gekookt aan huisdieren, doch èen kat en een hond
werden er ziek van en stierven. Toen het vorige
jaar de besproeiing werd toegepast, gaf het geen
nadeel aan de knollen, doch nu welmen vermoedt
dat de oorzaak hierin ligt, dat er het vorige jaar
veel, en dezen zomer weinig regen kwam, waardoor
in het vorige jaar de gittstoöen werden vernietigd,
die nu geheel door het gewas zijn opgenomen. Vele
landbouwers hebben dit jaar dit middel toegepast
en ook in den Wilhelminapolder zijn vele velden
bedorven.
Men meldt ons
Door den heer L. W. Woutersen te Kapelle zijn
dezen zomer voor de tweede maal op een en den-
zelfden grond proeven genomen met het telen van
aardappelen. In 't voorjaar plantte hij Victors en
rooide deze tegen het einde van Juni. Zij leverden
een ruim beschot. Na het rooien werd de grond
omgewerkt en op 2 Juli met Malta's bepoot. Juist
2 maanden later, op 2 September, werden de Malta's
gerooid. Beschot en kwaliteit waren naar wensch.
Laatstgenoemde soort had de heer Woutersen zorg
vuldig bewaard om te ontkiemen.
Brieven uit den Haag.
n.
Vermoedelijk zal het voor onze jonge Koningin
zijn weggelegd, dat tijdens Hare regeering in ons
vaderland een groot, een uitstekend werk zal worden
aangevangen geve de Hemel, ook voltooid
waarop door onze kinderen, en met reden, met trots
en zelfvoldoening zal kunnen worden teruggezien.
Het wil mij voorkomen, dat er een nog volkomen
ongemotiveerde terughouding beslaat, waar wij geest
drift zonder grenzen zouden moeten uiten, en wanneer
dat waar is wanneer werkelijk het plan tot af
sluiting en gedeeltelijke droogmaking van de Zuider
zee een zóó groote belangstelling verdient, dan is
het de plicht, de taak van hen, die daartoe in de
gelegenheid komen om wat warmte, wat enthousi
asme, te kweeken. Want het mag immers niet van
ons gezegd worden, dat wij lauw bleven voor den
grootschen, den onvolprezen arbeid van een aantal
mannen, die deels uit waarachtige belangstelling in het
welzijn van land en volk hunne uitnemendste krachten
inspanden. Zie, wanneer ik in de Staats-Courant lees,
dat eene commissie benoemd is om die plannen te
beoordeelen wanneer ik de kaart van het nieuwe
land voor mij zie liggen, dan bevangt mij een
gevoel van ontzag voor zooveel energie en goeden
moed, en dan moet het hooge woord er bij mij uit: daar
en nergens anders ligt onze toekomst en die van
het op ons volgende geslacht. Daar moet althans
in de eerste veertig jaren de oplossing gezocht
worden van onze sociale vraagpuntendaar ligt de
arbeid welnu, grijpt hem aan, maakt er u meester
van; steunt zoo ge kunt die mannen van aanleg
en volharding, want in de toekomst zal men die
vaderlandsliefde prijzen en loven, die de jonge vrouw-
in staat stelden een parel van onschatbare waarde
in hare kroon te hechten.
Wat al arbeidskrachten zullen daar tot haar recht
komen. Wat al denkbeelden en illusiën zullen ginds
tot verwezenlijking kunnen worden gebracht. Stalen
ijver en de bij ons herlevende vlijt der voorvaderen
zullen een werk stichten, waaromtrent Euiopa zich
zal mogen verbazen. Daar zullen wetenschap en
techniek hand aan hand gaan, om aan de natuur
haren buit te ontwringen, dien zij in wilden over
moed tot zich nam en honderden bij hondei'den van
jaren onverpoosd verdedigen bleet
Maar dan ook moeten plan en uitvoering, beheer
en werkkracht echt nationaal blijven. Geen beroep
op onze naburen, aan welke zijde ookKapitaal en
werkkracht, wij bezitten ze in overvloeden hebben
wij niet onze ingenieurs, die tot ver over de zee be
roemd zijn en erkend Hebben wij niet een schat
van ondervinding en een welverdiende reputatie te
benutten en op te houden
Komaan, de handen in elkaar en wat geestdrift
voor de zaak
Laat men niet kunnen zeggen dat Holland lauw bleef
en willoosmaar Fries en Zeeuw en wie met hen
ons dierbaar land bewonen, zij zullen de mannen
van het initiatief steunen, met woorden en daden,
met geld en met krachten.
Laat men niet kunnen zeggen dat Holland zijn
ouden moed verloor en dat alleen Koloniën het recht
hadden zijn geld en zijn krachten te rooven door een
strijd, die God betere 't geen einde kent en
geen overwinning
Laat men werken en arbeiden met de oude
energie En wie te oud of te zwak is, moedige ster
keren van hoofd en handen aan en wanneer eens
Amsterdam geen Zuiderzee meer bereiken kan en
Marken noch Urk noch Schokland noch Wierin-
gen eilanden meer zullen zijn, dan heeft onze eeuw
daarvan de eer, want van ons uit ging de kreet
>Weg met Holland op zijn smalst
't Is geen kleinigheid, lezer, waarlijk, waarover
die Commissie zal hebben te onderzoeken en te
beslissen.
Een afsluitdijk van dei tig duizend meter lengte
tusschen Ewijksluis over Wieringen naar Piaam, die
acht jaar vorderen zal tot uitvoering, is geen peul
schil, ook voor den' meest ondernemenden ingenieur
niet minder dan vierentwintig sluizen, te zamen
driehonderd meters wijd en een spoorbaan, die West-
Friesland weer met Friesland zal vereenigen denk
u de bezwaren en moeielijkheden niet gering; her
inner u, dat het spoken kan op die groote water
vlakte breng u stormen te binnen en ijsgang, die
brullen zullen en beukendie telkens en telkens
weer de kunstwerken zullen in gevaar brengendie
trachten zullen den vijand terug te slaan trots be
rekeningen en plannen die meermalen met inspan-
Plan van afsluiting en droogmaking der Zuider
zeeopgemaakt door de Zuiderzeevereeniging, in
groote trekken weergegeven door A. A. Bjekman,
ou.i-G j.iieofficier.
ning van alle krachten den uitvoerders het vuur na
aan de scheenen zullen leggen. Maar en dit staalt
den moed, dit verbant de vertwijfeling maar het
zal een strijd zijn met een zekere overwinning en
wanueer na bijna 31j2 tiental jaren 216 duizend
bunders eens zullen zijn gewonnen, meeiendeels uit
goed land bestaande, in vier enorme droogmakerijen
verdeeld, elk weer met drie tot vijf polders, dan
zullen een aantal van de ontwerpers de vruchten
van hunne volharding niet meer kunnen zien. Dan
zullen zij niet meer daar zijn om hen de hand te
drukken en te danken voor wat de volkswelvaart
vergrootte, in zoo hooge mate. En daaromlaten
wij hen steunen, laten wij hen thans overtuigen van
onze groote belangstelling.
Immers, wij ontnemen niemand ter wereld een
streep gronds van zijn eigendom. Het is een vrede
lievend werk, waartoe de natie zich aangordt, die thans
aan oppervlakte om te leven en te werken te kort
komt. Waardeloos ligt het land daar, meters onder
de wateroppervlakte, bevolkt met ansjovisbearbeid
door een handvol visschers, braak en beschikbaar
voor den arbeid der toekomst.
's Winters ijs waar land moest zijnde wateren
omkneld en geboeid door den kouden, verstij venden
vijand, die soms nog uit loutere woede den schipper
en den visscher naar het leven staat, die zijn sober
bestaan tracht te veroveren.
Maar wat noodWie weet, Zuiderzee, hoe weinig
stormen nog uw wateren zullen doen opwaaien tegen
de Friesche kustwant de 190 millioen gulden zullen
worden gevonden zoo goed als de werkkracht dieu
zal bedwingen; uw zout en brak water zal verdwij
nen en voor zoet water moeten plaats makenuwe
hooge standen zullen besnoeid en elk zorgwekkend
waterbezwaar zal verijdeld worden wij zullen onzen
weg van Enkhuizen naar Stavoren bekorten, want
dat spaart tijd en ook bij ons is tijdgeld. Dijken
zullen aangelegd en polders bemalen worden ka ïalen
gegi aven en wegen gemaakt worden sluizen gebouwd
en gehuchten en dorpen gelegd, waar slechts water
was en ijs.
En dat alles naar de denkbeelden van hen, die
ons voorgingen dat is de waie beschaving, dat is
de gewenschte vooruitgang. Hier geen verdeeldheid
van plannen of geen hinken op twee gedachten meer.
Welaan, wakkere Waterstaats-Minister, bij voor
baat al onze huldeWij waardeeren uwen moed.
Breng uwe plannen ten einde. Men kelpe u met
kracht en met inspanning.
Moge voor uwe plannen ovefal de gewenschte
geestdrift ontwaken
Oli Pinxit.
Gemengde Berichten.
Blijkens heden hier ontvangen telegram van
den burgemeester van Yeere is de persoon van A.
D., slager te Goes, aan boord van het stoomschip
de Valkvarende tusschen Middelburg en Rotterdam,
aan cholerine overleden. Het lijk zou te Veere
worden ter aarde besteld. Nadere bijzonderheden,
welke omtrent dit geval verhaald worden, achten
wij vooralsnog te weinig betrouwbaar om mede te
deelen.
Hans weer d. Alhier kwam Zaterdagavond binnen
het schip genaamd Johanna Susannaschipper S.
De Boer. Aan boord bevond zich zijne achttienjarige
dochter, die in ziekelijken toestand was en zich ter
stond van het schip moest begevenzij werd in
het oude telegraafkantoor, dat thans voor cholera-
lijders bestemd is, gebracht. Zij wordt door twee
vrouwen en den dokter Kol ff van Oosterwijk met
de meeste zorg opgepast.
Borsele. Zaterdag herdacht de heer A. Van
Van Overbeeke alhier zijn negentigste geboortefeest
onder vele blijken van belangstelling betoond door
de ingezetenen der gemeente en door zijne vrienden
van elders, en onder herinnering aan de vele dienst
jaren welke de jubilaris nuttig besteed heeft aan
het waarnemen der betrekkingen van lid van den
gemeenteraad en lid van den Dijkraad voor de
waterkeering tot 1891 toen hij deze, door gebrek
aan goed gehoor en wegens hoogen leeftijd, aan
jeugdiger krachten overliet.
Als zetter voor de directe belastingen is hij nog
steeds in functie.
Wissenkerke. Gisternamiddag te 3.45 trok
een luchtballon over de dorpskom alhier in de
richting Zieriksee; oogenschijnlijk had hij laatstge-
melde plaats te 4 uren onder zich.
lerseke* Zaterdagmorgen vroeg liep een meisje,
dat zich aan boord van een vaartuig wilde begeven,
om naar de oesterbank te varen, door de duisternis
misleid in de haven, Gelukkig werd zij door een
paar schippers, waar van één licht bij zich had,
Men meldt ons uit Nisse, dat door Daniël
Kloosterman, aldaar, een struik aardappelen is ge
rooid, met de kolossale opbrengst van 194 stuks.
Te Borsele is door den schoenmaker P. de
Kok een aardappel gerooid, die een zuiver gewicht
bad van 9 hectogram.
middelburg*. Van heinde en ver waren Zondag
honderden personen naar hier gekomen om getuigen
te zijn van het hier nog zelden vertoonde schouw
spel van een luchtballon te zien oplaten. Het Schut
tershof zelf was vrij goed bezocht en de aangename
stemming, die daar heerschte, werd prettig verhoogd
door een concert gegeven door de harmonie »Eupho-
nia" uit Goes. Buiten het Schuttershof deed alles
wat maar eenigszins kon dienst om menschen te
bergenzoo was de toren stampvol, de hooge
brug idem, de Oosterkerk was mede zeer goed bezet,
op verschillende daken zag men personen zitten, de
Groote Markt was zoo vol dat het loopen daar
moeilijk ging, en zelfs zag men in de Langeviele in
een telephoonpaal een 5 tal jongens zitten, die na
tuurlijk mede een goed gezicht hadden. Het ge
duld van al die honderden werd op zware proef ge
steld, immers de ballon, die reeds te 4 uren zou
moeten opgiau, sLeeg eerst te 5 uren langzaam op
in den omtrek van de Heerengracht daalde hij weer,
zoodat hij geen 10 M. van den grond was, ging
toen weer naar boven om op den Noordweg, 5
minuten buiten de stad in eene weide neer te komen.
Uit Hansweerd wordt aan de N. R. Ct. gemeld
Gedurende eenige dagen blijven de schepen van
besmette plaatsen uit België hier onder behandeling
en streng afgezonderd, terwijl de eerst aangekomene
na reiniging, hunne reis naar Holland mogen voort
zetten. Rijkspolitie houdt dag en nacht de wacht;
alleen de dokter heeft gemeenschap met de schepen.
Vrijdag kwamen er weer 8 schepen bij van Boom,
Niel en omstreken.
De burgemeester van Vlissingen zal heden van
de bevoegdheid, hem toegekend bij art. 4 der wet
van 4 Dec. 1872 (St.bl. no. 134 en op advies van
den geneeskundige, gebruik maken teneinde eene
woning, gelegen in den Koudenhoek aldaar, voor
rekening van de gemeente te reinigen en te ont
smetten.
De bewoners zullen ook tijdelijk in het Gasthuis
opgenomen worden, alwaar ook zij zullen gereinigd
worden. Een en ander is noodzakelijk geworden,
omdat de bewoners onwillig zijn gebleven zich zelf
en ook hun woning te reinigen en daardoor be
smetting zou kunnen ontstaan. Het is te voorzien,
dat, zoo noodig, ditzelfde met meerdere woningen
zal geschieden.
Vóór circa 5 weken wist zekere J. J., ver
pleegde in het krankzinnigengesticht »Voorburg" bij
's-Bosch, aan de waakzaamheid der verplegers te
ontsnappen.
Men hoorde sedert niets meer van den ongelukkige,
totdat Donderdagnacht de maréchaussée der brigade
Bokstel hem aantrof en in bewaring nam.
Al dien tijd heeft de man in de boschrijke om
geving van Bokstel rondgezworven, zich voedende
met knollen en boonen, die hij van de velden weg
nam. De nachten bracht hij door óf op het vrije
veld óf onder een of ander afdak of schuur. De
rijkspolitie heeft hem naar het gesticht teruggebracht.
In den zuidoosthoek van Friesland heeft eene
groote opruiming plaats gehad onder de gamma
rups, die groote schade aanrichtte onder de veld- en
tuinvruchten. Woensdagnacht vroor het nl. vrij
sterk en de vorst doodde het meerendeel der vraat
zuchtige diertjes, tot groote bljjdsehap der gaardeniers.
Een jongetje van 5 en een meisje van 3 jaar
waren verleden week te Ginneken, bij Breda, in een
pakhuis aan het spelen. Het jongetje, dat wel eens
gezien had, hoe men aan een katrol een zak omhoog
heeseh, kreeg het in den zin dit ook met zijn zusje
te doen. Hij bond haar een doek voor den mond
en om den hals en weldra hing het kind tusschen
hemel en aarde. Gelukkig kwam de knecht in het
pakhuis, juist nog tijdig genoeg, om het reeds be-
wustelooze kind naar beneden te halen en met
behulp van den vader het leven te redden.
Als een bewijs, dat er dit jaar overvloed van
aardappelen is, kan dienen, dat een landbouwer te
Os verleden week van twee struiken 114 stuks rooide.
Een zilveren bruidspaar schonk 500 aan het
Leger des Heils te Amsterdam.
De amandel wordt tegenwoordig ook al ver-
valscht. Zij wordt vervaardigd uit druivensuiker l
De kleur en vorm zijn op volmaakte wijze nage
bootst de geur wordt er door nitrobenzine aan ge
geven. De smaak is bovendien zeer aangenaam. De
nieuwigheid, zoo besluit een bericht uit België, komt
uit Holland
Op de Maas voor Rotterdam is een uitstekend
geslaagde proefneming gehouden met de benzine
motorboot »Falke". Het bootje verwekte nogal op
zien door zijn snelle vaart en doordien geen rook te
zien was. Het is circa 11 meter lang, 1.80 meter
breed en heeft een diepgang van ongeveer 50 centi
meter, terwijl de machine 8 paardekrachten heeft.
De grootste snelheid is 8.5 mijl. De boot is fraai
gebouwd te Aumund in Duitschland en luistert vol
komen naar het stuur. Het benzine-verbruik be
draagt circa */2 kilo per uur en per paardekracht
en de boot kan een voorraad aan boord nemen voor
3 dagen.
Met hetzelfde bootje is reeds een tocht gedaan van
Bremen over zee naar Groningen en via Assen, Kam
pen en Zuiderzee naar Amsterdam. De eenige hulp
van den kapitein was een jongen van 17 jaar.
Naar wij vernemen, doet zich het ergerlijk
geval voor dat dagelijks waggonladingen koopmans
goederen uit Hamburg te Amsterdam aankomen,
die niet vooraf gedesinfecteerd zijn. (D. v. N.j
In het Goereesche gat vertoeven een 20-tal
visschers, die ontdekt hebben, dat daar uitstekend
mosselzaad te vinden is. De vangst laat tot op heden
weinig te wenschen over. Het zaad wordt in de
Zeeuwsche stroomen uitgestrooid.
De gezondheidscommissie te Breda is druk
bezig met het laten reinigen van vele woningen in
de achterbuurten. En dat dit geen overdadig werk
was, bleek uit de karren met vuil, die hier en daar
werden opgehaald. Men vond woningen, welke in
tal van jaren niet waren schoongemaaktin een
huis trof men zelfs onder de bedstede een nest ko
nijnen aan
Te Groningen waar ook op last van de cholera-
commissie dagelijks onderscheidene woningen worden
gereinigd, de6d men op de Nieuwstad de treurige
ontdekking, dat eene huishouding boven eene mest-
verzameling woont. De hoeveelheid mest en vuil had
aldaar zulk een omvang, dat er eenige wagens noodig
waren om alles te vervoeren.
Uit een ander gezin werd al het beddegoed naar
de bergplaats van faecaliën vervoerd, om daar ver
brand te worden, terwijl alle huisgenooten in het
academisch ziekenhuis gereinigd zijn.
Dat de schapen in Friesland tegenwoordig
goedkoop zijn, is bekend, maar dat een lam in een
boelgoed niet meer dan een dubbeltje kon opbrengen,
is zeker zeldzaam. Verleden week kwam zulks te
Tijnje, bij Gorredijk, voor.
Een jongen te Delft, die een hevigen aanval
kreeg van buikkramp, bad niet minder dan 80
pruimen achter elkander opgegeten
Dezer dagen ontving de minister van binmen-
landsche zaken een niet alledaagsch bezoek. Een heer,
wiens reisgoed aan onze grenzen het ontsmettings
proces had ondergaan, kwam bij ZExc. blagen over
de schade, die door eene onoordeelkundige wijze van
desinfectie door de beambten aan zijn kleedingstukken
was toegebracht, en bracht als overtuigingstuk een
flanellen borstrok mede, welken hij den minister
toondepn den bevlekten toestand, waarin het kleeding-
stuk door de desinfectie-maatrefelen gebracht was.
De minister verzocht reclamant het stuk lijfgoed
weer in te pakken, en deed hem opmerken, dat het
beter ware geweest, een minister met dergelijke
kleinigheden niet lastig te vallen.
Vrijdagnacht heeft te Nieuwe Pekela een bru
tale diefstal met inbraak plaatsgehad bjj den heer K.
terwijl de bewoners afwezig waren. De brandkast
met pl. m. 38,000 van het zeemanscollege »Voor-
zorg", waarvan hij penningmeester was, is ontvreemd,
zoomede drie flesschen wijn. Aan den burgemeester
en de politie is het gelukt de brandkast terug te
vinden in een land op ongeveer 700 meter afstand.
Zij was zwaar beschadigd, doch ongeopend.
- Vrijdagochtend liep te Zwolle het gerucht, dat
een logó in het hotel »de Zon" van den heer Balk
aan cholera leed. Het was echter zoo niet.
Toen de kellner dien ochtend om 6 uur boven
kwam, hoorde hij uit een der logeervertrekken een
hevig eigenaardig gesnork komen. Daar de deur
in het slot was gedraaid, klom de bediende door
een venster naar binnen. Tot zjjn schrik ontdekte
hij toen, dat de kamer gevuld was met gas en dat
de heer, die er logeerde, op den grond lag en naar
adem snakte.
Bij onderzoek bleek hem, dat het gaskraantje door
dien heer niet voldoende was dichtgedraaid. Met de
oogenblikkelijk ingeroepen hulp van dr. Vitringa
mocht het gelukken den logé weder zoover te doen
herstellen, dat hij naar huis kon reizen.
De kapelaan der kathedraal te 's-Bosch, die
dezer dagen aan cholera nostras overleed, had, volgens
het Nbl. v. h. kanton Oostenrijk: een stervende in een
kermiswagen bediend en al spoedig na zijn thuis
komst deden zich verschijnselen van cholerischen
aard voor.
De stoomschepen der Maatschappij Zeeland
werden dezer dagen te Queenhorough door den ge
neeskundigen inspecteur van de haven van Londen,
dr. Collingridge, bezocht, die zijne tevredenheid be--
tuigde over de, in verband met de cholera, door de
directie genomen maatregelen.
Stanhope, van de Parijsche New-York Herald,
van wien we in ons vorig no. melding maakten,
heeft zich Dinsdag in het Instituut Pasteur voor
de tweede maal met de anti-cholerische stof laten
inenten. Hij heeft een goeden dag gehadgeen
koorts. Hij zou Donderdag naar Hamburg vertrekken,
waar hij eten en slapen zal te midden van de cho-
1 era-lijders.
Te Parijs is een weduwe van 69 jaren, die
leefde van uit vuilnisbakken verzamelde broodkor
sten, in lompen gekleed ging en er angstverwekkend
mager uitzag, in haar woning dood gevonden ten
gevolge van ontberingen. Zij had meer dan genoeg
om in haar behoeften te voorzien, maar gaf alles
uit aan schoenen en laarzen, waarmede zij de wan
den en zolderingen van haar woon-, ontvang- en
slaapkamer en keuken volhing. In slaapkamer en
salon zag men niets anders dan fijne zijden muilen.
Een verwoed gevecht heeft Donderdagavond
plaats gehad te Messina tusschen de politie en de
rooversbende »Maurine," bestaande uit acht man.
De schermutseling duurde een half uur. De beruchte
roover Rinaldi werd gedood, de anderen namen de
vlucht. Zij worden intusschen hardnekkig vervolgd.
Aan de zijde der politie werd geen enkel verlies
geleden, eenige gendarmen werden licht gewond.
Een groot aantal wapens, munitie en levensmiddelen
is in beslag genomen.
Laatste en telegraphische berichten.
Rilland-Bath. Hedenmorgen werd door den
gemeenteraad met algemeene stemmen tot onder
wijzer met hoofdacte aan de school te Rilland benoemd
de heer J. Roda, onderwijzer te Kruiningen.
Ingezonden Stukken.
Stenografeeren.
(Zie achterstaande advertentie).
Om de stenografie te beoefenen heeft men noodig
papier, pen (de Perry-pen), inkt en wat wilskracht.
Men kan deze wetenschap zich eigen maken door
zelfonderricht. Binnen zes maanden stenografeert men,
dat wil zeggen dan kan men alles schrijven (in woord
beelden of bijzondere teekens opstellen), ook in iedere
vreemde taal, wat men maar wil.
Eenmaal zoo ver, schrijft men in stenografisch
schrift toch langzaam, omdat de handbewegingen
oneindig vlugger zijn dan de snelste handbewegingen
van een woord bij gewoon schrift.
Door vervolgens eiken dag een half uur te ste-
nograteereu verkrijgt men ongemerkt zoo'n vaardig
heid in het plaatsen der woordbeelden, dat de ge
dachten zesmaal sneller op papier komen dan bij
gewoon schrift, want kleine enkelvoudige teekens
stellen woorden voor van twee tot vijf lettergrepen.
Voor oefening wordt eenvoudig ander schrift in
stenografisch overgezet. De uitkomsten zijn bij de
vierde les reeds zoo verrassend dat men, over tijd
kunnende beschikken, liever twee uren inplaats van
een per dag stenografeert. Daarbij wordt de hand
niet moe.
Stenografie wordt geschreven in den stand zooals
op school 't gewoon schrijven wordt onderwezen.
't Is niet nieuw. In de middeleeuwen is dit kort
schrift verloren gegaan. Wijlen Dr. Stolze bracht
het hier besproken systeem. De heer VVery maakte
