1893 N". 105,
tsdag
80 s"1 jaargang.
y~
d
A
'V
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Go8S, J 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij do heeren Nu oh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaaiders,
Inzending van adverientiün vóór «ren ©j» den dag der uitgave,
Do prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
11AAS) «Ier gemeente G E S
op DINSDAG den 5 SEPTEMBER 1893,
des voormiddags te 9 uren,
(in plaats van te 93/a uren).
Goes, den 2 September 1893.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling
I. Mededeelingen.
II. Ingekomen stukken.
III. Beslissing inzake het adres van L. M. Van
Cam pen.
IV. Benoeming van eeue onderwijzeres aan school E.
V. Benoeming van een wethouder.
VI. Idem van een Ambt. v. d. Burg. Stand.
van vijf obligation der geldlening 1586, clic ad Duizend
gulden eu aflosbaar op 1 Januari 1894 zal plaatshebben
in het openbaar ten liasdhüze op Zaterdag den 16 September
aanstaande, des namiddags te een uur.
Goes, den 2 September 1893
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J. RAMON UT, 1. b.
De Secretaris,
H A. It T M A N.
Algemeen Overzicht.
Het schijnt wel of in deze dagen van rust en
vacantie ook de verhoudingen der verschillende sta
ten in een toestand verkeeren, die geene oogenblikke-
lijke wijziging zal ondergaan. Weinig althans valt
er te vermelden van verwikkelingen tasschen ver
schillende rijken. Maar des te meer wordt onze aan
dacht gevraagd voor de binnenlandsche toestanden
in enkele Europeesche Staten.
Van deze wekte in de afgeloopen week Spanje
het meest belangstelling. Zooals we reeds mededeel
den waren de militaire hervormingen van den mi
nister van oorlog daar te lande oorzaak van oproe
rige uitingen in enkele garnizoensplaatsen, die hare
bezetting zouden verliezen, met name in Vittoria.
Jl. Zondag nu waven de liberale minister-president
Sagasta en de leider der conservatieven Canovas
beiden de gast van de Koningin-regentes, die met
het Hof de zomerresidentie San Sebastian in de Bas-
kische provincie had betrokken. Uit het feit, dat
deze beide politieke leiders samen aan den Konink
lijken disch waren genoodigd, werd de begrijpelijke
veronderstelling geboren, dat het van hoogerhand
gelukt was deze beide tegenstanders met elkander
te verzoenen, en men hoopte, dat daarmede rust en
kalmte in het land zouden heerschen.
Op het onverwachtst werd Zondag der vorige
week aan die verwachting de bodem ingeslagen. Ter
wijl des avonds op het marktplein te San Sebastian,
zooals gebruikeljjk is, een concert werd gegeven,
verzamelde zich eene groote menigte, die luide het
Baskische volkslied eischt9. Toen daaraan niet werd
voldaan klonk de kreet »leve de vrijheidweg met
Sagastaen ontstond er een groot tumult, dat
door de politie niet kon worden bedwongen. Do
burgerlijke gouverneur van San Sebastian trachtte het
volk tot kalmte te stemmen, doch men wierp hem met
steenen. Eerst toen het garnizoen te hulp geroepen
werd, stoof de menigte uiteen, doch niet dan nadat
enkelen uit het volk gedood en velen gewond wa
ren. De volgende avonden heerschte er ook nog
veel gisting, doch thans is de orde teruggekeerd.
Intusschen heeft het voorgevallene veel schade
aan San Sebastian berokkend. Niet alleen toch,
dat het Hof onmiddellijk" naar Madrid teruggekeerd
is, maar ook tal van badgasten hebben ijlings de
terugreis aanvaard.
Het schijnt, dat de geheele beweging, waarin
men aanvankelijk eene republikeinsche demonstratie
tegen bet Koninklijk gezag meende te moeten zien,
hoofdzakelijk op touw is gezet door eenige rad
draaiers uit Vittoria, een der plaatsen, die haar
garnizoen zullen verliezen, wanneer de militaire
hervormingen van den minister van oorlog worden
doorgevoerd. Toch heeft zij rechtmatige veront
waardiging gewekt bij alle partijen van orde in bet
land, en talrijk waren de telegrammen van sympathie,
die Sagasta ontving ten bewijze, dat men besefte
zich nauw rond den troon te moeten scharen, om
de rust in het land te handhaven.
In Engeland is de behandeling der liome-rule-
hill in het Lagerhuis ten einde. Woensdag kwam
de derde lezing aan de orde, waarbij de oppositie
aanvankelijk hoopte andermaal gelegenheid te zullen
vinden voor langwijlige discussiën. Gladstone sneed
daartoe echter den pas af door in eene schitterende
rede, die langer dan een uur duurde, zijne getrouwe
meerderheid tot onverwijlde aanneming aan te sporen.
Het ontwerp is daarna bij laatste lezing met 301 J
tegen 267 stemmen aangenomen, waarna eene zeer
levendige, letooging plaatshad van de lersche on
radicale leden, die Gladstone warm toejuichten.
In het Hoogerhuis werd het ontwerp in eerste
lezing aangenomen wat echter alleen wil zeggen,
dat men het in behandeling zal nemen.
Het zal nu maar de vraag zijn of het Hoogerhuis
er al dan niet lange redeneeringen over zal houden.
Hoe dit zij, het Lagerhuis zal nu een paar maanden
rust nemen om daarna de begrooting te behande
len. Misschien dat het dan ook nog ten tweeden
male uitspraak zal doen over de home-rule-bill om
daarna, bij eene tweede verwerping door het Hoo
gerhuis, te worden ontbonden.
Inmiddels zal wellicht ook nog het sociale vraag
stuk aan de orde komen. De toestand van een groot
deel der arbeidende bevolking baart nu reeds ernstige
zorg. De werkeloosheid is, met name te Londen,
tot zulk eene schrikbarende boogte geklommen, dat
er dringend raad geschaft moet worden. Men weet
evenwel, dat Gladstone geen voorstander is van
staatsinmenging bij de oplossing van de sociale
quaestie of liever, dat hij niet gelooft aan de moge
lijkheid van die oplossing van staatswege. Het feit
echter, dat de heer Mundella, de vader der Engelsche
Kamers van arbeid, in het ministerie is opgenomen,
houdt de hoop levendig, dat toch ook door deze
regeering op sociaal gebied wel wat tot stand zal
worden gebracht.
De samenstelling van den Senaat was in de laatste
weken in België aan de orde, en zij bleef het, omdat
voor geen enkel voorstel de vereischte meerderheid
was te vinden. Hierdoor bleef het oude artikel,
waarbij voor de verkiesbaarheid eene bijdrage in de
belastingen van 2000 francs wordt geëischt, gehand
haafd. Maar dit was weder in strijd met een nieuw
aangenomen artikel betreffende de verkiesbaarheid
voor lid van den Senaat, waarbij bepaald was, dat
voor hen, die door de provinciale Raden gekozen
worden, geen census-vereischte zal gelden.
Men herinnert zich, dat een voorstel-Visart hieraan
trachtte tegemoet te komen door de vrijstelling van
den census der laatstbedoelde leden uitdrukkelijk in
de Grondwet te bepalen, terwijl dan de belasting
voor de rechtstreeks gekozenen tot 1200 fres. zou
worden teruggebracht. Toen kon ook dit voorstel
geen 3/3 der stemmen in de Kamer verwerven. Thans
is het echter opnieuw ingediend en aangenomen met
100 tegen 24 stemmen. Zaterdag heeft nu ook de
Senaat het voorstel-Visart aangenomen, waarmede
dan nu eindelijk het werk der Grondwetsherziening
daar te lande is beëindigd.
Herhaaldelijk komen in de laatste dagen klachten
over het optreden van Frankrijk tegenover Siarn
bij de tenuitvoerlegging van het ultimatum. Deze
klachten, alle van Engelsche zijde afkomstig, spreken
van eene nieuwe demonstratie der Fransche vloot
voor Bangkok en van het hooge optreden van den
zaakgelastigde der republiek, den heer Le Myre de
Villers, die o. a. het ontslag zou geëischt hebben
van alle Europeesche ambtenaren in dienst van Siam.
Voorts heette het, dat de Fransche posten te Cbanta-
boon versterkt waren. Vooral echter het dreigen met
eene nieuwe insluiting van Bangkok door het eskader
der republiek wekte groote ontsteltenis, nu de schepen
der andere mogendheden de haven der hoofdstad
hebben verlaten.
De Figaro g. eft eene zeer verklaarbare oplossing
van dit alles. Vooropstellende, dat vijandige Engel
sche correspondenten den toestand niet weinig over
drijven, wijst het blad erop, dat af en toe een krachtig
optreden en een ernstig dreigen noodig is om de
tenuitvoerlegging der gestelde eischen te bespoedigen.
De Europeesche raadslieden van de Siameesche kroon
zijn Frankrijk niet goedgezind, en daarom heeft de
heer Le Myre de Villers uitdrukkelijk te kennen
gegeven, dat, hoezeer Siam ook gerechtigd is het
advies dier raadslieden in te roepen, hij als zaakge
lastigde alleen en uitsluitend met de Siameesche
regeering heeft te onderhandelen. Aan dien eisch
door militair vertoon kracht bijzetten, is iets, dat
door de eigenaardige karaktertrekken van de Oos-
tersche volken geboden wordt, maar daaruit volgt
geenszins eenige meer vijandelijke houding, noch
verscherping van de bepalingen van het ultimatum.
In overeenstemming met die beschouwing ver
klaarde dan ook de Engelsche regeering dezer dagen
in het Lagerhuis, dat haar officiëel geen enkel feit
bekend was, waaruit mocht worden afgeleid, dat
Frankrijk zich niet stipt a",n de eischen van het
ultimatum bleef houden.
Voor zoover thans bekend is, heeft de republi
keinsche partij bij de herstemmingen voor de Kamer
nog eenige versterking gekregen. De heeren Floquet,
Laguerre en Clémenceau zijn niet herkozen. De
laatste telegrammen gewagen van eene verkiezing
van 109 republikeinen, 7 raillies en 10 anti-republi
keinen. De republikeinsche partij won tot dusver
reeds 16 zetels.
De Fransche regeering heeft ofliciöel bericht ont
vangen, dat oen Russisc'i eskader, onder bevel van
admiraal Avellau, te Toulon het bezoek van het
Fransche eskader te Kronstadt zal komen beant
woorden. De aankomst der Russische vloot is op
15 September gesteld.
GOES, 4 September 1893.
Den kinderen der zondagscholen »Ma-
ranatha" en »Bidt en Werkt" van Goes en Samuel"
van 's-Heer Hendrikskinderen, samen zes li zeven
honderd, was jl. Zaterdag een feestje bereid.
Uit de wandelkerk trokken zij te 2 uren geza
menlijk, met het harmonie-gezelschap Hosanna
aan bet hoofd, naar een boomgaard van den land
bouwer M. De Bokx aan den 's-Heer Hendrikskin-
derendijk. Het muziekgezelschap liet zich nu cn dan
hooren, de kinderen zongen liederen, vermaakten
zich met verschillende spelen en werden intusschen
op melk en broodjes onthaald. Te half zeven trok
de stoet zeer voldaan huiswaarts.
Sïansweei'd. Vrijdagavond werd de gemeente
veldwachter Van den Boogaardt uit zijn wo
ning naar de barak gebracht; zijn toestand is nog
zeer bedenkelijk. Zondagmorgen te 5 uren is de
huishoudster van schipper R. Schot in do barak
overleden en te 12 uren te Kruiningen begraven.
Hansweerd. Tot directeur van het fanfaren-
gezelschap »Scheldegalm" is Zaterdagavond
benoemd de heer G. Wolf alhier.
WeineMinge. De Raad heöft in de vergadering
van jl. Zaterdag tot gemeente-geneesheer benoemd
den heer T. Van den Hoorn, arts te Ede (Gel
derland).
Men weet, dat een deel van de Colorado-
emigranten zich al spoedig na aankomst in
Amerika losmaakte van de Ned.-Amer. Land.- en
Emigr.-Maatschappij, om op eigen gelegenheid verder
het land in te trekken.
Zij vestigden toen de kolonie Rilland.
Aan een schrijven van een hunner, der redactie
van de Standaard welwillend ter publicatie toege
zonden, ontleent dat blad de volgende mededeelingen
Ililland 7 Aug. '93.
Ook op maatschappelijk gebied hebben wij
hier met vele kleine en grootere tegenspoeden te
kampen gehad! Vooreerst hebben we hier gebrek
aan water gehad om de landen te besproeien. Er
was in den verloopen winter en in het voorjaar
weinig sneeuw gevallen. (Men heeft ons in Maart
en April dat reeds gezegd) en daardoor waren de
kanalen vroeger dan andere jaren droog geworden.
Daarbij kwam nog, dat er door onbekendheid met
irrigatie veel water te loor is gegaan, zoodat enkele
stukken land te veel, andere te weinig kregen.
Deze maand en de laatste helft der vorige maand
heeft het hier echter veel geregend, om den anderen
dag een buizoodat we nu volstrekt geen water
gebrek meer hebben. Drinkwater is hier nooit te
weinigde bekende »Artesean-wells" laten hare
heldere en koele waterstralen dag en nacht zonder
eenige hulp maar opborrelen. Het weder is hier
tegenwoordig 's nachts koel's morgens prachtig
zonnig weerdoch nimmer drukkend heet. 's Mid
dags komt er gewoonlijk een onweersbui opzetten,
doch ze ontlast zich voornamelijk in de bergen.
Enkele der kolonisten begonnen al eenigermate
ontevreden te worden, meenende dat de gewassen
alle verdrogen zoudendoch ziet, hoe is alles nu
weer verfriseht en in groei toegenomen. Haver staat
hier en daar 5 voet hoog en ik telde aan een aar
123 korrels. Tarwe staat op eenige stukken land
prachtig en van zware volle aren voorzien.
Alle boeren zijn echter niet zoo gelukkig, dat hun
oogst mooi staat. Dat geldt alleen voor hen, wier
land het vorige jaar geploegd is. Het is een ver
eischte, dat men vóór den winter het land ploegt,
dat men voor het volgende jaar noodig heeft. Velen
zijn dan ook al bezig om hun land te bewerken
voor den volgenden zomer.
Nog al dikwijls komen er brieven uit Holland
om inlichtingen. Ik denk, dat onze kolonie zich een
volgend jaar wel weer flink uitbreiden zal. Op 't
gebied van kerk en school gaat alles nog al naar
wenseh. Onze onderwijzer is door groot en klein
geacht en geëerd. Ik denk, dat er ca. 35 kinderen
naar school gaan. Voor kerk is het schoolgebouw
ons somtijds haast te klein, maar er is geen geld
I in kas om een kerk te bouwen, dus we gaan dan
maar wat dicht bij elkander zitten."
Aan het jaarverslag der Nederlandsche
Maatschap p ij voor Kunstmatige Oes
ter t e e 11voorheen onder de firma C. L. De
Meulemeester <fc Co., is het volgende ontleend:
»Voor het eerst sedert de oprichting dezer maat
schappij zien hare aandeelhouders een dividend uit
gekeerd, en mag worden aangenomen dat de slechte
jaren aan ongunstige invloeden zijn te wijten ge
weest.
Het kapitaal dezer in 1890 opgerichte Maat
schappij bedroeg aanvankelijk f2,300,000. Als een
gevolg van den strengen winter van 1890/91, zoo
noodlottig voor de oestercultuur, wees de winst- en
verliesrekening over 1891 een nadeelig saldo van
ongeveer een raillioen gulden aan. Wilde men dit
verlies uit de winsten van volgende jaren dekken,
de aandeelhouders zouden geruiinen tijd naar dividend
uil keering hebben moeten uitzien.
Er werd daarom radicaal gehandeld, door het ge
heele bedrag in eens af te schrijven en in verband
daarmede het kapitaal tot f 1,265,000 te verminderen.
Ieder aandeel van fTOOO werd op f550 terugge
bracht, terwijl voor de afgeschreven f450 een winst
aandeel werd uitgereikt, welke winstaandeelen uit
een gedeelte der overwinst, bij uitloting met f 450
moeten worden afgelost.
Bij de aanbieding van bet verslag over 1892/93
zeggen commissarissen o. a. dat de verkregen resul
taten bevredigend zijn en de toestand der Maat
schappij gunstig is en hoewel het waarschijnlijk is,
dat in het aanstaande seizoen niet zooveel product
ten verkoop beschikbaar zal zijn, als noodig zal
blijken om over die campagne een behoorlijk dividend
te verdienen, meenen zij de toekomst nochtans met
vertrouwen te gemoet te kunnen gaan, daar de Maat
schappij de nadeelige gevolgen van den winter 1890/91
grootendeels te boven is en hare voorraden voorde
volgende jaren belangrijk mogen genoemd worden.
De exploitatiekosten, die over 1890/91 f 167,567,74
en over 1891/92 f 149,930,85 bedroegen, beliepen in
1892/93 f134,627,96% dus fl5,302,88V2 minder
dan in de voorafgaande campagnewaaronder
f9,244,21,/o voor minder pacht.
De zomer van 1892 heeft zich in vele opzichten
gunstig onderscheiden van dien van 1891liet toch
tijdens het uitzaaisn der schelpen en het in zee
brengen der pannen het weder zich zeer ongunstig
aanzien, ten gevolge waarvan een nadeelige invloed
op den broed val te duchten was, zo o hebben zich
door het warme weder, dat daarop in den verderen
loop van den zomer is gevolgd, die ongunstige voor
uitzichten niet bevestigd en bleek in het najaar, dat
zoowel op de uitgelegde pannen als op de schelpen
een zeer bevredigend aantal jonge oesters zich had
vastgezet.
De winter van 1892/93 was niet streng en heeft
aan den voorraad oesters op de perceelen en pannen
geen buitengewoon nadeeligen invloed uitgeoefend,
zoodat van eigen productie thans eene belangrijke
oppervlakte der zaaigronden opnieuw met jonge
oesters is bevolkt kunnen worden. Bovendien heeft
men gemeend door enkele aankoopen van jonge
oesters tot billijken prijs, een ander gedeelte van
de gronden der Maatschappij productief te moeten
maken, waardoor dit hoofd op de balans met
f 15,449,31 voorkomt.
De putten, gebouwen en vaartuigen worden ge
regeld en goed onderhouden en verkeeren in goeden
staat.
In den loop van 1892 verkocht de Maatschappij
in publieke veiling voor f 5940 de oesterput ge
naamd »de Mollusk", die voor haar gebruik over
bodig was, benevens ondershands een hoogaars voor
f 1000. Het nadeelig saldo, hetwelk die verkoopen
tegen de vorige balanswaarde opleverden, is op de
winst- en verliesrekening van dit jaar afgeschreven.
Op de terreinen van de Waterschans is in de
onmiddellijke nabijheid van den pannenput een nieuwe
afsteekloods gebouwd, met aanlegging van rails,
waarvan de kosten f3600 bedroegen.
Verkocht werden 2,298,534 oesters (waarvan
156,866 stuks door aankoop verkregen) tot een ge
zamenlijk bedrag van f 220,742,311/2, zoodat de ge
middelde prijs is geweest f 96,031/2 pei' 1000 oesters.
De verkoop van leverbare oesters heeft zoowel wat
de hoeveelheid als den verkoopprijs betreft de ver
wachtingen overtroffen.
Tengevolge der verschillende mutatien in het pach
ten der perceelen is thans van 1 April 1893 af dooi
de Maatschappij aan den Staat verschuldigd eene
jaarlijksche pachtsom van f58,321,07 welk bedrag
1 April 1894 verminderd wordt met f2650 voor
j de pacht van het perceel 35 in de Zuiderzee, alwaar
de Maatschappij de cultuur geheel hseffc opgegeven.
Zooals boven reeds gezegd is was de opbrengst
der verkochte oesters f 220,742,311/^. Hierbij komt
f7,471,71 gekweekte rente, f 622,65 onvoorziene
i baten en f 5,565,80 onverdeelde winst van 1891/92.
j De creditzijde der winst- en verliesrekening bedraagt
alzoo f234,402,48.
Uitgegeven werd aan balk, zaud en schelpen
