1893 N°. 74
Zaterdag 24 Juni.
80s,c jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nomniers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmir te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai tiers.
Sneendiias van advertenti^n voor 8 ureal op don dug- der uitgave
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Bij dit nonimer behoort een bijvoegsel
dat morgen zal verschijnen.
Neerbosch.
Gelijk wij reeds vermeldden is onlangs een
brochure verschenen over de weesinrichting
van den heer Van 't Lindenhout te Neer
bosch, waarin tal van beschuldigingen tegen die
inrichting en haren directeur worden uitgebracht.
Reeds verscheidene stemmen zijn vernomen, die
het voor den aangevallen directeur opnamen, het
laatst die van den heer L. Roosmale Nepveu. te
Doorn, die in de N. R. Ct. een stuk schreef, waarin
hij verklaart de brochure tegen den heer Van 't
Lindenhout nog niet gelezen te hebben, doch meent
»op dezen oogenblik met vrijmoedigheid en beslist
heid te moeten weerspreken," dat de heer Van 't
Lindenhout, »die (hem) als vriend en medechristen
zeer lief is," een huichelaar en een leugenaar zou
zijn. Hij gelooft, dac de Weesinrichting te Neer
bosch »een rijkgezegende inrichting" is en dat de
heer Van 't Lindenhout »een groote zegen voor ons
vaderland is geweest."
Thans echter komt in de te Amsterdam verschij
nende Ochtendbode een schrijven voor van den oud-
verpleegde E. Kwast, waarvan de Telegraaf zegt
Het wordt nu ernst met de beschuldigingen.
Maakten wij bezwaar uit de brochure van den
heer Van Detk stukken over te nemen, aan de
woorden van den heer Kwast behoort de meest
mogelijke ruchtbaarheid gegeven te worden. Wij
ontleenen daaraan het volgende
Over de ligging wordt niet geklaagd, alhoewel
er 's zomers in de hoeken van de ledikanten want
jes" zaten.
Wat het eten betreft, verklaart schrijver er in
zijn tijd altijd nog wel een bos wortelen" bij te
hebben gelust, en dat het tekort dikwijls moest
worden aangevuld door diefstal. Zijn zuster, die nog
in Neerbosch wordt verpleegd, zegt echter, dat 't in
den laatsten tijd beter is geworden.
Onder de harde waarheden in de brochure rang
schikt schrijver echter vde geeseling in Godshuis",
waarvan hij met namen en toenamen een paar staaltjes
geeft, toegepast op hemzelven, drie zijner kameraads
en zijn zuster. Wij laten ze hier beide volgen. Aan
leiding tot de eerste strafoefening was het erkende
feit, dat de jongens appelen hadden gestolen uit de
provisiekamer. De afstraffing, waarvoor de godsdienst
oefening werd geschorst, had plaats in de kerk voor
den preekstoel, door den heer Van 't Linden
hout in eigen persoon.
>Het eerste wat wij doen moesten, schrijft de
oud-verpleegde Kwast, was de broek uittrekken, en
dan begon de geeseling in den waren zin van 't woord.
Het eerste werd Abram Koster op de bank gelegd
en door vier van 't helpend personeel aan handen
en voeten vastgehoudenop een onmensckelijke ma
nier werd bij net zoolang geslagen, dat hij riep
Van 't Lindenhout, sla mij nu maar heelemaal dood".
Gelukkig was hij flink en sterk van gestelhij was
16 jaar oud nu nummer twee, ook nog al een flinke
jongen, die er op dezelfde wijze van langs kreeg;
nu kwamen de twee kleine discipelen, beneden 11
jaar. Verscheidene meisjes die dit alles moesten aan
zien, huilden van weemoed.
Het was, of werd de weesvader ho9 langer hoe
woedender; wij beiden klappertanden, maar dat hielp
nietseen, twee, drie, en ik werd als een schaap
dat geslacht moest worden bij handen en voeten op
de bank gelegd, en daar begon de derde geeseling.
Ik kan u niet zeggen, lezer, in welken toestand ik
mij bevond, de broek uit, door 4 personen aan han
den en voeten vastgehouden, en dan net zoolang
slaan, dat er een van de vier, die mij vasthield moest
zeggen »Van 't Lindenhout, sla den mageren Kwast
niet dood". Kunt gij u deze woorden nog herinne
ren, B. v. d. Schuur Ik zou haast zeggen, dat kunt
gij niet vergeten.
Hoe mijn viiend Jacob Sinia gegeeseld werd, blijkt
uit het volgende. Toen wij des avonds naar bed
gingen, waren er veel jongens van onze slaapkamer,
die onzen rug en achterste wilden zien wij voldeden
aan hun verzoek, en nauwelijks hadden wij ons hemd
opgetild, of ik hoorde zeggen»Nou, het rauwe
vleesch komt er bij Jacob door"dit zijn dezelfde
woorden. Nu, de arme Jacob is het ook te weten
gekomen. Van dien tijd af klaagt hij altijd over pijn
in den rug. Het toeval wilde, dat wij beiden een
tjjd daarna als inlegger op de drukkerij kwamen,
doch Jacob bleef over pijn in zijn rug klagen, hij
was niet lang op de drukkerij, of hij ging naar het
ziekenhuis en kwijnde langzaam aan de tering weg
Ik zal niet zeggen, dat Jacob tengevolge van die
geeseling is overleden, maar een duister geheim ging
het graf in.
Een tweede geval.
Twee van 't helpend personeel zouden naar Amerika
vertrekken, het waren Pietje Van der Wal en Ida
Zwarts, beide vroeger weezen. Haar koffers werden
eenigo weken eerder weggestuurd. Die enkele weken
kregen zij van mijn zuster een verschooning tsr leen
mijn zuster kon dit doen, doordat zij van groot
moeder geld had ontvangen en daar ondergoed voor
had gekocht, doch hier wist mevrouw Van 't Lin
denhout niets van.
Nu gebeurde het op een morgen, dat mevrouw
zich verbeeldde, dat zij goed uit haar linnenkast mist.
Direct had zij vermoeden op Ida en Pietjedit ver
moeden sprak zij uit tegenover mijn zuster mijn
zuster nam het voor Ida en Pietje op, en zei tegen
mevrouw, dat dit niet waar was, en dat zij het haar
geleend had.
Nauwelijks had inijn zuster deze woorden gesproken,
of mevrouw gaf haar een duchtig paak slaag op
haar zwakken rugnu, elkeen van de oud-weezen
kent de vleezige handen van mevrouw.
De lezer moet weten, dat mijn zuster en die twee
moisjes bij mevrouw dienden.
Het slaan had bij mijn zuster droevige gevolgen
toen eenige oogenblikken daarna de drie meisjes
koffie zouden drinken, bleef mijn zuster weg, doch
na herhaalde malen roepen kwam zij eindelijk geheel
outsteld beneden, doch zij liet er niets van uit, zij
huilde en snikte maar.
Een uur naderhand kwam Pietje of Ida wie
weet ik niet meer op zolder, en tot haar schrik
zag zij eenige doeken over een plas bloed liggen
direct vliegt zij naar beneden en weet mijn zuster
tot de bekentenis te brengen, dat dit bloed van haar
was zij had een zware bloedspuwing gehad.
Zij was al zwak en kon dus zoo iets niet velen.
Zij kreeg spoedig de tering en werd naar het
ziekenhuis gebrachtdaar werd zij liefderijk ver
pleegd door haar eigen zuster. Doch de wet van
oorzaak en gevolg liet hier ook weder haar recht
gelden. Zij teerde langzaam weg en stierf. Arme
zuster
Tegenover deze mededeelingen van E. Kwast komt
thans in de Haagsche Ct. eene verklaring voor van
eenige oud-weezen te 's-Gravenhage, die in het open
baar uiting geven aan de hartelijke sympathie, welke
zij nog altijd de inrichting big ven toedragen. Zij
verzekeren, dat talloos velen gereed zijn niet alleen
hun naam, maar ook hun geld en goed ten offer te
brengen voor de eer van den naam van den heer
Van 't Lindenhout en h9t monument, dat hij in ons
vadeiiand oprichtte.
De Telegraaf meldt nog, dat ingevolge een op
roeping in Het Oosten, het orgaan des heeren Van
't Lindenhout, gericht tot de oud-weezen dier in
richting,- door den oud-wees Vilet, zich Woensdag
avond een tiental personen naar diens woning te
Amsterdam begaven.
Daar gekomen werd hun een geschreven verklaring
ter onderteekening voorgelegd, waarvan de inhoud
luidde, dat zij gedurende hun verblgf op Neerbosch
steeds goed waren behandeld enz.
Hiertegen werd door de aanwezigen geprotesteerd.
Sommigen zeiden, dat de behandeling niet zoo voor
treffelijk was geweest, om een dergelijke verklaring
te teekenen, terwijl anderen hefc afkeurden, dat de
oproeping alleen was geplaatst in Het Oosten, welk
blad maar een beperkten kring lezers eener bepaalde
richting heeft.
Het schijnt inderdaad noodig, dat een onderzoek
worde ingesteld, opdat blijke, of de inrichting en
haar directeur langer recht hebben op den grooten
steun, dien gansch Nederland hun schenkt.
GOES, 23 Juni 1893.
Woensdag in den vooravond had door het
Dagel. bestuur onzer gemeente, in tegenwoordigheid
van den ingenieur van het werk, den heer Lam-
brechtsen, de overname plaats van het volein
digde nieuwe sluiswerk aan het Sas van
Goes.
Nadat alles was geïnspecteerd en volgens verkla
ring van den ingenieur de aannemer aan zijne ver
plichtingen naar behooren had voldaan (behoudens
den onderhoudstermijn van 5 maanden, welke gisteren
ingetreden is), hield de burgemeester de volgende
toespraak
Mijnheer van der Meijden Na onze persoon
lijke bezichtiging van het werk en op de verzeke
ring van den ingenieur dat hij, na zijne nauwkeu
rige inspectie, kan verklaren dat het door u opge
leverde werk in den besten staat verkeert is het
mij hoogst aangenaam namens B. en W. deze voor-
loopige opneming gesloten te verklaren en van u
het werk behoudens uwe verplichtingen gedu
rende den vijfmaandelijkschen onderhoudstermijn
voor de gemeente Goes over te nemen.
Van harte wensch ik u geluk dat eindelijk
dank zij uwe onvermoeide inspanning de zeer groote
bezwaren, bij dit werk ondervonden, door u glans
rijk zijn overwonnen. De groote stiptheid en nauw
keurigheid, waarmede van den aanvang af en trots
de vele tegenslagen, de werkzaamheden door u zijn
uitgevoerd en volbracht, worden door ons hoog ge
waardeerd en het is mij dan ook eene aangename
taak u en uwe trouwe compagnons daarvoor hier
openlijk een welgemeend woord van lof toe te bren
gen. Gij hebt den goeden naam van den Neder
landsehen aannemer ook in de moeielijkste oogen
blikken die dit werk opleverde hoog weten te
houden, en zijt ook toen het u bleek dat de
financiöele uitkojnsten dezer aanneming allerminst
gunstig voor u zouden zijn met de grootste
degelijkheid en goede trouw de op u genomen ver-
plichtigen nagekomen.
Moge dan ook onder de vele werken door de
heeren van der Meijden tot stand gebracht het nieuwe
Goesche Sas niet onder de voor u winstgevende
kunnen gerangschikt wordentoch zal zeker geen
werk meer dan dit bijbrengen om uwen eervollen
naam van degelijk en betrouwbaar aannemer te ver-
hoogen.
En nu, mijnheer Lambrechtsen een woord tot u
Het moet een aangenaam, een gelukkig oogenblik
voor u zijn, nu eindelijk door u de verklaring kan
afgelegd worden, dat het werk, waaraan ge meer
dan 5 jaar met de grootste toewijding uwe beste
krachten hebt besteed gereed is en door d8 ge
meente kau overgenomen worden. Van geen werk
door u ontworpen zult ge zoo in-alle opzichten naar
waarheid kunnen verklaren, dat het geheel en al uw
werk is. Van het oogenblik toch af dat het bleek
dat aan het chronisch lijden van het oude sas een
einde moest komen en geen onzer middelen wist te
bedenken waardoor onze gemeente met hare be
perkte krachtên een nieuw sas tot stand zou kunnen
brengenvan dat eerste oogenblik af zijn het uw
benijdenswaardig optimisme, uwe onverzettelijke
overtuiging dat zoowel het Rijk, ais de Provincie
zouden inzien, dat het algemeen belang het behoud
onzer haven eischte, uw rustelooze overredingskracht
geweest, die de wankelmoedigsten onder ons heeft
weten aan te sporen en op te wekken om alles in
te spannen tot bereiking van het groote doel.
Toen eindelijk de onmisbare steun verkregen en
het werk geheel volgens uwe door alle deskun
digen goedgekeurde plannen was besteed en
onder de beste verwachtingen met een uitstekenden
aannemer was aangevangen en voortgezet, kwam een
reeks van onvoorziene tegenslagen het bewijs leveren,
dat de weinig betrouwbare Zeeuwsche bodem ook
de corypböen der wetenschap voor haast onoplosbare
bezwaren kan plaatsen. Ik zeg haast onoplosbaar,
want al zijn er oogenblikken geweest dat, alleen
ten koste van onmogelijk door onze gemeente te
verschaffen sommen, de tot stand koming van het
werk mogelijk scheen, toch heeft de vindingskracht
der wetenschap ten slotte door de aanwending van
een eenvoudig en betrekkelijk onkostbaar middel, de
overhand weten te houden op de kracht van het
water en is uw werk, volgens de ontworpen plannen
toch tot stand gekomen.
Groot zal en mag de zelfvoldoening zijn waarmede
gij uw thans voltooid werk kunt aanschouwen en
welgemeend wensch ik u uit naam van ons college,
uit naam van de gemeente daarmede geluk. Het is
een belangrijk stuk van uw leven, dat daar in steen
staat opgericht en dat voor meer dan één menschen-
leven getuigen zal wat uw energie trots tal van
bezwaren tot stand heeft weten te brengen. Hoe
zeer ge u daardoor voor de gemeente Goes verdien
stelijk hebt gemaakt, zal daar houd ik mij ver
zekerd van nimmer worden vergeten
Ook u, mijnheer Van der Vegt! een woord van
waardeering voor de vele en trouwe zorg, door u
bij dit werk ten dienste der gemeente ten toon
gespreid. Gedurende den ongedacht langen duur der
werkzaamheden en de vele moeilijke oogenblikken,
die ook voor u daarbij zijn voorgekomen, hebt ge
uw goeden naam van stiptheid en accuratesse nimmer
verloochend. Aangenaam zal het u daarbij geweest
zijn, dat ge in den aannemer iemand vondt met
wien ge op vriendschappelijke wijze uw taak van
opzichter hebt kunnen volbrengen. Van harte wensch
ik u toe, dat de groote ondervinding, die ge bij dit
werk zult hebben opgedaan, u in uw betrekking
meermalen van groot nut zal mogen zgn.
Eindelijk, Sasmeestereen woord tot u. Nu de
zorg voor het nieuwe Sas u voorgoed wordt toe
vertrouwd, bevelen wij het in uwe goede zorgen aan
vergeet nooit welk groot belang voor de gemeente
aan eene richtige uitoefening uwer betrekking is
gelegen. Wij rekenen er dan ook op dat gij den
goeden naam der Blitterswijken als trouwe, eerlijke
Sasmeesters in eere zult houden
De heer Van der Megden dankte voor de woorden
des burgemeesters en wenschtej de gemeente geluk
met het nieuwe Sas.
En hiermede was een werk voor de gemeente in
ontvangst genomen, dat er uitstekend uitziet en naar
wij hopen voor laDge, zeer lange jaren getuigenis
zal afleggen van de energie en de kunde van aan
nemer en ingenieur, en tevens van de krachtsinspan
ning onzer gemeente, die niettegenstaande min gun
stige tijdsomstandigheden begrepen heeft, dat een
goed Sas voorwaarde voor haar blijvend bestaan was
en daarvoor geene offers heeft ontzien.
Een concert van niet alledaagseh genre
werd gisteravond gegeven in de Sociëteit V. O. V.
door het Hannoversche Waldhoornkwar
tet, dat een kunstreis doet door Nederland. Be
staande uit de heeren Richter, Klöpfel, Ehrhardt en
Unger, allen Koninklijke kamermusici, vormt dit
kwartet een geheel, dat eenig is en daarom had dit
concert een nog talrijker gehoor verdiend. De ver
schillende nommers, ten getale van 12, werden onder
doodsche stilte met de grootste aandacht aangehoord
en verwierven een langdurig en welverdiend applaus.
Men weet niet wat in dit kwartet het eerst te roe
men, de zuiverheid van toon, de schoone klank der
instrumenten of de nauwkeurige uitvoering der
stukken door de genoemde heeren. Alles te samen
vormt een prachtig geheel. De zangerige metaal
klank der waldhoorns, die soms deed denken aan
orgelspel, kwam nog te beter tot zgn recht nu de
weersgesteldheid toeliet het concert te doen plaats
hebben in den muziektempelin een gesloten zaal
zou zulk een concert misschien wel iets van zijn
waarde verliezen.
Niet minder verdienstelijk was het schoone spel
van den Piston-virtuoos, den heer Rammelt. Hij
toonde zich een uitmuntend kunstenaar en wist, door
zijn solo-spel de waarde der uitgevoerde stukken
niet weinig te verhoogen.
Met het kwartet samen werd een ensemble ver
kregen, dat alleen door langdurige oefening en onder
linge samenwerking te verkrijgen is. Zonder iets te
willen afdingen op de andere stukken, die zich ken
merkten door een gelukkige keuze, verdienen toch
een bijzondere vermelding »Im .Walde", waarin de
echo's zoo schoon werden weergegeven het »Abend-
lied" van Abt, de melodiën uit de ï>Tannhaüser",
het Gebet" van Mozart, de »Bravour-Polka" van
Damarrée, waarin vooral de Piston tot haar recht
kwam en eindelijk de »Liederperlen" van Unger.
Daar het niet aan luide toejuichingen ontbrak,
werden nog een paar extra-nommers gegeven, die
door het publiek dankbaar werden aangehoord.
De heer Postma, leeraar in het Duitsch
aan de H. B. S. alhier, is als zoodanig benoemd
aan de H. B. S. en gymnasium te Sneek.
Men verzoekt ons de aandacht te vestigen op
achterstaande annonce, betreffende den nationa-
len velddag van het Heilsleger op a s.
Woensdag 28 Juni te Middachten te houden. Uit
hefc programma van dien velddag blijkt o. a., dat
deze niet alleen is voor de leden van het Leger des
Heils, maar dat ook zeer veel ander publiek wordt
verwacht en dat voor allen kaarten met programma
en bewijs van toegang, tegen zeer verminderd ta
rief verkrijgbaar zijn aan verschillende stations der
Staatsspoor.
De Germania, Levensverzekering-Maatschappg
te Stettin, heeft blijkens hare 35e balans, ook in
het jaar 1892 door afsluiting van vele nieuwe ver
zekeringen zeer gunstige uitkomsten, en eene be
langrijke vermeerdering van haar verzekerd bedrag
verkregen. Van de f 13,524 bij haar nieuw voor
gestelde verzekeringen over f30,413,369 kapitaal en
f 127,836 jaarlijksehe rente werden aangenomen,
10,774 voorstellen over f 23,265,908 kapitaal en
f127,108 jaarlijksehe rente.
Het gezamenlijk verzekerd bedrag steeg hierdoor,
na aftrek van de afgeloopen verzekeringen wegens
overlijden of bij leven der verzekerden, tot 171,201
polissen over f 270,621,365 verzekerd kapitaal en
f944,675 jaarlijksehe rente. Sedert het vorige jaar
bedraagt dus de zuivere vermeerdering 3,156 polissen
met f11,648,757 kapitaal en f80,545 jaarlijksehe
rente.
De premie-ontvangst in 1892 bedroeg, voor ver
zekeringen van kapitalen f 10,495,752 (f499,815
meer dan in het jaar te voren)voor renteverze
keringen f 1,159,467, alzoo voor beide afdeelingen
j te zamen f 11,655.219. Aan rente van uitgezette
kapitalen der Maatschappjj werden f 3,058,677
(f251,774 meer dan in het jaar te voren) ontvangen,
terwijl de jaarlijksehe inkomsten aan premiën en
renten te zamen in 1892: f14,713,896 bereikten.
De sterfte onder de verzekerden was voor de
j Maatschappij zeer gunstig. Na dekking van alle uit
gaven en verplichtingen der Maatschappij big ft voor
het jaar 1892, eene netto winst van 11,873,094.
Daarvan worden f 1,631,381 aan de met aandeel in