1892 N°. 135.
Dinsdag 15 November.
79sle jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
angenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en» contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertenties» vóór S uren op den dag der uitgave.
i swajargi'-wjiA*. ag n i taastrrssaiisamtcsb jrswjrocM.'-jij.v<a
De heer COMMISSARIS der KONINGIN in Zeeland heeft
het voornemen op
Woensdag den 16 November a.
deze gemeente te bezoeken, en zal aan ieder, die hem over
het een of ander wenscht te spreken, daartoe de gelegenheid
aanbieden ten raadhuize, des namiddags vier uren.
De lijst tot aangifte voor leze audiëntie ligt ter secretarie.
Goo, den J0 November 1S92.
Da Burgemeester van Goes,
J. G. d. W. HAMER
GOES, 14 November 1892.
Naar men ons mededeelt is uir. H. Goeman
B o r g e s i u s, lid der Tweede Kamer voor het
district Zutfen, vanwege de liberale kiesvereeniging
»Goes" uitgenoodigd om te komen spreken over
bet ontwerp-kieswet.
De heer H. G. Hartman Jz., secretaris van
Goes, heeft door tusschenkomst van het Nederlandsch
gezantschap te Brussel een exemplaar van het laatst
door hem geschreven werkje: -»Het Gemeentewezen
in Nederland en Belgiëaan Z. M. den Koning dei-
Belgen doen aanbieden. Onder dagteekening van |7
Nov. jl. no. 1391 ontving hij het navolgende schrijven
»WelEdel Gestrenge Heer! Ik ben niet in gebreke
gebleven aan Zijne Majesteit den Koning der Belgen
namens u aanbieding te doen van uw werk t>Het
Gemeentewezen in Nederland en BelgiëHet heeft
Zgne Majesteit behaagd uwe aanbieding te aanvaar
den en heb ik de eer bierbij afschrift over te leggen
van den brief, waarbij mij wordt opgedragen u Zijner
Majesteits dank over te brengen. Geliet enz. (get.)
De Gezant der Nederlanden L. Gericke."
Men verzoekt ons de aandacht te vestigen op
de achterstaande advertentie, waarbij dhr. Van
Kinsbergen eene voorstelling in het goochelen
enz. aankondigt, door hem te geven op a. s. Zondag
in de sociëteit V. O. V. alhier.
Naar wat wij omtrent het optreden van den heer
Van Kinsbergen in andere plaatsen lazen, meenen
wij ouders en verzorgers te mogen opwekken de
voorstelling alhier met hunne kinderen te gaan bij-
Behalve de reeds genoemde gemeenten zal de
Commissaris der Koningin op Woensdag a. s. ook
de gemeente Oudelande bezoeken, waar hij des
voormiddags omstreeks 11 x/2 uur zal aankomen.
Ierseke. Vrijdagavond hield de gemeente
raad eene vergadering, waarin 9 leden tegenwoor
dig waren.
Bij de vermelding der ingekomen stukken drukte
de Voorzitter (de Burgemeester) zijn vreugde uit
deze te kunnen openen met de kennisgeving van 6
onderwijzers, dat zij geslaagd waren voor het examen
in de vrije en orde-oefeningen der gymnastiek.
Verder was ingekomen een schrijven van de heeren
districts- en arrondissements-schoolopziener naar aan
leiding der verwerping van een voorstel om een aan
de gemeente toebehoorend en bij school 1 staand
woonhuis in te richten tot een hulpschool, totdat
de vergrooting van school 1 haar beslag zou hebben
In dit schrijven werd aan den Raad medegedeeld,
dat de arrondissements-schoolopziener den toestand
op school 1 persoonlijk had opgenomen en daarna
een onderhoud met B. en W. had gehad. De toestand
was zoodanig, dat eenige kinderen zullen moeten
verwgderd worden, en dat van meer dan de kinderen
te bergen" geen sprake was. Hieraan kan tegemoet
gekomen worden door het nabij gelegen buis tot
hulpschool in te richten. Hij bad van een der wet
houders vernomen, dat hp tot de overtuiging was
gekomen, dat do inrichting met 30 zou te bekostigen
zijntoch bleef deze er tegen. Adressanten raadden
ernstig aan nogmaals het voorstel in overweging
te nemen, wat o. a. verhinderen zou, dat eenige
kinderen zouden geweerd moeten worden.
De heer Sinke, herinnerende aan de bewering in
bet zooeven voorgelezen schrijven, dat de hulpschool
de eenige oplossing van den ongewenschten toestand
was, zeide vroeger gewezen te hebben op bet lokaal
waar de onderwijzer Eekman werkzaam is, en waarin
beter plaats was voor de kinderen uit de 5e klasse
dan in het laagste lokaal, waar zij toen gezeten
waren. Nu zgn die kinderen werkelijk in het lokaal
van den onderwijzer Eekman overgebracht, waaruit
blijkt, dat er toch wel eene betere oplossing was dan
de plaatsing in het laagste lokaal. Hij had vroeger
niet kunnen aannemen, dat het werk voor 30 kon
gemaakt worden, omdat hij niet had kunnen denken,
dat de heeren met zulk een primitieve inrichting
genoegen zouden nemen. Maar al is het dat f 30
toereikend is, dan moest men nog bedenken, dat de
afbraak van het huis in het voorjaar misschien wel
j 100 minder zou opbrengen dan nu, nu er gebrek
aan werk is. Daarom bleef bij pertinent tegen het
voorstel.
De heer Van Oeveren verklaarde eenigszins vreemd
aan de geschiedenis te zijn, omdat hg een paar ver
gaderingen van B. en W. en ook de laatste raads
zitting niet had bijgewoond. Daarom had hg van
daag persoonlijk de school bezocht en hij moest er
kennen, dat de toestand allerellendigst is. Maar hij
had zich afgevraagd of er geen andere weg was,
bijv. door de grootste kinderen naar een lokaal te
brengen waar zg wel kunnen zitten en dan een
andere klasse naar dat vrijkomende lokaal over te
plaatsen. Dit zou ook wel moeite baren, maar het
was slechts voor een maand of wat.
De Voorzitter was van meening, dat men in bet
belang van het onderwgs niet op deze kleine uitgave
moest zien, en kg was vast overtuigd dat het hoofd
der school niet iets vragen zal, wanneer 't niet nood
zakelijk is. Daar deze alle eischen kent, sluit spreker
zich gaarne aan bij de gevestigde opinie van het
hoofd der school.
De heer Sinlce duidde het hoofd der school zijn
voorstel ook niet euvel, en wilde ook niet beweren,
dat de maatregel niet wensckelijk was, maar strikt
noodzakelijk was bij niet. Hg achtte een opoffering
van 150 te groot voor een maatregel, die slechts
3 maanden werken zou.
De heer Cupérij was overtuigd dat het hoofd dei-
school de beste maatregelen genomen had, die te
treffen zijn, maar verscheidene vakken zijn niet te
onderwijzen als 2 onderwgzers in 't zelfde lokaal
werkzaam zgn. Daarom was hij voor het voorstel.
Wat de heer Sinke gezegd had over het verlies, aan
uitstel van de afbraak van bet huis verbonden, acht
hij wel wat te donker ingezien.
De heer Sinke erkende, dat het cijfer van f 100
niet te bewijzen is. Maar dat de kinderen van hst
5e leerjaar eerst in het laagste lokaal en later bg
den onderwijzer Eekman geplaatst zgn, dat begrijpt
hij niet recht.
De heer Cupérg meende, dat dit j uist be wijst, dat
het hoofd der school de beste oplossing zoekt.
De heer Van Oeveren was nog niet genoeg op de
hoogte en wilde een commissie benoemd zien, om
een nader onderzoek in te stellenhij wilde niet
licht over de zaak heenloopen. Zoodra hg overtuigd
was, dat er niets anders op te vinden was, zou hij
direct met het voorstel meegaan.
De heer Sauer vroeg hoe lang de tegenwoordige
toestand wel duren zou.
De Voorzitter kon dat niet beslist zeggen. In April
komen weer nieuwe kinderen, maar hij wist niet
of er meer komen dan heengaan zouden. Hij her
haalde, dat hg den man, die het best op de hoogte
is en die de gemeente niet op onnoodige kosten
jagen zal, volgen en steunen wil. Men mag het on
derwijs niet benadeelen.
De heer Sauer vond het toch vreemd, dat de beide
wethouders ongunstig adviseerden. Wanneer er geen
nieuwe gronden werden aangevoerd, dan ging hij
met hen mee.
De beer Van Oeveren herinnerde, dat hij geen
advies gegeven had. Hij wilde nader onderzoeken.
In het verdere verloop van het debat wees de
heer Cupérg nog op den plicht van den Raad om
de belangen van het onderwgs zoo boog mogelgk
te stellen, en de beer Sauer klaagde dat de grootste
schreeuwers gewoonlijk het minst tot de lasten bij
dragen. Er is zooveel te verbeteren, maar wie kunnen
't betalen V Hoofdzakelgk de meer gegoede ingezetenen.
De heer SinJce meende, dat de toestand in April zou
verbeteren, omdat dan het hoogste lokaal, waar juist
de moeiljjkheid zit, leegliep, doch de heer v. Ilarmelen
herinnerde, dat hetzelfde lokaal dan weer wordt aan
gevuld door opschuiving of verhooging.
Ten slotte werd het voorstel-Van Oeveren met 7
tegen 2 stemmen verworpen en het voorstel der
heeren schoolopzieners met 4 tegen 3 stemmen aan
genomen. Bg laatstbedoeld voorstel bleven 2 leden
buiten stemming.
De Voorzitter stelde nu voor een huisje aan de
gemeente behoorende tijdelijk te ^verhuren aan een
gezin van 10 personen dat op 't oogenblik dakloos is.
Na eenige bespreking, waarbij gewaarschuwd
werd te-zorgen, dat het huisje elk oogeublik weer
ter beschikking van de gemeente kwam, werd het
voorstel met 6 tegen 3 stemmen aangenomen.
Daarna stelden B. en W. voor aan de gemeente
veldwachters ieder ƒ5 gratificatie toe te staan we
gens buitengewone werkzaamheden tijdens de kermis.
Dit werd zonder debat met alg. st. aangenomen.
Van de onderwijzeres mej. Overbeeke was een
verzoek ingekomen om eervol ontslag tegen 1 Jan.
wegens hare benoeming te Dreischor.
De heer Sinke vond dien datum wel wat vroeg,
omdat dan zeker in de vacature nog niet zal zgn
voorzien. Dreischor houdt in zulk een geval de onder
wgzers ruim 3 maanden.
Toen de Voorzitter een schrgven van den arron
dissements-schoolopziener wilde voorlezen, stelde de
heer Van Oeveren voor de beraadslaging met ge-
oiotsn deuren voort te zetten.
Na heropening werd medegedeeld, dat het verzoek
om ontslag tot de volgende vergadering zou worden
aangehouden.
Daarna werd de vergadering gesloten.
J&npellc. Nog een korten tijd en de alhier on
gekende drukte in de suikerbieten is geëin
digd althans wat de verzending per spoor betreft.
De regen heeft in de laatste dagen soms nog aleens
vertraging veroorzaakt, maar toch zag men bg het
in de waggons laden door weer en wind heen een
aantal menschen, bijna onkenbaar door de modder
en slijk, heen en weder loopenten einde de
waggons binnen den daarvoor gestelden tgd te kun
nen leveren. Over het algemeen leveren de bieten
dit jaar een ruim beschotmen spreekt van 15
tot 20 duizend kilo's per gemet. Jammer dat na
bet eindigen van dezen oogst op de meeste plaatsen
voor velen de ongewensebte rust wederom intreedt.
Hier echter blijlt nog vrij wat werk aan de
wisscben. Dit product levert dit jaar ook een
meer dan middelmatig beschot en verschaft aan ve
len werk tot omstreeks nieuwjaar. De treurige toe
stand waarin de wisscben in de laatste jaren verkeerd
hebben, en waardoor sommige perceelen volstrekt
geen waarde hadden is verbeterd, waardoor men dan
ook meer tot de prijzen van vroeger jaren nadert
volgens deskundigen zijn de wisschen dit jaar om
qualiteit duur verkocht.
Men schrijft ons
In een dezer dagen in uw blad opgenomen résumé
van bet behandelde op de Nutsvergadering te Kolgna-
plaat komt o. m. voor dat door den heer C. N. v.
d. Hegde van Wissel*erke een »r a p p o r t" werd
uitgebracht over »werkverschaffin g".
Wijl in dezen tgd aan dat laatste woord de be-
teekenis wordt gehecht van verschaffing van werk
aan werkloozen, is het ge wenscht, daar die bedoe
ling niet aan bet in 't midden gebrachte voorstel
ten grondslag ligt, het bericht te rectiflceeren ten
einde bg de betrokkenen geene niet te vervullen
verwachtingen op te wekken.
Het voorstel van genoemden heer strekt toch al
leen om aan arbeiders land in huur te geven, dat
zij in hun vrgen en werkloozen tgd zouden kunnen
bewerken, waardoor zij zelveu in staat zouden zgn
hunnen financieëelen toestand te verbeteren.
Het hooren van het biervoren cursief gedrukt,
in het voorstel wellicht aangehaald, woord, heeft
zeker uw berichtgever verlokt tot de opvatting, of
schoon dan ten onrechte, alsof het voorstel strekte
tot werkverschaffing".
Itolijiisplnat. Zaterdag 11. bielden de ingelanden
van den Nieuw-Noord-Bevelandpolder
op bet gemeentebuis alhier eene vergadering voor
namelijk ter behandeling van het bestuurs-voorstel
om een inlaagdijk van pl.m. 15000 gulden te leggen,
behalve de kosten van onteigening, in aansluiting
met den in 1882 gelegden inlaagdijk in dien polder.
Met 9 tegen 7 stemmen werd besloten, dit werk
nu niet uit te voeren, maar deze zaak tot de volgende
vergadering aan te houden.
In het beursoverzicht van Het Vaderland
leest men
Men moge te New-York onder den eersten indruk
van Cleveland's schitterende zegepraal eenigszins
ontstemd zijn geweest de Beurs aldaar is conser
vatief, synoniem met republikeinscb doch in ons
werelddeel heeft men zich slechts te verheugen, dat
Harrison voor Cleveland moet plaats maken. Immers
deultra-p.rotectionistische politiek, die
onder de leuze: Amerika voor de Amerikanen'*
ginds werd gevoerd en tot de invoering der beruchte
Mc. Kinley-bill leidde, heeft den handel in ons
werelddeel zooveel schade toegebracht en benadeelt
dien nog steeds zoozeer (getuige o. a. de weder
hoogst bevredigende cgfers voor October van Enge-
lands uitvoerhandel), dat niets bier meer welkom
kan zgn, dan de overwinning der partg, die, zij
moge nu juist niet het vrijhandelsysteem huldigen,
toch zeer zeker aan de bescherming, in de mate als zg
thans wordt toegepast, een einde wenscht te maken
Ja te meer aanleiding zal er zijn voor de democraten
om aldus te handelen, omdat de Amerikaansche
natie, door de reusachtige meerderheid, die zij Cleve
land schonk, op ondubbelzinnige wijze heeft te kennen
gegeven, dat zij van Mc. Kinley en de zgnen genoeg
heeft. En daarin juist zit de grooto beteekenis dezer
verkiezing.
Wanneer Cleveland, die vóór 8 jaar, toen hg voor
't eerst President werd, te New-York met moeite
1000 stemmen meerderheid kon verwerven, doch die
meerderheid thans honderdmaal zoo groot iswan
neer Staten, die vroeger als bolwerken der Repu
blikeinen golden, thans te eenenmale zgn omgeslagen,
dan wil dat alles met zooveel woorden en ten dui
delijkste zeggen, dat de Amerikanen van het buiten
sporig protectionisme, waarin de republikeinen bun
heil zochten, niet meer zijn gediend. Dit moge vreemd
klinken, want men zou immers meenen j>Zalig zgn
de beschermdenDoch het is weder voor de zoo-
veelste maal gebleken, dat de leer der protectionisten
in de practijk faalt, en dat van de hooge invoer
rechten het leeuwendeel wordt betaald door de ver
bruikers. Nu beweert wel Mc. Kinley bij de verde
diging zijner tarief wetten, dat met de stgging der
prijzen de stgging der loonen ook gelijken tred zou
houden en daardoor de algemeene welvaart toenemen,
doch de juistheid zijner stellingen is nog niet ge
bleken, dan alléén voor zooverre dat wèl de prijzen
van de meeste verbruiksartikelen beduidend stegen,
doch dit niet met de loonen het geval was (zoodat
dan ook aan strike's op reusachtige schaal, sedert
de Mc. Kinley-bill werd ingevoerd, in vele streken
der Yereenigde Staten geen gebrek was). De strgd,
die dan ook thans werd beslecht, liep over een
ajlerbelangrgkste beginsel-quaestie en dat bet Ame
rikaansche volk daarin op zulk een ondubbelzinnige
wijze uitspraak heeft gedaan, is een vingerwgzing
voor de nieuwe Regeering in welke richting zij zal
hebben te sturen, wanneer zij met Maart a. s. de
teugels van het Bewind in handen neemt. Ook al
zal de ommekeer niet zoo dadelijk kunnen komen
bij de onzekerheid omtrent de meerderheid in den
Senaat, uitblgven kan hg niet.
Koopmansboeken, papieren van waarde enz.
die men in een brandkast weggesloten heeft, kunnen
na het plaats grijpen van een brand, wanneer zg
langen tijd aan den gloed zgn blootgesteld geweest,
door de geweldige hitte een verandering ondergaan,
en wanneer zij ook niet verbranden, zoo verkolen
zij toch ten deele. Onder die omstandigheden ver-
keeren zg dus in een toestand, die voor hun be
houd hoogst gevaarlijk is.
Bij een onlangs in een fabriek van wollen goederen
te Berlijn uitgebroken brand deed men te dien op
zichte een droeve ervaring op. De uit het rookende
puin te voorschgn gehaalde brandkast bleek sterk
verhit te zgn. Door krachtige bespuiting met water,
in korten tgd afgekoeld zoo geloofde men althans
werd de brandkast geopend, hetgeen slechts met
veel krachtsinspanning geluktenauwelgks was de
deur opengebroken, of er sloeg uit het binnenste
van de kast een vlam, die al de aanwezige boeken
en papieren verteerde.
De toedracht ervan is als volgt te verklaren.
De dubbele wanden dezer kasten zijn opgevuld met
stoffen, die slecht de warmte geleiden, ten einde het
toetreden van den gloed naar binnen te voorkomen.
Nu kan het bg een hevigen brand gebeuren dat
de brandkast, wanneer zij langen tgd aan het vuur
is blootgesteld geweest, in spgt van de slecht gelei
dende stof, toch inwendig sterk verhit wordt. Uit
het puin gehaald, zullen zich de buitenste gzeren
deelen spoediger afkoelen, terwgl het inwendige nog
langen tijd heet blijven moet, tengevolge der slechte
warmtegeleidende stof. De geborgen papieren zijn
in een min of meer verzengden toestand. Zijn zg
bg bet openen der kast nog heet, dan is de zuur
stof der lucht voldoende, om ze te doen ontvlammen.
Het is dus raadzaam brandkasten, die aan het
vuur zijn blootgesteld geweest, eerst na behoorlgke
afkoeling en na verloop van eenigen tgd te openen.
De verkiezing van een lidderTweede
Kamer in het hoofdkiesdistrict Zevenbergen,
noodig geworden door het nemen van ontslag door
den heer J. P. Th. Yan Nunen, zal plaats hebben
op Dinsdag 6 Dec. e. k., en de herstemming, is die
noodig, op Dinsdag 20 Dec. d. a. v.
De St.-Ct. meldt, dat kapt. B. R. F. V a n
Y1 ij m e n tot majoor bevorderd is.
Er zal dus in het district Y e g h e 1 een Kamer
verkiezing moeten plaats hebben.
Een wetsontwerp tot samenstelling van
de landmacht is bg de Tweede Kamer inge
zonden.
De rijksmiddelen brachten in October
jl. op 11,712,443,58 tegen 13,016,354,30 in Oct.
van 1891.
De opbrengst over de tien eerste maanden van 1892
bedroeg f 98,541,176,73, tegen f 95,983,323,771/3
over de tien eerste maanden van 1891.
Het nieuwe Kon. besluit ter uitvoering der
vogelenwet schrapt een aantal vogels van de
i lijst der beschermde diersoorten,
i Hoofdzaak is, dat in art. 2 onder de vogels, die
geacht worden voor landbouw of houtteelt nuttig
te zijn, maar waarvan het dooden tijdelijk en onder
