1893 N°. 20.
Dinsdag 14 Februari.
80ste jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
Schoolgeld
Rupsen en Rupsennesten
De Declaratiën
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de lieeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ctf.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prij?|jj
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende^
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
SssEendmg v*m mdvertentien vcor 8 ure bi de» der uitgave.
sa-awwsrasttsbrasabskshsnm i
OPENBARE VERGADERING
van den
R.AA© der gemeente
op VRIJDAG den 17 FEBRUARI 1893,
des avonds te 8 uren.
Goes, den 13 Februari 1893.
De Secretaris,
H ABTMAK
Punten van behandeling
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
m. Ingekomen stukken.
IV. Aanvragen om afschrijving van aanslag in
plaatselijke belastingen over 1892.
V. Rekening van de administratie der leenbank
over 1892.
VI. Idem van de fondsen der vernietigde gilden
over idem.
VII. Besluit van het Gastbuisbestuur, om aan P.
Hedel, na eervol ontslag als directeur, eene
jaarlijksche toelage te verleenen.
VIII. Machtiging op B. ©n W. om opnieuw con
cessie aan te vragen voor de beffing van
Sas- en Havengelden.
IX. Aanwijzing van twee leden voor bet stem
bureau ter verkiezing van een raadslid.
5. Opmaken eener aanbeveling voor de benoe
ming van een lid in bet college van zetters.
XI. Benoeming van een lid in de commissie van
voorlichting ter zake van den Hoofdelijken
Omslag.
XII. Idem van een lid in de Gascommissie.
De REKENING en VERANTWOORDING orer 1892 van het
Fonds tot ondersteuning van de
weduwen van gemeenteambtenaren,
zal gedurende de maand Maart voor belanghebbenden ter visie
liggen, op eiken werkdag van des voormiddags 9 tot des na
middags te 2 uren ten bureele van den secietaris der gemeente.
Goes, den 11 Februari 1898.
B irgemeester en Wethouders ran Goes,
J. G. d W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Het suppletoir kohier van verschuldigd
voor het onderwijs aan school E over den cursus 1892/93,
zooals het door den Gemeenteraad in zijne vergadering van
den 26 Januari 1893 werd vastgesteld en door Gedeputeerde
Staten bij besluit van 8 Februari jl. no 44 werd goedge
keurd, is op den 7 daaropvolgende aau den ontvanger ter
invordering uitgereikt, zoodat ieder der daarop voorkomenden
zijnen aanslag ten gestelden tijde moet voldoen.
Goes, den 11 Februari 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. i. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
Oj> Maandag den 6 Maart en zoo noodig volgende dagen
zal door of van wege de politie eene schouw gehouden worden
over da boomen en plantsoenen in deze gemeente, ten einde
te zien of aan de bepalingen op het zuiveren en verbranden der
is voldaan.
Goes, den 11 Februari 1893.
Burgemeester en "V\ ethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
ten laate van het Rijk, de Provincie of do Gemeente over het
afgeloopen jaar 1892 moeten voor het einde der maand Juni
aanstaande worden ingediend bij het bestuur, het college, de
autoriteit of den ambtenaar, die tot de uitvoering van het
werk. de levering, als auderszins. last beeft gegeven zullende
diegenen, welke verzuimen mochten hieraan te voldoen, zich
zeiven de onaangenaamheden te wijten hebben, daaruit voort
vloeiende.
Goes, den 11 Februari 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De verkiezing te Leeuwarden.
Schier alle bladen wijden bijzondere aandacht aan
den uitslag der herstemming te Leeuwarden, waarbij
de candidaat der radicalen bet met enkele stemmen
won van den liberaal.
Ons schijnt die uitslag niet zoo bijzonder belang
rijk bet kiesrecht is op bet oogenblik de quaestic',
die onze binnenlandsche politiek bebeerscbt en beide
candidaten waren vóór de ontwerpen van minister
Tak, al werd ook van anti-liberale zijde beweerd,
dat dhr. Troelstra daarmede niet medeging.
Teneinde echter onze lezers niet geheel onkundig
te laten van wat over den uitslag van bedoelde
herstemming geschreven wordt, geven we hieronder
eeno beschouwing van bet U. D. daaromtrent, die
ons verreweg de beste schijnt van alles wat we er
over lazen.
Dat blad zegt
De uitslag van de verkiezing te Leeuwarden
wordt in de organen van de partijen, die gezamen
lijk de overwinning hebben behaald, met begrijpe
lijke geestdrift bezongen. De Amstei-dammer, die ons
zelfs de vermelding niet bespaart van de tranen,
die door den heer Gerritsen in den eersten vreug
deroes werden geplengd, brengt een eeresaluut aan
Gerritsen's moed en der Friescben radicalen vol
harding en beleid.
Die zelfoverschatting, misschien verklaarbaar uit
de opgewondenheid, waarin de overwinning van een
der bunnen de radicalen beeft gebracht, past in-
tusschen niet in bet kader der feiten. Niet de ra
dicalen hebben overwonnenzij danken 't aan den
steun, van rechts door de anti-revolutionairen, van
links door de socialisten bun geschonken, dat een
hunner woordvoerders in de Tweede Kamer is ge
kozen. De steun was voor ben van geen geringe
beteekenis, want bij de eerste stemming verwierf
de radicaal 689 stemmen en werden op den anti
revolutionair 332 en op den socialist 231 stemmen,
op de beide laatsten gezamenlijk dus 563 stemmen,
uitgebracht. Ieder van de bij de herstemming ver
bonden partyen bad bij de eerste stemming reeds
nagenoeg baar ganscben aanhang in het vuur ge
bracht bij de herstemming brachten zij gezamenlijk
slechts 70 stemmen meer uit dan bij de eerste stem
ming, waarbij zij ieder zelfstandig gingen. Daaren
tegen ging de liberale candidaat bij de herstemming
383 stemmen vooruit, welk cijfer op zich zelf
reeds een wederlegging is van de schampere bewe
ring: »de kracht is er uit", bet Leeuwarder libe
ralisme naar 't hoofd geworpen.
Behalve dat bet lucht geeft aan de voldoening
over de nederlaag, die aan den liberalen candidaat
is toegebracht, wijst bet koor der bondgenooten van
bet oogenblik eenstemming op de beteekenis dezer
verkiezing voor de ingediende kieswet. In de ver
gadering, waarin des avonds na bet bekend worden
van den uitslag te Leeuwarden de overwinning werd
gevierd, werd hierop vooral nadruk gelegd. Ook de
Standaard juicht, dat hiermee tevens een krachtige
uiting is gegeven aan den volkswensch, om boe eer
boe beter de kiesrechtuitbreiding tot een voldongen
feit te maken, en dat wel in finalen zin". Ook het
Centrumhet orgaan van bet kleine smaldeel der
room8cb-katbolieken, dat niet afkeerig is van eene
belangrijke uitbreiding van bet kiesrecht, laat zich
in gelijken zin uit.
Toch is niets minder waar. Als 'tniet zoo'n ern
stige zaak gold, zou 't een kluchtigen indruk maken,
dat de beer Gerritsen in zake bet kiesvraagstuk, als
aanhanger van de regeering par excellence wordt
voorgesteld.
Gerritsen, van wien het algemeen bekend is, dat
by in de regeling van bet kiesrecht veel verder wil
gaan dan bet regeerings-ontwerp beoogt, zou de man
zijn, wiens steun onmisbaar was om bet ontwerp er
door te balen Dat hij als candidaat op de verschil
punten tusscben hem en de regeering niet den na
druk beeft gelegd, bewijst, dat zelfs een man als
Gerritsen overtuigd is, dat bij water in den wiju
moet doen om een nieuwe regeling van het kiesrecht
te doen tot stand komen. Maar wanneer hij zich
bij de voordracht der regeering mocht neerleggen,
dan zal dat geschieden onder protest en omdat bij
voor 't oogenblik geen verdere uitbreiding krijgen
kan en met bet voornemen om, is deze regeling tot
stand gekomen, terstond weder de agitatie te be
ginnen om weder tot een andere regeling te komen.
Daarom is voor ben, die eene vrijgevige uit
breiding van bet kiesrecht wenscben en hopen, dat
regeering en vertegenwoordiging in gemeen over
leg er in zullen slagen eene regeling van bet kies
recht tot stand te brengen, die een einde kan ma
ken aan eene agitatie, die verbittering zaait onder
de bevolking en verlammend werkt op den parle
mentairen arbeid, de uitslag van deze verkiezing
eene teleurstelling. Had de meerderheid der Leeu
warder kiezers de regeering willen steunen in 't
volbrengen van de taak, die zij beeft op zich geno
men, dan bad zij niet op Gerritsen zich moeten ver
eenigen. De overwinning van Gerritsen is de over
winning van de negatieve oppositie, de overwinning
van de elementen, die agiteeren om ie agiteeren.
GOES, 13 Februari 1893.
Morgen (Dinsdag) avond zal er in »de Prins
van Oranje" alhier eene vergadering gehouden wor
den van kiezers en meerderjarige belangstellenden,
teneinde een candidaat te stellen voor het lidmaat
schap van den Raad (vacature Hildernisse).
Reeds waren we bezig een woord van opwekking
te schrijven tot trouwe opkomst op die vergadering,
vooral nu het geldt don Raad van bet doode punt,
waarop bij staat, af te helpen, toen wij achterstaand
ingezonden stuk ontvingen, waarvoor wij gaarne
eenige ruimte afstaan en waarop we in het bijzonder
de aandacht onzer lezers vestigen.
Het zal wel overbodig zijn te verklaren, dat wij
bet met den »Goesenaar" volkomen,! eens zijn. We
hebben dan ook niets aan zijn schrijven toe te voegen
dan den wenscb, dat zyne wenken mogen worden
ter harte genomen en dat een ieder de groote be
langrijkheid van de ophanden zijnde verkiezing zal
beseffen en in verband daarmede bandelen, wanneer
bij tot bandelen geroepen mocht worden.
Uit de bijwoning der meeting vloeien geene kosten
voort.
Allen, die alleen op eigen aangifte of
aanvrage op de kiezerslijst worden ge
plaatst, waaronder de zoogenaamde lodgers, wor
den nogmaals herinnerd, dat de gelegenheid voor ben,
om van bun verlangen te doen blijken, 15 Februari
gesloten wordt.
Bij Kon. besluit is benoemd tot rijkslandbouw-
leeraar dhr. I. G. J. Kakebeeke te Goes.
Zijn wij wèl onderricht, dan houdt dez9 benoeming
verband met de meermalen besproken oprichting van
winter-landbouw-cur sussen. Wellicht
is de benoeming van een Goesenaar tot leeraar te
vens te beschouwen als een gunstig voorteeken van
de vestiging van zulk een cursus in onze gemeente.
Aan bet voorloopig programma van de a 1 g e-
meene tentoonstelling van werktui
gen, te houden den 14 Juni 1893 te Tolen, prov.
Zeeland, door de Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt, ontleenen we bet volgende
Prijzen welke bij gelegenheid van de algemeene
tentoonstelling van werktuigen worden uitgeloofd
voor
1ste. De meest volledige verzameling van land-
bou w-werk tuigen een eerste prijs van twee honderd
guldeneen tweede prijs van één honderd gulden.
2de. De meest volledige verzameling van zuivel-
werktuigen een prijs van één honderd gulden.
3de. a. Een bandcentrifuge eene eerste prijs van
vijftig guldeneen tweede prijs van vijf-en-twintig
guldenb. een boterkneedmachineeen prijs van
vijf-en-twintig gulden.
4de. De meest volledige verzameling van werk
tuigen voor grondbewerking een eerste prijs van
vijf-en-zeventig gulden, een tweede prijs vau vijf-
en-twintig gulden.
5do. Een petroleum-motor, beneden 8 effectieve
paardenkrachteneen eerste prijs van twee honderd
guldeneen tweede prijs van één honderd gulden.
De mededinging naar de uitgeloofde prijzen is
voor een ieder vrij.
Aangifte ter mededinging behoort voor de groepen
1, 2, 3 en 4 te geschieden vóór 15 Meï 1893 en
voor groep 5 vóór 15 April 1893 aan den beer I.
G. J. Kakebeeke algemeen secretaris der Maatschappij
te Goes.
Bij onvoldoende of onduidelijke invulling, alsmede
bij te late indiening der aangifte, vervalt de aan
spraak op mededinging.
Voor de aangifte van petroleum-motoren, genoemd
onder groep 5, moet bet volgende in acht genomen
worden
a. Bij de aangifte moet gevoegd zijn een teeke-
ning waaruit de grootte der verschillende onder-
deelen (zuiger, krukas, vliegwiel enzblijkt.
b. De kosten van den arbeid zullen bij de beoor-
deeling een groot gewicht in de schaal leggen de
effectieve en zoo mogelijk ook de Indicateur paarden
krachten zullen gemeten worden. Voor de effectieve
paardenkrachten zal gebezigd worden de vang van
Brauer met een middellijn van 2 Meter, die aan bet
vliegwiel vastgeschroefd wordt.
Nader verlangd wordende inlichtingen zijn op
schriftelijke en franco aanvrage te bekomen bij den
i ondergeteekende, alsmede bij den beer J. W. Wagtho,
voorzitter der regelings-commissie voor de tentoon
stelling te Tolen.
Bij gelegenheid van deze tentoonstelling zal de af-
deeling Tolen der Maatschappij eene Afdeelings-ten-
toonstelling houden van paarden, rundvee, schapen,
varkens, enz.
De leden der Maatschappij alléén hebben bet recht
om met bun vee te dingen naar de prijzen bij daze
Afdeeliugs-tentoonsfcelling van vee uitgeloofd.
Gisteravond werd er in de herberg »'t Haven
zicht", onder VVilbelminadorp, eene lezing gehouden
door burger J. K. v. d. V eer uit Middelburg. De
opkomst was niet talrijker waren ongeveer een
twintig personen. Als gewoonlijk betoogde spreker,
dat de arbeidende klasse moet trachten evenveel
aanspraak op de gronden te krijgen als de kapitalisten
thans hebben. Spreker zeide dat de Maatschappij
de oorzaak was van de mindere ontwikkeling der
arbeiders en wanneer allen medewerkten om de
sociale maatschappij tot stand te brengen, dan eerst
zou een gelukkig leven voor de arbeidende klasse
aanbreken.
Spreker zeide dat diefstal en strooperij te zwaar
gestraft werden, maar dat men beter de daders werk
kon geven, waarmede ze f 2 a f 3 per dag ver
dienden.
Van de gelegenheid tot debat werd door niemand
gebruik gemaakt.
Burger Blanker, voorzitter van de afdeeling van
den sociaal-democratiscben bond alhier, dankte voor
de talrijke opkomst en inzonderheid den spreker
voor zijne uitmuntende rede.
SAoiy»S|)laat. En de gemeenteraadszitting van
Vrijdag 11. werd tot lid van bet burgerlijk armbe
stuur benoemd, in plaats van den beer P. V. d.
Weele, die, in de vorige zitting gekozen, echter be
dankt bad, de beer A. D. S n o e p. De vorige ti
tularis de beer K. Schippers bekleedde die betrek
king niet minder dan 26 jaren.
B£olêjnsi»I«at. In de vergadering der vrijzinnige
kiesvereeniging Algemeen Belang" alhier ten huize
van den beer P. C. Coomans gehouden en die waar
schijnlijk door bet gure weder slechts door 14 leden
bezocht werd de aftredende president, de beer J.
Vermeulen, herkozen.
Vervolgens trad de beer dr. H. A. v. d. M e u 1 e n
van Haastrecht als spreker op over Volksonderwijs",
tot welke lezing ook niet-leden vrijen toegang hadden.
Vóór de pauze besprak de beer V. d. Meulen den
toestand van bet onderwijs bier te lande, inzonder
heid van bet openbaar lagere, stelde zich de vraag,
wat we in dezen tijd te doen hebben in zake bet
openbaar lager onderwijs, en ging daarbij de gevolgen
van de z. i. niet gelukkige laatst© wijziging der
onderwijswet na, ook in verband met bet schrik
barende schoolverzuim, vooral ten plattenlande. Hy
deed zich daarbij kennen als een verklaard voor
stander van leerplicht, maar meende, dat met bet
oog op de huidige politieke toestanden de regee-
Tingsbelofte van invoering van leerplicht nog zoo
spoedig niet zal verwezenlijkt worden. Daarom kon
men, door schoolfeestjes, bet uitreiken van spaar
bankboekjes en dergelijke middelen meer algemeen
te maken, trachten dit euvel te bestrijden.
Ook het nut van voorbereidings- en herhalings
onder wijs werd door den spreker duidelijk aangetoond.
Daarna kwam hij er krachtig voor op, dat de
openbare school baar karakter niet mag verliezen,
niet neutraal mag zijn in den doodenden zin van
menigeen barer tegenstanders, maar in dien zin, dat
de school baar opvoedend karakter blijve behouden
en volle ruimte laat voor de overtuiging van den
tact vollen onderwijzer. Mot de bekende coupletten
van prof. N. Beets
Blijf één, blijf één, mijn Vaderland enz.
eindigde bij dit deel zijner rede.
Na de pauze wees de spreker op de ongunstige
omstandigheden zijner optreding dezen avond een
bevigen brand op Kats toch bad bet auditorium
zeer gedund toch hoopte bij eenige propoganda
voor Volksonderwijs" alhier te kunnen maken. Hij
wees op die groote vereeniging, op baar werken en
streven, betreurde bet, dat in deze provincie slechts
één afdeeling, ,en wel te Zieriksee, bestaat en Mid
delburg en Goes slechts correspondentschappen heb
ben en eindigde met een krachtige aansporing tot
zijne hoorders, om zich aan te sluiten en ook hier
in eendracht macht te zoeken. Een vijftal personen
gaven zich als leden voor Volksonderwijs" op,
terwijl zich zeer waarschijnlijk nog wel meer per
sonen, die nu verhinderd waren te komen, zullen
aansluiten, zoodat dan ook hier eene afdeeling (die
minstens 10 leden moet teilen) zou kunnen gevormd
worden.
De Voorzitter dankte, ook uit naam der aanwe
zigen, den spreker voor zyne schoone en degelijke
voordracht, hem toewensckende, dat bij nog vele
jaren zulk eene hoogst nuttige zaak als Volkson
derwijs met woord en geschrift moge blijven dienen.
Men schrijft uit Londen aan bet Nieuws van
den Dag
De verklaringen, door den Britschen minister van
Landbouw in het Lagerhuis afgelegd, bewijzen dit
bij er niet aan denkt, den invoer van vreemd
vee weder vrij te laten. Er heerscbt thans mond
en klauwzeer in alle landen van Europa, met uit
zondering alleen van Noorwegen, en de bestaande
wetgeving laat niet toe, den invoer van vee te ver-
