegen waaien.
U by voorbaat dank zeggende, mynheer de redac
teur, voor de verleende plaatsruimte, hebben wij de
eer hoogachtend te zyn,
Uwe dienstwillige dienaren,
alle inwoners van Hansweerd.
W. J. Ktrciiner.
J. Struijlaard.
A. H. Van den Ende.
A. De Poorter.
A. Boo.\r.
A. S. Beekmans.
A. B. Modde.
A. Veldhuizen.
Wed. J. De Jono.
A. Van Poelje.
J. L. De Pauw.
Blijkens by den Raad vau State, afdeeling
voor de geschillen van bestuur, ingekomen kon. be
sluit is met ingang van 1 Mei 1893 een pensioen
van f 448 per jaar verleend aan D. F. H. Van
Es veld, eervol ontslagen kommies-verificatour
der le categorie by 's rijks belastingen te Middelburg.
De heer Chr. Rupke, te Nieuwerkerk a/d.
IJsel, bevestigt de mededeeling van de Stand., dat
de kolonie te Crook (Colorado), uitge
zonden door de emigratie-maatschappij waarvan de
hh. Van der Hoogt en Zoutman directeuren waren
en de heer Noordtzij president-commissaris, is op
gebroken. Allen hebben Crook verlaten. De maat
schappij liquideertde heer Rupke schrijft.vlk
zelf heb daar ook toe geadviseerd, het kon niet
anders." Met den meesten ernst roept hij zynland-
genooten toe, die naar Amerika wenschen te ver
trekken informeert, stelt u zooveel mogelijk op de
hoogte, maar wacht nooit heil van emigratie- of
dergelijke maatschappijen, en ga in deze uw eigen
weg, vestig u zelfstandig, en volgens mijn overtui
ging zult ge dan nog het beste slagen.
Naar de N. R. Ct. verneemt, heeft de Minister
van Waterstaat het gevoelen gevraagd van Gedepu
teerde Staten der verschillende provinciën over eene
nieuwe regeling van de kiesbevoegdheid
voor de Kamers van koophandel en
fabrieken bij eene eventueele invoering dei-
bedrijfsbelasting en de daarmede gepaard gaande
intrekking van de patentwet.
Men schrijft aan de Amst.
»Nu de nieuwe Directeur-Generaal een onderzoek
heeft ingesteld naar de diensturen der be
stellers, zou het ongetwijfeld ook de moeite
loouen eens te informeeren hoeveel verlof zij per
jaar genieten. Wij kennen enkele directeuren, die
maar niet schijnen te kunnen begrijpen dat ook
»bestel!ers" wel eens eenige dagen per jaar verlof
willen hebben. Een enkel kanton is ons bekend, waar
geen der bestellers in 2 a 3 jaar den enkelen dag
verlof gehad heeft
Wy koesteren gegronde hoop, dat de heer Have-
laar ook daaraan een einde zal weten te maken."
De ongunstige toestand der brand
verzekering in Duitscbland, in den loop van
dit jaar, geeft aan de Börsen-Zeitung, financiëel blad
te Berlijn, aanleiding tot de navolgende overwegingen
Het brandassurantie-bedrijf heeft in het afgeloopan
jaar in Duitscbland, tengevolge van talrijke en be
langrijke branden, groote verliezen geleden.
De eerste helft van dit jaar heeft geen betere
uitkomsten opgeleverdintegendeel. De assurantie-
wereld ziet de toekomst donker in en men is over
het algemeen overtuigd, dat, wanneer zelfs de tweede
helft van dit jaar onder normale omstandigheden
voorbijgaat, de toestand der nieuwere maatschappyen
er niet minder ernstig door geschokt zal zyn.
De slechte uitkomsten moeten echter niet alleen
worden toegeschreven aan industriëele verliezen of
aan ongewone atmospherische invloeden van het jaar
getijde zij zijn eveneens te wijten aan de overmaat
van concurrentie, die de premiën heeft doen dalen
tot zoodanig peil, dat zij ophielden loonend te zyn.
Van jaar tot jaar is de tariefiëering der risico's
al slechter en slechter geworden en de schuld kan
alleen worden geweten aan de maatschappyen zei ven.
Zoodra risico's worden aangenomen tot premiën,
die niet meer in verhouding staan tot de te loopen
risico, gaat men het pad op, dat ten verderve voert.
Reeds sedert een aantal jaren hadden sommige
maatschappijen moeite hare relatiën met re-assurantie-
maatschappijen te onderhouden door te lage premiën,
die zy op hare risico's toepasten.
Op dit oogenblik zullen deze, waarschijnlijk, vooral
die uit den vreemde, zich genoodzaakt zien hare
betrekkingen met de Duitsche maatschappijen, wier
premiën niet erkend voldoende zijn, af te breken.
Het gevaar, dat hieruit ontstaat, treft zoowel de
assurantie -maatschappijen als de verzekerden zei ven
en beide belanghebbenden by deze quaestie moeten
trachten zich tegen het bedoeld euvel te wapenen.
Terwijl koopman en fabrikant hunne waren tot
prijzen verkoopen, die hun de berekende winst toe
laat, eischen zy van assuradeuren verzekering tegen
brand van hunne goederen tot ontoereikenden prijs,
daarbij niet overwegende, dat onder deze omstandig
heden de verzekering wel eens een denkbeeldige
waarborg kon worden.
Wat er van zy, het wordt meer dan tijd daartegen
maatregelen te nemen, en dat de groote maatschap
pijen, die op solieden grondslag gevestigd zijn, het
voorbeeld daartoe geven.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
De nieuwe cursus der meisjesschool te Goes is-
Dinsdag aangevangen met 50 leerlingen.
Tot de Burger-avondschool alhier zyn toege
latentot do le klasse: P. Van der Male, S. De
Koning, M. J. Van Riet, G. P. Hopmans, M. Holle-
stelle, A. Schneider, B. Oranje, J. J. Van den Berge,
M. Jacobs, M. Bokelaar, J. J. Stokmansvoor de
2e klasseW. F. Van Riet.
Ierseke. Mejuffrouw Bodenstaff heeft voor hare
benoeming tot onderwijzeres alhier bedankt en die
te Sliedrecht aangenomen.
Op de voordracht ter benoeming van een tyde-
lijk leeraar aan de H. B. S. te Delft staat no. 1 de
heer L. J. De Wilde, te Middelburg.
Op zyn verzoek is eervol ontslag verleend aan
den heer B. Van Dijken als leeraar aan de hoogere
burgerschool te Zieriksee.
Omtrent de beslissing in zake den bouweener
nieuwe rijks-kweekschool voor onderwijzers te 's-Her-
togenbosch, schrijft men van daar aan de N. R. Ct.
»De bouw der kweekschool is thans voorgoed van
de agenda afgevoerd. Den 26en Mei besloot de Raad,
na rijpe overweging, de kweekschool, naar de eischen
door de regeering gesteld, te zullen bouwen. By de
jongste verkiezing werd de oppositie tegen dit besluit
met een drietal leden versterkt en het eerste besluit
van den Raad na die verkiezing isIn te trekken
het besluit van 26 Mei en te bepalen, dat geen
kweekschool gebouwd zal worden. Zoo vast staan
de besluiten van den Bosschen Raad. Wat hij in het
voorjaar goedkeurt, keurt hij in het najaar af.
Gedurende 30 jaren was de kweekschool, onder
de leiding van den achtenswaardigen directeur dr. F.
B. Trosée, een sieraad der gemeente. Zij werd door
velen hooggeschat, ook om het goed en degelijk
onderwijs, dat geregeld aan ruim 200 leerlingen op
de oefenschool werd verschaft. Zij heeft daardoor
de gemeente gedurende den tyd van haar bestaan,
voor groote uitgaven ten behoeve van het openbaar
lager onderwijs gevrijwaard. Naar matige berekening
werd jaarlijks voor uitgaven van kostleerlingen enz.
ruim f 60,000 in de gemeente besteed, hetgeen den
ingezetenen ten goede kwam.
In weerwil van die voordeelen moet die kweek
school hier weg; de stad had er geen ƒ3000 'sjaars
voor over, want grooter dan f 3000 's jaars zou het
offer niet zijn dat de gemeente bracht. Met een
waarschuwend woord bracht jhr. mr. L. Van Meeuwen
den Raad de gevolgen van zijn besluit onder het oog.
Ik hoop niet, zegt spreker, dat de gemeente zich later
haar besluit zal berouwen. Tot dusverre waren allen
over het openbaar onderwijs, zooals het aan de oefen
school gegeven werd, tevreden in het vervolg zal dit
anders zijnhet zal zoo slecht mogelyk worden,
want iets anders is hier niet te verwachten. Gij
brengt de stad in diskrediet by al wat ambtenaar
is en tot het garnizoen behoort, die telkens op ver
plaatsing zullen aandringen, omdat zij hier geen
opleiding voor hun kinderen vinden, zooals die hun
elders wordt aangeboden. Men mag over dit bezwaar
thans gemakkelijk heenglijden, allengs zal men onder
vinden, tot welke gevolgen die antipathie leidt. En
dit alles om eene uitgaaf van 3000 op eene be
grooting van f 300,000, eene uitgaaf, die men zoo
gemakkelijk kan dekken door conversie van gemeente
schuld, door bezuiniging op de muziek enz.
Deze woorden maakten blijkbaar indruk. Het pu
bliek applaudiseerde, maar geen der leden waagde
het den heer Van Meeuwen te wederleggen. Al
hortend en stootend en met behulp van den secre
taris bracht het lid Meuwese zijne motie op schrift,
luidende»De Raad, overtuigd dat het niet is in
het financiëel belang der gemeente nieuwe gebouwen
voor de kweekschool te stichten, besluit, met in
trekking van zyn besluit van 26 Mei, niet te bouwen".
De motie werd met 11 tegen 8 stemmen aange
nomen.
Hiermede was de zaak beslist. De Bossche kweek
school gaat nu lo. Mei 1894 naar Nijmegen, waar
zij zeker welkom zal zijn".
Landbouw en Veeteelt.
DE WINTERSCHOLEN.
Er is in de twee of drie laatste jaren heel wat
beweging gekomen op het gebied van het landbouw
onderwijs. Men is gaan inzien, dat stilstand en ach
teruitgang op landbouwgebied niet alleen hun oor
zaak hebben in internationale toestanden, waarvan
gedrukte graanprijzen, enz. het gevolg zijn, maar ook
gedeeltelijk daarin, dat onze landbouwers niet ge
noeg met hun tijd zijn meégegaan, dat zij niet genoeg
op de hoogte zijn van datgene, wat de wetenschap,
meestal aan de hand der praktijk, geleerd en ont
dekt heeft. De Regeering, voorgelicht door bekwame
mannen, met liefde voor de landbouwende bevolking
bezield, begon in te zien, dat het haar taak en plicht
was, die bevolking de behulpzame hand te reiken
by het leeren van veel nuttigs en onbekends, vooral
toen er uit landbouwkringen zekeren dwang op haar
werd uitgeoefend. Landbouwleeraren werden aange
steld om in voordrachten en adviezen en door middel
van proefvelden de weetgierigen en vooruitstreven-
den voor te lichten, maar uit den aard der zaak is
dit niet geschikt voor de volwassenen, waarvan er
velen niet genoeg ontwikkeld zijn, om nu eigenlijk
alles te begrijpen, wat zij hooren en zien verklaren.
En we nemen hun dat niet kwalyk, want het is zoo
gemakkelijk niet, zaken te begrijpen, waarbij o. a.
scheikundige werkingen een gewichtige rol spelen.
