Wmmw 1892 W93. Dinsdag 9 Augustus. 79slc jaargang. Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75. Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bij de beeren Nijgh Van Ditmaïi te Botterdam en verder bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders. Inzending van De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. advcrtentiën voor 8 uren op den dag; der uitgave. GOES, 8 Augustus 1892. In bet Augustusnummer van de Vragen des Tijds heeft de beer mr. J. A. Van Gilse een opstel gewijd aan de proefneming met een even redig kiesstelsel, door bet kantonNeucbatel genomen. Volgens dit stelsel is de kiezer zoo vrij mogelijk. De eenige beperking is, dat de namen der candi- daten zijner keuze moeten voorkomen op eene dei- lijsten, welke uiterlijk vijf volle dagen vóór de ver kiezing door ten minste twee kiezers namens eene party of groep ingeleverd zijn aan de griffie. Deze lijsten moeten een aantal namen bevatten, dat ten minste gelijk staat met de helft van de in bet district te kiezen afgevaardigden eene bepaling, welke dient om de vorming van kleine groepen en dus de ver brokkeling der groote partijen tegen te gaan. Met hetzelfde doel is bovendien nog vastgesteld, dat geen candidaat gekozen is, die bet niet gebracht beeft tot 15 pet. der geldige stemmen. De hoofdgedachte van bet door Neucbatel aange nomen stelsel is dezelfde als die van bet stelsel Roget der Association réformiste de Genève, bekend onder den naam van bet systeem der concurreerende lijsten. Een gewichtig bezwaar daartegen was steeds dat bet de partij-tirannie in de band zou werken, omdat de kiezer, eenmaal voor eene partij kiezende, aan de door baar gestelde candidaten gebonden was. Te Neucbatel beeft men op volgende wijze dit bezwaar ontgaan. Gesteld, zegt de beer Van Gilse, dat in een tien voudig Nederlandsch district een liberaal kiezer wel voor zijne partij wil stemmen, maar bet toch wen- schelijk acht, dat dr. Schaepman, dr. Kuyper, mr. Treub en Domela Nieuwen huis in bet parlement zitting hebben, dan vult bij volgens bet stelsel van Neucbatel zijn biljet als volgt in1. Van der Kaaij, 2. Gleicbman, 3. Tak van Poortvliet, 4. Smidt, 5. Schaepman, 6 Kuyper, 7. Treub, 8. Domela Nieuwenhuis, 9. 10Daar de niet in gevulde stemmen der liberale lijst voor de liberale partij gelden, heeft deze kiezer dus uitgebracht 6 stemmen voor de liberale en éen stem voor elk der katholieke, anti-revolutionaire, radicale en soci aal-democratische lijsten en bovendien éene stem gegeven aan de vier met name genoemde liberalen en aan de vier genoemde candidaten van andere partijen. Het aantal steramen, voor de lijsten uit gebracht, beslist nl. omtrent bet aandeel, dat de party toekomt in bet aantal der te vervullen zetels, terwijl de stemmen op de personen uitgebracht, slechts invloed oefenen op de keuze der candidaten, die de toegewezen zetels zullen bezetten. Gekozen zjjn nl. van elke lijst de candidaten, die bet grootste aantal stemmen op zich vereenigen, tot zoover de partij op zetels aanspraak heeft. Valt in de zittings periode (te Neucbatel 3 jaar) een dezer gekozenen uit, dan wordt zijne plaats ingenomen door den candidaat, die op de lijst op hem volgde. Tusschen- tydsche verkiezingen komen dus niet voor. Het gefingeerde stembiljet, zegt deschr., is zeker nog al excentriek, maar dit voorbeeld is juist zoo gekozen om duidelijk te doen uitkomen, welke groote vrijheid de kiezer onder bet evenredige kiesstelsel van Neucbatel geniet. Eene grootere kan men toch waarlijk niet verlangen, want er is geen kiesstelsel denkbaar, waarin niet de kiezer, die zijne zinnen zet op een candidaat aan wien niemand anders denkt, onvermijdelijk zijne stem wegwerpt. De formule omtrent de niet met naamsaanduiding gebruikte stemmen is ook iets nieuws, hetwelk tot dusver nog in geen stelsel was aangenomen en zeer gelukkig gevonden is. Bij een evenredig kiesstelsel is bet onnoodig, en voor kleinere partyen zelfs bijna onmogelijk, eene lijst samen te stellen met zooveel candidaten als er zetels te vervullen zijnfeitelijk zou dientengevolge de kiezer, beboorende tot eene partij, welke slechts eene kleine lijst aanbeveelt, minder stemmen uitbrengen dan hij die zich rang schikt onder de richting, welke de groote meerder heid in bet district vormt. Daarom is bet billijk dat iedere kiezer, gelijk onder bet stelsel der volstrekte meerderheid in veelvuldige districten ook bet geval is, zooveel stemmen uitbrengen kan als er afgevaar digden te kiezen zijn. Maar hoe moet dan b. v. in een tienvoudig district de kiszer stemmen, die al zijne stemmen wil schenken aan zijne partij, welke echter slechts zes candidaten steldeDe formule dei- wet van Neucbatel geeft bet antwoord; bij brengt zoo tien stemmen voor zijne partij uit, ook al schreef hij slechts éen naam op zijn biljet. Die formule [is, bij de verkiezing van 1 Mei 11., onder aan den voet van bet stembiljet gedrukt, zoodafc de kiezer die over al zijne stemmen wilde beschikken, slechts de door hem bedoelde >kleur" der lijst behoefd© in te vullen." Art. 45 der kieswet bepaalt namelijk, dat elke partij zelf de kleur van bare stembiljetten kiest, welke, eenmaal vastgesteld, haar uitsluitend eigen dom blijftgeen andere groep beeft het recht die kleur toe te eigenen of zich er van te bedienen, op straffe van nietigverklaring van bare stembiljetten. Van de verschillende bepalingen zij hier nog ver-, meld, dat opbooping van stemmen verboden is zijn op één biljet veischeidene stemmen op één persoon uitgebracht, dan is slecht één stem geldig. Blijft er bij de verdeeling der zetels tusscben de partijen een over, dan wordt die gevoegd bij de sterkste partij. Te Neucbatel (stad) werden op 1 Mei jl., waar dit stelsel voor bet eerst werd toegepast, 55,027 stemmen uitgebracht. De opening en de rangschik king bleek zóó eenvoudig te zijn, dat reeds 's avonds om negen uur van den eigen dag der verkiezing de uitslag bekend was. Oordeelende naar 't geen hij er van in Zwitser - scbe bladen onder de oogen beeft gekregen, durft mr. v. G. een bevestigend antwoord te geven op de vraag, cf de verwachting vervuld is, dat met dit stelsel, binnen de grenzen van bet bereikbare, een billijke vertegenwoordiging van de meerderheid en van de minderheid verkregen is. De radicale partij, welke in Neucbatel de besliste meerderheid beeft, is natuurlijk ook in den nieuwen grooten raad meerderheid gebleven: zij beeft 69 van de 114 zetels door bare candidaten bezet, maar in verhouding tegenover de andere partijen is zij iets achteruit gegaande liberale (conservatieve) party, welke slechts in enkele districten de volstrekte meerder heid bezat, en de Grütliparty (de arbeiders), welke in geen enkel district zelfstandig de zegep:aal kon behalen, en daavom vaak, met opoffering van bare meest geliefde leiders, slechts bier en daar door coalitie met de conservatieven een werkmanscandi- daat gekozen kon krijgen, hebben vrij de vleugels kunnen uitslaan en elk een paar zetels meer gekre gen dan zij vroeger gezamenlijk, ten koste vaak van eigen eer en waardigheid, konden veroveren. De scbr. eindigt met den wenscbMocht ook buiten Zwitserland dit voorbeeld spoedig navolging vinden»In 10 districten verdeeld, elk 10 afgevaar digden kiezende, ware in Nederland bv. bet Neu- cbatelscbe stelsel zonder eenig bezwaar in toepassing te brengen. Maar zoo boor ik de principiëele voorstanders der proportioneels vertegenwoordiging mij reeds tegenwerpen dit stelsel kan niet zuiver werken omdat eene zuivere evenredige vei tegenwoor- diging slechts te verkrijgen is met bet gebeele land als eenig kiesdistrictZoo zijn altijd die menscben, die bet in beginsel met u eens zijnalleen om bet onbereikbare na te jagen, verwerpen zij bet bereik bare en, hoewel schijnbaar hervormingsgezind, zijn zij de onwrikbaarste conservatieven. Met den velddag was er bij bet Leger des b e i 1 s alhier in drie avonden geene bijeenkomst gehouden en daarom bestond eenige vrees, dat Zater dagavond de ongeregeldheden wellicht zouden her haald woiden. Gewapende rijkspolitie van omliggende dorpen was weer aanwezig, doch zij bad gelukkig niets te doen. De Zaterdag- en zoomede de Zondag avond zijn rustig voorbijgegaan en het laat zich aanzien, dat bet gezond verstand bij bet Goescbe publiek ook in dezen zegeviert. Ook dat bet bezoek in bet gebouw in de laatste twee dagen zeer is ver minderd, kan als een gunstig teeken beschouwd worden. EllewouilsdïjK. Zaterdagavond werd bier ver gadering gehouden door de handboogschutterij Zorg vliet". Er werd met algemeene stemmen goedge keurd, dat aan den beer J. C. Van Hattum, am bachtsheer dezer gemeente, bet beschermheerschap der vereeniging zou opgedragen worden en aan den beer E. A. Van der Bent, burgemeester alhier, het eerevoorzitterschap. Daarna werd overgegaan tot bet benoemen van een definitief bestuur en daarin werden gekozen Jobs. Van Liere als hoofdman, J. Rijnberg en J. Nieuwenbuijze resp. als le en 2e deken en P. Smallegange als secretaris. De vereeniging bestaat thans uit 41 leden, waaronder 30 werkende en elf rustende. Het voornemen bestaat a. s. Woensdag, ter gelegenheid van den jaardag van den beer J. C Van Hattum voornoemd, feestelijk de eerste schieting te houden. Hnts. Daar in bet nummer van Zaterdag 11. bet telegraphisch bericht van den uitslag der stemming voor een lid van den gemeenteraad alhier, wat de namen betreft, niet correct is, volgt bier volledig heidshalve de gebeele uitslag. Van de 23 stemmen waren er op de beeren Th. MaatJ. Wante, E. C. Priester, A. J. Louwers, J. De Moor en J. Arends achtereenvolgens 16, 3,1,1, 1 en 1 stem uitgebracht, zoodat eerstgenoemde gekozen is. 'g-GrAveikhage. Benoemd tot inspecteur bij de registratie 3e klasse, tijdelyk divisie Middelburg, de lieer J. Sliedrecht. W. M a a s s e n thans ontvanger te - V olgens bet oester be richt in de Iers. en Th. Ct. zal, zeker tengevolge van ondervonden on nauwkeurigheid, het zaaigoed niet meer gemeten, maar stuk voor stuk geteld worden. juiste opgaaf in de bladen en de vervroegde aan komst van den trein, zag Bismarck in het eerst slechts eenige bonderden bewonderaars en daar tegen over eene groote politiemacht op bet perron. Weldra echter ging de tijding van zijne aankomst als een loopend vuurtje door de naburige straten, en in zeer korten tijd was bet station met ongeveer De meening omtrent en de waarneming van den twee duizend menscben stampvol. Stormacbtio'e toe aanslag is tamelijk uiteenloopend,^ doch overat ge- juicbingen vielen den vroegeren rijkskanselfer ten deel. Daarbij was bet half dozijn poëtasters aller- vermakelijkst. Allen hadden ze even groote haast om hunne bulde-gedichten voor te lezen, maar de verdere menscben overschreeuwden hen met boera's, terwijl Bismarck zich nu op zijn beurt haastte en bun de gedichten éen voor éen afnam, onder de belofte ze thuis te zullen lezen. Na herhaaldelijk toegeroepen te zijn, hield hij eene korte toespraak, waarin bij bedankte ^voor de vrien delijke ontvangst die bij ook te Berlijn vond. Als menscb en als staatsman bad hij op zijne jongste reis zooveel zelfvoldoening gesmaakt dat bij tevrede- ner huiswaarts keert dan bij vertrokken is. Hij heeft gezien boe vast in Zuid- en Midden-Duitschland de liefde tot bet éene vaderland geworteld is, en welk eene algemeene instemming bet door hen gestichte Duitsch-Oostenrijksche verbond vindt. Er waren een vijftigtal politieagenten om de orde te bewaren, doch er gebeurde niets bijzonders. Het werd opgemerkt, dat in bet naburige Spandau vele officieren met hunne dames Bismarck zijn komen bezoeken. De Iteichsbote klaagt: »De kwade gevolgen van Bismarck's geheel persoonlijke fronde worden boe langer boe duidelijker zichtbaar. De natie is in eene vreeselijke tweedracht geraakt, welke zelfs in officierskringen zich doet gelden". heel wint de vrees veld, dat zij beneden bet mid delmatige zal zijn. De gedurende eenige jaren zoo bevoorrechte perceelen bij Kattendijke en Weinel- dinge spannen ditmaal in lang niet de kroon. Een gemiddeld getal van tien broedjes per pan zal zeer bevredigend kunnen genoemd worden. De scbèlpen- aanslag is iets gunstiger dan op de pannen. Het bakkengoed groeit uitstekend evenals het uit- ezaaide op de perceelen. Er is weinig handel in akkengoed, omdat de vraagprijs de taxatie der ver bruikende maatschappijen te boven gaat. Thans wordt bericht, dat de Prins en de Prinses van Wied en kinderen zich tusscben 10 en 16 Augustus a. s. naar Domburg zullen be geven. De Eerste Kamer der Staten-Generaal, die hedenavond bare werkzaamheden hervat, zal nog week, na bet sectie-onderzoek van de vermo gensbelasting en de behandeling in openbare ver gadering van de aanhangige minder omvangrijke ontwerpen, tot de tweede week van September uit eengaan. De gemeenteraad van Groesbeek heeft den gemeente-geneesheer met algemeene stemmen ont slagen, wegens zijne handelingen bij het ontstaan en heerscben der pokziekte en verwaarloozing van patiënten tot de behoeftige klasse beboorende. Ver schillende feiten werden in die vergadering daar omtrent medegedeeld. Een oud-iesident, die vele jaren in Indië door bracht, noemt de opmerking van bet Bat. Nbl. dat nl. »de hangende lokken, waarmede op de nieuwe muntstukken onze jeugdige en lieftallige Koningin prijkt, op den inlander een vreemden indruk moeten maken" een oude-wij ven praatje. De inlander baast zich de kleine muntstukjes die bij krijgt weg te bergen en kijkt niet wat er op staat. Groote munt stukken krijgt by bijna nooit in banden. Aan het Europeesche kapsel der dames zijn de Javanen ge woon evenals aan bare kleederdracht en zij zullen er geen Europeesche vrouw minder om achten, als deze baar »adat" volgt, evenals zij zelve. Bovendien zijn de Nederlandscbe muntstukken sedert bun bestaan in Indië gangbare munt en nooit is er eenig blijk voorgekomen, dat de bevolking den Koning geringschat omdat deze op de munt geen kroontje draagt. Deze aangelegenheid" is, n'en deplaise bet Bat. Nbl., van niet bet minste belang. (Wat echter niet wegneemt, dat wij de opmerking van den oud-resident in dezen niet geheel deelen. De inlander hecht veel aan uiterlijken schjjn vooral bij zijne vorsten of hoofden. Red. G. Ct) In verband met bet door de landbouwcom- missie ingestelde onderzoek naar den toe stand van den landbouw is sedert 1886 geen land bouw verslag verschenen. Intusschen zijn de ge meentelijke land bouw verslagen geregeld bijgehouden hoofdzakelijk uit deze bronnen puttende, beeft nu de beer L. Broekema, directeur der rijkslandbouw- scbool, op last van den minister van wateistaat een landbouwverslag over 1887, 1888 en 1890 samengesteld, dat thans bet licht beeft gezien. In éen hoofdzaak verschilt dit verslag met de vooraf gaande de beredeneeringen zijn vervallen en bet verslag bevat enkel de gewone tabellarische over zichten. De volgorde der tabellen is onveranderd gebleven doch enkele zyn gewijzigd, vervallen of door betere vervangen. Prins Bismarck vertoefde op zijne door reis Zaterdag een oogenblik te Berlijn, doch zijne komst was stil gehouden zoodafc er slechts enkele bonderden menscben in bet station waren, die aan vankelijk Bismarck niet bemerkten, dewijl zijn salon wagen op een ander stel rails gebracht werd. Zoodra men hem echter herkende werd hij met stormach tige welkomst-kreten begroet. De sociaal-democraten en de Duitscbe vrijzinnigen hebben geen aandacht geschonken aan wat er aan het Stettiner Balmhof plaats greep, en zulks terwijl dit station is gelegen in eene drukke arbeiderswijk en Bismarck er juist aankwam toen het in de na burige fabrieken schafttijd was. enthousiaste vrienden van Kerkelijke Zaken en Onderwijs. Beroepen te Kortgene ds. L. F. A. Westerbeek van Eerten, te Serooskerke (W.) Bedankt voor bet beroep te Oud-Vosmeer door ds. A. F. Simons Cz., te Poortvliet. Na langdurige beraadslaging beeft de Synode definitief besloten tot bet stichten of inrichten van een gebouw voor de algemeene Synode der Neder landscbe Hervormde kerk. Bij Kon. besluit is, met aanvulling der be staande bepalingen omtrent de pensioenen der pre dikanten by de protestantscbe gemeente in Neder- landscb-Indië bepaald 1. dat bij herplaatsing in Nederlandsch-Indië van een gepensionneerd predikant bij de protestantscbe gemeente aldaar zijn pensioen niet wordt uitbetaald over den tijd, gedurende weikon hij activiteits-tracte- ment geniet; 2. dat wanneer een aldus herplaatste gepension neerd© opnieuw den dienst verlaat, hem zyn vroeger of een hooger pensioen uordt toegelegd, naarmate hij daarop volgens de vigeerende pensioensbepalingen aanspraak heeft. De voordracht voor onderwijzeres te Hellevoet- sluis bestaat uit inej. Spruitenburg te Leiinuideu, mej. Van den Berge te Vlissingen en mej. Kievit te Ierseke. Te Breda is voor de hoofdakte geslaagd do beer M. Koole van Middelburg. Rechtszaken. Het verzoek om gratie voor kapt. Bakker, van het stoomschip »Obdam", wegens de liem opgelegde straf ter zake van den doodslag op een stoker "ge pleegd, is Gemengde Berichten. Een paar Duitschers begonnen voor eenigen tijd een bierhuiszij beschikten over zeer weinig geld en kochten den gekeelen inventaris op afbe taling. De zaak ging echter weinig florissant, zoodat er van afbetalen niet veel kwam. Eindelijk besloten zij de zaak maar aan kant te doen en vei kochten zij den inboedel voor 65. De kooper had reeds betaald en wilde den inventaris in bezit nomen, toen hem dit werd belet door den eigenaar, den man, van wien het goed op afbetaling was gekocht. Nu wandelde Woensdag de kooper op den Ouden dijk te Kralingeu en ziet plotseling de twee Duit- sche keeren in een open rijtuig voorbijrijden. Dade lijk deelt hij aan den politieagent J. O. De Kramer het voorgevallene mede, die de beeren aanhoudt en naar het bureau brengt. De beeren verklaarden zich hoegenaamd geen kwaads bewust te zijn, maar wil den, om alle onaangenaamheden te voorkomen, den koopor wel weder de 65 gulden ter hand stellen, Het waren dus alleen u j Bismarck, die de hal van het station vulden. Onder i Aldus geschieddede kooper kreeg geld in den zak' dezen waren vele dames. Ten gevolge van eene on- dat bij reeds zeker had verloren gewaand.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1892 | | pagina 1