1892 N". 111.
Dinsdag 20 September.
79sle jaargang.
VEEMARKT
BRANDWEER
GOESCHE
Be uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
angenomen bij de lieeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
ünzending; van ndvertentifn voor S uren oj» den dag der uitgave.
~V ©rpachting
bij inschrijving
op Zaterdag den 24 September aanstaande dts namid'ags te
een ure in de groote zaal van het Raadhuis van
le. de hoveniering in de voormalige Z -utevest, t! ans ia
pacht hij L. Korstanje;
2e het land aan den Westsingel, in pacht geweest hij wijlen
J. Sinke
3e. de dijken van de begraafplaats, voorbij de '«-Heer Hendriks
ki ndereubarrière tot bij en aan den dijk van de Ambachtsheer
lijkheid van 's-Heer Hendrikskinderen, thaHs in pacht bij M. Rijk;
4e. de dijken buiten de Bleekveldsche-barrière, thans in
pacht hij P. Schrijver Cz.
De voorwaarden liggen ter Secretarie voor een ieder ter
inzage op eiken werkdag van de3 voormiddags 9 tot des
namiddags 2 uren.
Goes, den 10 September 1892.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
IIART M A N.
Den belanghebbenden wordfc herinnerd, dat weder eene
TE GOES
zal gehouden worden op Dinsdag den 27 September
1892.
Goes, den 17 September 1892.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
H A R T MAN.
Het register van de ingeschrevenen voor den dienst der
zal ter visie liggen van MAANDAG I)EN 19 SEPTEMBER
af tot en met VRIJDAG DEN 30 SEPTEMBER a. s.,
terwijl de loting zal plaats hebben op Donderdag den 0
October daaraanvolgende des middags te 12 uren.
Goes, den 17 September 1892.
Burgemeester eu Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Heden zijn ten Raadhuize uitgeloot, om met 1 Januari
1893 te wordeu afgelost, de navolgende
Übligatiëu ia de geldleeaiag vao 1886
no. 14 oorspronkelijk uitgegeven aan de firma
Frauscn Yau de Putte en Zoon
nos. 25, 53 en 55, idem aan de firma De Kanter
en Hordijk
no. 63, idem aan de firma Van Heel en Co.
Goes, den 17 September. 1892.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secret iris,
HART M A N.
staat, is zeker niet aangenaam, maar men wane nu
'niet, dat alle vrij in de lucht opstijgende onaange
name geuren per se besmetting teweeg brengen. In
Noord-Brabant, waar veel looierijen zijn, wordt bij
het hetischen van besmettelijke ziekten, run zelfs
als desinfectiemiddel op de straten aangewend.
Naar men ons mededeelt is de onaangename lucht,
welke uit de looierij voortkwam, niet schadelijk voor
de gezondheid. Mochten deskundigen van eene andere
meening zijn, dan zullen zij zich zeker geroepen
achten daarvan te doen blijken.
Stank bij de looierij.
In het vorig no. dezer courant komt eene niet-
onderteekende advertentie voor, luidende
Cholera. De leerlooierij in de Voorstad ver
spreidt in de laatste dagen walgingwekkende
geuren.
Mag dat zoo blijven
In deze tijden van besmettingsvrees is bet zeker
nuttig, wanneer gewezen wordt op zaken of toe
standen, die de algemeen© gezondheid kunnen bena-
deelen. Toch zouden wij aan de door den inzender
der advertentie gebezigde wijze om op dergelijke
zaken de aandacht te vestigen niet de voorkeur ge
ven, maar liever de opmerking of klacht onmiddellijk
ter kennis brengen van het hoofd der gemeente, die
in dezen te handelen heeft en bij wien men, niet
het minst in deze tijden, voor die opmerkingen ze
ker een welwillend gehoor zal vinden. Men heeft
dan bovendien nog het voordeel somtijds noodeloos
alarm te voorkomen.
Omtrent de zaak zelve kunnen wij, naar aan
leiding van een gehouden onderzoek, mededeelen,
dat het in de looierij zeer zuiver is, en dat de
stank, dien men in de voorstad kon waarnemen,
is ontstaan door het broeien van schapen
huiden. Deze worden, nadat zij in de vest gewas-
schen zijn, in de looierij dubbel op elkander gelegd
op rekken om ze warm te maken en dan de wol
te plukken. In dezen tijd des jaars duurt het twee
a. drie dagen voor dat de huiden warm zijn (in den
winter zijn daartoe soms 14 dagen noodig). Wan
neer de huiden warm worden stinkt het in de
looiery en worden de luiken in de »weeg" open
gezet om den stank te laten ontsnappen. Onmiddel
lijk na de plukking der wol worden de huiden in
daartoe bestemde bakken in de looiery in het zout
De stank, die door het verwarmingsproces ont
GOES, 19 September 1892.
's-Grftveiï!iage. Opeen omheind terrein, eenige
honderden meters in 't vierkant groot en niet onaardig
gedrapeerd met roode en witte vlaggen en chassinetten
met gevleugelde woorden van prof. Buys en Op-
zoomer, had Zondag aan den Loosduinschen weg de
meeting voor algemeen kies- en stem
recht i^laats. Er waren 5630 menscben (mannen
en vrouwen) op het terrein, 105 vereenigingen uit ver
schillende deelen des lands waren vertegenwoordigd.
Alles ging zeer ordelijk en zonder eenig verzet toe.
Op het terrein vóór eene groote Bestuurstribune
waren vier spreekplaatsen. Op eene verhevenheid
van aangrenzende gebouwen had een fanfare-corps
en een zangkoor van mannen en vrouwen plaats
genomen. Op een der vaandels stondSluit Schie
dam" en alle eenigszins beschonkenen werden van
het terrein geweerd. De muziek opende de bijeen
komst. Zij werd ingeleid door Baije, die, het goed
recht der beweging voor algemeen kies- en stemrecht
betoogende, wees op het algemeen nationaal karakter
dezer demonstratie. Had de autoriteit belemmeringen
in den weg gelegd op grond van zoogenaamde"
cholera-epidemie in den lande, de manifestanten
zouden zich aan de wettige voorschriften onderwer
pen, dus geen debat voeren, maar 's avonds zou er
eene vergadering plaats hebben, waarin een motie
zal worden behandeld en aangenomen ten gunste
van het algemeen kies- en stemrecht.
Nadat het koor een vrijheidslied fraai had ten
gehoore gebracht, werd van de vier spreekplaatsen
het woord gevoerd door mevr. Th. P. B. Schroob-
Haver en mej. C. Van Hoogstraten en verder door
A. H. Gerhard van Amsterdam, F. Domela Nieuwen-
huis, dr. Vitus Bruinsma, W. H. Vliegen, A. Van
Emmenes, J. H. Schaper (Gron.), mr. P. J. Troelstra
van Leeuwarden.
De manifestanten waren van de stations in groepen
gegaan met opgerolde banieren. Van politie of ge
wapende macht was op den weg of op het terrein
niets te zien.
Eenige ververschingstenten stelden de manifestan
ten en hun gezelschap in de gelegenheid zich te
laven. Het was ietwat een landelijk feest.
Tot de sprekers, die het meeste gehoor hadden,
behoorde dr. Vitus Bruinsma, die den Bond voor
algemeen kiesrecht verdedigde tegen de aanvallen
van socialistische zijde. Het Haagsche comité had
een veel gemakkelijker taak, omdat het spoediger
dan elders (b. v. Friesland) zijne leden bijeen bad.
Alle sprekers protesteerden min of meer heftig
tegen de schending van recht en wet" door den
burgemeester, wiens houding echter de zaak juist
had bevorderd. De dag van heden was dan ook als
een dag van verzet te beschouwen. Overigens werd
het onderwerp op de meermalen aangevoerde argu
menten behandeld.
O. a. de heer Heldt bevond zich onder het publiek.
De meetingisten trokken naar huis, na een rond
gang met de banieren langs het terrein met muziek.
Langs den terugweg werden geen banieren ontplooid.
Vóór het vertrek hadden, na afloop van den rond
gang, de vaandeldragers zich verzameld om de tri
bune (thans bezet door het socialistisch muziekkorps
Semper crescendo" van Amsterdam) en sprak Baije
een slotwoord, waarin bij op het welslagen van de
betooging wees, die het karakter van een protest
meeting had gekregen. Met een: leve het algemeen
stemrechtleve de arbeidersbeweging door hoera's
en met de Marseillaise begroet, eindigde te 4 uren
do manifestatie.
llorsele. Vrijdag hield de gemeenteraad eene
openbare vergadering tot behandeling o. a. van een
brief van heeren Gedeputeerde Staten over de ge
ringe jaarwedde van de te benoemen onderwijzeres.
Na beraadslaging werd besloten over te gaan tot
eene verhooging der uit te loven bezoldiging met
25 's jaars, zoodat deze thans bedraagt 475.
Daar het onderwijs in de nuttige handwerken
sedert eenigen tijd niet op de openbare school werd
gegeven en de vacature der onderwijzeres langer
duurt dan wenschelijk is, vond de Raad tevens goed
eene tijdelijke onderwijzeres voor vak 1c werkzaam
te stellen. De bezoldiging werd bepaald op 100
por jaar. Spoedshalve machtigde de Raad B. en W.
onmiddellijk tot oproei)ing van sollicitanten over te
gaan.
De begrooting voor 1893 werd vastgesteld in ont
vang en uitgaaf op 8496,27.
Ofschoon de kosten van het onderwijs en de sub
sidie aan het burg et lijk armbestuur belangrijk hooger
moesten worden geraamd dan voor 1892, konden de
hoofdelijke omslag zoowel als de andere belastingen
tot betzelfde bedrag van vroeger worden uitgetrokken.
ISeinhenszasid. Zaterdagavond werd alhier een
Ziekenfonds opgericht. In de daartoe gehou
den bijeenkomst werd een concept-reglement goed
gekeurd. Voor de wekelijks te betalen contributie
werden drie klassen aangenomen respectievelijk met
tien, vijftien en twintig ct. per lid, doch voor een
gezin met kinderen niet hooger dan vijf-en-twintig,
dertig en veertig ets. per week, waarvoor genees
kundige hulp wordt verleend. Het bestuur bestaat
uit de heeren B. Vermande, burgemeester, P. Aen-
stoots, pastoor, en Ph. M. De Ronde Bresser als
adviseurs en den heer Nic. De Haan, arts, als
president.
Ellewoudgdijk. Zoo nu en dan drijven hier
kleedingstukkon, soms ook wel bedden aan, hoogst
waarschijnlijk afkomstig van zeeschepen en buiten
boord geworpen, nadat ze door choteralijders
zijn besmet. Dat bet hoogst gevaarlijk is, zich deze
voorwerpen toe te eigenen, behoeft geen betoog.
Daarom is dan ook den ingezetenen door den bur
gemeester verzocht dergelijke voorwerpen niet op
te visseben en op te bergen, omdat daardoor zoo
licht gevaar voor besmetting zou kunnen ontstaan.
Zeker een voorbeeld, dat in alle aan het water
gelegen plaatsen navolging verdient.
De raad, in bovenstaand bericht gegeven, verdient
ongetwijfeld opgevolgd te worden. Nog eene andere
ernstige waarschuwing aan de schipperij vloeit er
uit voort, nl. om op de rivieren of vaarten geen
drinkwater in te nemen. Kan men daar zoo nu en
dan niet huiten, en al schijnt het water nog zoo
zuiver, dan is het toch dringend noodig het niet
anders dan goed gekookt te gebruiken. Het gevaar
om de besmetting over te brengen of zelf door de
gevreesde ziekte aangetast te worden, wordt dan
oneindig minder.
Door den Minister van Binnenlandscbe Zaken,
den beer Tak van Poortvliet, werd Zaterdag de
zitting der Staten-Generaal gesloten.
De sluitingsrede gewaagt van het afgeloopen zittings
jaar als van een tijdperk van voorbereiding, waarin
gewichtige maatregelen tot stand gekomen en de
belastingontwerpen goedgekeurd zijn, die op verdere
afdoening wachten.
Men deelt ons mede, dat door onze regeering
pogingen worden aangewend bij verschillende buiten-
landsche gouvernementen om verzachting te
verkrijgen in de belemmerende bepalingen
ten aanzien van de invoeren uit ons land, en
zulks op grond dat, behoudens zeer enkele gevallen
van cholera, meest nog van buitenlandschen oorsprong,
de algemeene gezondheidstoestand hier te lande zoo
gunstig mogelijk is. D
In 1892 of later, naar gelang van het ont
staan van vacaturen, kunnen 10 commiezen,
na afgelegd examen, worden aangesteld als com
mies-verificateur voor den actieven dienst
der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen
In den loop van dit jaar zal te 's-Gravenhage
op nader te bepalen dagen worden afgenomen
het voorgeschreven examen, waaraan echter alleen
commiezen kunnen deelnemen die een voldoend
examen als roeier der dranken hahben afgelegd.
Ondanks haar, naar men zegt, cynische onver
schilligheid tegenover de chofera, heeft toch ook
Sarah Bernhardt zich Zaterdag moeten onder
werpen aan de voorzorgmaatregelen van overheids
wege voorgeschreven. Aan de Hollandsch-Belgische
grens moest de groote artiste, gelijk iedere reiziger,
zich eene desinfectie van haar bagage laten welgeval
len. Daar zij een dertigtal koffers bij zich heeft, gaf
de operatie natuurlijk groot oponthoud.
Men meldt hieromtrent nog uit Rozendaal aan de
N. R. Ct:
Mevrouw Sarah Bernhardt is te 2.25 naar Am
sterdam vertrokken. Zij reist met een gevolg" van
23 dames en heeren en met niet minder dan drie
j waggons passagiersgoed, meerendeels bestaande uit
tooneelkostuums.
Op een telegrafisch bericht van het Ministerie
heeft zij hare koffers mogen doorvoeren. Tijdens kaar
gedwongen verblijf te Rozendaal kortte zij den tijd
met het nemen van pkotographieën.
Het oponthoud te Rozendaal schijnt de groote
kunstenares zoo teleurgesteld te hebben, dat de
impressario den heeren Van Lier heeft kennis ge
geven van bet niet doorgaan der voorstelling op
Zaterdagavond, wegens ongesteldheid van mevrouw
Bernhardt.
Meer dan 300 weesjongens hebben op de
drukkerij en binder ij van Neerbosch hun
handwerk geleerd, of zijn daarop nog werkzaam.
Velen, die op deze industriescholen hun onderwijs
ontvingen, hebben goede plaatsen gevonden en kun
nen nu ruimschoots in eigen onderhoud voorzien.
Maar ook in financiëelen zin is deze tak van nijver
heid een groote zegen voor de Weesinrickting ge
worden. Meer dan ƒ100,000 is als zuivere winst en
opbrengst van de uitgaven in de kas der Weesin
rickting gevloeid, terwijl de drukkerij en binderij,
die meer dan ƒ120,000 hebben gekost, daarenboven
nog geheel zijn betaald geworden uit de winsten,
die deze inrichtingen hebben afgeworpen.
{Tiet O.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Het Zeeuwsch-Vlaamsche zendingfeest gaat dit
jaar niet door. Het vorige leverde een belangrijk
tekort.
Opbrengst der jaar-eollecte voor de scholen
met den bijbel te Wissekerke met Geersdijk 64,681/2.
Het Hoofdbestuur van bet Nederl. Onderwij
zersgenootschap heeft bij adres aan den Minister
van Financiën verzocht, dat bij eventuëele herzie
ning der Rijkspensioenwetten de Regeering het daar
heen zal willen leiden, »dat èn met het oog op het
belang van het onderwijs, hetwelk onderwijzers vor
dert, wier opgewektheid niet gedrukt worde door
bange zorg voor de toekomst, èn op grond van strenge
beperking, welke aan de openbare onderwijzers in
de uitbreiding hunner inkomsten door de wet is
gesteld, aan hunne weduwen en weezen een pensioen
worde verzekerd, en dat wel onder zoodanige voor-
waarden, als in verband met den financiëelen toe
stand der onderwijzers door de regeering billijk zal
worden geoordeeld."
De bijeenkomst van onderwijzers, belast met
de opleiding van onderwijzers en onderwijzeressen
in Zeeland, Zaterdag in het Schuttershof te'Middel
burg gehouden, werd slechts door 15 leden bijge
woond. De beer C. M. Van Visvliet, schoolopz. in
het distr. Middelburg, woonde de vergadering bij en
nam later ijverig deel aan de discussiën.
De voorzitter, de heer Rank, hield eene openings
rede, heette de aanwezigen hartelijk welkom en
hoopte dat deze bijeenkomst zou blijken te zjjn in
het belang onzer aanstaande onderwijzers.
Met op éen na algemeene stemmen werd het aftr.
bestuurslid, de heer Rank, herkozen.
De agenda bevatte het vraagpunt»Is het wen-
schelyk, aan opleidings-inrichtingen, waar slechts
éene vreemde taal wordt onderwezen, het Fransck
te vervangen door het Duitsch?"
Op statistische gronden, met cijfers voor den in-,
uit- en doorvoer en voor het brievenvervoer toonde
de beer Jansen, de inleider, aan dat onze relatiën
met Duitschland meer dan het dubbele zijn van die
met Frankrijk en België. Als handelsmogendheid
zou Nederland dus de voorkeur moeten geven aan
het Duitsch boven het Fransch.
Maar ook hij het onderwijs zou die voorkeur moe
ten bestaan Nederlandsch en Duitsch zijn verwante
talenhet streng vasthouden der Duitsckers aan
buigingsvormen zou voordeelig kunnen werken op
het Nederlandschalle groote werken over pteia-
gogie zijn in het Duitsch geschreven. Al heeft Judels
indertijd beweerd, dat men »met Fransch de wereld
doorkomt," de onderwijzers behoeven de meening
van den oolijken coupletzanger niet tot de hunne
te maken. Op de normaalscholen A zou men het in
4 jaar tijds verder brengen met het Duitsch dan met
bet, Fransch.
Natuurlijk was menigeen het niet niet den in
leider eens. Het Fransch is tegenwoordig de uni-
verseele taal. Hoe zal men zonder Fransch zelfs onze
beste schrijvers" lezenZoolang aan H. B. S. en
gymnasia met Fransch begonnen wordt, zal men op
N. L. en scholen voor U. L. O. eveneens van
Fransch hoofdzaak moeten maken.
De heer Jansen ontving bij monde van den voor
zitter den dank der vergadering voor zijn uitmun
tend referaat.
Landbouw en Veeteelt.
Men schrijft ons
De besproeiing met bordelaise pap, als
middel tegen de aardappelziekte, is dit jaar veel
erger dan de kwaal. Óp sommige velden zijn de
aardappelen gevlekt en besmet en voor de comsumtie
J niet alleen ongeschikt maar zelfs aan dieren niet
voor te zetten. Een landbouwer te Kruiningen gaf ze
