1893 N°. 96.
Dinsdag 15 Augustus.
80sle jaargang.
GOESCHE
COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen by de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam 6n verder
bjj alle Boekverkoopers en» Brie vengaai dors.
Dizendiiig vai
jC De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelyks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per
advertentiën voor 8 uren op den dag der uitgave.
OPEABARE LES
iu de Bewaarschool voor ou- eu miuverraogendoii aan de Beesten
markt, op Vrijdag d«rs 18 Augustus a. te beginnen des
voorraiddags te halftieu uren, tot bijwoning waarvan belang
stellenden worden uitgenoodigd
Goes, den 12 Augustus 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
H A R T M A N.
De jongelieden van den ouderdom van 17, 18 en 19 jaar,
die zich gedurende den winter tot l Maart 1894 vrijwillig
willen oefenen iu d&n
WAPENHANDEL
uitsluitend voor den dienst der Infanterie, lcunnin zich voor
deelname aanmelden bij den heer P. VAN DER MEULEN,
kommandaut der dienstdoende schutterij te Goes.
Goes, den 12 Augustus 1893.
De Burgemeester van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
Voor de aangifte van leerlingen der
Burger-Avondschool
zal gelegenheid wordeu gegeven op VRIJDAG en ZATERDAG
1 eu 2 SEPTEMBER a. s, in het, gebouw der II. B. School,
terwijl het
toelatingsexamen
bepaald is op DONDERDAG 7 SEPTEMBER des voorraiddags
9 uren.
Bij dea heer Directeur der School zal mcu alsdan inlichtingen
kunnen verkrijgen omt*ent de kosten verbonden aan het onderwijs
in het rechtlijnig teekenen.
Goes, deu 12 Augustus 1893
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G, d W. HAMER
De Secretaris,
HARTMAN
Het tweede TOELATMXiMEN
voor de Iloogere Burgerschool zal plaats hebben op VRIJDAG
1 SEPTEMBER a. s. des voorraiddags te 9 uren.
Goes, 12 Augustus 1893.
Bargemeeater en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De heer A. E. LASONDER, genees- en heelkundige dezer
gemeente, zal
Woensdag 16 Aug. a. s.
des namiddags te twee uren in het Gasthuis zitting houden
tot het gratis
Vaccioeereii en Hervacciaeereo.
De ingezetenen worden nitgenoodigd om van de aangeboden
gelegeuheid gebruik te maken en verzocht de boekjes mede te
brengen, die hun bij de voltrekking van hun huwelijk zijn ter
hand gesteld
Goes, den 14 Aug. 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G. d. VV. HAMER.
De Secretaris,
HABTMA N.
Politiek Overzicht.
(10—11 Augustus.)
Na twee dagen van replieken is het algemeen
debat over de kiesrecht-ontwerpen gelukkig geëin
digd. Het werd ook waarlijk te dwaas; van 100
leden hebben bijna de helft zich geroepen gevoeld
hunne meening in lange of korte redevoeringen
maar meestal in lange uiteen te zetten. Is het
wonder, dat het niet mogelijk was meer iets nieuws
te berde te brengen en dat derhalve de meesten voort
durend in herhalingen vervielen. Van de replieken
valt niet wel anders te getuigen. Verscheidene spre
kers gevoelden zich gedrongen na de schoone rede
van den Minister nog eenmaal het woord te nemen,
hetzy om hun standpunt te verduidelijken, hetzij
om eenige toenadering te kennen te geven. Onder
de laatsten meenen we den heer Mees te mogen
rangschikken.
We zullen die replieken laten rustenhet komt
ons voor, dat geen onzer lezers er meer belang in
stellen zal. De Minister beantwoordde nog kort en
zakelijk de verschillende sprekers, bleef zich bereid
toonen tot gemeen overleg, maar onwrikbaar vast
houdende aan den kern zijner voorstellen.
Slechts een punt willen we nog even releveeren.
Zooals we in ons vorig overzicht mededeelden heeft
de Minister jl. Woensdag ook gezegd, dat tegen
woordig het hart van het land niet meer klopt in
de Kamer, en dat, terwijl hij hoopte voor zijne voor
stellen in de Kamer eene meerderheid te vinden, hij
wist het volk op zijne hand te hebben.
Deze verklaring heeft bjj meerdere Kamerleden
aanstoot gegeven en inzonderheid de heer Van Del
den heeft don Minister dr-arover hard gevallen. Hij
noemde dit een stellen van het volk tegenover de
Kamer, waardoor aan de laatste den eerenv.ain van
voZ&s vertegenwoordiging werd ontroofd. Hij achtte
het ongepast in een constitutioneel Minister aldus
het land tegenover de Staten-Generaal te plaatsen,
en hij, zoowel als de heeren Van Houten en De
Beaufort, beweerde, dat het hart van het land wel
klopt in de Kamer en dat deze aller vertrouwen
verdient.
Men is geneigd met het Vaderland te vragen, of,
indien dit werkelijk zoo is, dan alle kiesrechtuit
breiding niet overbodig isInderdaad, wanneer die
leden meenen alsnog naar waarheid bet gansche
Nederlandsche volk te vertegenwoordigen dan moeten
zij gekant zijn tegen die uitbreiding, welke ze toch
allen elk op zijne wijze heeten voor te staan.
Trouwens, uit de woorden vaü Minister Tak mag
geene kleinachting van de Kamer worden afgeleid.
Hij zelf bracht Woensdag hulde aan hare werkzaam
heid, hare belangeloosheid en haren goeden wil. Maar
daarmede is niet in strijd de bewering, dat zij een-
zjjdig is samengesteld en zij daardoor dien ruimen blik
voor alle volksnooden en volksbehoeften mist, die
zoo hoog noodig is vooral op een tijdstip, waarop
de sociale wetgeving meer en meer op den voorgrond
treedt.
Puntig was het antwoord des Ministers op den
aanval, dien de heer Van Delden op hem had ge
daan »het ware beter als zulke dingen buiten de
Kamer werden gezegd."
Hieronder deelen we een nieuwe reeks van amen
dementen mede, die door verschillende leden of groepen
van leden op de ontwerpen, speciaal ten opzichte van
de kenmerken van geschiktheid en maatschappelijken
welstand, zijn ingediend.
De Kamer zal nu de volgende week een paar
zittingen wijden aan andere wetsontwerpen en dan
zal spoedig de beslissing vallen of men tot de be
handeling der artikelen zal overgaan, dan wel of
de voorgestelde amendementen naar de afdeelingen
zullen worden verzonden, wat gelijk staat met ver
daging van het debat tot het volgende zittingjaar.
De nader voorgestelde amendementen zijn gedaan
lo. door de heeren Kolkman, Mees en Roëll. Zij
willen den leeftijd voor het kiezerschap stellen op
25 jaren en wenschen het kenteeken van het in
eigen onderhoud en dat van hun huisgezin voorzien
aanwezig te achten bij wie niet bedeeld is en boven
dien is aangeslagen in de grondbelasting tot een
bedrag van ten minste f 1 of anders gedurende het
laatst verloopen of wel het aan zijne laatste verhui
zing voorafgegaan burgerlijk jaar als hoofd van een
huisgezin of als alleen levend persoon als woning
in gebruik heeft gehadeen gebouwd eigendom ten
minste f 1 in de grondbelasting betalende of daar
van vrijgesteldof wel een afgezonderd gedeelte van
zoodanig gebouw, dat de inwonende gezinshoofden
en alleen wonende personen ieder ten minste f 1
grondbelasting in den geheelen aanslag betalen, alles
behoudens de jaarlijksche aanvrage tot plaatsing op
de kiezerslijst.
Voor de toepassing der voorgestelde bepalingen
worden schepen van ten minste 40 ton inhoud als
een woning aangemerkt.
In verband met een en ander stellen zij voor, van
de uitoefening van het kiesrecht uit te sluiten hen,
die hun belasting-aanslag niet hebben voldaan gedu
rende bet jaar, volgende op het belasting-dienstjaar.
2o. door de heeren Van der Kaay, Van Houten
en De Beaufort, die voorstellen het bezit van éen
kenteeken van geschiktheid en van maatschappelijken
welstand tegelijk, af te leiden uit een aanslag in de
grondbelasting van ten minste f 1 of in eenige andere
directe Rijksbelasting, uitgezonderd het patentrecht.
Zij, die in deze categorie vallen, zijn vrijgesteld van
een aanvrage van kiesrecht, en wat aangaat degenen,
die daarin niet vallen, wordt het kenteeken aanwe
zig geacht bij hem, die een aanvraag indient, en
a. door een examen heeft voldaan aan de eischen
voor de benoembaarheid tot eenig ambt, voor de
vervulling van eenige betrekking of voor de uitoefe
ning van eenig beroep of bedrijf; die eigenaar is
van eene inschrijving op het Grootboek van ten
minste f 100 (nominaal) of van ten minste f 50, in
gelegd in de Rijkspostspaarbank of in eene andere
spaarbank; die als hoofd van een gezin of als af
zonderlijk levend persoon sedert een jaar, zonder
wegens wanbetaling van huurpenningen tot ontrui
ming te zijn veroordeeld, ter bewoning in gebruik
heeft een woning, waarvan de werkelijke weekhuur
bepaald is op een som in evenredigheid tot het zie
lental der gemeente, met dien verstande, dat de
huursom in gemeenten van 200000 zielen en daar
boven niet hooger wordt gesteld dan f 2 per week.
Deze voorstellers behouden onder de uitgeslotenen
de bedeelden en de wanbetalers hunner belasting.
3o. Door den heer Tydeman, die met behoud
overigens van de regeerings-redactie wil doen uit
komen, dat onderstand noch middellijk noch onmid
dellijk mag zijn genoten, en die wanbetaling van
de belasting voor Rijk en provincie wenscht te be
schouwen als bewijs, dat het kenteeken van maat
schappelijken welstand niet aanwezig is.
4o. Door de heeren Goeman Borgesius, Eerf,
Kerdijk, Pijnacker Hordijk, Pyttersen, Rink en
Veegens.
Zij stellen voor om veroordeelden wegens dron
kenschap, als missende het kenteeken van geschikt
heid van kiesrecht buiten te sluitennemen met
het regeerings-ontwerp aan, dat het welstandsteeken
bezitten de niet-bedeelden, maar bovendien zij, die
bij een gemeentebestuur of burgerlijk armbestuur
geen onderstand hebben aangevraagd.
Met hoofden van gezinnen in deze termen vallende,
stellen de voorstellers gelijk de leden van het gezin
of' de inwonenden gedurende de laatst verloopen 6
maanden en hen, wier namen op de kiezerslijst
geplaatst zijn, zoolang zij op de bevolkingsregisters
van dezelfde gemeente blijven voorkomen. Onderstand
vanwege weldadigheidsinstellingen, door eentusschen-
persoon verleend, wordt geacht door de liefdadigheids
instelling te zijn verstrekt.
Het kenteeken wordt niet geacht aanwezig te zijn
bij veroordeelde bedelaars en landloopers of wier
inwonende vrouw of minderjarige kinderen deswege
veroordeeld zijn en wel gedurende 3 jaren na de
onherroepelijke veroordeeling.
5o. Door de heeren iE. Mackay en Van Alphen.
Voor kenteekenen van geschiktheid en maatschap
pelijken welstand stellen zij voor, aan te nemen het
als hoofd van een gezin voorzien in eigen onderhoud
en dat van het gezin. Het bewijs van het bezit
dezer kenteekenen wordt volgens hun voorstel ge
leverd door
lo. voldoening van oen rijksbelasting-aanslag, of
indien men niet in de belasting was aangeslagen,
huisvesting gedurende een jaar in één en dezelfde
woning, of woning-veiandering hoogstens éénmaal;
2o. niet-bedeeling van zichzelf, vrouw en minder
jarige kinderen
3o. het niet-veroordeeld zijn gedurende de twee
laatst verloopen jarena. wegens landlooperij en
bedelarij, evenmin als zijne vrouw en minderjarige
kinderenh. wegens dronkenschapc. het niet
krachtens vonnis verblijf hebben gehouden in eene
rijkswerkinrichting.
GOES, 14 Augustus 1893.
Het buitengewoon concert door het
eerste Oosten rijksehe Dames-or chest
»Willstedt" verleden Vrijdagavond in de groote
zaal der sociëteit V. O. V. alhier gegeven, was goed
bezocht. Dit gezelschap, bestaande uit een negental
dames benevens vier heeren, bracht op strijk-instru-
menten, begeleid door piano, harmonium en trom
een programma ten gehoore, bevattende een tiental
nummers, waaronder eenige van zeer bekende com
ponisten. Blijkens het luide en langdurige applau-
dissement, was de keuze dezer stukken zoowel als
de wijze van uitvoering zeer ten genoege van het
publiek.
Door vastheid en zuiverheid van toon, door de
onderlinge harmonie der verschillende instrumenten
en door het nauwkeurig in acht nemen der muzikale
teekens, vormt dit orchest een ensembledat alleen
door langdurige oefening en samenwerking is te ver
krijgen.
Wilde men een aanmerking maken, dan zou die
kunnen zijn, dat het invallen een enkele maal wel
iets te wenschen overliet. Waarschijnlijk vindt dit
zijn oorzaak in de richting, waarin de directrice
zich ten opzichte van hare executanten plaatste, nl.
met den rug naar hen gekeerd. Dit moge eene beleefd
heid zijn tegenover het publiek, zeker is het dat de
directie er onder lijdt.
Een enkele maal werd de instrumentale muziek
begeleid met of afgewisseld door gezang of gefluit
wat meer aardig was dan mooi, zoodat het de
waarde der stukken weinig verhoogde.
Eenige extra-nommers, na luid applaudissement
gegeven, werden door het tevreden publiek dank
baar aangehoord.
Het duik eronder zoek naar den toe
stand van eenige oever vakken te Ellewoudsdijk
en Borsele is verleden week afgeloopen. In het ge
heel werd gedurende vijftien dagen gedoken. De
uitkomsten moeten aanleiding geven om in den
achteruitgang van den oever te voorzien door ver
dedigingswerken.
Ierseke. In de Vrijdagavond gehouden verga
dering van den gemeenteraad waren 8 leden
aanwezig.
Na lezing der notulen kwam aan de orde de be
noeming van eene vroedvrouw. De Voorzitter deelde
mede, dat er 13 sollicitanten waren, wier namen
hij noemde, en dat van deze, na ingewonnen bericht
van dr. Vroesom de Haan, directeur der kweekschool
voor vroedvrouwen te Rotterdam, het meest werden
aanbevolen de dames J. W. A. Stelten te Hof van
Delft, M. J. Bal te Tolen en A. Binkhorst te Rot
terdam.
Mejuffrouw Bal werd met algemeene stemmen
benoemd.
Ingekomen waren van Ged. Staten de goedkeuring
der traktementsverhoging van een onderwijzer en
van bet besluit tot het aangaan eener leening van
4000 voor de nieuwe begraafplaats.
Niet goedgekeurd waren een paar wijzigingen in
de politie-ver ordening. In de vergadering van 21
April werd bepaald, dat niemand een nieuw ge
bouwde woning mocht betrekken, dan met toestem
ming van B. en W. Ged. Staten meenden, dat deze
vrijheidsbeperking te ver ging en raadden daarom
aan er bij te voegen: »De vergunning wordt alleen
geweigerd, als niet voldaan is aan de artt. 15 tot
18 der verordening". Op deze wijze aangevuld werd
het nieuwe art. 13fos met algemeene stemmen goed
gekeurd.
Een andere wijziging betrof het bouwen in de
rooilijn. Volgens de bestaande bepaling mag men
ook binnen de rooilijn bouwen, maar dit werd in
April verboden behalve voor het geval dat men
minstens 10 M. van de straat wilde blijven. Ook
dit achtten Ged. Staten van te Nvijde strekking. Zij
raadden aan het art. onveranderd ta laten behoudens
de toevoeging van een paar woorden.
Deze beschikking was, zoo deelde de Voorzitter
mede, met verwondering en teleurstelling door het
dag. bestuur ontvangen, waarom zij Ged. Staten,
onder het verstrekken van eenige ophelderingen, had
den verzocht den maatregel, die veel zal bydragen
tot een veel regelmatiger en fraaier aanzien van de
gemeente, nader in overweging te nemen. Dit had
evenwel niet mogen baten, en de Raad besloot met
5 tegen 3 st. bet art. onveranderd te laten.
Hij deed het noode en de heer Cupérij gaf in
overweging op deze zaak, die zoo zeer kon strekken
tot het tegengaan van schromelijke verwarring en
ongerief, nader terug te komen. Als het waar is,
dat een eigenaar in de vrije beschikking over zijn
grond kan beperkt woiden, dan moet, dacht hem,
deze zaak beter geregeld kunnen worden, dan zij nu is.
De heer Sinke wilde gaarne zijn gedachten nog
maals aan een beter art. 14 wijden, maar hij ver
wachtte er niet veel van. B. en W. hadden werke
lijk de zaak zeer ernstig en langdurig overwogen,
en meenden eene afdoende oplossing gevonden te
hebben. Hij was overtuigd, dat de niet-goedkeuring
daaraan moest toegeschreven worden, dat Ged. Sta
ten de toestanden niet kenden of zich niet wilden
laten inlichten.
Nu kwamen in behandeling twee door B. en W.
voorgestelde wijzigingen van art. 38 der politie
verordening. Aldaar wordt sub a verboden op trappen
of stoepen te spelen. B. en W. wilden ook het loopen
en staan op die plaatsen strafbaar stellen en aan dat
artikel een nieuwe bepaling toevoegen, ongeveer van
dezen inhoudHet is verboden tegen muren, hei
ningen enz. te leunen, te staan of er op te zitten
en zoo voor iemands ramen te gaan staan, dat het
uitzicht der bewoners belemmerd wordt.
Deze voorstellen vonden weinig bijval en vooral
de laatste bepaling achtte men een veel te groote
beperking der persoonlijke vrijheid, die een partijdige
of kitteloorige politie gedurig aanleiding tot be
keuringen kon geven. Zij zou, meende de heer Sinke
in geen geval de goedkeuring van Gedep. Staten
wegdragen.
De heeren Cupèry en Saner verklaarden er zich
pertinent tegen. Vooral de eerste wees er op, dat
er al zooveel verboden is, waar de politie niets aan
doet of doen kan, dat men waaldijk geen meerdere
bepalingen behoefde te maken. Zij zouden toch niet
gehandhaafd worden, en de politie had al genoeg
macht.
De Voorzitter verdedigde de wijzigingen langdurig.
Hij wilde juist de macht der politie vergrooten om
een dam op te werpen tegen velerlei ongerief, dat
door opeenhooping van menschen voor iemands deur
of ramen aan rustige burgers wordt veroorzaakt.
Nu staat de politie machteloos, omdat die dingen
niet verboden zjjn.
De heer Sinke was daarentegen van meening, dat
het zitten op of leunen tegen heiningen enz. ook
wel zonder de politie-verórdening zou te vervolgen
zijn. Men kon het eens beproeven en den kanton
rechter uitspraak laten doen.
Na eene langdurige discussie, waaraan bijna allen
deelnamen, werden de beide wijzigingen, de eerste
met 5 tegen 3, de tweede met 6 tegen 2 stemmen
verworpen.
Een voorstel van B. en W. tot deu aankoop van.
