1893 N". 100.
Donderdag 24 Augustus.
80sle jaargang.
GOESCH
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Bebalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders,
knzeiidins van advertentïëu vóór uren op den dag der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slecbts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelyks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Hel Iweede TOELATINGSEXAMEN
voor de lloogere Burgerschool zal plaats hebben op VRIJDAG
1 SEPTEMBER a. s. des voormiddag» to lJ uren.
Goes, 12 Augustus 18Ü3.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d W. HAMER
De .Secretaris,
HARTMAN
Algemeen Overzicht.
De verkiezingen in Frankrijk zijn afgeloopen
en al is de uitslag nog niet geheel bekend, het mag
toch als vrij zeker worden aangenomen, dat de repu-
blikeinsche partij versterkt uit den strijd is getreden.
Van de 581 districten is de uitslag in 566 bekend;
de 15 overige omvatten hoofdzakelijk de koloniën,
die ook hunne afgevaardigden hebben te verkiezen.
De republikeinen zagen reeds 312 hunner candidaten
gekozen, terwijl er nog 155 herstemmingen moeten
plaats hebben. Zij hebben dus reeds nu de meerder
heid, maar het is niet onwaarschijnlijk, dat onder
de 312 gekozenen er verscheidene zyn, die min of
meer radicaal zijn getintvooral, omdat er nog
slechts 30 radicalen en socialisten gekozen zijn, ter
wijl ze in de vorige Kamer over 140 stemmen be
schikten, ligt het voor de hand, dat de meest ge
matigden hunner thans tot de republikeinen worden
gerekend.
Het meest gehavend zijn de anti-republikeinsche
partijen uit den verkiezingsstrijd gekomen, daar zij
jl. Zondag reeds 63 zetels verloren en hare kansen
bjj de herstemmingen niet schitterend staan. Op
merkelijk is de achteruitgang der dynastieke partijen
in Frankrijk. Terwijl ze in 1885 bij eerste stemming
nog 175 candidaten in de Kamer wisten te brengen,
daalde dit cijfer in 1889, niettegenstaande den steun,
dien ze toen van generaal Boulanger ondervonden, tot
140 en thans moeten ze zich mot 56 zetels tevreden
stellen. Hieruit mag voorzeker wel worden afgeleid,
dat de republikeinsche regeeringsvorm vasten wortel
heeft geschoten in Frankrijk in de 23 jaren, dat het
onder dat régime leeft. Het is thans aan de nieuwe
Kamer door wijs beleid dien vorm te bestendigen, het
vertrouwen erin volkomen te doen worden en te too-
nen, dat Frankrijk ook als republiek met bezadigdheid,
maar met kracht tevens, op den weg van voorspoed
en ontwikkeling kan voortschrijden.
Van de meest bekende figuren uit de vorige Kamer
zijn de heeren Arène, Rouvier en Peytral herkozen,
en komen Floquet, Olétnenceau en De Cassagnac in
herstemmingbovendien is Wilson gekozen.
Uit deze enkele namen blijkt reeds, dat het Pa
nama-schandaal geen invloed heeft gehad op den
uitslag der verkiezingen anders waren zeker Rouvier
en Arène niet in eens herkozen en kwam Floquet
niet in herstemming. Dat Olémenceau dit lot met
hem deelt bewijst nog niet veel omtrent diens her
kiezing, want hij won zijn zetel meermalen eerst
bij herstemming. Hij behaalde thans meer stemmen
dan één zijner tegencandidaten afzonderlijk, maar
1500 minder dan deze gezamenlijk. Het is nu maar
de vraag of zijne tegenstanders zich thans allen op
éen candidaat zullen vereenigen.
Dat Paul De Cassagnac zich aan eene herstemming
moet onderwerpen is voor hem en zijne partij een
zware slaghjj was toch jaren lang de leider der
Bonapartisten en zijn district gold voor onoverwin
nelijk. De rallies verloren een paar bekwame leden,
Piou en den graaf De Mun, waaruit mag worden
afgeleid, dat deze jonge partij nog niet volkomen
vertrouwd wordt. Toch is het feit, dat 13 hunner
bij eerste stemming gekozen zijn voor hen niet on
belangrijk, wanneer het getal 13 althans geen on
geluk voorspelt. Dat Wilson, de beruchte schoonzoon
van wijlen Grévy, weder een zetel in de Kamer
heeft verworven, is een van die gebeurtenissen, die
alleen in Frankrijk kunnen voorvallen.
In Italië zijn vrij ernstige oproeren ontstaan als
gevolg van den haat, die zich daar te lande bij het
volk openbaart tegen Frankrijk. De oorzaak van dien
weder opflikkerenden haat moet gezocht worden in
het voorgevallene te Aigues-Mortes, waar de Itali-
aansche werklieden door hunne Fransche collega's
niet zeer vriendschappelijk zijn behandeld.
Aigues-Mortes ligt in het Zuid-Oostelijk deel van
Frankrijk en vele Italiaansche werklieden komen
over de grenzen om daar hun brood te verdienen.
Zij stellen minder hooge eischen dan de Fransche en
het gevolg daarvan is, dat ze gaarne door de werk
gevers worden aangenomen. Dit kunnen natuurlijk
de Fransche werklieden niet goed zetten en vandaar
de vijandelijke verhouding tusschen beide partijen.
Men zal zich herinneren, dat verleden jaar in Noor
delijk Frankrijk zich ten opzichte van de Belgische
werklieden iets dergelijks heeft voorgedaan en daar
uit blijkt reeds, dat deze onlusten een dieperen grond
hebben dan nationaliteitsgevoel.
Frankrijk huldigt zeer het protectionistisch stelsel
en naarmate daardoor de eerste levensbehoeften in
prjjs stjjgen wordt de strijd om het bestaan voor
de Fransche werklieden hoe langer hoe raoeielijker.
Begrijpelijkerwijze willen zij nu op hun beurt den
arbeid beschermen door wering van vreemde arbeids
krachten en zij doen dit op hunne wijze, door de
vreemde arbeiders, die minder behoeften hebben,
het leven en den arbeid te bemoeielijken. Een be
wijs te meer hoe verkeerd beschermende rechten
werken.
Evenwel het bovenstaande moge de drijfveer voor
de werklieden zijn om tegenover de Italianen niet
aangenaam gestemd te zjjn, voor Frankrijk als natie
bestaat daartoe nog een andere oorzaak. Het staat
namelijk vast, dat de Italiaansche Kroonprins de
herfstmanoeuvres van het Duitsche leger zal by wonen.
Deze manoeuvres nu zullen plaats hebben in het
Rijksland (de in 1870 op Frankrijk veroverde stre
ken) en dit is voor de republiek een smartelijk
gevoel. Nog nooit heeft een vreemde vorst de ma
noeuvres van het Duitsche leger bijgewoond, wanneer
die in de veroverde gewesten werden gehouden, ten
einde de gevoeligheid van Frankrijk te sparen. Geen
wonder derhalve, dat het kwaad bloed zet nu de
Italiaansche Kroonprins met die gewoonte gaat
breken.
Omgekeerd is men nu in Italië ernstig gebeten
op do Fransehen, en omdat daar de werklieden-
quaestie het meest gewicht in de schaal legt, is de
gisting onder het volk het grootst. In verschillende
steden van het Appenijnsche schiereiland zijn dan
ook anti-Franschgezinde manifestatiën gehouden,
doch nergens zoo erg als te Rome, waar de woning
van den Franschen gezant aan eene bepaalde belege
ring heeft blootgestaan. Men meent, dat wel 20,000
personen zich voor het gebouw verzamelden, de
Italiaansche en Duitsche volksliederen zingende, en
de politie was onmachtig om het te beschermen,
zoodat bin non korte oogenhlikken alle ruiten waren
ingegooid. Eerst toen de cavalerie kwam opdagen,
stoof de menigte uiteen.
De regeeringen van beide rijken hebben wederzijds
haar leedwezen betuigd over het voorgevallene, zoo
wel te Aigues-Mortes als in de Italiaansche steden,
zoodat de oproertjes geen ernstige gevolgen zullen
hebben. Maar vriendschappelijker zal de verhouding
tusschen beide rijken er toch niet op worden.
Gelukkig voor Frankrijk toont Rusland weer
meer toenadering, zoodat er weder ernstig sprake
is van een bezoek van een Russisch eskader aan een
der Fransche havens, vermoedelijk Toulon. Aangezien
echter president Carnot nog niet genoegzaam her
steld is om bij de plechtige ontvangst van het es
kader tegenwoordig te zijn, zal het bezoek tot later
worden uitgesteld.
In RiiitsclilAitd gaat de handel reeds gebukt
onder den tarievenstrijd met Rusland. Vooral nu
de tarieven voor Finland ook verhoogd zijn doet
zich het nadeel dubbel gevoelen, niet het minst in
de Oost- en Noordzeehavens. Bovendien schijnen
de Duitsche tolbeambten zeer nauwgezet te zijn,
zoodat de vraag reeds is gedaan of er door hen
strijd gevoerd wordt tegen den Duitschen handel in
stede van tegen Rusland. Zoo beweert men, dat zij
weigeren Russische petroleum tegen het vroegere
tarief in te voeren, waarvan bewezen is, dat zij
reeds vóór 2 Augustus te Antwerpen was aange
komen. Zij gronden hunne weigering op de moge
lijkheid, dat die petroleum per spoorweg van Rusland
naar Antwerpen kan zijn vervoerd. Zoo stram m"
kan alleen een Duitscli8r zijn.
GOES, 23 Augustus 1893.
Vanwege de »Vereeniging voor Volksvermaken"
zal een volksconcert gegeven worden op Vrijdag 25
Augustus a. s. des avonds te 8 i/2 uren, in de tent op
de Groote Markt, door de harmonie »Euphonia"
directeur de heer J. Kooiman, waarbij het volgende
programma zal worden uitgevoerd1. Baugency,
rnarsch, Cocquelet2. Fantaisie sur »le petit Due",
Kes8els3. Fleurs des Champs, mazurka, Tack
4. Ein Scherz, potpourri, Neibig; 5. Ouverture zu
Berlin, wie es weint und lacht", Conradi6. Ro
mance sans paroles, Mendelssohn7. Liederkranz,
Neibig8. Souvenir de Campine, Fantaisie, Kreins.
De le luitenant J. Trimpe, van het 3e
regiment infanterie, zal deelnemen aan don 3den
wapencursus, te houden aan de werkplaatsen voor
draagbare wapenen te Delft, van 16 September
16 October e. k.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid van het
college voor de zeevisscherijen, jhr. mr. J. R o 11
lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, te
's Gravenhage.
Door den Minister van Koloniën is de heer
P. W. Jonquière gesteld ter beschikking van
den Gouverneur-Generaal van Nederl.-Indië, om in
eene administratieve betrekking daar te lande te
worden geplaatst.
Uit eene offieiöele bekendmaking blijkt, dat
zich te Rotterdam een geval van cholera
a s i a t i c a met doodelijkeu afloop heeft voorgedaan.
Het kwam voor op een vaartuig in den Haringvliet.
Door de bevoegde autoriteiten zijn, evenals het
vorige jaar, alle maatregelen genomen, noodig tot
bestrijding van de gevreesde ziekte.
Wij hebben reeds gemeld, zegt de N. Bred. Ct.,
dat algemeen gezegd wordt, dat het grondbezit
van het geheele eiland Schiermon
nikoog verkocht is aan den Duitschen graaf B.
Bernstorff van Dömitz.
Alzoo zijn nu de eilanders aan de genade van een
vreemdeling overgeleverd. Het is wel is waar een
Genadiger Herr", maar hoever die genade zich
uitstrekt, zal de tijd moeten leeren.
Wil bij de eilanders verdry ven: hij heeft dit tot
op zekere hoogte in zijn macht. Het bestaande eigen
domsrecht geeft hem daartoe de bevoegdheid. Hij
behoeft zijn pachters maar te ontslaan.
Alle verbeteringen aan den grond door de ge
meente aangebracht komen thans den Duitschen
graaf ten goede. Verarmt het eiland, wordt het een
noodlijdende gemeenteonze Nederlandsche Staat
mag helpen.
Steunt de regeering de zeevaartkundige school en
verhoogt zij daardoor de welvaart op het eiland
dit wordt mede een voordeel voor den eigenaar. Zijn
grond rijst daardoor in waarde. Doet de landbouw
wetenschap eenige ontdekking, die den boer op het
eiland tot voordeel verstrekt, daar zij de producti
viteit van den bodem verhoogthet meest profiteert
onze graaf hiervan. En het voordeel gaat naar het
buitenland.
Nu is het zeker, dat hetzelfde gezegd kon worden
van de gronden, die, vooral in 't Zuiden van ons
land, b.v. in Staats-Vlaanderen, aan België* toebe-
hooren, maar het is goed, dat de verkoop van het
eiland Schiermonnikoog eens weer bij vernieuwing
de aandacht vestigt op het ongerijmde van grond
bezit als middel van kapitaalbelegging, niet als mid
del van productie voor den boer zelf.
Het koopen van zoo'n eiland is feitelijk het koo-
pen van het recht, om beschermd door de wet,
schatting te heffen van de bewoners.
Ja, dezen zijn niet alleen schatplichtig, maar hun
bestaan is gegeven in handen van een enkele en hun
vrijheid is daardoor niet weinig beperkt. Zij zitten
er juist zoolang al de bewoners als de Duit
sche graaf goedvindt.
Komt de graaf op zijn eiland en gedraagt hij
zich niet naar behooren wie zich vermeet, hem dit
euvel te duiden, loopt gevaar door den »Genadigen
Herr" gedwongen te worden, om zijn geboortegrond
te verlaten
-Stel hiertegenover nu het geval, dat het eiland
aan de gemeente, dus aan de bewoners behoorde.
Zij kon dan de grondpacht innen en voor de ge
meentel yke huishouding gebruiken. Werd door ver
beteringen op het eiland, van wege de gemeente
aangebracht, de opbrengst van den grond grooter;
de huur zou dan stijgen en de gemeentekas, dus
alle burgers, er van profiteeren. Of is nu elke ver
betering, die in de gemeente door de gemeentenaren
tot stand komt, in de eerste plaats profijtelijk voor
den eigenaar?
Wij hopen dat deze een braaf man is, maar ook
in dit geval werkt zijn macht nog altoos schadelijk
omdat men hem steeds naar de oogen zal zien en
de vrije geest altijd wordt onderdrukt door het be
sef van groote afhankelijkheid.
Er is al dikwijls gesproken over het verkeerde
van grondbezit van weinigen. Niets echter doet meer
het ongerijmde daarvan zien dan juist weder thans
deze verkoop van een geheel eiland.
Wil de »genadige Heer graaf" b.v. van zijn eiland
een kolonie van verdreven Israëlieten maken, of een
asyl voor zieken, of bij voorbeeld een woonplaats voor
zijne oude bedienden, of wat ookde tegenwoordige
eilanders, die samen een gemeente vormden worden
verjaagd, verdreven van de plek, waar hun vaderen
hebben gewoond.
Door verkoop van het eiland is een gemeente met
879 bewoners op genade of ongenade overgeleverd
aan een enkelen buitenlander.
Met den grond zijn ook da op wonenden verkocht
aan den Duitscher.
Onder de ingezonden stukken in de Tijd leest
meeDt het volgende
Nederlandsche werklieden 1
Een protest-meeting van Nederland
sche werklieden, om te protesteeren tegen de
lage manier van spreken over de Nederlandsche werk
lieden door verschillende leden der Tweede Kamer.
»In die vergadering te Amsterdam, gehouden in
»Maison Stroucken", is een motie aangenomen, waarin
gezegd wordt: »dat dit zoo belasterde deel der natie
te zijner tijd zal toonen, verheven te zijn boven de
aantijgingen van de -vertegenwoordigers van den
j geldzak".
I Dienzelfden avond hebben zy getoond hoe ver
heven" zij zijn.
Straatsteenen gooien naar de woning van een der
Kamerleden en naar de politieagenten, was het be
wijs, dat de heer Rutgers van Rozenburg hen be
lasterd had.
Zou het voor dat deel der werklieden te Amster
dam, 't welk het gedrag dezer werklieden afkeurt,
niet zaak zijn, daarvan blijk te geven niet alleen
door afwezig te blijven, maar ook door een openlyke
verklaring
Haarlem, 18 Aug. '93. Mr. Travailleur.
De Minister van Buiienlandsche Zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat blijkens bericht
van het gezantschap te Berlijn vanwege het Prui
sische ministerie van landbouw een prijsvraag
is uitgeschreven voor de ontdekking der stof door
welke de besmetting bij mond- en
klauwzeer wordt overgebracht.
De directeur-generaal der posterijen heMt, naar
aanleiding van een desbetreffende vraag, medegedeeld,
dat bij liet laatste lid van art. 8 der wet van 15
April 1891 en in overeenstemming daarmede bij
23 van den Post gids (blad 8 onderaan) duidelijk
bepaald is, dat frankeering van copyen
op den voet van drukwerk alleen geoorloofd is, als
die copyen gevoegd zijn bij een drukproef, tot die
zelfde uitgaaf beboerende, b. v. de bij die proef be-
hoorende, de voorafgaande of de vervolgcopy.
Copyen afzonderlijk verzonden, vallen onder het
port. der brieven.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Velzen
(toez.) ds. K. Loggers te Westkapelle.
Bedankt voor het beroep bij de Ger. gem. te
Kolijnsplaat door ds. J, W. Wegchelaar, te Dirks-
liorn c. a.
Thans is bepaald, dat de van een predikant
voorziene gemeente 's-Heer Abtskerke gevoegd zal
worden bij den ring-Borsele en de vacante gemeente
Hoedekenskerke bij den ring-Kruiningen. De vacante
gemeente 's-Gravenpolder blijft bij Kruiningen en het
insgelijks vacante 's-Heerenhoek bij Goes. In den
ring-Borsele blijven er alzoo vier predikanten voor
vier vacatures, zoodat het, wat de te houden gods
dienstoefeningen in de betrokken gemeenten betreft,
precies gelijk is of men in eene vacante dan wel in
eene bezette gemeente woont. MCt.)
De bisschop van Haarlem heeft benoemd tot
kapelaan te Middelburg dhr. F. A. Keet te Schip
luiden.
Bij Kon. besl. is, met 1 Sept. a. s., benoemd
tot leeraar aan de Rijks lloogere Burgerschool te
Bergen-op-Zoom, H. Zondervan, thans tijdelijk leer
aar aan die school.
Te Breda is voor de hoofdacte geslaagd de
heer J. Smit, van Krabbendijke.
Voor het examen Fransch slaagde o. a. de heer
A. M. Van Driel, van Amsterdam.
De Minister van Binnenlandsche Zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat de examens ter
verkrijging van akten van bekwaamheid voor het
middelbaar onderwijs, met uitzondering van die voor
het hand- en rechtlijnig teekenen, de gymnastiek,
do Engelsche en Hoogduitsche taal, de landbouw
kunde, de tuinbouw en de houtteelt, en die voor het
lager onderwijs in de wiskunde, bedoeld in art. 65
der wet op het lager onderwijs, dit jaar in de maan
den November en December zullen worden gehouden.
Zij, die zich aan deze examens wenschen te onder
werpen, moeten zich voor 10 September e. k. bij het
departement van binnenlandsche zaken aanmelden
bij schrijven op ongezegeld papier, daarbij nauw
keurig en duidelijk opgevende naam, voornamen
(voluit geschreven), woonplaats en de begeerde akte,
met aanwijzing tevens van letter en nummer der
programma's, vastgesteld bij koninklijke besluiten van
2 Februari 1864 {Staatsblad no. 8), 11 October 1869
{Staatsblad no. 156) en 14 October 1884 {Staatsblad
no. 216). Bij de aanmelding voor het examen mid
delbaar onderwijs in de Fransche taal behoort te
worden overgelegd de reeds verkregen akte van be
kwaamheid, waaruit het recht op de bij de wet ver
leende vrijstelling van eenig deel van het onderzoek
moet blijken.
Bij de aanmelding voor het examen lager onder
wijs in de wiskunde moet de akte van bekwaamheid
worden overgelegd, waaruit de wettelijke bevoegd-
