1893 N°. 17.
Dinsdag 7 Februari.
80sle jaargang.
De lijst <ler kinderen
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, J 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs|J
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbendej
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiëu voor 8 ures» dew dag der uitgave.
boren zes en beneden twaalf jaren, die zich op 1 Januari van
bet loopende jaar in de gemeente bevonden en niet voorkomen
op de staten der leerlingen van de openbare en bijz mdere
scholen van lager onderlijs of die huisonderwijs genieten, is
opgemaakt en zal ter secretarie voor een ieder ter lezing liggen
van 7 Februari tot 10 Maart op eiken werkdag van d s voor-
middags 9 tot des namiddags 2 uren.
Goes, den 6 Februari 1893.
Ë-irgein mesters en Wethouders van Goes.
J. G. d. W. HAMER.
11e Secretaris,
HARTMAN.
Landsverdediging zoowel als belasting-hervorming en
kiesrecht.
Onze oud-afgevaardigde mr. De Savornin Lobman
heeft in de Eerste Kamer geïnsinueerd, dat de
Regeering bang was hare troefkaart van den per
soonlijken dienstplicht uit te spelen en o. a. daarom
de zaak van 's lands verdediging opofferde en dat
men ter wille van het kiesrecht de zaak van
's Lands verdediging op de lange baan
schoof.
Minister Van Tienhoven antwoordde hierop
»In den tijd, die noodzakelijkerwijs verloopen moet
tusschen het tot stand komen en het in werking
treden der kiesrechtregeling, zal, naar de Regeering
hoopt, gelegenheid bestaan om de ontwerpen, onze
defensie rakende, af te doen. Of dat geschieden zal
hangt natuurlijk mede van de Kamer zelve af. De
Regeeiing die door de indiening der ontwerpen blijk
gaf en geeft van haar wensch om ze te behandelen,
zal van hare zijde bereid zijD, die met de Staten-
Generaal te behandelen en mede te werken om ze
tot wet te verheffen."
En Minister Seyffardt zeide
Dadelijk na het optreden van het Kabinet is
eene wet ingediend tot het verkrijgen van vyf lich
tingen. Die meerdere lichtingen zijn nu tot 1895
verkregen dan zijn echter, naar ik hoop en verwacht,
de wetten in werking die nu worden voorbereid en
weldra zullen worden ingediend en waaruit de rege
ling van de samenstelling der landmacht voor de
schriftelijke behandeling met de andere Kamer reeds
gereed ligt."
Dat wil zeggenvóór 1895 moet voorzien worden
in de regeling van de levende strijdkrachtenanders
zouden wij weer in den ouden toestand terugkeeren
en tegen dien tyd hopen we derhalve kant en klaar
te zijn zelfs met de invoering van de noodige mili
taire wetten.
»Zal de persoonlijke dienstplicht worden inge
voerd was er gevraagd. Mijn wensch is aldus
antwoordde de Minister dat het geheele volk
deelneemt aan de verdediging, dat is dus algemeene
dienstplicht, dat is dus nog meer dan persoonlijke
dienstplicht. Als allen moeten deelnemen, dan is
een ieder persoonlijk dienstplichtig. Het is, dunkt
my, toch van algemeen bekendheid dat ik ni8t
wensch de helft of meer van de jongelingschap te
bestemmen om niet te dienen en de andere helft
om dat wel te doen. Ik stel er prijs op duide
lijk te doen uitkomen, dat ik er nooit aan gedacht
heb, dat iemand zou denken, dat ik niet voor per
soonlijken dienstplicht was."
Men ziet hieruit, dat er voor de insinuatie van
dhr. Lobman geen grond bestaat, maar wat meer
zegt, dat de Regeering trouw haar program ver
vult en tracht te vervullen en daarmede een be
schamende les geeft aan het vorig ministerie.
GOES, 6 Februari 1893.
Met het begin dezer maand zyn hervat de
werkzaamheden aan het Sas van Goes, welke
werkzaamheden tijdens het vriezende weder gestaakt
werden. Hetgeen nog te verrichten valt bepaalt zich
in hoofdzaak tot het voltooien der verlengde buiten
haven. De aanaarding van het nieuwe sluisgebouw,
thans sedert 1 October van het voorgaande jaar ge
regeld in dienst, werd reeds in December jl. zoo
goed als voltooid. Daar van eenige zetting in de
vleugelmuren der nieuwe sluishoofden nieti meer te
bespeuren viel, zijn deze muren sedert een tweetal
maanden definitief tegen de sluishoofden aangesloten,
zoodat van de scheidingen, welke aan belangstel
lenden" stof tot geschrijf gegeven hebben, thans niets
meer te zien is.
Ook de kolkmuurtjes zijn geheel aangeaard, terwijl
men de daarin vroeger ontstane scheuren nog on-
hersteld gelaten heeft. Of deze muurtjes verder in
goeden staat blijven, geene meerdere werking ver-
toonen zullen, kan eerst later blyken, als alle aarde
werken geheel voltooid zyn en de grond in de om
geving blijvend geheel in rust verkeert. Daar de
fundeering dezer muren boven gewoon laagwaterpeil
gelegen is, zou in elk geval, zonder eenige belem
mering bij het gebruiken der sluis, herstelling kunnen
plaats hebben, indien zulks te zijner tijd voor de
goede oplevering van het geheel mocht noodig blyken.
De sluis werken verkeeren overigens in den hesten
staathet strenge winterweder heeft geenerlei schade
berokkend.
In de controle Hansweerd zijn tot schatters
der huurwaarde van door lodgers bewoonde ge
deelten van woonhuizen benoemd de heeren M.
Buitendijk te Goes, M. Glerum te Krui-
ningen en J. V a n V y v e n G z. te Heinkenszand,
terwijl de heer D. Vermefc tot plaatsvervanger is
aangewezen.
TTemeldiitffe. Het bericht in sommige bladen
dat van bier Zaterdag 3 landbouwers naar België
waren vertrokken om aldaar de inrichting van eenige
boter fabrieken te onderzoeken, was weer wat
voorbarig.
Waarheid is, dat op dien dag des nam. 2 uren
eenige ingpzetenen waren uitgenoodigd in de herberg
van Korstanje om deel te nemen aan de bespreking
van de wenschelijkheid der oprichting eener boter-
fabriek.
Een twintigtal gaf aan die oproeping gehoor. De
hr. P. Lindenbergh gaf eenige inlichtingen omtrent
zoodanige fabriek op kleine schaal (de inrichting
kostte slechts 2000 francs) te Peuthey, een klein
plaatsje in de nabijheid van Vilvoorden, waaruit
bleek dat men uit dezelfde hoeveelheid melk meer
en betere boter produceerde dan vroeger, die dan
ook duurder werd verkocht.
Na ampele bespreking verklaarden zich een I5tal
houders van koeien bereid de kosten van een onder
zoek in loco te dragen en daarop werden dkrn A.
Dominicus, F. Van Hoorn en L. Dominicus afge
vaardigd om de noodige inlichtingen daar ter plaatse
te verkrijgen.
Dit 3tal is dan ook heden naar Peuthey vertrokken
en hoopt W oensdagmiddag 1 uur verslag te kunnen
doen van zijne bevindingen, in een bijeenkomst bij
Korstanje, die voor belangstellenden toegankelijk is.
's-GravenpoIder. De verkiezing voor
een lid van den raad alhier is bepaald op Dinsdag
21 Februari a. s.
Kllewoudsdijh. Ons gemeentehuis na
dert zijne voltooiing. Doelmatig ingericht, ziet het
gebouw er uit- en inwendig netjes uit. Architect
en aannemer hebben alle eer van hun werk en het
geheel belooft een sieraad voor de gemeente te worden.
Voor vreemdelingen vooral zal het gemakkelijk
wezen, als de nieuwe secretarie in gebruik is ge
nomen want meer dan eens toch gebeurde het,
dat zij het tegenwoordig lokaal, achter de kerk
gelegen, zonder vragen niet konden vinden.
De vrjjzinnige k i e s v e r e e n i g i n g
te Hoedekeiiskerke heeft in hare jongste ver
gadering tot voorzitter herkozen den heer J. Wel-
leman. Na afdoening van eenige huishoudelijke zaken
hield de heer P. Leijs een voordracht over de droog
making der Zuiderzee. Opgehelderd door eene kaart,
werd het plan der Zuiderzee-vereeniging in zyn
geheel besproken.
Kadzand. Naar men ons mededeelt moet de
aanleg van een badplaats, terreinen voor het
bouwen van hotels, vilja's en het stichten van een
hoofdgebouw of badhotel alhier, verzekerd zijn.
Rillaiid-Batli. Op de eerste in dit jaar ge
houden landbouwvergadering waren 21
leden tegenwoordig.
De rekening over het afgeloopen jaar bedroeg in
ontvangst ƒ101,59 en in uitgaaf f 80,32, zoodat zij
sloot met een batig slot van 21,27.
Het aantal leden was door vertrek van 36 tot 33
gedaald.
De vereeniging besloot weder evenals in vorige
jaren, voor gemeenschappelijke rekening Roosen-
daalsch klaverzaad aan te koopen. Een hoeveelheid
van 360 K.G. Roosendaalsch klaverzaad en 125 K.G.
Lucerne werd in de vergadering opgegeven.
Ook besloot men weder eene lijst aan de inge
zetenen aan te bieden tot bestrijding der musschen.
In 1892 bracht die lijst slechts f 12,65 op, terwijl
voor de ontvangen 4720 musschen f 29,65 was uit
betaald, zoodat de kas der vereeniging f 17 moest
bijpassen, 't Is te hopen, dat allen, die niet in recht-
streeksche verbinding tot de landbouw vereeniging
staan, het hunne mogen bijdragen om met vrucht
de musBchenplaag te kunnen bestrijden.
De heer O. G. Harison, voorzitter, en de heer A.
Bruynzeel, commissaris, werden aan het einde dei-
vergadering herkozen.
Voor het verkeer tusschen Vlissingen en Ro-
zendaal—Oberhausen, alsmede Vlissingen en Bok
stelBerlyn zyn voor reizigers en bagage gewijzigde
vrachtprijzen ingevoerd.
De N. R. Ct. verneemt, dat de Exploitatie-maat
schappij voornemens is bij den zomerdienst eenige
minder belangrijke treinen te doen vervallen.
Aan den controleur 1ste klasse bij het binnen-
landsch bestuur W. A. De Laat de Kanter
is eene traktementsverhooging van 100 's maands
toegekend en zijne bezoldiging mitsdien gebracht op
f 500 's maands.
De directie der Nederlandsch-Amerikaanscke
Stoomvaartmaatschappij heeft besloten in de tweede
helft dezer maand, vermoedelijk den 25sten, weder
te beginnen met het vervoer van tusschen-
dekspassagiers naar New-York. Er zullen
echter geen Russische joden vervoerd worden.
Aan den linker-Maasoever te Rotterdam (Wilhel-
nsina-kade) is door de N. A. S.-Mij. een groot hotel
met daaraan verbonden volkskoffiehuis in exploitatie
gebracht, waarvan de slaapzalen ruimte aanbieden
voor omstreeks 900 passagiers 2e en 3e klasse.
Het is een fraai, in oud-Hollandschen stijl opge
trokken gebouw en ligt in de onmiddellijke nabij
heid der ligplaatsen van de stoomschepen der maat
schappij. De vertrekkende reizigers kunnen dus tot
op het allerlaatste oogenblik voor de afvaart in
het hotel blijven.
Het gebonw staat aan drie zijden geheel vrij en
op een plein. Voor licht en lucht is uitstekend zorg
gedragen. Het geheele gebouw is nl. electrisch ver
licht tegen brandgevaar zijn alle mogelijke voor
zorgmaatregelen genomen. Het trappenhuis staat
nl. geheel vrij tusschen brandvrije muren evenals
de lift. Op elke verdieping zijn voorts de noodige
extincteurs en brandslangen aanwezig terwijl overal
branddeuren en trappen naar buiten leiden. Aan
de eene zijde leiden deze naar een groot plat over
de aangrenzende loodsen.
Op den beganen grond is een fraaie ruime koffie
huiszaal, inzonderheid voor de passagiers en bedienden
der maatschappij bestemd, maar tevens ook voor het
publiek toegankelijk. Aldaar wordt geen sterkedrank
verkocht, terwijl hazardspelen verboden zyn. Op de
bel-étage vindt men de eetzalen en eenige kleinere
zalen, alle met fraaie eikenhouten betimmering, ter
wijl de drie boven-étages geheel tot slaapzalen zyn
ingericht met behoorlijke afscheiding voor de sexen.
In d6ze zes slaapzalen bevinden zich 900 bedden,
welke zijn ingericht gelijk aan boord der schepen,
nl. afgedeeld in hutten en twee boven elkander.
De vergadering van de party van orde»
van hen, die verbetering wensehen langs wettigen
weg, door mr. Koning, notaris te Finsterwold, bij
eengeroepen, bad te Winschoten plaats. Er waren
350 a 400 belangstellenden tegenwoordig.
Met overgroote meerderheid werd besloten een
partij van orde te stichten. Daarvoor zullen in de
verschillende dorpen en gemeenten commission in
het leven worden geroepen, en zal in een later te be
leggen vergadering uit die commissie een hoofdbe
stuur worden gekozen.
Uit de discussie is niet heel goed op te maken
welke maatregelen de nieuwe party zal nemen om
gewenschte verbeteringen tot stand te brengen.
De heer Tydens, lid der Kamer, pleitte volgens
de N. Gr. Ct. voorhet doel om lo. statistieke ge
gevens te verzamelen omtrent het getal en de ge
schiktheid van de arbeiders in iedere gemeente voor
bepaalde werkzaamheden. Het bevorderen a. der
stichting van arbeiderswoningen, b. van getrouw
schoolbezoek, c. van de medewerking voor het be
oogde doel, niet alleen van den kant der arbeiders,
maar eveneens van den kant der onderwijzers2o.
behoorde ieder landbouwer zijn arbeiderspersoneel
tydens den winter, als de vorst heerscht, 5 a 6
weken werk te geven op den dorschvloer; 3o. het
in erfpacht geven van tuingrond tot den kostenden
prijs4o. de verhouding tusschen werkgevers en
arbeidspersoneel wijzigen en verbeteren5o. betere
armenzorg6o. een betere inrichting van de pers
agenten rapen thans toch berichten bij den weg op
uit zucht naar belooning.
Ds. Yan Hoven van Winschoten meende, dat er
meer godsdienst moest zijnbewaarscholen moesten
er worden opgericht. Ook was spreker voor betere
behandeling van meiden en knechts en voor betere
lectuur, opdat het volk na volbrachte dagtaak niet
de straat behoefde op te gaan. Een wet van orde
en tucht wilde hij zien ingevoerd.
Op de verg. werd onder daverend applaus het
woord geweigerd aan de aanwezige socialisten.
Aan de oproeping van den heer mr. Koning tot
vorming van een »Bond van Orde" hebben ook een
aantal fabrieksarbeiders van Oudepekela gehoor ge
geven zeer velen hunner hebben zich op de lijst
laten inschrijven.
Voor de militaire school te Haar
lem en den artillerie-cursus te Delft zyn dit jaar
respectievelijk 15 en 6 plaatsen opengesteld.
Een aantal onderwijzers in Friesland, allen
overtuigd van het groote gevaar dat het gebruik
van sterkedrank met zich sleept, voor de indi
viduen niet minder dan voor het geheele volk, heb
ben zich vereenigd tot eene Friesche Onder-
wyzers-propaganda-club. Het hoofddoel
der club is het propageeren van de onthoudings
beginselen onder den onderwijzersstand, en het aan
tal drankbestrijders te vermeerderen uit de rijen
onderwijzers, daar deze een machtigen invloed ten
goede kunnen uitoefenen
De heer F. M. Schmidt te Stiens, door wiens be
moeiingen deze club in het leven werd geroepen,
belast zich voorloopig met de correspondentie.
De luitenant Yon Schmid breekt in het Sociaal
Wvekblad een lans om de miliciens, terwijl zij
onder de wapenen zijn, vrijdom van brief
port te verleenen voor correspondentiën met hunne
naastbestaanden. Hij wijst er o. a. op, dat in Zwit
serland eene in dien geest gemaakte bepaling bestaat.
Men schrijft uit Noord-Brabant
Nauwelijks is de suikercampagne afgeloopen, of
men denkt er weder aan in vele fabrieken groote
veranderingen aan te brengen, waardoor men meer
en meer in staat zal zijn, in den kortst mogelijken
tijd het grootste quantum suikerbieten te verwerken,
alsook de grootste hoeveelheid suiker uit de wor
telen te kunnen trekken. Bijna elk jaar worden aan
de meeste fabrieken groote verbeteringen aangebracht.
Verleden jaar werd aan de suikerfabriek der Maat
schappij voor landbouw en suikerindustrie te Zeven
bergen eene verbetering aangebracht, welke circa
100,000 kostte. Dit jaar zal nu aan de suikerfa
briek »De Phenix", mede te Zevenbergen, een nieuw
diffusiestelsel worden geïnstalleerd, en zullen nieuwe
stoomketels worden aangebracht. Ook aan de suiker
fabriek Zwarten berg" onder Leur moeten dit jaar
weder verbeteringen plaats hebben. Hoeveel voordeel
de suikerindustrie in onze provincie vooral gedurende
de laatste jaren, aan alle soorten van industrie en
handel in ons land oplevert, is niet te berekenen.
Onze suikerfabrieken worden langzamerhand zoodanig
ingericht, dat zy met de beste inrichtingen van dien
aard in het buitenland kunnen worden vergeleken.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Harder
wijk ds. H. Van Selms, te Kralingen.
Te Baarland bevinden zich acht kinderen
tusschen zes en twaalf jaar, die geen onderwijs ont
vangen, waaronder drie uit éen gezin, wegens ge
moedsbezwaren tegen de vaccinatie, vier Katholieken,
die wel op geruimen afstand van de openbare school
woonachtig zijn, maar toch niet ver van de R. K. school
te Kwadendamme wonen, terwijl éen eerlang de
school zal bezoeken.
De afdeeling »'s-Gravenpolder" van het N.
O G. heeft in hare vergadering van 4 Febr. jl. be
sloten, het Hoofdbestuur te berichten, dat de ge
wichtige quaestie betere salariëering der onder
wijzers"' voor verdient te gaan aan het vraagpunt
hervorming van de opleiding der onderwijzers",
waarom zij tevens besloot het laatste punt niet in
nadere overweging te nemen.
Vanwege H. M. de Koningin is aan de alge
meene synodale commissie der Nederlandsch Her
vormde kerk, ten behoeve van het fonds voor nood
lijdende kerken en personen, een gift van 2000
en ten behoeve van het fonds ter voorziening in
de geestelijke behoeften der gemeenten, waar eigen
middelen ontbreken, een gift van 750 toegezonden.
Ia antwoord op het verzoek van het gemeente
bestuur van Eokbuizen aan het Rijk, tot overneming
van de hoogere burgerschool en de burgeravondschool,
is een schrijven ingekomen van den Minister van
Binnenlandsche Zaken, inhoudende de kennisgeving,
dat er geen voornemen bestaat, het getal rijks-
hoogere burgerscholen uit te breiden.
Landbouw en Veeteelt.
Wij maken onze lezers opmerkzaam op de
gelegenheid om alle goede fokmerriën van 3 jaar
oud tot op eiken leeftijd in het Nederl. Paarden
stamboek te doen opnemen.
Men kan bij de keuring paarden aanbieden ook
al zyn deze niet vooraf aangegeven.
Verder neme men de gelegenheid te baat om al
wat goed is ter keuring aan te bieden.
De bepaling, dat de hengsten, die een prijs of
premie uit de Rijks-subsidie behalen, de in het Stam
boek opgenomen merriën voor de helft van het ge
vorderde dekgeld moeten bedienen, is een onmiddel
lijk voordeel en kan reeds op zich zelf als eene
premie beschouwd worden.
