1893 N". 90. Dinsdag 1 Augustus. 8Ösic jaargang. Commissaris van politie De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75. Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder bp alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders. ïiizending van advertentie» vóór 8 uren op den De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel, dag der uitscave. OPENBARE VERGADERING van den RAAD der gemeente O© ES, op VRIJDAG den 4 AUGUSTUS 1893, des avonds te 8 uren. Goes, den 31 Juli 1893. De Secretaris, HARTMAN. Punten van behandeling: I. Notulen. II. Mededeelingen. III. Ingekomen stukken. TV. Onderzoek der geloofsbrieven enz. van drie herkozen leden van den Raad. V. Verzoeken van mevr. de wed. Massee en L. M. Van Campen om toelating hunner doch ters tot de Hoogere Burgerschool voor jongens. VI. Begrooting der kosten van de dienstdoende Schutterij voor 1894. VII. Voorstel tot af- en overschrijving op de be- groöting der gemeente voor 1893. VIII. Staten van oninbare posten en restanten op den H. O. IX. Idem van de belasting op de honden. X. Eerste suppletoir kohier van den H. O. voor 1893. XI. Benoeming van een leeraar in het Duitsch. XII. Voorstel omtrent [school E. In den avond van Woensdag den 2 Augustus a. s. zal het' ter gelegenheid van den Verjaardag der Koningin-Regentes, geoorloofd zijn Voetzoekers en ander klein Vuur werk aftesteken, uitsluitend op de Groote Markt, de Vlas- markt, de Beestenmarkt en de Groote Kade, doch blijft het verboden dit elders te doen. Ook is verboden het schieten met Vuurpijlen, Ka nonnetjes, Pistolen en ander geweer, alles op straffe bij de verordening op het brandwezen bedreigd. Goes, den 29 Jnli 1893. De Burgemeester van Goes, J. G. d W. HAMER. Ter Secretarie is voor een ieder ter inzage nedergslegd en voorts alom in de gemeente verspreid het ADVIES bfti'sffi'Bdo tie middelen, welke aangewend kunnen worden om te voorzien in de be hoefte aan V E S3 V O E 2ï 55 lï waarop, volgens verlangen van den Minister van Binnenlandsche Zaken de aandacht van de landbouwende bevolking wordt ge vestigd Goes, den 31 Juli 1893. De Burgemeester van Goes, J. G. d. W. HAMER. Bij K. JB. van 18 Juli jl. no. 65 is benoemd tot te Goes, de heer A. R. HOLSHEIMER, in diezelfde betrek king werkzaam te Wageningen, zulks ter vervanging ran den heer W VAN DIJK, die bij hetzelfde besluit i» benoemd tot Commissaris van politie te Hilversum, een en ander met ingang van 1 Augustus aanstaande. Goes, den 31 Juli 1893. De Burgemeester van Goe3, J. G. d W. HAMER. Politiek Overzicht. (27-28 Juli.) We eindigden de vorige maal met de rede van den heer Roëll, hoewel deze niet het slot vormde van het debat op jl. Woensdag. Toen was ook nog aan het woord de heer Rink, afgevaardigde voor Arnhem, doch aangezien deze zijne rede Donderdags heeft voortgezet, behoort zij meer eigenaardig in dit overzicht te huis. Behalve de heer Smeenge is de heer Bink de eerste spreker, die zijne volle sympathie aan het regee- tringsvoorstel hecht en zoo uit volle overtuiging dit verdedigt, dat zijne rede een toonbeeld is van lo- gischen gedachtengang, gepaard aan sierlijkheid van vorm, waardoor zij bovenmate de aandacht trekt. Achtereenvolgens bestreed de heer Rink de aange voerde grondwettige bezwaren, verdedigde hij het goed recht der thans niet-kiesbe voegden op het kies recht en toonde hij de noodzakelijkheid aan van zoo ruime uitbreiding als thans reeds wordt voorgesteld. Scherpzinnig was hij vooral in zijn betoog omtrent de elasticiteit van art. 80 der Grondwet, waarbij hij meer dan eens gelegenheid vond het kamerlid Roëll in tegenspraak te brengen met den schrijver Roëll, die een commentaar geleverd heeft op de Grondwet van 1887 Toen beweerde de Utrechtsche afgevaardigde, dat uitbreiding van het kiesrecht tot het algemeen stemrecht mogelijk was, thans dat dit niet het geval was. Maar openhartiger dan tot nogtoe iemand, zelfs dan de heer Tydeman, was de heer Rink waar hij sprak over de tekortkoming van de uit een beperkt kiesrecht voortgekomen volksvertegenwoordiging, die, door geleidelijke uitbreiding tegen te houden, zehe den grooteren sprong noodzakelijk maakt, welken de regeering thans voorstelt. Na den Arnhemschen afgevaardigde, kwam de heer De Beaufortde Amsterdamsche volksvertegen woordiger, aan het woord. Conservatief als deze is ten opzichte van kiesrechtuitbreiding, was het wel allerminst te verwachten, dat hij tot de hechte steun pilaren der regeering zou behooren bij de behande ling der aanhangige wetsontwerpen. Toch moet het van zulk een scherpzinnig en geleerd man verbazing wekken hem te hooren verklaren (en zijn naamge noot uit Wij k-bij-Duurstede volgde hem daarin na), dat hij van deze regeering een kiesrechtontwerp ver wacht had van zoo weinig ver gaande strekking, dat deze volksvertegenwoordiging haar tot grooteren sprong had moeten drijven. Onwillekeurig is men geneigd te vragen of de heeren De Beaufort en hunne medestanders de jaren na de Grondwetsher ziening van 1887 niet hebben medegeleefd. Is hun niets bekend geworden van den drang naar kies rechtuitbreiding op ruime schaal, nadat die Grond wetsherziening heeft plaats gehad? Zijn zij na dien tijd blijven stilstaan zonder den invloed te onder vinden van de voortstuwende kracht, die door »ket volk achter de kiezers" is uitgeoefend Zoo ja, dan is het inderdaad verwonderlijk, dat zij meenen, dat in hen zeiven nog kracht zou schuilen om in de hui dige omstandigheden eene regeering voort te stuwen. Waarlijk, een ministerie, waarin mannen als Van Tienhoven, Pierson en Van Dedem zitting hebben, komt niet tot de overtuiging, dat eene zoo ruime uitbreiding van het kiesrecht noodig is, wanneer daarop van buitenaf door de omstandigheden geen krachtigen invloed is uitgeoefend. En zij, die voor dien invloed gevoelloos zijn gebleven, behooren in de gewichtige tijden, die wij thans beleven, niet tot de mannen, naar wier stem eene regeering in de eerste plaats moet luisteren. Toch was de rede van den Amsterdamschen afge vaardigde meer opbouwend dan die der overige con servatieven, die tot nogtoe het woord gevoerd hebben. Hij althans laakte niet slechts het aangebodene, maar beloofde namens zich en zjjne staatkundige vrienden iets anders. Wat dit andere zijn zal bleef echter nog een geheimhet zal als amendement bij de behandeling van artikel 3 worden voorgesteld. Uit het gesprokene door den heer Roëll jl. Woensdag en door den Rotterdamschen afgevaardigde, den heer Mees, op Vrijdag, zou kunnen worden afgeleid, dat namens de conservatieven een voorstel zal worden gedaan, waarin de kiezers in twee categoriëen worden verdeeld, die elk aan een afzonderlijk kenmerk van welstand moeten voldoen, b. v. éene categorie van hen, die, in welke directe belasting ook, zijn aange slagen en hun aanslag hebben betaald en eene tweede categorie, waartoe zij zullen behooren, die een af zonderlijk huis of een afgezonderd deel daarvan be wonen. Met nieuwsgierigheid en belangstelling wordt dit amendement verbeid nog meer nieuwsgierig en belangstellend is men om te weten hoe de Regeering zich daar tegenover zal gedragen. Al te veel toegeven mag zij voorzeker niet, wil zij mannen als Kerdijk en zijne vrienden niet af- stooten. In eene zeer lange, maar zeer schoone rede heeft deze Amsterdamsche afgevaardigde, zijne volle sympathie met de aanhangige voorstellen betuigd en zich als een beslist voorstander daarvan' leeren kennen. Met kracht kwam hij op tegen de voor spellingen van allerlei rampen, die voor land en Koning uit de nieuwe regeling zouden voortspruiten. Hij wees daarbij op vele andere landen met uitge breid kiesrecht, niet slechts nu ze dit bezitten, maar ook ten tijde toen zij daarvan verstoken waren, eene vergelijking, die niet ten nadeele van de uitbreiding uitviel. De heer Kerdijk achtte het eene grove mis kenning van de goede eigenschappen van het Neder- landsche volk, wanneer men het zooveel minder achtte dan andere volken, door te vreezen voor omkooping, knoeierij, aanranding van recht en van vrijheid. Ook de angst voor de macht der sociaal democratie was volgens hem ongemotiveerd. Zij is juist krachtiger geworden onder een beperkt stem recht en zal hare macht verliezen, wanneer zij als partij geroepen wordt een deel der verantwoordelijk heid van het staatsbestuur te dragen. We mogen echter niet geheel zwijgen van het door den heer Mees gesprokene, die, hoewel weinig sympathie gevoelende voor de regeeringsvoorstellen, toch genoeg tegemoetkoming toonde om overeen- stemming mogelijk te doen achten. De groote quaestie, waarover men het niet eens kan worden, is die vrij groote rubriek van inwonenden, hetzij als commen salen, hetzij als bedienden, die geen eigen woning of afgezonderd deel daarvan bewonen. We begrijpen intusschen niet, hoe mannen van zoo groote ont- j wikkeling als Mees, Roëll, De Beaufort e. a., die toch ook liefst hen, die door ontwikkeling het kies recht verdienen, niet zullen willen buitensluiten, altijd voorstander kunnen blijven van een stelsel, waarbij die personen worden uitgesloten, aangezien zij werkelijk niet tot de minst ontwikkelden behooren. Zij waren jl. Vrijdag niet slechts de steen des aan stoots voor den heer Mees, maar ook voor den heer Mackaijdie natuurlijk eeu lans brak voor bet huis manskiesrecht. Afgescheiden daarvan, was de rede van den afgevaardigde van Kampen niet afbrekend. Hij had, evenals de heer Kerdijk, genoeg vertrouwen in ons volkskarakter, bij hem natuurlijk niet het minst door den invloed der Christelijke school, om eene sterke kiesrechtuitbreiding aan te durven. Er bleek echter uit zijne rede nergens, dat hij eeniger- mate sprak namens zijne partij, zoodat ook nog niet is uit te maken, welke de houding der antirevolu tionairen zal zijn bij een mogelijk conflict tusschen de vooruitstrevende en de behoudende liberalen. De rede van den heer Mackay was echter opbouwend genoeg om te mogen verwachten, dat hij de regee ring niet zal bemoeielijken, en de gauche zijner partij, hoewel nog niet aan het woord geweest zijnde, stemt genoegzaam met de ontwerpen in om op haren steun te mogen rekenen. Komisch echter is het uit den mond van dezen ex-premier de blijkbaar diepgevoelde overtuiging te hooren, dat ruime uitbreiding van het kiesrecht een onafwijsbare eisch des trjds is, en daarbij dan te bedenken, dat noch hij noch zijn opvolger in het chris telijk ministerie zelfs aan een ontwerp daartoe heeft gedacht. GOES, 31 Juli 1893. Zooals we reeds mededeelden, zal het harmo- niegezelschap »Hosanna" a. s. Woensdag in de tent op de Groote Markt alhier een concert geven. Bij die gelegenheid zal het volgende programma worden uitgevoerdWilhelmus»Ein feste Burg ist unser Gott" (koraal)Bella Rosa, Ouverture, Jos. KesselsLiederen, Sankey e. a.Blanchette, Fantasie, G. TackFeestmarschVolkslied Caprice sur »Norma" de Bellini, M. J. H. Kessels; Liede ren, Sankey e. a.PotpourriLe conscrit, pas re- doublé, A. Torelli; Wilhelmus (oude zetting). Öorsele. In de Vrijdag alhier gehouden verga dering van den gemeenteraad deden B. en W., onder overlegging van de gemeenterekening over 1892 met de daarbij behoorende bescheiden, verant woording van hun gehouden beheer. Daaruit bleek, dat ontvangen was f 11330,91, zijnde /"412,26 boven de raming, en uitgegeven 10000,541/2 of/"918,10 i/3 minder dan begroot werd, Bij kon. besl. is pensioen verleend aan J. M. Kleeuwens, ontvanger der invoerrechten en accijnzen ten bedrage van f 1994. In de Bameveldsche Ct. schrijft de heer Ber- tels een antwoord vol verontwaardiging aan het hoofdbestuur der Holl. Maatsch. van Landbouw, dat zijn methode om zoet gr oenvoeder te persen niets nieuws en niets bijzonders had genoemd. Hij wijst er op, dat alle landbouwers in Neder land, Duitschland enz. er over klagen, dat bij de Blunts- en andere persen ongeveer l/4 van den ge- persten hoop, dus 50000 KG. voeder, verloren gaat en middelen beramen om dit te voorkomen. Sommigen lieten de pers om planken en bekappen (waardoor de Bluntpers dan reeds op f400 a f500 komt te staan) en nog vermocht men het euvel niet weg te nemen en zie, op de eenvoudigst denkbare manier neem ik het euvel weg en daarmede ver dwijnen Blunts- en alle andere persen van het too- neeldoor een grooten omweg heb ik zoo het ware en eenvoudige gevonden, hetgeen de kleinste boer (wijl het niets kost) in toepassing kan brengen. Is dit niet iets nieuws uitvinden Of noemt het hoofdbestuur der »Hollandsche Maatschappij van Landbouw" bet eene kleinigheid 1 o. dat de boer zich een pers moet aanschaffen die, met bekapping enz., f400 a f500 kost en dan nog volstrekt niet aan het doel beantwoordt 2o. dat jaarlijks bij iederen pershoop van 200.000 KG. ongeveer 1/4, dus 50.000 KG., verrot, verloren gaat Dat verlies, a f 20 per 1000 KG. gerekend, bedraagt toch ook f 1000 per jaar Verder betoogt bij, dat zijne geheele manier van uitoefening van den landbouw in de praktijk ge bleken is veel beter resultaten op te leveren dan de conventioneele methode. »Is het niets nieuws, dat, waar de heer H. M. Hartog te Barneveld kortelings nog uit rijpe onder vinding schreef, dat het een groote fout is geweest de hooge zandgronden te ontginnen, ik thans door feiten aantoon, dat deze bg doelmatige bebouwing en betere grondbewerking minstens zooveel kunnen opbrengen als thans zelfs de beste kleigixraden op leveren en dan daarbij den grond nog gelijktijdig te verbeteren Donderdag, zoo meldt de Bameveldsche Ct. verder, waren de directeur der Rijkslandbouwschool te Wa geningen met nog 3 leeraren te Barneveld, die met veel belangstelling en met groote voldoening de nieuwe manier van bebouwing van den grond van den heer B. H. Bertels, van »den Biezen" aldaar, in oogenschouw namen. Uit Barneveld schrijft men aan de Telegraaf Bij een heden vanwege het Genootschap voor landbouw en kruidkunde in de provincie Utrecht" door afgevaardigden uit het hoofdbestuur en van de af deelingen ingesteld onderzoek naar het persen van groenvoeder volgens de methode van den heer Ber tels op »den Biezen" alhier, zag men algemeen daar het voordeel niet van in. De N. B. Ct. verneemt dat, nu aan het de partement van financiën de werkzaamheden voor het opmaken der staatsbegrooting, dienst 1894, zijn afgeloopen, de minister Pierson de hand heeft doen leggen aan de samenstelling van de toegezegde voor dracht tot herziening van de personeele belasting. Aan een particulier schrijven uit Berlijn ont leent de Zutf. Ct. de mededeeling, dat weldra het verbod van invoer van vee in Duitsch land in zoover gewijzigd zal worden, dat fokvee uit Nederland voor landbouw-vereenigingen in Duitsch land »Landwirtschaftliche Vereine und Genossen- schaften" onder bepaalde voorwaarden wordt toe gelaten. Nader meldt men aan de Zutphensche Ct. uit DinxperlooGistermiddag kwam er aan bet Zol- lamt Suderwich bericht, dat de invoer van fokvee uit Holland in Pruisen geoorloofd is, doch alleen voor landbouwers. Sedert eenigen tijd worden op initiatief van jhr. Henry Tindal aan de fabriek van zuivelbereiding te Oudshoorn proeven op groote schaal genomen met het steriliseeren van water. Het doel van deze proeven beoogt niet meer of minder, dan om bet meest verontreinigde water te veranderen in kristalhelder volkomen onschadelijk drinkwater, en dat wel door het voeren van een stroom ozon door de vloeistof. De hoofdzaak van deze hoogst belang rijke wetenschappelijke ontdekking is gelegen in de goedkoope bereiding van het benoodigde ozon. De uitkomsten van hetgeen eerst in het klein en daarna op groote schaal te Oudshoorn is beproefd, zijn in allen deele verrassend, en zullen waarschijn lijk aan de kwestie van de drinkwaterleidingen een geheel nieuw aanzien geven. Wij behoeven er den lezer niet op te wijzen, dat indien het mogelijk is, geheel verontreinigd water te veranderen in een voor iedereen bruikbaren en gezonden drank, en zulks door een middel dat vermoedelijk niet meer dan een halve cent per kubieken meter kosten zal, onze eeuw daardoor een groote ontdekking rijker zal zijn geworden, en een reuzenschrede voorwaarts wordt gedaan op het gebied der openbare gezondheid. Verschillende geleerden en besturen van gemeenten en van drinkwater-maatschappijen hebben reeds van de uitkomsten dezer proeven kennis genomen, en hebben allen hunne groote ingenomenheid betuigd met de inderdaad verrassende uitkomsten. De Arnh. Ct. verdedigt, naar aanleiding van de niet-toelating van den lieer Terwindt als lid der Provinciale Staten voor Zevenaar, eene reeds voor 25 jaren door haar uitgesproken meening, dat in het stelsel der kieswet omkooping van kie zers geen grond tot niet-toelating van een gekozene oplevert. Volgaarne het feit van de omkooping af? keurende en minachtende, meent de Arnh. Ct.} dat het onderzoek van de geloofsbrieven zich niet tot dergelijke feiten en gebeurtenissen uitstrekt, maar beperkt is tot de formeele feiten der verkiezing. Het woord van de kiezers geeft, volgens de Arnh. Ctgeen zekerheid, dat zij op een bepaalden can- didaat stemmen, wanneer zij door hun omkoopbaar heid reeds bewezen hebben geen vertrouwen waardig te zijn. Slechts wanneer kiezers met geweld verhin derd zijn hun stem uit te brengen, zijn er termen aanwezig den gekozene niet toe te laten. Het laatste besluit van de Staten van Gelderland zet echter de deur open voor allerlei moeilijkheden en chicanes. Wanneer ge heden bij eene nauwsluitende verkiezing den verkozene niet toelaat omdat twee kiezers, die zeggen op hem gestemd te hebben, beweren dat zij, niet omgekocht, den tegen-candidaat met hunne stem zouden hebben vereerd, zult ge dan morgen anders kunnen handelen, wanneer in dergelijk geval een paar kiezers komen vertellen, dat zij op den ver kozene gestemd hebben, omdat zij in hem den besten.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1893 | | pagina 1