1893 N°. 59.
Donderdag 18 Mei.
80ste jaargang.
Hoofdelijke» Omslag
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrij dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmae te Botterdam en verder
bg alle Boekverkoopers en BrievengaaAders.
van advertentie» vóór 36 uren op den dag: der uitgave*
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende]
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
liet voljaars kohier van den
voor 1893, door den gemeenteraad in zijne vergadering van 4
Alai jl. vastgesteld, is door Gedeputeerde Staten van Zeeland
bij hun besluit van 12 dezer uo. 43, goedgekeurd en op heden
aan den Ontvanger ter invordering uitgereikt.
Gemeld kohier zal gedureude vijf maanden ter secretarie
voor een ieder ter inzage liggen, terwijl binnen 3 maanden na
de uitreiking der aanslagbiljetten bezwaren tegen deu aanslag,
op ongezegeli papier, bij den gemeenteraad kunnen worden
ingediend
Goes, den 17 Mei 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W HAMER.
De Secretaris
H AKTM A N.
Kiesrechthervorming.
De memorie van antwoord omtrent de ont
werpen tot kiesrechthervorming is
verschenen. Het is 50 pagina's groot, zonder de bij
lagen, bevattende tal van statistieke opgaven, ter
wijl de verschillende wijzigingen in de ontwerpen
gebracht, in gewijzigde wetsontwerpen zijn opge
nomen.
Uit het ontwerp tot regeling van de kiesbevoegd
heid is vervallen de bepaling, dat bij bestuursmaat
regelen de vorm der aanvraag om op de kiezers
lijsten te worden geplaatst en de wijze van inleve
ring zal worden geregeld. De regeering stelt thans
voor de daartoe strekkende bepalingen in de wet
zelf op te nemen en wel in het ontwerp dat de uit
oefening van het kiesrecht regelt. Daarin is alsnu
bepaald, dat de aanvraag wordt geschreven in een
door den gemeenteraad daartoe aangewezen voor het
publiek toegankelijk lokaal, onder toezicht van eenen,
daartoe door het gemeentebestuur aangewezen ambte
naar, en óp een daartoe door het gemeentebestuur
verstrekt blad papier, overeenkomstig met een aan
de wet gehecht model.
Tevens wordt in een nieuw artikel bepaald, dat
bij algemeenen maatregel van bestuur voorschriften
zullen worden gegeven omtrent de inrichting van
het lokaal en omtrent de orde bij de inlevering der
aanvragen.
In art. 5 is vervallen de uitsluiting van het kies
recht voer hen die den versehuldigden aanslag in
's rijks directe belasting niet hebben voldaan. Dien
tengevolge is ook art. 9 (uitsluiting van het kiesrecht
voor de Provinciale Staten voor hen die de provinciale
belasting niet hebben gekweten) vervallen.
De inwerkingtreding der wet is voorgesteld op 1
Januari 1894, zoodat de nieuwe verkiezingen voor
de Tweede Kamer in Mei of Juni 1894 kunnen
plaats vinden. Bij bestuursmaatregel kan echter
worden geregeld om reeds vooraf gelegenheid te
geven tot het doen van aanvraag om op de kiezers
lijst te worden geplaatst, terwijl verder is voorgesteld
om te bepalen om van plaatsen, openvallende in de
Tweede Kamer na 1 December 1893, de vervalling
eerst te doen geschieden na 15 April 1894, wanneer
de nieuwe kiezerslijsten zijn vastgesteld.
In het wetsontwerp tot regeling van de uitoefening
van het kiesrecht wordt nu ook bepaald dat de
aanvraag moet zijn ingericht volgens een model,
aan de wet toegevoegd.
In art. 13 wordt aan het gemeentebestuur, in
plaats van aan Burg. en Weths., de beslissing ge
geven omtrent de aanvraag tot plaatsing op de
kiezerslijst.
In art. 18 is nu bepaald, dat de openbare kennis
geving van den burgemeester omtrent de beslissing
van den Baad over verzoeken om verbetering op de
kiezerslijst moet geschieden ten spoedigste, uiterlijk
op den 8en dag na de beslissing van dien raad.
In art. 45 is bepaald dat indien het aantal raads
leden niet toereikend is om daaruit voorzitters voor
alle stembureaux in de gemeente aan te wijzen, de
Raad daartoe kan benoemen inwoners in de ge
meente, tevens kiezers in het kiesdistrict.
Uitdrukkelijk is bepaald dat de in artt. 4, 47 en
64 bedoelde strafbare feiten als overtreding kunnen
worden beschouwd, terwijl er een afzonderlijk arti
kel is bepaald, dat waar de dagteekening, of de
laatste dag van eenen termijn, op een Zondag vallen
mocht, daarvoor de eerstvolgende Maandag in de
plaats treedt.
Ter verlichting van de werkzaamheden aan de
samenstelling van de kiezerslijsten, na de invoering
van de nieuwe kieswet verbonden, is voorgesteld om
hen die voorkomen op de sedert 25 April 1893
van kracht zijnde kiezerslijsten, bijaldien zij overi
gens aan de vereischten voor kiesbevoegdheid vol
doen, door het gemeentebestuur in Januari 1894
op de kiezerslijsten te doen plaatsen, zonder dat
daartoe hunnerzijds eene aanvrage wordt vereischt.
In het wetsontwerp regelende de benoeming en
aftreding der leden van de Eerste en Tweede Kamer
is in art. 6 nu voorgeschreven, dat de aanslag in
da verschillende belastingen op d<5 lijsten der hoogst
aangeslagenen voortaan in ééne totaalsom zullen
worden uitgetrokken de afzonderlijke opgaaf der
aanslagen in de vermogensbelasting worden alzoo
vermeden 9n het bedrag daarvan kan nimmer met
juistheid uit do lijst worden berekend. Deze wijziging
is geschiedt in overleg met den Minister van Fi
nanciën.
Ia art. 31 is de gewone tijd ter verkiezing van
leden der Tweede Kamer bepaald op den eersten
Dinsdag der maand Juni.
Art. 34 (proclamatie van den gekozen candidaat)
is gewijzigd overeenkomstig de opmerkingen van het
voorloopig verslag, terwijl twee nieuwe artikelen
zijn toegevoegd omtrent het ontslag nemen door
leden der Tweede Kamer en het verlies der ver
eischten voor dat lidmaatschap. (N. R. Ct.)
GOES, 17 Mei 1893.
Morgen (Donderdag) zal op de Beestenmarkt
alhier eene poging gedaan worden om aan het ge
brek aan goed drinkwater voor nu en voor
de toekomst een einde te maken door het slaan
eener Northon-pomp, De heer Sundermeijer
uit Rotterdam zal het werk uitvoeren en acht zich
vrij zeker van zijne zaak, zoo zelfs dat zij aan de
gemeente niets kosten zal, indien geen door de
gezondheidscommissie goed te keuren drinkwater ver
kregen wordt. Ook bij welslagen der zaak zijn zijne
voorwaarden zeer billijk, en is het te verwachten,
dat alsdan meerdere gemeenten in deze streken hem
aan het werk zullen stellen.
Met belangstelling wordt de uitslag van deze po
ging tegemoet gezien.
Wij herinneren onze lezers aan de t o o n e e 1-
voorstelling, die morgen (Donderdag) avond in
de sociëteit V. O. V. zal gegeven worden door de
Vereenigde Rotterdainsehe tooneeiisten", directie:
Le Gras 6n Haspels. Alsdan zal worden opgevoerd
het zeer gunstig gerecenseerde blijspel: »Twee ge
lukkige dagen", van Von Schönthan en Kadelburg.
De uitstekende vertolking der rollen en het lach
wekkende van den inhoud van het blijspel doen ons
hopen, dat een talrijk publiek deze voorstelling zal
bijwonen.
Zooals wij in een vorig nommer meldden, zal
het al of niet doorgaan van het Turnfeest
vanwege de gymnastiek-vereenigiug >S p a r t a"
alhier, afhangen van den finantiëelen steun, diende
ingezetenen daaraan wenschen te verleenen en waar
toe biljetten rondgezonden zijn. Eenige muziekge
zelschappen zullen ter opluistering van het feest
worden uitgenoodigd benevens vele Nederlandsche
en Belgische turn-vereenigingen. Aan alle deelne
mende veveenigingen wordt een herinneringsmedaille
uitgereikt, terwijl voor den personeelen wedstrijd
in het werken aan de brug en in het hoogspringen
eveneens medailles worden uitgeloofd.
Tot leden der jury ter beoordeeling van dezen
wedstrijd zijn uitgenoodigd J. Fransen van de Putte,
I. D. Fransen van de Putte, G. Krol van der Hoek,
W. A. de Laat de Kanter en P. van der Meulen,
die deze taak welwillend op zich hebben genomen.
Onder de medewerkende muziekgezelschappen zullen
geldprijzen worden verloot.
Den 7 Juni a. s. zal het 40 jaar geleden zijn,
dat A. A r n o 1 d igemeente-veldwachter te Wil-
helminadorp, als zoodanig in functie trad.
Zijne superieuren en zijne gemeentenaren zullen
dezen dag zeker niet onopgemerkt laten voorbijgaan.
Maandag werd te Vlissingen de eerste steen
gelegd van het nieuwe Havenstationsge
bouw. Reeds langen tijd werd reikhalzend naai
de uitvoering van dit werk uitgezien, daar de in
richtingen van het tegenwoordige Station in verband
met den dienst op Engeland, lang niet meer voldoen
aan hetgeen men thans bij het internationaal ver
keer verlangt.
Het nieuwe gebouw, dat in de onmiddellijke nabij
heid van de aanlegplaats der stoombooten van de
Stoomvaart-maatschappij Zeeland" wordt opgetrok
ken, zal in alle opzichten aan de strengste eischen
beantwoorden.
Van af de pontons zal men komen in een over
dekte hal, die onmiddellijk gemeenschap heeft met
de visitatie-zaal, welke gelegen is aan de gangen,
leidende naar de diverse zeer ruime wachtkamers.
In de gangen worden eenige toiletkamers aange
bracht, die naar de eischen des tijds zullen worden
ingericht. In een vleugelgebouw worden gevonden
de vertrekken en toiletinrichtingen voor vorstelijke
personen, terwijl een ruime vestibule aan de stads-
zijde zal worden opgetrokken.
Overigens zijn een aantal dienstvertrekken benevens
woningen voor den stationschef en diens assistenten
in het plan opgenomen. Het geheel wordt een zoo
genaamd kopstation, met hoofd- en tusschenperrons,
ieder lang 200 Meter. Het werk, met eenigen tegen
spoed begonnen, aangezien een wijziging in het
iundeeringsysteem bij de uitvoering noodzakelijk
bleek, is thans echter in vollen gangmet drie
stoombeien worden de noodige heipalen geslagen,
en het werk zal met zoodanige kracht worden voort
gezet dat alles vóór den a. s. winter onder de kap
is gebracht. Het geheele station zal electrisch worden
verlicht en voorzien zijn van waterleiding.
Bij kon. besluit is, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend aan 0. P o 1 d e r d ij k als dijk
graaf van den Suzannapolder, gem. Arnemuiden, en
van den Bijleveldpolder, gem. Nieuw- en St. Joosland
en zijn benoemd tot dijkgraaf van den polder Visart
V. Cortvriendt; tot dijkgraaf van den polder
Henriette, te St. Philipsland, J. A. Stols Johzn.;
tot plaatsvervangend dijkgraaf voor het waterschap
Groote en Kleine Isabella E. De Oeulenare.
Door een drietal Hagenaars wordt er bij ad
vertentie in bet Haagscbe Dagblad de aandacht op
gevestigd, dat het weldra drie jaren zal geleden zijn
sedert aan het Nederlandsche volk de laatste manne
lijke telg uit het Huis vau Oranje is ontvallen, en
dat er nog geen stem uit het volk is opgegaan om
hem een blijvend aandenken, den Ko
ning waardig, te vereeren.
Zij noodigen een ieder uit tot bijwoning eener
bijeenkomst op Vrijdag a. s. in het café »Zum
Engliscken Hof" te 's-Gravenhage, teneinde te be
spreken op welke wijze hun gedachte zal kunnen
worden verwezenlijkt.
Op de te Gouda gehouden vergadering dei-
centrale anti-revolutionaire kiesvereeniging Neder
land en Oranje" is tot candidaat voor de Tweede
Kamer gesteld de heer Brummelkamp Jr.,
redacteur van de N. Prov. Gr on. Ct.
De heer J. P. Th. Van Nunen, oud-lid
van de Tweede Kamer, is in zooverre hersteld, dat
hij Leiden, waar hij onlangs eene belangrijke operatie
in Hópital Wallon onderging, heeft verlaten en tot
verder herstel zijner gezondheid thans te Breda ver
blijf houdt.
De Minister van Koloniën brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat voor vier studenten
in de medicijnen aan eene der Nederlandsche
universiteiten de gelegenheid bestaat om, tusschen
1 Augustus 1893 en ultimo Augustus 1894, in op
leiding te worden genomen voor de betrekking van
officier van gezondheid der 2de klasse bij het leger
in Nederlandsch-Indië, onder genot van een subsidie
van f 5600.
Gegadigden zullen zich onder overlegging van de
bij dat reglement gevorderde bescheiden, bij gezegeld
rekest behooren te wenden tot het departement van
koloniën, alwaar, op aanvrage, kosteloos exemplaren
zijn te verkrijgen van het gewjjzigd reglement.
Omtrent de benoemiag van prof. Asser
tot lid van den Raad van State schrijft de Asser
Courant
Deze zeer wetenschappeljjke man heeft jarenlang
den Staat en de wetenschap gediend als adviseur
en als auteur. In staatsrecht en internationaal recht
was hij een specialiteit en bij Bnitenlandsche Zaken
was hij sedert lang raad-advis9ur. Zijne benoeming
in den Raad van State zal het wetenschappelijk peil
van dat hooge Staatscollege zeker nog verhoogen.
Wat de keuze merkwaardig maakt is, dat dit
maal eens gebroken is met de traditie om gepen
sioneerde staatslieden, hoofdofficieren of hoofdamb
tenaren te kiezen. Men heeft het nieuwe lid eens
rechtstreeks betrokken uit het volle leven der prac-
tijk en der wetenschap tevens.
Asser is geen volger, maar zal in vele opzichten
een leider zijn van zijne ambtgenooten. En in de
tweede plaats mag op deze benoeming gewezen wor
den als een bewijs van de onpartijdigheid der Re
geering en van de volkomen vrijheid, die in Neder
land nog heerschtAsser toch behoort tot een der
aanzienlijkste Israëlietische families in Nederland, en
ofschoon sommige zijner verwanten bekeerd zijn tot
een ander geloof, hij zelf is Israëliet gebleven.
Indien ik mij niet zeer sterk vergis, dan is met
Asser de eerste Israëliet in den Raad van State bin
nengetreden. Tegenover het antisemitisme in andere
landen, mag dit bewijs van volkomen verdraagzaam
heid in Nederland wel worden in 't licht gesteld.
De Telegraaf werpt het denkbeeld op om een
nauwkeurig en ter zake dienend onderzoek van
de verschillende emigratie-gebieden
op te dragen aan een Staats-commissie.
Men gaat thans op dit stuk zegt het blad
te veel in den blinde te werk. »Wat ons ontbreekt
is een vertrouwbaar onderzook van die emigratie-
gebieden, welker klimaat en bodem-gesteldheid a priori
de geschiktheid van landverhuizing niet buitensluit.
Wjj kennen wel-is-waar vrij nauwkeurig de toestan
den in Zuid-Afi'ika en de beide Amerika's, doch de
bijzonderheden, waarop 't in dit geval juist het meest
aankomt, zijn meerendeels nog verborgen. Gedetail
leerde opgaven omtrent de bodemgesteldheid, de ge
legenheid tot afvoer van producten, de kosten der
levensbehoeften, de prijzen der woningen, de vraag
naar den meest gewilden arbeid, de godsdienstige
gezindheid, de wijze van leven, de verhouding tot
de oorspronkelijke bevolking en nog zooveel meer
zouden ons in staat stellen, hier te lande de kansen
van welslagen van een emigrant met grooter zeker
heid dan thans het geval is, te bepalen."
En langs particulieren weg zal men wel nooit tot
een generale actie op dit gebied komen, daarom
meent de Telegraafdat de Staat hier de aangewezen
wegbereider is.
Met de resultaten van dit algemeene onderzoek
zouden dan natuurlijk de particuliere emigratie-maat
schappijen hun voordeel kunnen doen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Gisteren was ingekomen het wetsontwerp be
vattende nadere bepalingen met betrekking tot den
suikeraccijns. Heden behandeling der bedrijfsbelasting.
De heer Beelaerts van Blokland zal op nader te be
palen tijd het hoofd van het kabinet interpelleeren,
waarom het ontwerp der militiewet de onderfceeke-
ning van den Minister van Binnenlandsche Zaken
mist.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen tot predikant bij de Ned. Herv. gem
te 's-Gravenpolder en te 's-Heerenkoek de heer J. H
Gunning E.Bz., cand. te Oosthem.
HoedekenskerKe. De gemeenteraad alhier be
noemde Maandag tot onderwijzeres aan de openbare
school mej. Ramaker, te 's-Heer Arendskerke.
De gemeenteraad van Wolfartsdijk benoemde
Maandag jl. tot onderwijzer aan de school te Oud-
Sabbinge den heer F. J. Van den Ende aldaar,
leerling van de kweekschool te Middelburg.
De voordracht voor onderwijzeres of onder
wijzer te Brielsch Nieuwland bestaat uit mej. J. M.
Den Hartog, te Streefkerk, en den heer J. Van
Weele, te Biezelinge.
Rechtszaken.
Bij bevelschrift der Arrondissements-Recht-
bank te Middelburg van den I6en dezer is rechts
ingang verleend, met bevel tot instructie en gevan
genhouding tegen lo. Cornelis Jacobus Boone, 18
j., werkman, 2o. Anton De Baare, 2L j., smids
knecht, beiden geboren en wonende te Middelburg,
en aldaar in hechtenis;
ter zake dat zij op den 11 Mei 1893 des avonds
omstreeks 10 uur op de openbare straat te Mid
delburg te zamen en in vereeniging Nicolaas Pieter
Burghardt, nalat zij dezen bij een winkeltje in de
Zusterstraat hadden opgewacht en tot in de Sint
Janstraat haddon achtervolgd, aldaar moedwillig heb
ben aangegrepen en opzettelijk zwaar lichamelijk
letsel hebben toegebracht door hem slagen te geven
en met een mes verschillende verwondingen toe te
brengen en een steek boven het oog te geven zoo
danig dat het mes tot in de hersenen is doorge
drongen waardoor de dood onmiddellijk is gevolgd.
In hooger beroep werd Maandag voor de arr.-
rechtbank te 's-Gravenhage behandeld de zaak van
J. De V., notaris te Middelburg, door den kanton
rechter te Amsterdam veroordeeld tot 10 boete
wegens het verstoren van de orde in den schouw
burg aldaar tgdens eene aldaar gegeven uitvoering
van »Het Nederlandsch Tooneel".
Door den appellant was eene memorie ingediend,
waarin hij beweerde ten onrechte door de politie
uit den schouwburg te zijn verwijderd en de orde
niet te hebben verstoord.
Er deden zich ditmaal een paar nieuwe gezichts
punten in deze zaak voor. De man, belast met de
aanwijzing der plaatsen, bleek zich nu niet te kunnen
herinneren, dat hij appellant op den bewasten avond
een plaats had aangewezen in de stalles, hoewel hij
voor het kantongerecht pertinent had verklaard, dat
hij den heer De V. als plaats had aangewezen stalles
no. 1, doch daarbij vergeten had, dat die plaats
besproken was.
Voorts bleek uit de getuigen-verklaringendat de
orde iu de zaal niet verstoord waswel was eenig
rumoer ontstaan op den corridor, doch ookda<j.hid
geen aanleiding gegeven tot eenige wanorde in de zaal.
Dat uitgaan soms tot het bankje der beklaag lea.
