1893 N°. 82.
Donderdag 13 Juli.
80sle jaargang.
J. RAMONDT,
W. F. K. LENSHOEK,
W. N. G. CÖEMEN.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op leestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; niet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voer dit blad
aangenomen bij de beeren Nijgii Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alie Boekverkoopors en Brievongaaiders,
feu sending van advertentie» vóór 8 uren op den dog der uitgave.
C0UR4NT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertont ie wordt do prijs
slecbts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 cL
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Ia afwachting van de houding, die de
anti-revolutionaire kiesvereeniging alhier
zal aannemen, ondersteunen wij in elk
gevai voor de Gemeenteraadsverkiezing
op Dinsdag 18 luli a. s. reeds met den
meestem aandrang de candidaturen der
aftredende leden
Jlir. Six gevallen.
Tengevolge van de afwezigheid van een vijftal
liberale leden der Prov. Staten van ons gewest is
gisteren onze afgevaardigde ter Eerste Kamer jhr.
mr. W. Six niet herkozen.
We zullen daarvan niet veel zeggen. Jhr. Six
was zeker een kundig lid der Kamer, die meermalen
blijk gaf van daar uitnemend op zijne plaats te zijn,
terwijl bij als oud-commissaris des Konings van
Zeeland voor onze provincie als bet ware de aan
gewezen vertegenwoordiger was.
De liberale beeren Van der Lek de Clercq, De
Smidt, J. A. Bolle, Van Uije Pieterse en Yan Deinse
(die even na afloop der stemming kwam, waaraan
bij bad kunnen deelnemen als de benoeming, gelijk
het plan van den yoorzitter was, later op den dag
aan de orde was gekomen) dragen de schuld, dat
jhr. Six eene zoo smartelijke nederlaag beeft geleden.
Wij hopen voor de genoemde vijf beeren, dat zij
geldige redenen hebben gehad voor hunne afwezig-
beid anders dragen zij eene harde verantwoorde
lijkheid.
Hoewel de anti-liberalen volkomen in hun recht
waren en de schuld uitsluitend neerkomt op de 5
afjvezige liberalen, was toch ook de toeleg der anti
liberalen gisteren duidelijk. Men wenschte gebruik
te maken van eene toevallige meerderheid om eene
overwinning te behalen, en toen dan ook in den
aanvang der zitting de liberalen in de minderheid
waren, moest allereerst de benoeming van een lid
der Eerste Kamer worden aan de orde gesteld. Zoo
werd jhr. mr. K. A. Godin de Beaufort lid der Eerste
Kamer
Maar toch rest de vraag of een edelman als bij
zich zulk eene keuze kan laten welgevallen, die
allerminst is de uitdrukking van de meerderheid
onzer Provinciale Staten
GOES, 12 Jnli 1893.
Jl. Maandagavond werd alhier eene mee
ting van kiezers voor leden van den gemeenteraad
en meerderjarige belangstellenden gehouden in bet
koffiehuis »de Prins van Oranje", teneinde candi-
datea te stellen voor de verkiezing op 18 Juli a. s.,
ter voorziening in de vacatures, die ontstaan wegens
periodieke aftreding van de beeren J. J. Ramondt,
B. Quist, W. F. K. Lenshoek en W. N. G. Coenen.
Door verschillende omstandigheden was deze mee
ting minder druk bezocht dan in de laatste tijden
het geval was. Nadat de voorzitter van het comité,
de heer J. Fransen Yan de Putte, allereerst aan de
orde had gesteld de vraag of men drie of meer can-
didaten zou stellen, deed éen der aanwezigen het
voorstel om dezerzijds slechts met drie candidaten
in het strijdperk te treden. Aanvankelijk vond dit
denkbeeld bij éen der aanwezigen tegenkanting, doch
toen de beer J. Buijze, lid van het bestuur der anti
revolutionaire kiesvereeniging alhier, had medege
deeld, dat hij en zijne medebestuurders eenparig van
oordeel waren, dat hunnerzijds slechts éen candidaat
moest worden gesteld, misschien met aanbeveling
van de drie andere aftredenden, besloot de vergade
ring met algemeene stemmen slechts drie candidaten
te stellen. Mocht dan blijken, dat de anti-revolutio
naire kiesvereeniging, die hedenavond vergadert, het
voorstel van haar bestuur niet aanneemt, dan zou
nog met spoed eene tweede meeting worden belegd
om nader te beslissen omtrent het stellen van een
vierden candidaat.
Daarna werden de heeren RamondtLenshoek en
Coenen bij acclamatie op nieuw candidaat gesteld,
en werd de vergadering gesloten.
Het schoolfeest vanwege het Comité tot
wering van schoolverzuim alhier, zal dit jaar plaats
hebben op Donderdag 27 Juli a. s. Het zal weder
bestaan in een tocht naar Vlissingen. Het 25-jarig
bestaan van het Comité, dat op 29 Juli 1868 werd
opgericht, zal bjj gelegenheid van het feest op een
voudige wijze herdacht worden.
Tot candidaat-veearts is bevorderd de heer
E. C. Koens, van Goes.
De majoor A. S. De Ronde Bresser,
van het le reg. infanterie, heeft non-activiteit aan-
In October of November aanstaande zal een
vergelijkend onderzoek plaats hebben van adspiranten
voor de betrekking van surnumerair der
posterijen en telegrafie, waarvoor hoog
stens 12 plaatsen ter vervulling worden opengesteld.
Nadere bijzonderheden bevat de Staats-Courant
van gisteren.
Uitslag der verkiezingen van leden der
Eerste Kamer van de Staten-Generaal
Noord-Brabant. Herkozen mr. P. J. A. SMITZ
en mr. SASSEN, (beiden ultr.)
GelderlandGekozen mr. D. ENGELBERTS, (ant
te Zutfen, met 31 stemmen en mr. W. E. J. C.
CREMERS, (ultr.) te Arnhem, met 32 stemmen.
De heer mr. J. Thooft, (aftr. lid), had 28, de
heer mr. J. E. H. baron van Nagell van Ampseh,
(aftr. lid), had 29 stemmen.
Zuid-Holland. Herkozen de heer Tu. P. YIRULY,
met 52I. D. FRANSEN VAN DE PUTTE, met
50 en J. VAN DER BREGGEN Azn., met 50
st8inmen, (allen lib.).
Noord-Holland. Herkozen de heeren A. C. WERT-
HEIM, met 59 van de 68 stemmen en J. BREE-
BAART Kzn., met 41 van de 68 stemmen. Gekozen
in de plaats van mr. J. Kappeyne van de Coppello,
die bedankt bad, de heer M. DE JONG, wethouder
te Hoorn, na drie stemmingen, met 36 van de 68
stemmen (allen lib.)
Zeeland. Gekozen jhr. mr. K. A. GODIN DE
BEAUFORT, (anti-rev.), met 20 stemmen. Het af
tredend lid jhr. mr. W. Six, (lib.), bekwam 17 st.
Utrecht. Herkozen jhr. mr. L. C. C. O. M. VAN
NISPEN, (ultr.)
Friesland. Herkozen jhr. mr. J. H. F. K. VAN
SWINDEREN, met 25 van de 41 stemmen, (lib.)
Overijsel. Herkozen de heer C. T. STORK, (lib.)
Groningen. Herkozen mr. B. VAN ROIJEN, met
39 van de 42 stemmen, (lib.)
Drente. Herkozen mr. H. VAN LIER, met 27
van de 29 stemmen, (lib.)
Limburg. Herkozen de heer H. G. L. REGOUT,
met 37 van de 38 stemmen, (ultr.)
De Eerste Kamer telt nu 35 liberale en 15 anti
liberale leden.
Men meldt uit 's Gravenhage aan de N. R. Ct.
In de politieke kringen alhier wordt het bericht
uit Indië, als zoude de gouverneur-generaal
op verzoek der regeering nog een jaar het bestuur
der kolonie blijven voeren, betwijfeld. Integendeel
wordt verzekerd, dat de heer Pijnacker Hordijk bij
zijnen wenscb om nog dit jaar zijne bestuurstaak
neer te leggen, blijft volharden.
Bjj de behandeling van het ontwerp betreffende
den suiker-accijns in de afdeelingen der
Tweede Kamer werd de wenscbelijkheid uitgesproken
van een definitieve regeling van den suikeraccijns
omdat de industrie noodzakeljjkerwijze lijden moest
onder de voortdurende onzekerheid.
Velen wilden de voorloopige maatregelen voor
een tjjdperk van minstens zes jaar genomen zien,
doch anderen gaven er, om bovengenoemde reden,
de voorkeur aan, dat de Regeering b. v. binnen
twee jaar een afdoende definitieve regeling voorstelde.
De aandacht der Regeering werd voorts gevestigd
op de minder goede verhouding, die ter zake van
de cultuur van beetwortels hier te lande bestaat,
in zoover de boeren meer en meer afhankelijk worden
van de machtige vereeniging van beetwortelsuiker-
fabrikanten.
En gevraagd werd, of er geen middel zou zjjn
te vinden om een deel van de premiën, die de fabri
kanten genieten, aan de landbouwers te verzekeren
en om dezen minder afhankeljjk te maken van de
willekeur hunner werkgevers. Maar van andere zjjde
werd betoogd, dat de premiën der fabrikanten ook
aan de landbouwers ten goede komen. Enkele leden
voegden hierbij, dat de heffing van inkomende rechten
op granen het eenige middel zou zjjn, om de boeren
onafhankeljjk te maken van de fabrikanten.
Ook de toestand der raffinaderijen kwam ter sprake.
Sommige leden meenden, dat aan de raffinadeurs
eene langere aftrek voor fabrieksverlies moest worden
toegestaan, maar zij dan ook verplicht moesten wor
den te deelen in den omslag, voor het geval de
accijns minder dan 8J/2 millioen opbrengt.
Bij vele leden bestonden bezwaren tegen de voor
gestelde maatregelen om te waken tegen onttrekking
van accjjns aan de schatkist. Tegen de zaak in be
ginsel had men geen bezwaar, maar de thans voor
gestelde voorschriften achtte men onbilljjk en te
bezwarend voor da beetwortelsuikerfabrikanten, zoo
omtrent het bedrag der overponden als vooral wat
betreft eene zoo plotselinge en belangrijke verhooging
van den aanslag. Dezen wilde men over zes jaren
verdeeld zien, tenzij (volgens enkele leden) de om-
slagvrjje aanslag op 54 in plaats van 44 millioen
kilogram gesteld werd.
Door mr. Korthals Altes is namens den heer
Van 't Lindenhout een klacht inge
diend bij den officier van justitie te Amsterdam
tegen G. Van Deth, wegens beleedigingen in
diens bekende brochure voorkomende.
Kerkeiijke Zaken en Onderwijs.
De heer J. De Koning, predikant bjj de Geref.
gemeente te Krabbendijke, herdacht Zondag onder
vele blijken van belangstelling den dag, waarop hij
vóór 40 jaren de evangeliebediening in de Christ.
Geref. kerk aanvaardde.
lerseke. Maandag werd de nieuwe school voor
Chr. Ger. onderwijs alhier met eenige feestelijkheid
ingewijd. Het is een net, flink gebouw, veel beter
dan het oude beantwoordende aan de eischen des
tijds. Het heeft 4 lokalen, ruim 200 plaatsen en
het personeel bestaat, behalve bet hoofd, uit twee
onderwijzers en eene onderwijzeres.
De school begint met bjjna 190 leerlingen, die
alle onthaald werden. In de oude school was slechts
plaats voor even 140 kinderen.
Tot de le klasse van het gymnasium te Mid
delburg zijn o. a. toegelatenJ. M. Kakebseke en
I. Salberg.
Provinciale Staten van Zeeland.
Vergadering van Dinsdag 11 Juli 1893.
Tegenwoordig de Commissaris der Koningin, Voor
zitter, 36 leden en de Griffier. Afwezig de heeren
Van der Lek de Clercq, J. A. Bolle, Van Deinse,
De Smidt, Snijders en Van Uije Pieterse.
I. De notulen der vorige vergadering worden ge
lezen en goedgekeurd.
II. Een ingekomen adres van M. De Vrieze en
79 anderen te Dreischor in zake den tram van
Brouwershaven naar N.-Brabant wordt aan Ged.
Staten gezonden om bericht en raad.
III. De Voorzitter deelt mede, dat tot voorzitters
der afdeelingen benoemd zjjn de heeren Dronkers,
Pompe en Van der Have, en tot onder-voorzitters
de heeren Kakebeeke, Van Woelderen en Hennequin.
IV. De Voorzitter stelt aan de orde hst algemeen
verslag der afdeelingen betreffende het voorstel van
Ged. Staten om in het reglement voor den Dames
polder overal in plaats van het woord Koningin"
te lezen Koning".
Zonder beraadslaging of hoofdelijke stemming aan
genomen.
V. De heer Huvers stelt voor, alvorens de andere
zaken af te doen, eerst de benoeming van een lid
der Eerste Kamfer aan de orde te stellen.
De Voorzitter deelt mede, dat hij die benoeming
aan het eind der vergadering wenschte te doen plaats
hebben, daar verscheidene leden hem daartoe het
verzoek hebben gedaan. Intusschen zal hij de motie
van orde van den heer Huvers in behandeling brengen.
Deze motie, op verzoek van den heer Kakebeeke
in hoofdelijke stemming gebracht, wordt aangenomen
met 19 togen 17 stemmen. Voor stemden de heeren
Callenfels, Moes, Van Waesberghe Janssens, Thomaes,
Frujjtier, Huvers, Moerdijk, Den Boer, Van Voorst
Vader, IJsebaert, Van der Meer, Lucasse, De Jonge,
Pompe Van Meerdervoort, Hollestelle, Van Rompu,
Van Buren, W. J. Vader en Noordjjke (12 anti-
re'volutionnairen, 7 katholieken).
Tegen stemden de heerenVan Lijnden, Buteux,
Van der Bilt, De Bats, Kakebeeke, Hatnmacher, Van
Woelderen, M. Bolle, Hennequin, De Casembroot,
Van Tejjlingen, Hejjse, Snouck Hurgronje, Ris eeuw,
Fokker, Dronkers en Van der Have (16 liberalen
benevens de heer Van Lijnden. De zes in den aan
vang van dit verslag genoemde heeren, die afwezig
waren, behooren tot de liberale partij).
De Voorzitter noodigt nu de heeren Pompe, Van
Waesberghe, Hammacher en M. Bolle uit, het stem
bureau uit te maken.
Van de 36 uitgebrachte stemmen verkrijgen de
heeren jhr. mr. W. Six 16, jhr. mr. K. A. Godin
De Beaufort 12, jhr. mr. Hartsen, oud-minister, 6
stemmen, jhr. Hartsen (zonder nadere aanduiding)
1 stem, terwijl éen briefje in blanco was.
Bij de tweede vrije stemming worden uitgebracht
op jhr. mr. W. Six 16, jhr. mr. K. A. Godin De
Beaufort 12, jhr. mr. Hartsen, oud-minister, 7 stem
men weder was éen briefje in blanco.
De heer Snijders komt ter vergadering.
Bjj de herstemming tusschen de heeren Six en
Godin de Beaufort krijgt de heer Godin 20, de heer
Six 17 stemmen,, zoodat eerstgemelde is gekozen.
VI. Tot lid der Staten, bedoeld in art. 89 der
Prov. wet, wordt alsnu benoemd de heer J. M. Kake
beeke met 23 stemmen. 11 stemmen waren uitge
bracht op den heer Van Waesberghe, 1 op den heer
Dronkers en 2 in blanco.
De beer Kakebeeke verklaart zich onder dankbetui
ging bereid de benoeming te aanvaarden. Het stem
bureau wordt onder dankzegging ontbonden.
Daarna worden aan de orde gesteld de algemeene
verslagen der afdeelingen over de verschillende voor
stellen van Ged. Staten.
VII. Voorstel om afwijzend te beschikken op een
adres van F. Staal c. s. om de tolheffing op de we
gen in onderhoud bij de provincie af te schaffen, op
grond dat de provincie de inkomsten niet kan missen,
en dat de bezwaren zouden zijn uit den weg te
ruimen door afkoop.
De heer Van Waesberghe herinnert aan de bestrij
ding, in eene vorige vergadering, van het voorstel
om voor de melk voor coöperatieve zuivelfabrieken
vrijdom van tol toetestaan. Met het oog daarop ver
wondert hem het nu door Ged. Staten gedaan voor
stel niet. De argumenten van Ged. Staten zjjn echter
niet steekhoudend. Spr. kan zich althans niet her
inneren dat, zooals Ged. Staten beweren, meermalen
is beslist dat afschaffing van tollen niet wenschelijk
zou zjjn. In de bijna 20 jaren, dat spr. de eer heeft
lid der Staten te zijn, is die vraag nooit principiëel
uitgemaakt.
Volgens de in 1888 gegeven toelichting brengen
de tollen f 8000 op. Bij afschaffing brengt natuurlijk
de billjjkheid mede, dat de gemeentebesturen op
Duiveland en in Zuid-Beveland ophouden met de
betaling der afkoopsommen ad f 1400 en f 800de
schade wordt daarom door Ged. Staten op f 10000
gesteld. Op dit cijfer is af te dingen. De omnibus
HulstWalzoorden betaalt f 2500 tolgeldmet
dit bedrag zou bet subsidie voor den dienst Vlake
Walzoorden kunnen worden verminderd, zoodat het
tekort tot f 7500 zou dalen.
Een argument van voorstanders der tolheffing is,
dat wie van den weg gebruik maakt, betaalt. Dat
is niet juistals men geen tolboom passeert, betaalt
men niet. En juist tusschen de boomen is het meeste
verkeer.
De raad om af te koopen kan niet ernstig ge
meend zijn. Dan toch zou eene enkele gemeente be
talen voor wat in het algemeen belang is tot stand
gebracht. Ook de stoombootdienst op de Wester-
Schelde is in het algemeen belang uit de algemeene
fondsen bestreden, zonder dat tollen geheven worden.
Ged. Staten wijzen er op, dat de adresseerende
gemeente Hulst zelf tol heft. Dat is zoomaar in
1825 heeft Hulst aan den Rjjks grooten weg f 9000
voor bekeiing besteedvandaar de concessie tot tol
heffing. De gemeente verwerkt nu de zuivere op
brengst van den tol aan dien weg.
Spr. wijst ten slotte op de redevoering van den
heer Hennequin in de algemeene vergadering der
Maatschappij van Landbouw, waarin deze o. m. aan
drong op opheffing van al wat het verkeer belem
meren kan. Spr. hoopt, dat de vergadering zal too-
nen, daarmede in te stemmen, door het besluit van
Ged. Staten niet aan te nemen.
Gedurende deze rede komt de heer Van Deinse
ter vergadering.
De heer Fruijtier sluit zich bij den heer Van Waes
berghe aan. Hij wijst er nog op, dat tengevolge dei-
tollen een wagendienst als die van HulstWalzoorden
alleen door hooge subsidiën in stand is te houden.
Ook op moreel gebied is er tegen behoud der tollen
veel te zeggen. De gaarders traehten het bezoek aan
hunne bierhuizen te bevorderen door mindere be
taling van tol voor de bezoekers. De opbrengst kan
wel gemist wordenop het budget der provincie
'van 4 ton is een cijfer van 7 mille wel te
vinden. Het equivalent ligt voor de hand. Afschaf
fing der tollen komt ten bate van den landbouw
welnu, eene verhooging der opcenten op de onge
bouwde eigendommen met l1^, dia néér zou komen
op 4 cent per Hectare, is voldoende om het tekort,
door 't afschaffen der tollen ontstaande, te dekken.
Spr. erkent echter, dat tegen afschaffing op dit oogen-
blik bezwaar bestaat, omdat de rjjkstollen blijven
bestaan. Zij, die daarvan gebruik maken, en boven
dien meer opcenten zouden moeten opbrengen, zouden
dan dubbel betalen. Spr. stelt daarom voor, aan
adressanten te kennen te geven, dat de tollen be
hooren te worden afgeschaft zoodra die op de rijks
wegen zullen afgeschaft zjjn. Voor de Regeering kan
daarin eene aanleiding tot spoedig handelen gelegen
zijn.
De heer Snouck Hurgronje ontkent, dat de kunst
wegen zouden zijn aangelegd in het algemeen belang.
Wel is dit belang er door gebaat; maar het is niet
het doel bij den aanleg geweest. Men heeft partiëel
aangelegd, in 't belang van het district, en de prov.
he9ft daarbjj steun verleend, 't Verwondert spr., dat
de stemmen om afschaffing juist komen uit het vijfde
