1893 N°. 64.
Donderdag 1 Juni.
80ste jaargang.
DE PATENTEN
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,7-5.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende'
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
tL2.zending van advertentiën voor 8 uren op den dagr der uitgave.
over het 4e kwartaal van het dienstjaar 1892/93 kunnen ter
Secretarie afgehaald worden, van den 1 en tot en met den 8
Juni a. a. op eiken werkdag van des vooriniddags 9 tot des
namiddags 2 uren.
Goes, den 31 Mei 1893. j
De Burgemeester van Goes, i
J. G. d. W. HAMER.
Goed nieuws.
Twee goede tijdingen op eens bracht ons de tele- j
graaf hedenmorgenzulk goed nieuws, dat we ons
gehaast hebben onze abonnó's binnen de stad er per
bulletin mede in kennis te stellen.
De regeering beeft nl. op eene suppletoire begroo
ting 2000 subsidie uitgetrokken tot steun van de
Ambachtsschool te Goes, en bovendien 4500
teneinde bet Jttijkslandhouwproefstation uit
Breda naar Goes over te brengen.
Wat h9t eerste betreft verwijzen we naar ons
nommer van 2 Mei jl., waaruit blijkt op welk©
voorwaarden de nu aangevraagde subsidie wordt
verleend. Nu de regeering voorgaat, zullen zeker
provincie en gemeente niet achterblijven om de
plannen van bet bestuur der Ambachtsschool te
steunenen zoo mag binnenkort verwacht worden,
dat bet gebouw dezer vereeniging naar de behoefte
vergroot en uitgebreid wordt, wat zeer zeker ten
goede zal komen aan bet onderwijs aan die inrichting,
dus aan den werkman.
Maar van niet minder belang is voor onze stad
en bare gebeele omgeving bet bericht, dat de re
geering besloten beeft bet rijkslandbouwproefstation
naar Goes over te plaatsen. Bij geruchte wisten we
allen wel, dat daarvan sprake was, maar bet duurde
lang, voor velen zelfs te lang, vóór bet besluit der
regeering bekend werd.
Thans, nu de Minister van Binnenlandsche Zaken
de voor die overbrenging benoodigde gelden aan
vraagt, wenscben we onze gemeente en ons eiland
geluk met deze beslissing. Is bet voor den land
bouwersstand in onze omgeving van groot belang
een proefstation in zijn midden te hebben, en wor
den alzoo de belangen van den landbouw in deze
streken daarmede niet weinig gebaat, ook voor
Goes zelf is het een groot voorrecht eene dergelijke
inrichting in zijn midden te hebben, omdat daardoor
weder enkele buisgezinnen zich bier moeten vestigen,
waardoor allicht welvaart en vertier toenemen. Eene
kleine plaats als de onze kan niets missen of ze ge
raakt in verval, maar ook, ze beeft maar weinig
noodig om weder te worden opgebeurd. Het is
overigens een opwekkend denkbeeld, dat het scboone
gebouw aan de L. P. v. d. Spiegelstraat weder zal
bewoond en in gebruik genomen worden, en dat bet
niet langer doelloos, gesloten en verlaten zal staan,
als een toonbeeld van ontjjdig verval onzer gemeente.
Het maakte bij het binnentreden onzer stad van
den stationsweg op velen een droefgeestigen indruk.
We hopen dan ook, dat de volksvertegenwoordi
ging aan de Regeering de gevraagde gelden zal toe
staan, en dat dan onze gemeente rijke vruchten van
deze Regeeringsbesluiten zal mogen plukken.
Der Regeering onze dank voor wat zij in dezen
beeft gedaan, ook al gold voor baar natuurlijk al
leen de behartiging van bet algemeen belang
GOES, 31 Mei 1893.
De algemeene vergadering van de
Vereeniging tot bet regelen en bevorderen van
Volksvermaken te Goes, gisterenavond in het
»café Hartman" gehouden, werd slechts door 17 le
den, waaronder 11 van bet bestuur, bezocht. Na
opening der vergadering en lezing van de notulen
der vorige, die werden goedgekeurd, bracht de vice-
voorzitter, de beer Breetvelt, verslag uit over den
toestand der vereeniging gedurende bet afgeloopen
dienstjaar. Dit verslag gaf geen aanleiding tot bet
uitspreken van bevredigende of bemoedigende woor
den. Al bad de vereeniging baar gewone St. Niko-
laasfeest kunnen geven en kunnen voldoen aan den
wenscb van bet volk, de muziektent op de Groote
Markt te plaatsen, waarin door de muziekgezel
schappen »Euphonia" en Hosanna" concerten wer
den gegeven, die in den smaak van bet volk vielen,
toch moet de toestand der vereeniging op bet oogen-
blik treurig genoemd worden. In de laatste vier
jaren was bet ledental respectievelijk 277, 238, 220
en 154. Ook de opkomst ter algemeene vergadering
was verre van bevredigend. Dit bracht den spreker
tot de vraagbeeft de vereeniging voor volksver
maken bij de burgerij nog die sympathie van vroeger
Zoo niet, waaraan is dit te wijten en waarom
komen de leden niet ter algemeene vergadering op
om hunne grieven of wenscben mede te deelen. Als
dan kon in overleg getreden worden omtrent de
middelen, die de Vereeniging zouden kunnen op
heffen uit baar treurigen toestand, of besloten wor
den baar de rust te doen ingaan, die zij zou ver
dienen en die zij zonder meerderen steun niet zal
kunnen ontgaan
Nu door bijna niemand van de Vereeniging notitie
wordt genomen, brengt dit ook bet bestuur in moei
lijkheid, omdat bet den wil der leden niet kent.
Toch meent spreker, dat de Vereeniging in de toe
komst nog nuttig werkzaam kan zijn, maar dat zij
daarvoor onvoorwaardelijk de belangstelling en mede
werking van de burgerij behoeft.
Het plan der Vereeniging was dezen zomer een
»F lor al ia" op te richten, doch dewijl daarvoor
de financiëele steun der ingezetenen noodig is om
de groote onkosten te bestrijden, die daaraan er-
bonden zijn, en bet bestuur geen vrijheid vond gel
den te vragen in een tijd, waarin zoo menigmaal
weid aangeklopt ter bestrijding van armoede en
werkloosheid, is »Floralia" niet tot stand gekomen.
Met kracht drukte de Voorzitter op de noodzakelijk
heid der toename van bet aantal leden of van steun
in eenigen anderen vorm om de Vereeniging te bren
gen van bet punt, waarop zij zich thans bevindt,
of zij zal bij de 26 jaren, die zij bestaat, niet vele
levensjaren meer kunnen tellen.
De spreker bracht een woord van buide en dank
aan den afgetreden voorzitter, den beer Van Noppen,
voor wat bij in deze omstandigheden ten bate van
de vereeniging bad gedaan. »Ook den beer Sturm,
die als bestuurslid beeft bedankt, mag zulk een
dankbetuiging niet onthouden worden." (Applaus.)
Een der aanwezige leden wees er op dat men
geen lid dezer vereeniging moet zijn voor zichzelf,
maar ten bate van bet volk eu stelde voor uit
breiding te geven aan bet programma der vereeni
ging en bij voorbeeld zangvereenigingen uit te noo-
digen of de cantate de Ruyter" door schoolkinderen
te laten uitvoeren. Een ander meende, dat bet op den
weg van Volksvermaken lag, een »te buis" te be
zorgen aan den werkman, waar bij zich op aange
name en degelijke wijze zou kunnen ontspannen, in
plaats van genot te moeten zoeken op plaatsen, die
hem in menig opzicht niet dienstig zijn. Het bestuur
verklaarde zich bereid deze gedachten in overweging
te nemen.
Uit de rekening en verantwoording van den pen
ningmeester bleek, dat in 1892 de ontvangsten hebben
bedragen f221,80, de uitgaven f321,73 en er alzoo
een nadeelig saldo is van f 99,93.
Vervolgens deelde de voorzitter mede, dat door
de gymnastiek-vereeniging Sparta" aanvrage is ge
daan om bet gebruik der muziektent bij gelegenheid
van het Turnfeest en dat aan »Euphonia" en»Ho
sanna" uitnoodigingen zjjn gericht ook dezen zomer
daarin eenige concerten te willen geven, waaraan
bereids door »Euphonia" is voldaan.
Daarna werden uitgeloot de nos. 13, 28 en 37 in
de geldleening voor de muziektent.
De heeren J. H. G. Hollmann en A. M. C. De
Jonge Mulock Houwer werden herbenoemd als leden
van bet bestuur, terwijl in plaats van den beer F.
Sturm werd benoemd de beer A. P. L. Spuij broek,
die allen de benoeming aannamen.
Na een dankbetuiging aan den beer Spuijbroek
voor een keurige lijst door hem gemaakt van al de
bestuursleden, sedert de oprichting der vereeniging
met de jaartallen hunner benoeming en aftreding
en aan do vereeniging ten geschenke gegeven, sloot
de voorzitter de vergadering, de leden opwekkende
bet hunne er toe bij te dragen om Volksvermaken
te doen herleven en, kan bet zijn, weder tot bloei
te brengen.
Bij Kon. besluit is pensioen verleend aan N. H.
Hoffmann, kommies 1ste kl. bij 's rijks belas
tingen, ten bedrage van f 616.
Voor 15 plaatsen als machinist-leerling bij de
opleiding te Helvoetsluis hadden zich 86 cand. aange
geven, 81 kwamen op, 27 werden afgekeurd en 54
is o. a. H. Schneider te Goes.
De landmeter van bet kadaster F. P. M. B a e -
tens, werkzaam op bet bureau van den ingenieur-
verificateur te Leeuwarden, wordt werkzaam gesteld
op bet bureau van den ingenieur-verificateur te
Groningen.
Door Ingelanden van het Waterschap Ovezand
is tot lid van den Dijkraad van bet calamiteuze
Waterschap Ellewoudsdijk—Borsele herbenoemd de
beer J. C. R o s s e e 1, te Ovezand.
Tot leden van den Dijkraad van den calami-
teuzen Vlietepolder zijn als vertegenwoordi
gers van de Wissenkerke-, Tboorn- en Vlietepolders
herbenoemd dhrn. Janus De Looff, A. W. Priester
en M. J. Van Hee, en tot gezworen van den cala-
miteuzen Vlietepolder G. Israel Pz.
Bij Kon. besluit is benoemd tot kantonreebter-
plaatsvervanger in bet kanton Helmond dhr. H. J.
Van Lis, ontvanger der registratie en domeinen
aldaar.
Bij beschikking van den minister van finan
ciën is met ingang van 1 Juni de adspirant-verifica-
teur bij 's rijks belastingen M. J. T. Bos van Rot
terdam naar Vlissingen overgeplaatst.
Men schrijft uit Den Haag aan de Telegraaf:
t> Omtrent de kans, dat bet voorstel tot Kiesrecht-
hervorming van den Minister Tak toch nog in dezen
zomer, zeer spoedig na de behandeling der bedrijfs
belasting, aan de orde zal komen, vernam ik beden
van een bij uitstek goed ingelicht lid der Tweede
Kamer, bet volgende, dat u en uw lezers waarschijn
lijk wel zal interesseeren.
Mijn zegsman verzekerde mij, volstrekt niet meer
te twijfelen aan de behandeling der reformbill in
Juli a. s. Hij wist wel, dat er een voorstel zou
komen, om die behandeling tot October uit te stellen.
Maar hij meende, dat dit niet de minste kans bad
aangenomen te worden. De reden, die bij daarvoor
opgaf, en de gang van zaken, dien bij voorspelde,
waren beide voor mij zeer verrassend.
Reeds nu, zoo becijferde hij, zou de Kies
wet van Minister Tak kunnen rekenen op eene meer
derheid van 20 stemmen, daar slechts 40 leden der
Kamer (12 liberalen, 8 anti-revolutionairen en 20
Roomschen) nog als besliste tegenstanders zijn te
beschouwen. En algemeen, dit stelde hij vast,
wordt begrepen, dat die tegenstanders, hoe verder
de tijd vordert, nog in aantal zullen verminderen. Nu
verwacht bij bet voorstel, om de behandeling der
reformbill tot October uit te stellen, niet van ultra
conservatieve zijde, maar juist van eenen (en wèl van
eenen zeer de aandacht trekkenden Roomschen) vóór-
stander der finale kiesreebtuitbreiding, die heil ziet in
uitstel, en daardoor versterking der meerderheid, vooral
met een deel zijner eigen nog voor overtuiging vast-
bare geestverwanten, hoopt te verkrijgen. Omgekeerd
verwacht mijn zegsman steun voor de behandeling
der reformbill reeds in Juli, niet alleen van de meest
sanguinische democraten, maar ook en vooral van
die conservatieven, die zich over de gevolgen van
langer uitstel, over mogelijke verflauwing van den
tegenstand sommiger geestverwanten, bezorgd maken.
Dat zou dus een zeer verrassend schouwspel kunnen
worden
Toen ik mijn verwondering te kennen gaf over
zulke voorspellingen, werd mij geantwoord»Gij
vergeet, dat de conservatieven nog één goede reden
hebben, om de mogelijke gevolgen van uitstel, om
bet slinken hunner minderheid te. vreezen. Is de
nieuwe kieswet in de Tweede Kamer aangenomen,
dan gaan de Haagscbe, Utrechtsche en andere heeren
petitionneeren bij de Eerste Kamer, en dan zal deze
te minder lust en te minder moed vertoonen, om
baar veto uit te spreken, naarmate de meerderheid
vóór bet wetsontwerp in de Tweede Kamer grooter
geweest is". Vindt ge niet, dat mijn zegsman, toen
bij me dit antwoord gaf, net bewijs leverde van een
zeer goed inzicht in de soort berekeningen, eigen
aan dat conservatisme, dat niets conserveert
Ik begin nu beuscb te gelooven, dat bet ernst
wordt met de behandeling der reformbill in dezen
zomer".
De gemeenteraad van Dordrecht beeft tot di
recteur der gasfabriek en waterleiding benoemd den
beer J. E. H. Bakhuis.
Reuter seint uit Rome, dat de internuntius
te 's-Gravenhago, de beer Rinaldini, binnen
kort benoemd zal worden tot onder-secretaris van
staat bij den Heiligen Stoel, en vervangen door den
heer Lorenzelli, rector van bet Boheemsch
Ooilege.
Gisteren bad te Hoorn in tegenwoordigheid
van tal van autoriteiten de plechtige onthulling
plaats van bet standbeeld van Jan Pie-
terzoon Coen.
Dr. Scbaepman hield een bezielende scboone feest
rede, waarin bij een sprekend beeld van Ooen ont
wierp, waarna de Minister van Koloniën, eere-voor
zitter van bet comité, het standbeeld aan de gemee
overdroeg, dat namens deze door den burgemeester
met blijdschap werd aanvaard. De plechtigheid werd
door de Ministers van Koloniën, Binnenlandsche
Zaken, Marine en Waterstaat bijgewoond. Een diner
en verschillende feesten hadden voor en na de ont
hulling plaats.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren is bij bet voortgezet
algemeen debat over de bedrijfsbelasting door den
Minister van Financiën verklaard, dat de nieuwe
wet voor de grondbelasting zeer spoedig zal worden
ingediend en dat de herziening der wet op bet per
soneel moet wachten, tot dat de uitkomsten der ver
mogensbelasting bekend zijn. De regeering zal zoo
veel mogelijk bijdragen, dat bet doelverlaging der
niutatierechten, worde bereikt.
Eene motie-Poelman, strekkende tot uitstel der
bedrijfsbelasting tot na de afdoening van de kieswet,
werd na bestrijding ingetrokken. Het algemeen debat
is daarna gesloten.
Bij de behandeling van art. 1 verdedigden de heeren
Karnebeek en Kerdijk hunne amendementen, om de
coöperatieve vereenigingen niet te treffen, als zij aan
de leden verkoopen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Aangenomen bet beroep bij de Doopsgez. gem.
te Aardenburg, door ds. G. Hofstede Gz. te Baard
(Friesland)bij de Ned. Herv. gem. te Leersum
door den beer J. H. Gunning, cand. te Oosthem,
die derhalve voor alle andere op hem uitgebrachte
beroepen beeft bedankt.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Tienboven
ds. B. Wielinga te Kruiningente Wannepör-
veen en te Obergum ds. B. Zoete te Grijpskerke
bij de Geref. gem. te Meliskerke ds. L. Van Dellen,
te Nieuwe Pekel-A.
Tegen 15 Juni a. s. is te Scherpenisse benoemd
tot onderwijzeres aan de o. 1. school mej. M. Joritsaar
te Bergen-op-Zoom.
Tot onderwijzer aan de School met den Bijbel
te Middelburg is benoemd de beer C. De Dreu,
geboren te Goes, thans onderwijzer aan de Open
bare School te Oosterland, vroeger te Wemeldinge.
(De Z J
Bij beschikking van den Minister van Binnen
landsche Zaken is bepaald dat de commissiën, die in
1893 worden belast met bet afnemen der examens
in de vreemde talen, voor zooveel betreft de dezen
zomer te houden examens, zitting zullen houden
voor de Fransche taal, voor bet mondeling gedeelte
te 's-Gravenhage, voor het schriftelijk gedeelte op
nader aan te wijzen plaatsenvoor de Hoogduitscbe
taal, zoowel voor bet mondeling als voor bet schrifte
lijk gedeelte te 's-Gravenbage, en voor de Engelscbe
taal, voor bet mondeling gedeelte te 's-Gravenbage
en voor bet schriftelijk gedeelte op nader aan te
wijzen plaatsen en zijn benoemd tot lid en voorzitter
van de commissie voor de Fransche taal dr. A. G.
Van Hamel, hoogleeraar aan de rijks-universiteit te
Groningentot lid en voorzitter van de commissie
voor de Hoogduitscbe taal dr. B. Symons, hoogleeraar
aan de rijks-universiteit te Groningen; tot lid en
voorzitter van de commissie voor de Engelscbe taal
jhr. dr. B. H. 0. K. Van der Wijck, hoogleeraar
aan de rjjks-universiteit te Utrecht.
Landbouw en Veeteelt.
Waarde. Het vooruitzicht van den landbouwer
is bier ver van rooskleurig. Door de aanhoudende
droogte beginnen de wintervruebten, vooral de tarwe,
zeer te verachteren.
Het vlas en de ajuin, zeer ongelijk opgekomen,
zijn overal te dun.
Koolzaad en erwten, die veel van insecten hebben
geleden, beloven een middelmatig beschot.
Indien bet niet spoedig overvloedig regent, zal
bet beschot der suikerpeen niet groot zijn, want of
schoon bet zaad reeds weken lang aan den grond is
toevertrouwd, komt bet op de meeste akkers öf in
bet geheel niet öf zeer ongelijk op. Onnoodig er bij
te zeggen, dat bet drinkwater scbaarscb is en de
meeste menscben zich met putwater moeten behelpen.
De oudste menscben herinneren zich niet, ooit om
dezen tijd van bet jaar zooveel ledig land te hebben
gezien.
Het opkweeken van jong vee.
VII.
HET VEULEN.
Het al of niet verkrijgen van goede veulens hangt
in de eerste plaats af van de boedanigheden der
ouders. Het zou daarom niet ondoelmatig zijn bier
van deze bet een en ander te vermelden, doch dit
mag zonder twijfel overbodig geacht worden, want
in de laatste jaren beeft de Maatschappij van Land
bouw zulke uitvoerige terechtwijzingen gegeven en
zooveel gedaan, o. a. door de paardenkeuringen en
bet aanleggen van een stamboek, dat elk veefokker
zich daarnaar ten volle en met gerustheid kan
richten. We kunnen dus terstond overgaan tot de
bespreking van de opvoeding van bet veulen. Alleen
zij bier nog opgemerkt dat de behandeling van de
veulendragende merrie eenige zirg eisebt, voorna
melijk daarin bestaande, dat zij goed gevoed wordt,
niet bovenmatig mag werken, een paar wek in onge-
