1892 N°. 131.
Zaterdag 5 November.
79ste jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
Agent van politie
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
angenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiön voor 8 uren op den dag der uitgave*
De prijs der gewone advertentiön is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Op voordracht van den Comuii'saris van politie ia, in de
plaats van A Vink Az., eervol ontslagtu, benoemd tot
2e klas-e (Hoofdagent titulair)JACOBUS GERARDUS
JANSSEN, thans volontair ten bureele van justitie alhier,
z ilks init ingang van 16 November aaostaande.
Goes, den 4 November 1892.
De Burgemeester van Goes,
J. G. d W. HAMER
Werkverschaffing.
Fais ce que doisadvienne que pour ra", met deze
woorden opende de heer J. M. Kakebeeke gister
avond de vergadering van belangstellenden in de
werkverschaffing" alhier. Hij doelde daarmede op
zijn praesidium, dit voorstellende als een van die
dingen, die gedaan moeten worden en dat hij daarom
op zich had genomen. Hij heette de talrijk opge-
komenen (er waren ruim 40 personen) welkom, zette
nog kort uiteen hoe de zaak der werkverschaffing
hier was ter sprake gekomen en verzocht daarna de
vergadering iemand te willen aanwijzen, die verder
de leiding op zich zou nemen.
Ds. Van Griethuysen verzocht daarna den heer
Kakebeeke, onder luid applaus der vergadering, de
leiding te willen voortzetten, waaraan deze voldeed.
Daarop gaf ds. Van Griethuysen als zijne meening te
kennen, dat de lezing van den heer Huurman rijke
vruchten heeft gedragen, al erkent hij, dat zij niet
aan de verwachting van het voorloopig bestuur heeft
beantwoord. Men had gehoopt meer te worden voor
gelicht over de beste manier om hier werk te ver
schaffen aan hen, die in den winter geen werk heb
ben, en terecht is opgemerkt, dat wat de heer Huur
man heeft geschetst, hier niet uitvoerbaar is. Toch
kunnen zjjne mededeelingen tot leiddraad strekken,
wanneer men maar voor oogen houdt wat het doel
is, nl.werkverschaffing. Wie hier maar éen winter
heeft doorgemaakt, weet, dat er werkloozen zijn, die
wel werken willen, maar geen werk hebben, maar
ook, dat er zijn, die niet willen werken. Voor die
allen moet werk komen, opdat niemand kunne zeggen
ik wil mjjn brood verdienen, maar ik kan niet.
Spreker schetste daarop den toestand in Middel
burg. Het huis van de werkverschaffing aldaar
bestaat uit een kantoortje voor den directeur, werk
plaatsen voor timmerman, blikslager, kleermaker enz.,
terwijl in den tuin hout kan gezaagd en gehakt
worden, welke arbeid ook voor aard werkers geschikt
is. Deze kunnen zich bovendien wat oefenen in het
timmeren, schilderen enz., opdat ze hun eigen huis
wat in orde zouden kunnen houden. Eindelijk is er
te Middelburg een magazijn, waar de gemaakte
voorwerpen worden verzameld en ten verkoop staan,
hetzij voor den werkman zelf tegen uiterst lagen
prijs, hetzjj voor de industrie ook tegen lagen prijs,
hetzij voor particulieren voor hoogeren prijs. Spr.
erkende, dat aan de zaak der werkverschaffing ook
schaduwzijden zijn, maar hij achtte de lichtzijden veel
grooter, vooral omdat we de goedwilligen kunnen
helpen en de kwaadwilligen beletten hunnen kinderen
te leeren bedelen en liegen. Wanneer we de over
tuiging hebben, dat werkverschaffing goed, noodig,
wenschelijk en mogelijk is, dan kunnen we spreken
over de wijze, waarop de zaak geleid zal worden,
of we zullen oprichten eene vereeniging tot werk
verschaffing, of eene afdeeling stichten van den Christ.
Volksbond, opdat we ook met andere afdeelingen
kunnen in verbinding treden. De afdeeling zou zich
dan, voorloopig althans, uitsluitend met werkver
schaffing kunnen onledig houden onder leiding van
een zes- of zevental patroons, die als bestuur zullen
fungeeren. Wanneer we nog dezen winter beginnen,
kunnen we de beste wijze van handelen leeren ken
nen en tegen den volgenden winter geheel gereed zijn.
De heer A. Dekker wees op een paar schaduw
zijden der zaakle de toeloop van armen, die van
elders komen2e de concurrentie met de industrie.
Vooral het eerste weegt zwaar bij spr. Bij de vroe
gere werkverschaffing was het een soort burgerrecht
daartoe te mogen behooren, doch spr. acht het thans
zeer moeielijk de zaak zoo te regelen, dat zij in
Goes uitvoerbaar is.
De heer Van Griethuysen erkende, dat hulp aan
armen een gevaarlijk lokmiddel is, maar het is een
groot verschil of men voedsel geeftdan wel of het
verdiend moet worden. Men zou b.v. kunnen be
palen, dat een arme, die geholpen wordt, minstens
3 jaar in Goes woonachtig moet zijn. En wat de
concurrentie betreft, wanneer de patroons zelf de
zaak ter hand nemen, dan kunnen die het best
tegen concurrentie waken.
De heer Kakebeeke gaf alsnu gelegenheid om denk
beelden te ontwikkelen omtrent de beste middelen
tot werkverschaffing.
De heer Lambrechtsen achtte het eene illusie aan
de werkloozen te Goes werk te verschaffen. Het
i In de commissie van patroons werden door de op
richters gekozen de heeren J. W. Van de Weert W.Jz,
groote meerendeel van hen zijn veldarbeiders en hij C. Laban, H. J. Van Noppen, J. De Kruijter, J. De
wil hun grond geven om dien ten eigen bate te be- j Jonge Az. en J. Adriaanse, die zich allen de keuze
werken. Zij hebben dan des winters aardappelen in
voorraad en al hebben ze dan misschien geen werk,
ze hebben toch eten.
De heer E. v. d. Bosch zou er de voorkeur aan
geven te trachten de grondeigenaren of pachters te
bewegen hun land te laten spitten in plaats van
ploegen.
Ds. Van Griethuysen herinnerde eraan, dat er toch
nog andere werkloozen zijn dan de grondwerkers,
en vroeg tevens hoe het kwam, dat er uit de land
gemeenten, waar toch de meeste grondarbeid is, nog
zooveel menschen naar Goes komen
Mr. J. G. De Witt Hamer wees er op, dat de
kwaal der werkloosheid overal bestaatde toestand
van werkgebrek is niet specifiek Goesch en onze
toestanden zijn dus niet zoo exceptioneel. In den
beginne zullen er met de werkverschaffing ongetwijfeld
fouten worden begaan, maar daarom behoeft men
toch niet Gods water over Gods akker te laten
loopen. Maar spreker moet er allereerst op wijzen,
dat het eene dwaling is te meenen dat er zooveel
meer van het platteland naar Goes komen dan dat
er van hetzelfde gehalte weder van hier vertrekken.
Het tegendeel is waar. Er zijn wel plattelandsge
meentebesturen, die op slinksche wijze menschen
hierheen zenden, maar velen vertrekken ook weder,
voorzien van een reispenning, b. v. naar de Y-polders.
Spr. vreesde echter, dat we op deze wijze voort
gaande in eindelooze debatten zullen vervallen en hij
stelde daarom voor, dat de vergadering er zich toe
bepalen zou, de heeren, die de zaak der werkverschaf
fing hebben aangevat, uit te noodigen zich met anderen,
die bereid zijn hen te helpen, te verstaan, om dan na
éen winter een bepaald plan te berde te brengen.
Wanneer de vergadering verklaren wilde in de voor-
loopige commissie genoeg vertrouwen te stellen om
haar te laten beginnen, en haar het recht te geven
meerdere leden te assumeeren, dan zou dit spr.
verheugen en dan konden we de bespreking van
détails verder achterwege laten.
De vergadering gaf door applaus hare instem
ming te kennen met dit denkbeeld, wat echter niet
verhinderde, dat nog langen tijd over allerlei détails
gesproken werd. We meenen echter te kunnen vol
staan met de mededeeling, dat, behalve de denk
beelden van de heeren Lambrechtsen en v. d. Bosch,
ook nog ter sprake kwamen de bewerking van bam
boes voor stoelenzittingeD, het vervaardigen van
biezenmatten, de bewerking van wisschen en het
touwpluizen.
Eindelijk stelde de Voorzitter voor, dat de ver
gadering zou uitspreken, dat de oprichting eener
vereeniging tot werkverschaffing alhier wenschelijk
is. (Algemeen applaus.) Hij wenschte nu eene korte
pauze te houden om daarna over te gaan tot de
verkiezing van een bestuur.
Ds. Van Griethuysen wilde eerst nog uitgemaakt
zien of enkel eene vereeniging tot werkverschaffing
zal worden gesticht, dan wel eene afdeeling van den
Christ. Volks jond, die zich voorloopig dan uitsluitend
met werkverschaffing zal bezig houden. Het laatste
heeft het voordeel, dat men gemakkelijker in con
tact kan treden met zusterverenigingen in andere
plaatsen.
Hierover ontspon zich weder eene breede discussie,
doch nadat uitdrukkelijk was geconstateerd, dat het
woord Chriateljjk alleen was op te vatten in de be-
teekenis van liefdebetoon, onverschillig aan wien,
mits hij werkloos is, en onafhankelijk van diens gods
dienstige gezindte, en ook, dat iedere afdeeling vol
komen vrij bleef in hare handelingen, werd met groote
meerderheid besloten tot de oprichting van een af
deeling van den Christelijken Volksbond.
De voorzitter stelde nu stemming voor: le voor
een bestuur der nieuwe afdeeling2e voor de com
missie van patroons, die de onderafdeeling werk
verschaffing" zou leiden.
Mr. J. G. De Witt Hamer voorzag eindelooze
stemmingen, die de vergadering wellicht tot het
middernachtelijk uur zouden bijeenhouden. Hij was
lieten welgevallen, met uitzondering van den laatste,
die niet meer ter vergadering aanwezig was.
Daarna sloot de heer Kakebeeke de
onder dankzegging voor de opkomst, doch niet dan
na verklaard te hebben, dat het hem leed gedaan
had, dat in de Goesche Ct. eene toespeling is gemaakt
op eene onkieschheid van de voorloopige commissie,
waar deze staande de vorige bijeenkomst een beroep
deed op cle beurzen der toen aanwezigen.
Een smakelijk gerecht voor administratief-rechterlijke
fijnproevers.
>Bij de herstemming voor een lid van den Raad
van Dubbeldam tusschen de heeren A. Bijl Az. en
A. S. Schouten werden 192 stemmen uitgebracht,
waarvan 2 van onwaarde. Van de overige 190 stem
men bekwam elk der beide candidaten juist de helft,
d. i. 95 stemmen, zoodat nu gekozen zou zijn de
oudste in jaren, d. i. de heer Schouten.
Onder de stembriefjes, waarop de naam Schouten
stond, was echter éen biljet, waarop, onder den naam
Schouten, nog stond Dubbeldam". Daar in die ge
meente kiezers zijn, die den naam Dubbeldam dragen,
kan dit woord beschouwd worden als eene onder-
teekening, waardoor dit biljet van onwaarde zou zijn
en derhalve de andere candidaat de gekozene zou
wezen. Met belangstelling ziet men de beslissing in
deze zeker zeer ongewone quaestie te gemoet."
Aldus meldt men aan de N. R. Ct. Aannemende,
dat een kiezer, die den naam Dubbeldam voert, aan
de verkiezing heeft deelgenomen, zal dus moeten
worden uitgemaakt of op het bewuste stembiljet de
naam »Dubbeldam" eene onderteekening is, dan wel
of bedoeld werd dhr. Schouten te Dubbeldam. In
het eerste geval was het biljet van onwaarde, in
het laatste niet.
Inderdaad, hier wordt Salomo's wijsheid vereïscht
in den rechter, die te beslissen zal hebben.
GOES, 4 November 1892.
- In de Woensdag gehouden openbare vergade
ring van den Raad van State, afdeeling voor de
geschillen van bestuur, werden behandeld De be
roepen ingesteld door den Commissaris der Koningin
in Zeeland en door J. A. Bar bé te Vlissingen
tegen de uitspraak vau Ged. Staten van Zeeland
dd. 2/9 September 1892, waarbij J. A. Barbé voor
d« lichting van 1887 in de gemeente Vlissingen,
zonder loting, tot den dienst bij de nationale militie
is aangewezen. Blijkens het omtrent deze zaak door
den Staatsraad jhr. Van Humalda van Eysinga uit
gebracht rapport, is genoemde J. A. Barbé de zoon
van een vroeger te Vlissingen gestationneerden Bel-
loods en heeft zoowel de vader als de zoon
dat de laatstbedoelde niet verplicht was
zich in Nederland voor de nationale militie ter in
schrijving aan te melden, op grond van te zijn
Belgisch onderdaan. De vader van J. A. Barbé is
sedert te Vlissingen overleden, waarna zijne moeder
aldaar is blijven wonen. Ged. Staten oordeelden,
dat Barbé zich ten onrechte niet voor de nationale
militie heeft doen inschrijven en wezen hem voor
zeven jaren tot den dienst aan. De Commissaris der
Koningin voorzag zich hiertegen in hooger beroep,
omdat hij het wenschelijk achtte dat deze quaestie,
die zich meermalen voordeed, in het hoogste ressort
werd uitgemaakt. De belanghebbende Barbé bestreed
in zijn beroepschrift het besluit van Gedeputeerde
Staten als ongegrond.
Driewegen. Alhier zal eene verkiezing
voor een lid van den Gemeenteraad
plaats hebben, welke is bepaald op Woensdag 16
November a. s.
lleinkenszand. De begrooting dezer
gemeente voor 1893 is in ontvangst en uitgaaf
vastgesteld op 11635,44, met een post voor on
voorziene uitgaven ad 392,57 1/2de kosten voor
- - r - het lager onderwijs zijn geraamd op 3425, voor
overtuigd de tolk te zijn der aanwezigen, indien hij schuldaflossing en rente 1335, terwijl voor den
de drie oprichters uitnoodigde als afdeelingshestuur huofdelijken omslag evenals vorige jaren is uitgetrok-
hunne taak te willen voortzetten, zich meerdere leden
te) assumeeren en patroons uit te noodigen als be
stuurders van werk verschaffing". (Algemeen applaus).
De heeren Kakebeeke, Van Griethuysen en Donner
verklaarden zich bereid de hun opgedragen taak te
aanvaarden en noodigden de heeren Lambrechtsen
en J. Fransen v. d. Putte uit hen bij te staan. De
eerste verklaarde zich bereid, de tweede had be
zwaren, 0. a. met het oog op zijne vele werkzaam
heden doch de voorzitter, hem herinnerende aan
het Engelsche spreekwoordwhere there is a will,
there is a way", wist hem te overreden mede deel
van de commissie uit to maken.
teur van het geneeskundig staatstoezicht, om te
beraadslagen wat in de gegeven omstandigheden
gedaan moet worden.
Woensdagnacht heeft zich aldaar een derde cholera-
il voorgedaan bij den steenhouwer Abée, in de
Gampelstraat. De lijder is in den vroegen ochtend
naar het ziekenhuis overgebracht. Het Woensdag
aangetaste 7-jarig dochtertje van den verver is nog den
zelfden dag overleden, terwijl zijn einde ook ieder
oogenblik verwacht wordt.
Te Rozendaal (N.B.) komt een geval van
pokken voor.
De Haagsche correspondent van de Amst. be
richt thans, dat het plan om op de reeds gemelde
wijze Minister Seyffardt van de baan te
schuiven, is opgegeven. Na de publiceering van het
plannetje zegt hij durft men de zaak niet
doorzetten.
Na bijna 24 jaar aan het hoofd der redactie
van de N. R. Ct. te hebben gestaan, heeft dr. Lam
ping om gezondheidsredenen aan commissarissen
en directie verzocht van dien post ontheven te wor
den. Op zijne voordracht is gisteren tot hoofdredacteur
benoemd dr. J. Z a a ij e r A z.thans lid van de
Tweede Kamer. Den lsten Januari zal de heer
Zaaijer zijne taak aanvaarden, terwijl de heer Lam
ping bereid is bevonden den nieuwen hoofdredacteur
voorloopig als adviseur ter zijde te staan.
Den 1 Mei a. s. zal de 1 ij n van de H. IJ. S. M.
naar den Hoek van Holland geopend worden.
Aan den vertegenwoordiger onzer Koningin
bij de plechtige inwijding der Lutherkerk te Witten
berg, baron Van Hardenbroek van Bergambacht en
Heeraartsberg, is door Keizer Wilhelm de Kroon
orde eerste klasse verleend.
De heer J. Van 't Lindenhout schrijft
in de Kroniek der Weesinrichting
Van verschillende zijden is mij de vraag gedaan,
hoe het is met de arbeiderskoloniën voor landloo-
pers en bedelaars. Wij zitten ook ten opzichte van
deze zaak niet stil. De commissie heeft reeds alle
mogelijke informatiën zoeken in te winnen.
Statuten worden in orde gemaakt en wij hopen
spoedig aanvraag te doen om rechtspersoonlijkheid
te verkrijgen.
Wij hebben nu noodig in de eerste plaats eene
groote uitgestrektheid heidegrond, die geschikt is
om te worden beplant met bosschen, of in bouw
land kan herschapen worden. Waar is nu een goede
vriend of vriendin, die de commissie eens wil ver
rassen door een paar honderd hectaren heidegrond,
niet te ver van een spoorwegstation gelegen, voor
zeer weinig geld, kon het zijn voor niets, aan te
bieden of ons in staat stelt, door eene koninklijke
gave zulk een terrein aan te koopen
Wij hebben reeds verscheidene aanbiedingen en
aanwijzingen bekomen van geschikte terreinen, doch
niemand heeft nog zooveel liefde gevoeld voor de
arme weezen, dat men de gronden voor niets aanbood.
ken f 3000.
Woensdag heeft zich te Breda het eer
ste cholerageval voorgedaan bij een verver,
wonende in de Rozemarijnstraat. Later op den dag
is ook een zijner kinderen door de ziekte aangetast.
De patient is met zijn geheele gezin naar het zie
kenhuis gebracht. Te Prinsenhage en te Beek, on
der Breda, zijn Dinsdag^3 choleragevallen voorge
komen, het eerste bij een metselaar, de twee andere
bij werklieden aan de suikerfabriek te Breda. Twee
hunner zijn reeds overleden. De gezondheids-com
missie vergaderde Woensdagavond met den iuspec-
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeld: H. J. W., lij., teKrab-
bendijke, wegens mishandeling, tot 14 dagen gevan
genisstraf; J. K., 15 j., te Rilland-Bath, wegens
mishandeling, tot 7 dagen gevangenisstrafA. L.,
39 j., te Krabbendijke, wegens lo diefstal, 2o dief
stal gepleegd met behulp van een valschen sleutel,
tot 1 maand gevangenisstrafM. d. V., 44 j.,
te Kloetinge, wegens mishandeling, tot 8 of 6
dagen; P. N., 11 j. en J. M., 10 j., beiden te
Ierseke, wegens strooperij, ieder tot 7 dagen gevan
genisstraf; A. S., 16 j. en G. C. B., 16 j., heiden
te Wemeldinge, wegens strooperij, ieder tot 14 dagen
gevangenisstrafF. J. v. d. W., 49 j., te Hans-
weerd, wegens diefstal, tot 7 dagen gevangenisstraf-
A. R., 23 j., te Goes, wegens wederspannigheid, tot
3 maanden gevangenisstraf; P. R., 18 j., te Goes,
wegens wederspannigheid, tot 7 dagen gevangenis
straf; L. K., 15 j. en A. K., 11 j., beiden te
Hansweerd, wegens diefstal, de lo tot 7 dagen, de
2o tot 3 dagen gevangenisstraf.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Doopsgezinde kerk. Zondag 6 November des voor
middags 10 Va uurds. B. Cuperus van Zutfen. (Her
denking van den geboortedag van Menno Simons).
Door den raad der gemeente Helder is tot lid
der commissie van toezicht op het zeevaartkundig
onderwijs aldaar benoemd dr. P. C. F. Frowein.
De heer A. Stokvis, onderwijzer te Amsterdam,
is met 1578 stemmen benoemd tot hoofdbestuurder
vau het Nedeilaudsch Onderwijzersgenootschap.
