1893 N°. 73.
Donderdag 22 Juni.
80ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
hnzending; van advertentiën voor S uren op den dag der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
It A A I> der gemeente GOES,
op VRIJDAG den 28 JUNI 1893,
des avonds te 8 uren.
Goes, den 21 Juni 1893.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
ITI. Ingekomen stukken.
IV. Benoeming van een onderwijzeres aan school E.
V. Idem van een leeraar aan de inrichtingen
voor Middelbaar Onderwijs.
VI. Verzoek van het bestuur van het Gasthuis
om machtiging tot af- en overschrijving
op de begrooting voor 1892.
GOES, 21 Juni 1893.
Nadat de heer F. Domela Nieuwen-
h u ij sdie jl. Maandag te 8 uur in »de Prins van
Oranje" alhier zou optreden om te spreken over
privaat bezit, tot kwart voor negen bad gewacht
op een eenigszins talrijk publiek, besloot hij zijne
lezing niet te houden. De weinige opgekomenen
(een twintigtal) ontvingen hunne entrée terug, en
daarmede werd de bijeenkomst gesloten.
Ook de heer J. C. D i e h 1 van Goes heeft te
Amsterdam met goed gevolg het le natuurkundig
examen afgelegd.
Bij Kon. besluit is pensioen verleend aan den
gewezen onderwijzer van de openbare school te Poort
vliet A. K. of A. C. B o 1 u y tten bedrage van
f201, en aan W. J. Wendel, gewezen directeur
der -rijkskweekschool voor onderwijzers te Middel
burg, ten bedrage van f2045.
Bij Kon. besluit is benoemd tot dijkgraaf voor
den polder den Oosteren ban van Schouwen S. D e
Bruyne Jz.
Bij beschikking van 10 Juni 11. is door Z. E.
de Minister van Justitie tot onbezoldigd Rijks-veld
wachter benoemd C. Vermeule, te Borsele.
Borsele. In de Maandag alhier gehouden v e r-
gadering van den Dijkraad werd besloten
tot verhooging van een tweetal artikelen van uit
gaaf in de begrooting van 1892/93 voor meerdere
kosten van onderhoud der zeewering boven de ra
ming en voor bestrijding der kosten van oeverwer-
ken, te zamen bedragende f 30514,20.
Ter voorziening in de vacature van waterbouw
kundig ambtenaar te Ellewoudsdijk vond de verga
dering goed in de loopende begrooting eene som
uit te trekken, om daarvoor tijdelijk hulppersoneel
in dienst te stel'en.
Op verzoek van de weduwe van den op 6 Juni
11. overleden waterbouwkundigen ambtenaar te Elle
woudsdijk werd besloten aan adressante eene tege
moetkoming in het levensonderhoud van haar en
hare kinderen te verleenen ten bedrage van f 300
's jaars, integaan 1 Juli a. s., behoudens goedkeu
ring van heeren Ged. Staten.
Daar eerlang te Borsele weder uitgebreide oever-
werken behooren uitgevoerd te worden stelde het
bestuur voor daarvoor gelden beschikbaar te stellen.
De dijkraad vond echter termen om deze zaak nog
eenigen tijd uittestellen.
De gemeenteraad van Heinkenszand ver
leende jl. Maandagavond op verzoek eervol ontslag
aan den heer N. De Haan als gemeente-genees
heer en benoemde als zoodanig den haer F. P. E r-
kelens, thans te Vinkeveen.
Middelburg. In de a. s. zomerzitting van de
Prov. Staten zullen o. a. behandeld wordeneen
verzoek van den gemeenteraad van Ierseke om sub
sidie en een renteloos voorschot voor keibestrating
van den weg van Ierseke naar het station Krui
singen, en een voorstel van Ged. Staten tot ver
hooging van het jaarlijksch subsidie aan de Am
bachtsschool te Goes. Ten aanzien van de adressen
om oprichting van een steiger te Ellewoudsdijk
en te Borsele, zeggen Gedeputeerde StatenWij
zijn nog niet in staat aan Uwe vergadering een
voorstel te doen aangaande de adressen om oprich
ting van een steiger aan of bjj de haven te Elle
woudsdijk of ten oosten van de Zuidnol te Borsele,
daar de briefwisseling, welke wij te dier zake met
de belanghebbende gemeentebesturen geopend heb- I
ben, nog niet geëindigd is. Wij hebben daarom de
eer U voor te stellen ons te dezer zake nogmaals i
diligent te willen verklaren.
Het 47e landhuishoudkundig con
gres zal het volgend jaar te Utrecht worden ge
houden.
Naar men verneemt, zal het vaste korps der
opzichters van den rijkswaterstaat'
zich tot den Minister van Waterstaat wenden met
het verzoek hunne traktementen meer in overeen
stemming te brengen met die van naar hun inzien
met hen gelijkstaande ambtenaren, zooals o. a. de
opzichters bij de telegraphie en anderen. Bovendien
worden enkelen meer bevoorrecht, doordat hun vrije
woning in rijksgebouwen wordt gegeven, terwijl
anderen, vooral zij die in groote steden zijn geplaatst,
bij de keus hunner woning er nog rekening mede
moeten houden, dat er een vertrek of vertrekje
aanwezig moet zijn voor hun kantoor, en waarvoor
zij niet de minste schadeloosstelling verkrijgen.
Vanwege de administratie der posterijen worden
gegevens verzameld omtrent de aan de brieven
gaarders en postboden opgelegde verplich
tingen, zooals duur der bestellingen, te betalen loon
aan bijzondere personen in dienst der brievengaarders
enz. Het is bijna als zeker aan te nemen, dat deze
gegevens worden gevraagd in verband met lotsver
betering dezer beambten, iets waarop reeds lang van
verschillende zijden, o. a. ook in de Tweede Kamer,
is aangedrongen.
Men schrijft aan het Sandhi.
»De Indische mail tot 19 Mei II. Zaterdag
avond hier te lande ontvangen bracht o. m. het
volgende courantenbericht
»Te Padaug is den 9en Mei overleden de sedert
28 April van Atjeh geëvacueerde Ie luit. der inf.
G. P. Hofman. Het stoffelijk overschot van den
overledene werd den lOen Mei met militaire hon
neurs aan den schoot der aarde toevertrouwd."
De te Dordrecht woonachtige ouders van dezen
in zoo jeugdigen leeftijd overleden officier moesten
deze voor hen zoo ontzettende tijding vernemen uit de
dagbladen. Officiëel wisten en weten zij
van het lot huns zoons hoegenaamd
niets.
Wel werd te hunnent in den avond van den 15n
Juni jl. een schrijven ontvangen uit Padang, dd.
19 Mei, waarin ds. J. Tjdeman aldaar hen condo
leerde met het verlies van hun zoon, doch daar het
adres van dit schrijven onvolledig was en de over
ledene, dien de ouders gezond en wel te Kota-
Radja dachten, noch bij naam, noch bij qualiteit
werd aangeduid, was het zeer goed mogelijk, dat de
brief aan een ander adres thuisbehoorde. Niettemin
werd onmiddellijk een brief geschreven aan den Mi
nister van Koloniën, met eerbiedig verzoek om zoo
spoedig mogelijk in dezen te worden ingelicht. Gister
avond was op dit schrijven aan den Minister
dat om geen tijd te verliezen niet op zegel kon
worden geschreven nog geen antwoord ontvangen.
Hier doet zich dus weder het geval voor, dat
men van Regeeringswege de betrekkingen hier te
lande onkundig laat van het overlijden van een
bloedverwant, die het land gediend heeft. Dat be
hoorde immers anders te zijn."
Over de bedrijfsbelasting kan ik niet spreken,
zegt de Haagsche correspondent der N. Gr. Ct.,
zonder een woord van bewondering te
uiten over den Minister van Financiën,
die zich ook nu weder een reus toonde in 't debat.
De heer Seret noemde hem den Mont-Blanc en zich
zelf, daarbij vergeleken, 't puntje van een sigaar.
Dat moge nu overdreven zijn, meer dan heuvelen
zijn 'tniet, die de Minister om zich henen ziet. En
dat geldt niet enkel, vergelijkenderwijze, de perso
nen, maar ook de bergen van bezwaren. Hij komt
er overheen met het gemak van een geroutineerd
Alpenjager. Wat echter het meeste beteekent is de
mededeeling, die mij dezer dagen uit zeer goede
bron werd gedaan, nl. deze, dat de Minister aan
zijn Departement reeds nu alle gegevens heeft doen
verzamelen voor een herziening der wet op het per
soneel, met het vaste voornemen om die herziening
nog vóór het einde van dit of in het begin van het
volgend zittingjaar te kunnen indienen en zoo mo
gelijk te doen behandelen door deze Kamer. In dien
zin liet zich de heer Pierson tegenover zijn hoofd
ambtenaren uit. Zulk een arbeid is boven lof ver
heven en de mogelijkheid, dat de politieke levens
draad van zulk een man door de gezegende uit
komsten eener kiesrechtuitbreiding wordt afgesneden,
vergalt wel eenigszins de innige vreugde, die mij
vervult bij de verkwikkelijke gedachte, dat ik weldra
met den orgeldraaier die me onder 't schrijven dezer
regelen staat te vervelen, als gelijkgerechtigd mede
burger van denzelfden Staat ter stembus zal mogen
opgaan. Maar alles heeft zijn schaduwzijde in
de wereld
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren heeft het nieuwgekozen
lid voor Gouda, de heer Valette, zijn geloofsbrieven
ingezonden en werd tot zijne toelating besloten.
De behandeling der bedrijfsbelasting is hervat bij
art. 37, dat beoogt aan de Indische schatkist te
verzekeren een gedeelte van het bedrag in Neder
land van vennootschappen ontvangen, omdat de uit
oefening van het bedrijf dier vennootschappen aan
het staatsgezag van Indië kosten oplegt.
De heer Cremer betoogde, dat het grootste gedeelte
van zoodanige bedrijven in Nederland wordt gevoerd
en de vertegenwoordiger in Indië het inkomen of
de winst niet verkrijgt. Spr. adviseerde de zaak te
laten zooals zij thans is, nl. dat de naaml. vennoot
schappen, die hier patent betalen of bedrijfsbelasting
zullen betalen, van patentbelasting in Indië zullen
zijn vrijgesteld.
De heer Van Houten zag in de voorgestelde rege
ling een waarborg tegen de dubbele belasting, maar
had ook geen bezwaar tegen een administratieve
regeling dezer aangelegenheid tusschen de Ministers
van Financiën en Koloniën.
De he8r Hartoghhoewel de belastingverhooging
voor vennootschappen toejuichende, bleef beweren
dat uit de voorgestelde regeling met Indië ongelijk
matigheden zouden voortvloeien.
De Minister van Financiën was niet bereid tot
verdere concessiën. hoofdzakelijk op grond dat hij
naamlooze vennootschappen niet in gunstiger po
sitie wil brengen, dan particulieren, die in Indië
zaken drijven en hier wonen.
De Kamer nam 's Ministers artikel zonder stem
ming aan.
Bij de verdere discussie vereenigde de Minister
zich met een voorstel van den heer Bahlmann om
bestuurders van vereenigingen en stichtingen slechts
te verplichten van haar balans of rekening een zoo
danig uittreksel over te leggen als noodig is tot
toelichting der winst, uitkeeringen of uitdeel in gen.
In antwoord aan den heer Roessingh zeide de
Minister dat het aanslagbiljet voor de bedrijfsbelas
ting vrij is van zegel.
Een principiëel debat werd nog geroerd over het
voorstel der Commissie van Rapporteurs om geen
straf te stellen op het niet of niet duidelijk aangeven
van bijzonderheden, niet ontleend aan kasboeken,
balansen of winst- en verliesrekeningen.
De heer Van Houten wilde der administratie geen
vrijbrief geven om allerlei bijzonderheden te vragen
en bij weigering te straffen, en de heer Levyzich
hierbij aansluitende, verklaarde zich in het alge
meen tegen strafbepalingen op andere nalatigheden
dan valsche aangifte.
Op art. 47 is dientengevolge aangenomen een
amendement der commissie van rapporteurs om niet
met straf te bedreigen onjuiste aangifte, waarvan
de bijzonderheden niet zijn ontleend aan kasboeken,
balansen of winst- en verliesrekeningen.
De behandeling vorderde tot art. 53.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep bij de Ned. Herv.
Gem. te Hoek door ds. J. Willemse, te Hardingsveld.
Bedankt voor het beroep bjj de Ned. Herv.
Gem. te Middelburg door ds. G. J. A. Jonker, te
Kralingen.
Bedankt voor bet beroep bij de Ned. Herv.
Gem. te Oudelande door ds. R. Torenbeek te Marken
Hats. In de raadszitting van Maandag 11. is
als onderwijzeres aan de openbare school benoemd
mej. M. A. Anschütz van Middelburg, op eene jaar
wedde van 500 gulden, tegen 1 Juli a. s.
Landbouw en Veeteelt.
Zuivelbereiding.
Met het oog op de belangrijkheid van het onder
worp in verband met den tegenwoordigen tijd, waarin
zuivelbereiding op het gebied van landbouw meer
en meer op den voorgrond treedt, willen we de
vraag, ingezonden op de algemeene vergadering van
landbouw, 11. Woensdag te Tolen gehouden, meer
uitvoerig behandelen. Die vraag luiddeIs fabriek
matige zuivelbereiding op coöperatieven grondslag
gewenscht Zoo ja, welke is dan de wijze, waarop
zij het meest voordeelig kan werken
De heer Van der Have, die, zooals in ons verslag
gemeld is, wegens ongesteldheid verhinderd was de
vergadering bij te wonen en dus het punt mondeling
in te leiden, schreef dan o. m. omtrent zuivelberei
ding op coöperatieven grondslag, dat hij eerst de
licht- en schaduwbeelden daarvan zou laten uitkomen.
Da zucht naar verandering, zegt hij, komtjin de
laatste dagen ook voor op het gebied der zuivel
bereiding, en zonder nu geheel in te stemmen met
een gezegde»hoe minder soliditeit hoe minder
stabiliteit", heb ik er toch nooit van gehouden om
het oude te verwerpen omdat het oud is, noch blind
ingenomen te zijn met het nieuwe omdat het nieuw
is. Hij noemt de schaduwzijden het eerst en wijst
daarbij vooral op de bedrijvigheid, die het oude
systeem op de hofstede in het leven roeptop den
arbeid, dien zij schept voor de vrouw en de dochters,
een dankbaren arbeid, omdat hij zijne belooning met
zich brengt in kelders vol met melk, room en boter.
Dit geelt geld en wanneer de dochters haren geest
niet langer met dezen arbeid kunnen bezighouden,
zullen zij dit doen met werkzaamheden, die geld
nemen in plaats van geld te geven.
Bezien wij nu hare lichtzijde", aldus vervolgt
de heer v. d. Have, »dan valt dadelijk in het oog,
dat zwakke huismoeders, met een groot getal kleinen
gezegend, elke gelegenheid zullen aangrijpen, die
hare vele en vermoeiende bezigheden verlicht en
vermindert, zij het dan ook eenigszins ten koste van
eene mindere geldelijke opbrengst. Daar komt bij
dat het vrouwelijk dienstdoend personeel hier en
daar minder gemakkelijk beschikbaar wordt, zoodat
ook uit dien hoofde vermindering van werkzaam
heden niet ongewenscht schijnt. Nu kan aan die
bezwaren worden toegemoet gekomen door de aan
schaffing van den Separator of roomafscheider, bv.
van Levaï, doch dit werktuig is nog al kostlijk en
daardoor voor velen uit dien landbouw- en middel
stand niet zoo gemakkelijk bereikbaar. Men zou echter
bijhet hooger bedrag, dat dan, naar men beweert,
van de melk wordt verkregen, kunnen afschrijven
op de kosten van aankoop van dat werktuig.
En zoo rekening houdende met de voor- en na-
deelen eener fabriekmatige zuivelbereiding, waarbij
te letten op veranderingen en maatsehappelijken
toestand, willen wij aannemen dat de redenen voor
banden zijn om deze te wettigen, en dan rijst de
vraagzal die fabriekmatige bereiding van den
zuivel op coöperatieven grondslag berusten, m. a. w.
zullen de melkproducenten aandeel in de zaak hebben
en zal men door onderlinge samenwerking elkanders
maar dan ook eigen voordeel betrachten V
Schoone theorie, doch nog zoo dikwijls door de
praktijk gelogenstraft.
Want daartoe behoort zooveel. Daartoe behoort
goede trouwbehooren de deelgenooten diep door
drongen te zijn van de noodzakelijkheid, eene nood
zakelijkheid die niet genoeg kan worden op het hart
qehonden, om zuivere melk te leveren.
Melk te leveren niet alleen afkomstig van goed
gewoon voedsel, vooraf door den directeur der fabriek
goedgekeurd, maar ook melk te leveren in vaatwerk,
dat goed gebroeid en allerzorgvuldigst zuiver behandeld
wordt. Want evenals het geheim der boerin van
hare puike boter bestaat in zuiverheid, netheid en
werkzaamheid, evenzoo is de groote voorwaarde om
bij frabriekmatige boterbereiding puike kwaliteit
boter van de hoogste marktwaarde te krijgen, ge
legen in de door elk van de gezamenlijke deelhebbers
te leveren zuivere goede melk. Zonder dat kan de
hoogste prijs ook niet voor den liter melk worden
verkregen, want, al is die nog zoo vet en room rijk,
als zij niet zuiver wordt behandeld dégouteert ze
en kan onmogelijk goede boter voortbrengen.
Dat is dus zeker eene eerste behoefte om de
fabriekmatige boterbereiding op coöperatieven grond
slag het meeste voordeel te doen afleggen.
Een tweede voorwaarde komt mij voor te letten
dat het vervoer der melk niet te veel kost en dat
in het algemeen de kosten van daarstellen der fa
briek en der exploitatie, bij doelmatigheid van in
richting en handeling zoo weinig mogelijk bedragen.
Wanneer nu verder de melkproducent door inten
sieve voedering van het melkvee zorgt voor goede
vette melk en hij ervaart bij de uitbetaling dat door
het gebruik eener Ladocute en de daarmede juiste
bepaling van dat vetgehalte zjjne moeite geloond
wordt, zoodat hij daardoor vertrouwen in die zaak
krijgt, dan wordt, of liever is het oogenblik daar,
dat een en ander op de meest voordeelige wijze
plaats vindt.
Volgens den heer Van der Have zou het gewenscht
zijn de boterfabrieken in te richten zooals dit in
Limburg geschiedt.
Volgens mededeeling komen daar 5 a 6 boeren
in eene gemeente bij elkander, leggen 600 a ƒ700
uit en koopen daarvoor een centrifuge van Veuve
Omtrent het vervoer der melk kunnen wij het
middel aanraden, dat door de leveranciers van melk
voor de boterfabriek te Sluis wordt toegepast. Daar
vervoert een hunner de melk zijner eigen koeien en
neemt tevens die mede van de boeren, die langs
denzelfden weg wonen. Een kleine vergoeding wordt
daardoor door den vervoerder genoten.
(Reu. G.
