1893 N°. 27. Donderdag 2 Maart, 80 jaargang, ste VERKIEZING GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75. Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder by alle Boekverkoopers en Brievengaarders. COURANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijsj^ slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbendej dankbetuigingen worden van 18 regels a1,berekend. Dier.staanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Inzendiiig van advertentiën voor 8 uren #p den dag; der uitgave. Vau het stembureau voor de van een lid van den Gemeenteraad zijn ontvangen de processen- verbaal van inlevering en opening der stembriefjes, welke stukken ter secretarie voor een ieder ter inzage zijn nedergelegd, terwijl afschriften daarvan zijn aangeplakt Uit het proces*verbaal van opening blijkt, dat van de 473 geldig uitgebrachte stemmen o. a. op zich vercenigd hebben de heeren VV. N. G. Coenen 252 en J. Donner 217 steramen zoodat de heer W. N. G. Coenen is gekozen. Goes, 1 Maart 1893. Burgem:ester en Wethouders van Goes, J. G. d. W. HAMER. De Secretaris, HARTMAN. GOES, 1 Maart 1898. UITSLAG der verkiezing voor een Lid van den Gemeenteraad. Uitgebracht 493 stemmen blanco en van onwaarde 20volstrekte meerder heid 237. Hiervan verkregen de heeren W. N. G. Coenen len k252 st, J. Donner 217 zoodat de heer W. N. G. COENEN is gekozen. en h. beteekent aanbevolen door de liberalen en roomsch-katholieken a. door de anti-revolutionairen.) De heeren W. Cense, C. Oranje, M. J. C. Harinck en A. Boosten bekwamen ieder éen stem. Maandagavond hield de beer H. Van Kol, O.-I. ingenieur, die om gezondheidsredenen met een twee jarig verlof bier te lande vertoeft, een voordracht over„Socialisme en Christendom". Spreker was daartoe door de Afd. Goes van den Soc.-Dem. bond uitgenoodigd. De voordracht liep minder over Chris tendom in het algemeen, dan over Katholicisme in het bijzonder en wel naar aanleiding van een ency cliek (omzendbrief), die in 1889 door den Paus, in vereeniging met eenige bekwame kardinalen, is ge sebreven. De Paus erkent daarin, dat vele maat schappelijke toestanden verbetering eischen en wil daarin trachten te voorzien, doch op eene andere wijze, dan de soo.-dem. dit willen. Hij verdedigt in die encycliek den persoonlijken eigendom en noemt dezen een natuurlijk, onaantastbaar en heilig recht. De socialisten noemen dien eigendom daarentegen een ge volg van tirannie en hebzucht. Nieuws werd door den spreker niet verkondigd. Het afgeven op privaat-bezit, eigendomsrecht, langdurigen arbeid, gebrek aan werk, verdrukking en slavernij, waren de onderwerpen, die ook hier weer werden besproken op de wijze zooals de socialisten dit reeds lang en overal hebben gedaan. Na de encycliek van Paus Leo XIII moest bet laatst verschenen werkje van ds. Koetsveld *Eene werk- stakinghet ontgelden. Spreker zeide daarvan niet te kunnen begrijpen hoe een verstandig menscb zulké onverstandige dingen kon schrijven. De bedoeling der brochure is te bewijzen, dat het socialisme bet volk in de grootste ellende brengt, den werkman wordt er in aangeraden zich te vernederen (zegt de beer Van Kol) door te berusten in zijn lot en dit met lijdzaamheid te dragen. Dat zulke leerstellingen de goedkeuring der socialen niet kunnen wegdragen ligt voor de hand. Evenmin kon betgeen tegenwoordig voor de behoeftigen gedaan wordt door werkver schaffing, genade vinden. De sociale quaestie is niet op te lossen door liefdadigheid. Thans kwamen de gebeurtenissen te Gent, Zwart sluis en Sappemeer ter sprake, waar de kreten om recht op bet leven gesmoord waren in bloed. Kunnen we rekenen op de hulp en den steun der priesters vroeg spreker verder. De priesters zijn eveneens machteloos tegenover bet kapitaal. De Kerk heeft nooit gewerkt om armoede te lenigen, maar waar 18 eeuwen lang de Kerk voor den verdrukte geen redding heeft gebracht, daar zullen wij, socialisten het doen. Socialisme is de gerechtigheid doorgevoerd op staatkundig gebied. Ook industrie, kunst en wetenschap geven den arbeider geen voordeel. Ten slotte beweerde spreker: als Christendom en socia lisme niet samengaan zal de Kerk verlaten worden, waaruit wel ten duidelijkste de meening blijkt, dat bet socialisme eenmaal over de Kerk zal zegevieren. Den heer Van Kol mag een zekere mate van welspre kendheid niet ontzegd worden. Dit bleek ten zeerste, toen bij de preek vermeldde, die hij een tot het socialisme overgegaan priester laat houden, ais deze de laatste maal in de kerk voor zijne gemeente leden zal optreden. Van de gelegenheid tot debat werd gebruik gemaakt j door den beer Elzinga. Deze verklaarde openlijk i christen te zijn en voorstander van het privaat b9- zit. Wie door arbeid en vlijt iets heeft verkregen, moet als de rechtmatige eigenaar daarvan geëer biedigd worden, zonder dat iemand anders recht beeft daarvan een deel te eischen. De heer E. zeide alleen klaagtonen te hebben gehoord, maar hij meende, dat er in de tegenwoordige maatschappij toch ook nog juichtonen kunnen aangeheven worden, als ieder met vlijt, zuinigheid en oppassendheid zijn brood tracht te verdienen. Wat de heer E. zou willen in het leven geroepen zien is de gelegenheid voor allen zonder onderscheid om zulk onderwijs te genieten, als hij verlangt. De kennis van vreemde talen o. a. stelt iemand in de gelegenheid zijn brood in den vreemde te verdienen, waartegen hef, gemis van taalkennis nu menigmaal een onoverkomelijk bezwaar is. »Zoek de kracht tot ontwikkeling, tot beter bestaan", zoo eindigde de heer E., »in u zelf." Bij de repliek, die de heer Van Kol hierop gaf, was bij minder bezadigd en scherper dan in zijn gehou den rede, en trachtte hij ook de lachers op zijn kant te krijgen. Uitgaande van de wetenschap, dat de heer E. niet tot de proletariërs der maatschappij behoort, maar tot den burgerstand, zeide de heer Van Kol wel te kunnen begrijpen, dat iemand het kluifje, dat hij van het groote beest heeft vleten machtig te worden, zich zoo maar niet laat ontwringen. Onderwijs noch ontwikkeling hebben den arbeider ooit brood gegeven. Landverhuizing zal geen red ding brengen, wij leven van de willekeur van ande ren, en eindelyk, zeide spreker, het is schande te zeggen tot iemand, die buiten zijn schuld in armoede verkeertred u zelf. Hij eindigde met de verklaring, dat het hem genoegen doet bestreden te worden, daardoor toch ontstaat wrijving van gedachten en zal men komen tot het doelzegepraal van het socialisme. De zaal was tamelijk bezet. Bij het verlaten der zaal werd een collecte gehouden, waarvan de op brengst moet strekken tot steun van het socialisme. Gisteravond had in de concertzaal der sociëteit V. O. V. alhier de eerste wetenschappelijke voor dracht op natuurkundig gebied plaats door den heer D ii h n e. De zaal was geheel gevuld en de voordracht werd met de grootste aandacht gevolgd. Zij was dit ook ten volle waard. De proeven, die dezen avond alle betrekking hadden op de leer van het licht, slaagden uitstekend en waren zeer interes sant. Zoo kon men een gewone breinaald in vuur en damp zien opgaan door de werking van het zoo genaamde Voltasche licht, dat een warmte kan ont wikkelen van 3600° C. Ook de ontleding van wit licht in de zeven kleuren van den regenboog en do verschijnselen, die daarop betrekking hebben, trokken zeer de aandacht, evenals de proeven over de po larisatie van het licht en het wetenschappelijk en practisch gebruik, dat er van gemaakt wordt bij het onderzoek van edelgesteenten, de mineralogie, de suiker-industrie, de beproeving van lenzen voor optische instrumenten enz. Het slot, de verklaring en nabootsing der fontaines lumineuses, de innerlijke reflexie van licht in een waterstraal, was een der schoonste proeven van den avond. De verwachting van deze voordracht was hoog gespannen en er mag van gezegd worden dat zij nog werd overtroffen. Jammer, dat zij in het Duitsch werd gehouden, waardoor velen, die niet of niet genoeg met deze taal vertrouwd zijn, vooral wat technische termen betreft, niet zoo konden genieten als zij, die den spreker op den voet konden volgen. De tweede voordracht, die heden (Woensdag) avond gehouden wordt, belooft niet minder belang rijk te zijn. Toen in het jaar 1889 ook hier toebereidselen werden gemaakt om het 40jarig Koningschap van nu wijlen Koning Willem III feestelijk te herdenken, en '„daarbij o. a. een optocht werd georganiseerd, kwamen den 27sten Februari van dat jaar een 16tal personen bijeen, die besloten eene »Goesclie werkmansvereeniging: de Landbouw" te stichten, welke in bedoelden optocht ook ver- Ier jaren later alzoo jl. Maandag verga derde deze vereeniging opnieuw. Vele leden hadden reeds hun ontslag genomen, maar de overblij venden steunden toch nog met hunne kleine contributiën de kas, waardoor een keurig vaandel kon worden ingezetenen boden hem o. m. eenen Hinken leuning stoel aan. Mapelle. Maandagavond werd alhier door de Landbouwvereeniging »Voor uitgang is ons streven" vergadering gehouden, teneinde het bestuur verslag te hooren doen over het aan- koopen van kunstmeststoffen. Er was in eene vorige bijeenkomst besloten te trachten voor gemeenschap pelijke rekening den benoodigden kunstmest aau te schaffen en de uitvoering hiervan werd aan het be stuur met nog een paar leden overgelaten. Door de gezamenlijke leden werd opgegeven als benoodigd 5300 kilo aardappel-guano, 2200 kilo superphosphaat en 900 kilo Ckili-salpeter. Deze hoe veelheid werd onder bepaling van gehalte aan 3 fabrikanten ter inschrijving tot levering aangeboden. De firma G. J. Krol en Co. te Zwolle was de minste inschrijfster en dientengevolge werd haar de levering gegund en wel als volgt: de aardappel-guano a f 5,75, het superphosphaat a f 4,15 en de Ckili- salpeter a 12,25, alles per 100 kilo en onder con trole van het proefstation te Breda. Van deze mest stoffen voor eenige dagen alhier gearriveerd is een zekere hoeveelheid ter onderzoeking naar het proefstation opgezonden, waaruit gebleken is, dat elke soort eene onbeduidend verschil met het opge geven gehalte aanwees, zoodat het geleverde werd Uit de rekening van den penningmeester bleek, dat de kas nog een batig saldo van 12,18 aanwees. Ovezaiid. Jl. Maandag vierde onze geachte veldwachter A. Erasmus zijn 70sten geboortedag. Uit vele woningen wapperde de driekleur. De ge meente gaf den jubilaris eene gratificatie en eenige Vervolgens werd door den penningmeester reke ning en verantwoording gedaan over 1892, waaruit bleek dat de ontvangsten hebben bedragen 33,05, de uitgaven f 3,10, zoodat er een batig kassaldo van 29,95 aanwezig is. Verder werd nog door den voorzitter een brochure voorgelezen, handelende over het Thomas-slakken- meel. De grondstof hiervan, alsmede de aanwending, en de elders hierdoor verkregen resultaten werden breedvoerig besproken. Daarna werd de vergadering Bij kon. besluit is benoemd tot bediende by het ykkantoor te Middelburg C. Phernambueq. Bij kon. besluit zijn benoemd tot ontvangers der rijks-belasting te Hontenisse K. Van Schou wen, thans te Zweelo te Lochem O. Verhagen te Domburg te Nijkerk S. Begemann te Tolen. Te Middelburg bestaat het voornemen eene boter fabriek op groote schaal te bouwen. Het kapitaal daarvoor is voorhanden. De heer Reijnierse reist nu de provincie door en geeft op tal van plaatsen inlichtingen, hoe het met de zaak gaan zal, en beproeft zooveel mogelijk landbouwers over te balen, hunne melk aan de fabriek te leveren. Er zal een gemiddeld percentage gesteld worden, waar aan de te leveren melk moet voldoen. Al wat daar boven geleverd wordt, zal den inbrenger na elk half jaar boven den vastgestelden prijs (5 cent per liter) bijbetaald worden. Men denkt eiken dag 20,000 liter melk te zullen kunnen verwerkenis er toezegging van pl. m. 10,000 liter, dan heeft de zaak voortgang. Op Walcheren hebben zich reeds velen verbonden. Het leger der werkloozen bestaat, zegt de Indépendanceuit grondwerkers, metselaars, timmerlieden, leidekkers en uit lieden en deze vormen de meerderheid welke geen enkel ambacht uitoefenen. Daarop laat het blad volgen Zeer veel andere burgers zouden het recht kunnen eischen, onder de >werklooze" gerekend te worden, als de lust hen er toe bekroop. Noemen wij maar eensonderwijzers zonder plaats, leeraren zonder leerlingen, advocaten -zonder processen, geneeskee- ren zonder zieken, schilders en beeldhouwers zon der koopers voor hunne werken, schrijvers zonder uitgevers, muzikanten zonder plaats in de orkes ten of elders, lesgevers zonder klanten, ambtenaren van allerlei aard zonder ambt en om de vrouwen niet te vergeten, die willen dat men ook aan haar denkt, de naaisters, modisten, linnennaaisters, bloe- menmaaksters zonder werk. Men zou nog een me nigte andere personen van beide seksen kunnen op noemen, die bekwaam zijn om beroepen of ambachten uit te oefenen en die geen bezigheid vinden. Die werkloozen" verdienen zeker niet minder belangstelling dan zij die langs de straten loopen, meetings houden en de stem verheffen om wat zij hunne eischen noemen te doen hoorenzjj lijden niet minder; zij lijden meer, want op straffe van afstand te doen van alle mogelijkheid op verbete ring in hun lot, moeten zij zeker uiterlijk bewaren, waarover de werkloozen", van welke men zooveel spreekt, zich niet te bekommeren hebben. Om be hoorlijk gekleed te kunnen gaan, eten zij niet, en vooral drinken zij niet. De kroeg wordt nooit door hen bezocht. Als do Staat werk moet verschaffen aan de grond werkers, metselaars enz., moet hij ook schilderyen koopen van de behoeftige schilders, processen aan de advocaten en zieken aan de dokteis bezorgGn enz. enz. Waar zouden zijn verplichtingen ophou den Zeker, men moet de arme lieden, die in nood zijn, beklagen, men moet meer doen dan ze bekla gen men moet ze helpen. Dat is een plicht van menschlievendheid, maar men kan niet aannemen, dat er een categorie van werkelooze burgers is, aan welke de Staat, als een bijzonder voorrecht, de mid delen van bestaan moet leveren. Alle personen die gebrek aan werk hebben, hebben dezelfde rechten. De beslissing der regeering, dat de drie nieuwe pantserschepen voor onze marine op N e d e r- landsche werven zullen worden gebouwd, is voor onze nijverheid een feit van beteekenis, daar de bouw van dergelijke zeekasteelen velen werk en brood geeft. Zooals men weet, zal een dier schepen aan de marine-werf te Amsterdam worden gebouwd. Daar omtrent kan het ïlbl. uit de meest vertrouwbare bron het volgende mededeelen Op de fcoekenkamers van het gebouw der werf, waar in de bureaux voor scheepsbouw zijn gevestigd, is men druk in de weer, de voorbereidende maatre gelen voor den houw te nemen. Do teekeningen zijn grootendeels gereed en op een model van het schip op 1/20 der ware grootte is men bezig, alles af te teekenen wat noodig is. Vermoedelijk zal het schip op 1 Mei e. k. op stapel worden gezet. Voor het loopende jaar is een som van f 160,000 aan arbeidsloonen uitgetrokken. Had men aan de werf de opdracht voor dezen bouw niet gekregen, dan zou er daar de schepen Koningin Wilkelmina" en »Reinier Claaszen" dit jaar gereed moeten komen, waarvoor een paar hon derd man tijdelijk meer aan 't werk zullen moeten worden gesteld - spoedig zoo goed als niets meer aan de werf te doen zijn geweest. Thans zal men met het gewone personeel voor den scheepsbouw, een aantal bedragende van onge veer 1000 man, weder geruimen tijd kunnen door werken, daar de bouw van het type-schip A ongeveer 3 1/2 jaar zal duren. Er behoeft voor den bouw vau dit schip dus geen extra-volk te worden aangenomen, maar degenen, die aan.de werf werkzaam zijn, kun nen de eerste jaren zeker zijn van arbeid, vooral als de tegenwoordige minister van marine zijne plannen ten opzichte onzer vloot geheel kan blijven uitvoeren. Hierbij komt nog, dat voor dit jaar bij de afdee- ling t> uitrusting" aan arbeidsloonen is uitgetrokken een bedrag van f 60,000, by de magazijnen 40,000. Daaruit ziet men dat ook bij deze afdeelingen een groot aantal werklieden dagelijks arbeid vinden. Ook dat personeel had grootendeels moeten worden af gedankt, ware de bouw van het type-scbip A niet aan de marine-werf opgedragea. Voor scheepsbouw zal aan de werf voor alle soort werk dit jaar f 400,000 worden uitgegeven. De bouw van het schip zal geschieden onder leiding van den hoofd-ingenieur voor scheepsbouw, den heer G. Turk, wien natuurlijk ingenieurs wor den toegevoegd. Voor den bouw der schepen op »Feijenoord" en aan »de Schelde" zullen aldaar een hoofd-ingenieur en ingenieurs worden gedeta cheerd. Maandagavond is, na eene vrij langdurige ziekte, te Scheveningen, in de kracht zijns levens, overleden de heer M. A. R e i s s, directeur-generaal van de maatschappij Zeebad Scheveningen," een man die door zijn helder doorzicht en ruimen blik, waar het de exploitatie van het »Kurhaus" en het Zeebad Scheveningen" gold, genoemde maatschappij ontegenzeggelijk groote diensten heeft bewezen. Steeds trouw op zijnen post, zorgde de directeur voor een goeden gang van zaken en heeft hij daardoor zeer veel bijgedragen om het »Kurhaus" tot een gewild verblijf voor badgasten en verdere bezoekers te maken. De bloei van Scheveningen in de laatste jaren is dan ook voor een goed deel te danken aan de voor treffelijke wijze waarop het badhuis werd geëxploi teerd. Aan de Eng. Economist wordt geschreven, dat het koper vermoedelijk weldra door aluminium zal worden verdreven. Volgens dr. Meyer's methode kan dit laatste metaal voor 10 centen per Eng. pond in baren worden geleverd. Het is sterker en harder dan koper, smeedbaarder, verteert minder snel en wordt geen vergif door oxydatie. Een kubieke voet aluminium weegt 160 Eng. pond, en kost zelfs bij den dubbelen prijs (20 centen) per pond 32. Een kubieke voet koper weegt 555 pond en zou, tegen den lagen prijs van slechts" 6 centen per pond, nog 33,30 kosten.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1893 | | pagina 1