1893 N°. 46.
Dinsdag 18 April.
80sle jaargang.
Voorjaars-Veemarkt,
'flEZ teTeDS Paardenmarkt,
TE GOES,
eene tweede Helpster,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
itgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke fnommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Eotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaaiders.
lasendin^ van
advertenties» vóór 8 uren op den dag
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets,
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slecbts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
der uitgave.
Den belanghebbenden wordt herinnerd dat de tweede
zal gehouden worden op Dinsdag den 85 April
1893.
Goes, den 15 April 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Aan de Openisare Bewaarschool op de
Beestenmarkt te Goes wordt gevraagd, om op 15
Mei a. s. in functie te treden,
(kweekelinge)
ouderdom 14 a 15 jaren; salaris AO,'sjaars.
Zich in persoon te vervoegen bij het hoofd der
bewaarschool op schooldagen des morgens van 9 tot
11 i/s of des namiddags van 2 tot 4 uren.
Goes, den 15 April 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G. d W HAMER.
De Secretaris.
HARTMAN.
Algemeen Overzicht.
Terwijl de overige nieuwe Framche ministers
Parijs hebben verlaten (zeker niet om nu reeds uit
te rusten van de vermoeienis van het torsen der
ministriëele portefeuille met daaraan verbonden ver
antwoordelijkheid) is de heer Peytral bezig met zijne
financiëele berekeningen, zoowel voor het loopende
jaar als voor 1894. Wat het aanhangige geschil be
treft tusscben Kamer en Senaat, heeft hij gegronde
hoop, dat er een vergelijk zal kunnen getroffen wor
den. Omtrent het bekende ontwerp betreffende de
beursbelasting, zal de beer Peytral eenige wijzigin
gen voorstellen, zoodra een der hoofdambtenaren van
zijn ministerie terug zal zijn van eene onderzoekings-
reis naar Frankfort en Berlijn, met het oog op deze
belasting. Den 25sten dezer maand zullen Kamer en
Senaat weder samenkomen.
Het schjjnt niet wel mogelijk te zijn de begroo
ting voor 1894 kloppend te maken, zoodat nieuwe
belastingen zullen moeten worden geheven, tenzij de
opbrengst van de dit jaar te houden conversie der
4i/a pet. leening wordt aangesproken. De oorzaak
van het tekort is hoofdzakelijk gelegen in de bui
tengewone uitgaven ter voltooiing van de iegeror-
ganisatie en de uitbreiding der marine. En deze na
te laten gaat natuurlijk in het geheel niet.
De Buitsche Rijksdag heeft zijne zittingen her
vat en weldra zal nu de behandeling van de leger-
wet kunnen worden tegemoet gezien. Er wordt nog
voortdurend veel gesproken over de plannen der
regeering voor het geval de Rijksdag de legerwet
verwerpt. Het best zal wel zijn den loop der zaken
af te wachten.
De bekende anti-semiet Ahlwardt, die voor het
Paascbreces van den Rijksdag zoo hard van stal is ge-
loopen met zijne onthullingen, welke echter ten slotte
op niets uitliepen, heeft thans een nieuwen bundel
bewijsstukken aan den voorzitter overhandigd, die
ze echter niet aannam, omdat Ahlwardt eerst eene
rede wilde houden, die op dat oogenblik buiten de
orde was.
In België is het op dit oogenblik erg rumoe
rig. Het voorstel-Jan son om het algemeen stemrecht
in te voeren is verworpen en de algemeene raad der
werkliedenpartij beantwoordde dit besluit onmiddel
lijk met de afkondiging eener algemeene werksta
king, zooals trouwens vooraf was bepaald. In het
district Bergen breidt de werkstaking zich zeer uit
en ook in Brussel gaven velen aan de oproeping
gehoor, maar van eene algemeene werkstaking kan
voorshands toch nog niet worden gesproken. Veel
zal ook afhangen van de houding der Gentsche so
cialisten, die onder hunnen aanvoerder Anseele eene
werkstaking zoo lang mogelijk hebben tegengehou
den, omdat zij daarin geen heil zagen.
Sommigen verwachten in het district Bergen weder
even treurige tooneelen als in 1886, toen fabrieken
werden verwoest en de hulp der militairen moest
worden ingeroepen om de orde te herstellen.
Te Brussel was het Donderdag zeer rumoerig,
vooral in den avond, zoodat de bereden burgerwacht
herhaaldelijk charges moest uitvoeren en aan de bur
gerwacht te roet patronen werden uitgereikt. De
oud-minister Woeste, leider der clericale party in
de Kamer, werd, toen hy uit de zitting terugkeerde,
aangevallen door een man, die hem een vuistslag
tegen de kin toebracht. De heer Woeste verdedigde
zich met zijne parapluie tot het gelukte zijn aan
valler in hechtenis te nemen. Zie verder Gemengde
berichten).
Uit de provinciën komen allerwege berichten om
trent werkstakingen en ongeregeldheden. Vooral te
Quaregnon en te Frameries zijH heel wat baldadig- 1
heden gepleegd, barricaden opgeworpen, de kerk en de
katholieke club geplunderd. Overigens werd in het
Centre in 15 mijnen het werk gestaakt, te Verviers
en omstreken in 65 industriëele inrichtingen. Men
berekende Zaterdag, dat in geheel België ongeveer
100,000 personen aan de werkstaking deelnamen.
Inmiddels heeft de Kamer haren arbeid voortge
zet, die slechts daarin bestond, dat zij alle andere
voorstellen betreffende eene regeling van het kies
recht eveneens beeft verworpen. Men verwacht nu
nog alleen heil van een bemiddelingsvoorstel, zooals
dat van de heeren Féron en Nijssensde verwer
ping van alle andere voorstellen, het geringe aantal
stemmen, dat het capaciteitenstelsel der doctrinairen
op zich vereenigde, de volledige mislukking der po
ging van de ultra-conservatieven van beide party en,
de heeren Bara en Woeste, om den census tot het
bedrag van 5 francs te verminderen, alles duidt er
op, dat alleen bovengenoemde oplossing overblijft.
Het tweevoudig stemrecht zal worden toegekend
aan hem, die meer dan 5 francs belasting betaalt,
den man van 35 jaren, den huisvader, den eigenaar
van een onroerend goed ter waarde van 2000 fr.,
den bezitter van een diploma voor middelbaar on
derwijs, terwijl zij, die eenige van deze vereischten
bezitten, zelfs drie stemmen mogen uitbrengen.
Het Ëngelsche parlement is nog altijd midden
in bet home-rule debat. Terwyl de leden der regee-
ringsparty zich er op toeleggen zoo kort mogelijk
te spreken, rekt de oppositie het debat door ellen
lange redevoeringen, zoodat reeds stemmen opge
gaan zijn om het debat te sluiten. Gladstone houdt
echter vast aan zijn eens genomen besluit om zijn
tegenstanders tot 18 April gelegenheid te geven
hunne bezwaren uit te spreken. Dan zal hy de slui
ting van de discussiën vragen en zal de stemming
plaats hebben.
De unionisten sparen geene middelen om de be
weging tegen de bill te versterken. Van welken aard
die middelen vaak zyn, is reeds gebleken uit de re
devoeringen van Lord Balfour. Thans weder weten
hunne bladen mede te deeleu, dat verschillende Glad-
stoniaansche leden van het parlement van meening
zyn veranderd en besloten hebben tegen de bill te
stemmen. Veel waarde is aan dergelijke berichten
natuurlijk niet te hechten.
De minister van financiën in Spanje heeft een
zelfde beursbelasting voorgesteld als zyn collega in
Frankrijk uit het vorige ministerie. Het spreekt van
zelf, dat de beursmannen daarmede allesbehalve zyn
ingenomen. De leider der conservatieven Canovas de
Castillo heeft verklaard, dat hij zich niet tegen de
financiëele plannen van de regeering zal verzetten,
maar dat hy ernstig bezwaar heeft tegen de bezui
niging, die voorgesteld wordt op het budget voor
leger en marine.
Onverwacht heeft nu de oppositie te dien opzichte
een wapen in de hand gekregen, doordien Japan de
Pelew-eilanden heeft bezet, waarop Spanje meent
recht te hebben. Onder die omstandigheden is zeker
vermindering van de marine eene gewaagde onder
neming; ook daar te lande gaat de regeering dus
alles behalve op rozen.
Een stoute daad valt eindelijk nog te melden van
den löjarigen Koning Alexander van Servië, die
Donderdag eensklaps de regenten gevangen liet nemen,
zich zelf meerderjarig verklaarde en het bestuur
aanvaardde. Wel deed de strijd tusschen de radicalen
en het liberale ministerie daar te lande ernstige ver
wikkelingen vreezen, maar dat de jeugdige vorst
op deze wijze aan dien toestand een einde zou trachten
te maken, kon toch niet worden verwacht.
In eene proclamatie, die hy onmiddellijk uitvaar
digde, deelt hy mede, dat hy een einde moest ma
ken aan den tegenwoordigen staat van zaken, om
dat daardoor de Grondwet en de rechten der Ser
viërs bedreigd werden. Dadelijk daarna bracht hy
een bezoek aan de kazernes en werd door de be
volking met geestdrift toegejuicht. In de hoofdstad
en in de provinciën legden het leger en de ambte
naren den eed van trouw af en des avonds was de
hoofdstad schitterend verlicht.
Blijkbaar is de bevolking met den staatsgreep zeer
ingenomen en het radicale ministerie met 's konings
gouverneur Dokitch als president schijnt ook nogal
in den smaak te vallen.
Het is nu maar te hopen, dat koning Alexander
niet in jeugdigen overmoed aanstoot zal geven aan
de groote mogendheden, of dat deze daaruit aanlei
ding putten tot ernstige verwikkelingen. Gelukkig
luiden de berichten uit Oostenrijk en Rusland nog al
gunstigde regeeringen van beide landen schijnen
den loop van zaken in Servië nog al kalm op te
nemen.
GOES, 17 April 1893.
Men maakt er ons opmerkzaam op, dat by
gelegenheid van het hier gehouden Leo-feest op
Donderdag jl. niet aan vijftig maar aan ongeveer
honderd huisgezinnen spek, brood en steenkolen is
uitgereikt.
Het gedeelte katholieken uit den werkmans
stand, dat geen genoegen nam met de regeling der
commissie van het oorspronkelijke Leo-feest, hetwelk
Donderdag jl. werd gevierd, hield Zondagavond in
het »Nederlandsck koffiehuis" by Clement zyn eigen
feest.
De heer G. J. Van den Bosch, die ge
durende meer dan 28 jaren met toewijding en nauw
gezetheid als directeur van den Wilhelminapolder
de algemeene belangen van dien polder heeft behar
tigd, heeft zyn verlangen te kennen gegeven, om
wegens meergevordenden leeftijd met 1 Maart 1894
zijne betrekking neer te leggen. NE. Ct.)
Volgens de ter lezing liggende begrooting der
waterkeering van het calmiteuze waterschap E 11 e-
woudsdijk-Borsele voor het dienstjaar 1893/94
zyn de inkomsten en uitgaven geraamd op een ge
lijk bedrag van 58372,22. Voor dykgeschot is uit
getrokken 56943.99 en voor inkomsten uit bezit
tingen enz. f 1428.23. De kosten van beheer zyn
begroot op f 6123die van zeewering en oeverver
dediging op f 30891.33, die van lasten en renten
op /"5315.19 en de onvoorziene uitgaven op f 16042.70.
De minister van financiën maakt bekend dat
de bussen, bestemd voor de ontvangst der aan
giften in de vermogensbelasting, zullen
zyn geplaatst in elk der kantoren van de registratie
en van de successierechten en bovendien in de secre
tarie van elk der volgende gemeenten in Zeeland
Domburg, Koudekerke, Oostkapelle, Vlissingen, Aar
denburg, Breskens, Kadzand, Sluis, IJzendijke, Hein-
kenszand, Kortgene, Kruiningen, Ovezande, Wisse-
kerke, Wolfertsdijk, Aksel, Hontenisse, Ter-Neuzen,
Sas-van-Gent, St.-Maartensdijk.
Hetrijkstelegraafkantoor te Tolen
zal voortaan weder gedurende het geheele jaar op
werkdagen open zijn van 8 uren voor- tot l^uur
namiddags en van 4*/2 tot 7 uren namiddags (spoor-
tijd). De diensturen op Zon- en feestdagen blijven
onveranderd.
Onze beide Koninginnen vertrekken den 3den
Mei van het Loo naar Ludwigsburg, teneinde de
Koninklijke familie van Wurtemberg te bezoeken,
en van daar den 8sten Mei naar Flims.
Naar De Telegraaf verneemt, kan binnenkort
de benoeming van den beer J. P. Havelaar
tot hoofd-directeur der Posterijen en der Telegraphie
en van Baron van derFeltz tot hoofd-in-
specteur der Posteryen worden verwacht.
In het Haagsche Dagblad vergelijkt Z. het op
treden van de Franschen in Dahomey met dat van
Nederland in Atjeh. In 3 maanden tijds heeft
generaal Dodds met een legertje van 3400 man die
moedige stammen onderworpen. Maar generaal Dodds
had ook onbeperkte volmacht zegt Z. de
marine werd zelfs onder zyn bevelen gesteld, en de
minister van marine, wien dit niet naar den zin
was, moest aftreden. Het gezag van den generaal
werd ten allen tijde tegenover allen gehandhaafd
Geen civiel-commissaris, die hem de handen bond.
Zoodoende kon hy doortasten on met voortvarend
heid optreden, maar hoe ging het by ons Men
zendt een tweede expeditie uit, zóó groot, zóó uit
stekend uitgerust als nog nimmer in ons Indië ge
zien was.
»Maar men kiest tot bevelhebber een bejaarden
generaal, van wien geen voortvarendheid is te wach
ten, al kan hy ook op uitstekende, roemvolle antece
denten bogen. De aanval wordt ontijdig gestaakt.
En nu volgt een stelsel van tateeren, van het be
proeven van verschillende stelsels, en eindelijk van
geheele stelselloosheid. Treedt een bevelhebber op
(Van der Heijden), die doortastend wil handelen,
en op die wijze den oorlog ongetwijfeld spoedig tot
een goed einde zou hebben gebracht, dan wordt
hem het »tot hiertoe en niet verder" toegeroepen,
en hijzelf, ter belooning, in staat van beschuldiging
gesteld, wegens wreedheid
De schrijver in het Dagblad spoort aan, om weder
om een expeditie uit te rusten als die van Van
S wieten, maar met een krachtig man aan het hoofd
wien men onbeperkte volmacht geeft.
Te Utrecht is een algemeene vergadering ge
houden van aandeelhouders der Neder 1. Amerik.
Land- en Emigratie-Maatschappij.
"Volgens uitgebracht verslag ging het den emi
granten in Crook (weldra Utrecht" te noemen)
goed. Een school is er geopend, eene kerkelijke ge
meente gesticht, waarvoor straks een gebouw zal
verrijzen, 1500 acres worden door de maatschappij
zelve bewerkt voor suikerbieten. Van de leening ad
1,500,000 is reeds f 1,110,500 geplaatst. Als pre
sident-commissaris van het bestuur zal in Amerika
optreden de heer F. Löveland te Denver.
De voorgenomen reorganisatie van bestuur in
Amerika en hier te lande zal worden voortgezet,
vooral nu de herziene statuten daartoe ruimte geven.
De brochure van den heer v. Boven zal niet be
antwoord worden, wegens den bitteren toon en de
zijdelingscbe verdachtmaking van den voorzitter".
Nog werd op de vergadering uitgesproken, dat de
bewering, als zou geldgebrek de oorzaak van het
niet verkrijgen der landerijen in de San Luis-vallei
geweest zijn, »een legende" was »van de ergste soort".
Omtrent de uitkomsten van een proef met
schoolbaden te Amsterdam genomen, vindt men
in het jaarverslag der schoolcommissie over 1892
het een en ander medegedeeld. Deze mededeelingen
zijn van dien aard, dat alle voorstanders der zaak
zich daarover zullen verblijden.
In de eerste plaats blijkt, dat van de zijde der
ouders nagenoeg geen bezwaar werd gemaakt, vooral
omdat men den verstandigen maatregel had genomen
hen met de inrichting der baden door eigen aan
schouwing bekend te maken. De verwachting van
sommigen, dat men op vooroordeelen zou stuiten,
die de zaak zouden doen mislukken, is ongegrond
geblekenintegendeel valt uit verschillende gegevens
op te maken, dat de schoolbaden door de ouders
der kinderen, die eraan deelnamen, worden op prijs
gesteld.
En niet enkel door de ouders, maar ook veel meer
nog door de kinderen zeiven. Zij maken zoo ge
tuigen de rapporten van sub-commissies en onder
wijzers met graagte en opgewektheid van de baden
gebruik, en zorgen, dat zij vooral op de voor het
baden bestemde schooltijden aanwezig zijn. Dit vooral
is eene verblijdende uitkomstwant hot bewijst dat
men recht had van de schoolbaden te verwachten,
dat zij er krachtig toe zouden bijdragen om de ge
woonte van het baden in onze volkszeden te doen
opnemen. De kinderen, die met zooveel genot van
het schoolbad gebruik maken, omdat zij er den wel-
dadigen invloed van ondervinden, zullen ook na de
schooljaren met het baden willen voortgaan, waar
van trouwens te Amsterdam de voorbeelden reeds
zijn voorgekomen.
Wat de uitwerking van het bad op de gemoeds
gesteldheid der kinderen betreft, ook hieromtrent
luiden do mededeelingen in de rapporten hoogst gun
stig. De kinderen voelen zich opgefrischt en gaan
met te grooter lust aan den schoolarbeid. De vrees
van sommigen, dat het bad hen loom en slaperig
zou maken, wordt door de ervaring, te Amsterdam
zoowel als elders, gelogenstraft. En evenzoo de vrees,
dat het baden, omdat de tijd daarvoor van de school
uren af moet, ten nadeele zou komen van het on
derwijs.
Wie van het verslag der schoolcommissie kennis
neemt, zal bevinden, dat alles wat ten voordeele
van de schoolbladen is aangevoerd, volkomen beves
tigd wordt door de proef, te Amsterdam genomen.
De invloed op netheid en reinheid zoo getuigt
het verslag kan groot genoemd worden. Liet
aanvankelijk de zindelijkheid van het ondergoed eel
te wenschen over, dit verbeterde al zeer spoedig,
blykbaar omdat de kinderen zich daarvoor schaamden
en, door dit schaamtegevoel gedreven, bij de moeders
op betere zorg in dit opschrift aandrongen. Juist
dus, wat de voorstanders der schoolbaden voorspeld
hebben. Ook de schoollucht is, nu de kinderen meer
aan zindelijkheid en reinheid gewend worden, aan
merkelijk verbeterd. Het zijn dezelfde ervaringen,
die men ook in alle rapporten over de uitkomsten
der schoolbaden in Duitschland vermeld vindt. Na
tuurlijk heeft de proef te Amsterdam nog te kort
geduurd, om ook over den invloed op den gezond
heidstoestand der kinderen uit bepaalde gegevens
te kunnen oordeelen. Maar de beteekenis uit hygië
nisch oogpunt van lichamelijke reinheid en van
zindelijkheid bij de kleeding, mag wel geacht worden
vast te staan.
Van al de bezwaren, die tegen de schoolbaden zyn
aangevoerd geworden, vindt men in de rapporten
geen spoor terugook niet van die, welke in de
schoolwereld zooveel gewogen hebben. Integendeel
wordt nadrukkelijk gezegd, dat zich geen enkel
bezwaar heeft voorgedaan. Maar het blykt dan ook
uit die rapporten dat het onderwyzend personeel
aan de scholen, waar de proef is genomen, met
liefde en toewijding zich kwijt van de taak, die de
schoolbaden het opleggen.
