1892 N°. 53.
Donderdag 5 Mei.
79s,e jaargang.
J. M. Kakebeeke te Goes,
G. Schipper te Ierseke,
J.G. P. Timans te 's-Heerenhoek,
J. JL Ochtman te Goes.
Hoofdelijke» Omslag
V E R K 1 E Z 1 N G
De Staten-verkiezing,
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiën vóór 3 uren op den dag der uitgave.
Be prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Bij de verkiezing van vier leden van
de Prov. Staten van Zeeland onder
steunen wij met den meesten aandrang
de candidaturen der heeren
(aftredend lid),
Het voljaars-koliier van den
voor 1892 door den gemeenteraid in zijae vergadering van S
April jl vastgesteld, is door Gedapnteerde Staten van Zeeland,
bij hua besluit van 29 dezer no. 41, goedgekeurd en op beden
aan den Ontvanger ter invordering uitgereikt
Gemeld kohier zal. gedurende vijf maanden ter secretarie
voor een ieder ter inzage liggen, teiwijl binnen 3 maanden na
de uitreiking der aanslagbiljetten bezwaren tegen den aanslag,
op ongazegeld papier, bij den gemeenteraad kunnen worden
ingediend
Goes, den 4 Mei 1892.
Burgemeester en "Wethouders van Goes,
J. G d W. HAMER.
De Secretaris,
II A It T M A N.
Van bet stembureau voor de
van een lid van den Gemeenteraid zijn ontvangen de processen-
verbaal van inlevering en opening der stembriefjes, welke
stukken ter t.e*retarie voor een ieder ter inzage zijn nelerge'ogd,
terwijl afschriften daarvan zijn aangeplakt
Uit bet proces-verbaal van opening blijkt, dat van de 530
geldig uitgebrachte stemmen o a op zich ve-eeuigd hebben
de heeren VV. F. K. Lenshoek 321 eu W Gense 204 stemmen,
zoodat de heer W. F K LENSHOEK, is gekozen
Goes, 4 Mai 1892
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
i.
Samengaan met de Katholieken.
De verkiezingen voor de Provinciale Staten op
a. s. Dinsdag 10 Mei brengen langzamerhand geheel
het Nederlandsche kiezersvolk weder in rep en roer
en de bladen van verschillende politieke kleur, niet
het minst de anti-revolutionaire of beter gezegd zoo
genaamd Christelijk-historische, hebben reeds bij wijze
van voorposten-gevechten kortere of langere beschou
wingen over de komende stembus gehouden.
Ons koofdkiesdistrict genoot de eer van ook in
anti-revolutionaire bladen buiten onze provincie, met
name in de Standaard, in het bijzonder te worden
besproken, terwijl ook De Zeeuw reeds eenige op
merkingen over de verkiezing van 10 Mei ten beste
gaf, en dat alles omdat zich het, wij erkennen het,
zeldzame feit voordoet, dat de liberale en katho
lieke kiesvereenigingen dezelfde candidaten hebben
gesteld.
Het komt ons voor, dat het zijn nut kan hebben
bij eene beschouwing over deze verkiezing dit feit
in de eerste plaats in het juiste licht te stellen.
Men weet hoe de eenstemmigheid tusschen de
liberale en katholieke kiesvereenigingen is ontstaan.
De katholieken hebben het voorstel tot samenwerking
bij deze verkiezing gedaan onder voorwaarde, dat
een hunner ook van liberale zijde gesteund werd,
en de liberale kiesvereenigingen hebben dit aanbod
aanvaard, nadat wederzijds was bedongen, dat men
na afloop dezer verkiezingen weder geheel los van
elkaar zou zijn, en nadat gebleken was, dat de katho
lieken met een candidaat zouden optreden, die, voor
wat betreft de beoordeeling en de behartiging van
de zuiver Provinciale belangen, een uitstekend lid
der Staten zou zijn en zeker in practische kennis
daarvan voor geen der drie aftredende antirevolutio
naire leden behoeft onder te doen.
Zoo bleef alleen nog de vraagOf er uit een
politiek oogpunt, met andere woorden in verband
met de taak der Provinciale Staten om leden dei-
Eerste Kamer te kiezen, bezwaar kon bestaan den
katholiek de voorkeur te geven boven een der af
tredende antirevolutionairen
Die vraag hebben de liberale kiesvereenigingen,
blijkens het groot aantal stemmen, waarmede de heer
Timans is candidaat gesteld, ontkennend beantwoord.
En onzes inziens volkomen terecht.
We ontveinzen het ons geen oogenblik, dat de
heer Timans is een ijverig katholiek, noch ook dat
hij uit dien hoofde verplicht is in het particuliere
zoowel als in het openbare leven de katholieke be
langen naar zijne beste krachten te behartigen. Hij
zou derhalve, mocht hem daartie als lid der Staten
de gelegenheid geboden worden, wanneer hij daartoe
Jeans zag, ongetwijfeld de verkiezing van een katho
liek tot lid der Eerste Kamer trachten te bevorderen.
Bestond er dus een overeenkomst op vast accoord",
zooals de Standaard het noemt, tusschen anti-revo
lutionairen en katholieken, dan zou het van liberale
zijde eene dwaasheid zijn voor de candidatuur-Timans
op de bres te staan. Doch dit vast accoord" b staat
thans niet, allerminst in onze Provinciale Staten,
zooals blijken kan uit de laatste verkiezing voor
een lid van Gedeputeerde Staten, toen de katholieken
stemden op den heer Yan Waesberghe Janssens, de
anti-revolutionairen op mr. Lucasse, terwijl het,
naar ons van vertrouwbare zijde uit het vijfde dis
trict werd gemeld, volkomen onwaar is, wat de
Zeeuw toentertijd meldde, dat de antirevolutionairen
de candidatuur voor Ged. Staten hadden aangeboden
aan den heer Janssens, maar dat deze daarvoor had
bedankt.
De mogelijkheid blijft echter, dat na afloop der
a. s. verkiezing eene overeenkomst op vast accoord"
tusschen anti-revolutionairen en Katholieken in onze
Statenvergadering tot stand komt. Groot is die kans
evenwel niet. In de eerste plaats toch is op dit
oogenblik de breuk tusschen beiden zoo volkomen,
dat die zeker niet met een slag in een innig bond
genootschap zal kunnen veranderen. Maar in de
tweede plaats zou er, bij het wantrouwen, dat tus
schen beiden bestaat, eerst dan van eene vaste over
eenkomst kunnen sprake zijn, wanneer de te ver-
deelen buit (de beide zetels in de Eerste Kamer)
gelijkelijk konden worden verdeeld en niet alleen
gelijkelijk, maar vooral gelijk tijdig. Immers, men zou
in 1893 bij de aftreding van mr. Six als lid dei-
Eerste Kamer geen enkelen waarborg hebben, dat in
1896 bij de aftreding van den eerlang te kiezen op
volger van den te vroeg ontslapen mr. Moolenburgh,
het »vast accoord" nog bestond en het zou derhalve
zeer wel mogelijk zijn, dat b. v. de Katholieken in
1893 trouw hielpen mr. Six door een anti-revolutio
nair te vervangen, maar dat in 1896 voor eene om
gekeerde poging de Katholieken eenvoudig achter
het net vischten.
Maar zelfs al bleef een eventueel »vast accoord"
tusschen de heide anti-liberale partijen in onze
Statenvergadering bestaan, dan nog zouden de libe
ralen met de verkiezing van den heer Timans te
steunen niet hun eigen glazen inslaan.
Het is een bedroevend maar onwederlegbaar feit,
dat de liberalen in ons district op dit oogenblik de
meerderheid der kiezers niet op hunne hand hebben.
In hun insolement hunne kracht zoekende, zouden ze
dus op 10 Mei a. s. niet slechts geen enkelen zetel
winnen, maar zouden ze zelfs den eenigen, die hunne
partij thans voor dit district in de Provinciale Staten
bezit, onherroepelijk zien verloren gaan, ingenomen
als hij zou worden door een renegaat op politiek
gebied, die erger is dan een Turk".
Dit zou, van liberaal standpunt geredeneerd, niet
slechts eene ramp zijn voor ons district, maar het
zou de liberale meerderheid in de Staten-vergadering
ernstig bedreigen, ja bijna met zekerheid doen ver
loren gaan en derhalve zou men dan precies voor
voor hetzelfde feit staan ten opzichte van de Eerste-
Kamer-verkiezing, nl. dat beide zetels in handen
kwamen van anti-liberalen.
Dit gevaar kan voorkomen worden, nu de katho
lieken het bovengenoemde aanbod aan de liberale
kiesvereenigingen deden en het is daarom eene daad
van wijs beleid, dat laatstgenoemden dat aanbod
hebben aanvaard. Zij behouden daarmede toch hunne
volkomen vrijheid, verliezen niets erbij, maar hebben
daarentegen groote kans een of meer zetels te win
nen, of althans te behouden wat ze hebben en zoo
doende de Statenvergadering voor »om" gaan te
behoeden.
Eindelijk hebben we zekerheid, dat dhr. Timans,
bij gemis van kans voor een katholiek, bij het uit
brengen zijner stem alleen zich zal laten leiden dooi
de overweging wie in zijn oog de bekwaamste is,
onverschillig tot welke party deze behoort. Als wij
nu daarbij voegen dat naar ons gebleken is, o. a.
mannen als mr. J. C. R. V. d. Bilt en J. M. Kake
beeke als zoodanig de sympathie en den eventueelen
steun van dhr. Timans genieten, dan, meenen. wij,
kunnen de liberalen met gerustheid hunne stem op
den heer Timans uitbrengen, en trachten met en
door hem antirevolutionairen te weren, die een
candidatuur tegenover onze bekwame liberalen aan
nemen en dezen nu successievelijk verdrongen heb
ben. De eerlijkheid gebiedt echter, nu wij den steun
der katholieken aannemen, dien ook wederkeerig te
schenken, en trouw ook op den heer Timans te
stemmen.
Wij hebben gemeend deze onomwonden uiteen
zetting te moeten geven van het samengaan van
liberale en katholieke kiesvereenigingen in ons dis
trict, in de eerste plaats om het ve haal van de Zeeuw
als zou er thans eene innige verknochtheid" bestaan
tusschen liberalen en katholieken, naar het gebied
der labelen te doen verhuizen in de tweede plaats
om alle liberalen in ons district nogmaals te over
tuigen, dat het in het belang hunner party is a. s.
Dinsdag naast de drie liberalen den katholiek op
hun, stembiljet te plaatsen.
De antirevolutionairen willen het doen voorkomen,
dat wij ons thans schuldig maken aan wat wij in
1888 in hen afkeurden. Niets is evenwel minder
waar dan dat. Niet dat toen de antirevolutionairen
met de katholieken samengingen werd door ons be
streden, al zagen we het ook met leede oogen aan,
maar wel, dat den kiezers werd voorgespiegeld dat
katholieken en antirevolutionairen het volkomen eens
waren over de richting, die het staatsbestuur moest
aannemen, terwijl geene enkele overeenkomst bestond
en het integendeel voor niet volkomen oningewijden
duidelijk was, dat beiden principieel tegenover elkan
der stonden. Had men dit toen eerlijk bekend, gelijk
wij het bekennen hierboven, dan ware er onzerzijds
nooit gesproken van een monsterverbond", dat alleen
ten doel had bestrijding van de liberalen, en dat
uit dien hoofde een spoedigen dood zou sterven,
eene voorspelling, die maar al te zeer is bewaarheid
geworden.
Bovendien staan ook daarom de beide gevallen
niet gelijk, omdat antirevolutionairen en katholieken
zich vroeger coaliseerden om eene partij, die de
meerderheid had in de minderheid te brengen en
zoo de regeertaak te leggen in handen van eene
combinatie zonder »vast accoord", wat nooit tot
vastheid van regeering aanleiding kan geven. Thans
is het echter een ander geval. Nu is het onzerzijds
niet de bedoeling de macht in de Staten te brengen
in eene combinatie van liberalen en katholieken,
maar ze integendeel te behouden voor éene partij,
namelijk de onze. En nu de katholieken ons daarin
helpen willen, mits wij den eenen politieken tegenstan
der helpenj vervangen door den 'anderenen ons
daardoor de eenige kans aangeboden wordt om te
behouden wat wij (nog) hebben, daar gelooven wij het
volkomen juist gezien van de liberale kiesvereeni
gingen om met de katholieke minderheid eene zelfde
lijst van candidaten te volgen, gelijk dit elders dooi
de niet-liberale minderheden herhaaldelijk in prak
tijk is gebracht.
Voor het overige zullen we aan eventueele be
schouwingen van onze antirevolutionaire tegenstan
ders over het samengaan van liberalen en katholie
ken niet veel aandacht meer wijden.
De gronden, waarop we verder de door ons onder
steunde candidaturen aanbevelen, hopen we in ons
volgend nommer te ontwikkelen.
GOES, 4 Mei 1892.
UITSLAG der verkiezing voor een lid
van den Gemeenteraad.
Uitgebracht 544 stemmen; blanco 14;
volstrekte meerderheid 266.
Hiervan verkregen de heeren
W. F. K. Lenshoek (l. en Je.) S21 st.
W. Cense (a.)204
Zoodat de heer W. F. K. LENSHOEK
is gekozen.
(I. en le. beteeksnt aanbevolen door de
liberalen en roomsch-katholieken a. door
de anti revolutionairen).
Verder verkregen de heeren D. v. 't Westeinde,
J. B. v. Kalmtkout, A. M. N. Boosten, mr. J. G.
de W. Hamer en J. Buise ieder 1 stem.
De talrijke opkomst van de kiezers gisteren, reeds
in de eerste uren, dat de stembus geopend was,
leverde het bewijs, dat er groote belangstelling voor
deze verkiezing heersckte en dat het vooral ditmaal
meer om beginselen dan om personen ging.
Maar juist daarom verheugen we ons dubbel over
den uitslag, wijl thans blijkt hoe de overgroote
meerderheid der kiezers den gang der gemeentezaken
met vertrouwen laten wil in handen der liberale
party, die sedert jaren naar haar beste weten de
leiding daarvan heeft gevoerd.
Een gunstig verschijnsel mag het voorts heeten,
dat slechts vijf stemmen op anderen dan de gestelde
candidaten werden uitgebracht, een bewijs te meer,
dat het een zuiveren strijd om beginselen gold.
Mogen de liberale raadsleden intusgeken bedenken,
dat ze over nog slechts éene stem meerderheid te
beschikken hebben en derhalve zorgen in de verga
deringen steeds trouw op hun post en volkomen
eensgezind te zijn.
De voorjaarsvergadering der Yereeniging-
van Burgemeesters en Secretarissen
in Zuid- en Noord-Beveland zal gehouden worden
op Donderdag den 19 Mei a. s. in het gewone lokaal
te Goes.
Behalve eenige huishoudelijke werkzaamheden zijn
de volgende onderwerpen ter bespreking aan de
orde gesteldlo. Invoering van het onderwijs in de
vrije en orde-oefeningen der gymnastiek in de scho
len voor lager onderwijs2o. De belastingvoorstellen
van Minister Pierson, met betrekking tot de ge-
meente-comptabiüteit3o. De wet tot wijziging van
die op de Nationale Militie4o. De samensmelting
der verschillende administratieve vereenigingen5o.
De regeling der brandweer ten plattenlande 60. Het
ontwerp-reglement tot verstrekking eener toelage
aan eervol ontslagen Burgemeesters, Secretarissen
enz. op zekeren leeftijd.
Met zekerheid kunnen wij melden, dat a. s.
Maandag 9 Mei de zaal van het »L e g e r des
H e i 1 s" alhier zal worden geopend.
Gedeputeei-de Staten van Zeeland hebben mach
tiging gevraagd om de Provinciale Staten tegen 21
Mei bijeen te roepen ter verkiezing van een
lid van de Eerste Kamer.
In het district Kampen is van anti-revolutio
naire zijde in de vaeature-Noordtzij voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer gecandideerd de heer mr.
M. Baron Mackay, Minister van Staat, oud-
Minister van Binnenlandscke Zaken en van Koloniën.
Ook de heer Schimmelpenninck v. d. Oye heeft
hij de Tweede Kamer een voorstel ingediend betref
fende de oprichting van Kamers van arbeid.
Om den Midden-Europeeschen tijd
te kunnen invoeren op de spoorwegen hier te land-
waarvan sprake was moesten de spoorwege
maatschappijen vóór 1°. dezer daartoe een voorstel
doen aan den Yerein Deutscker Eisenbakn-Verwal-
tungen, ter behandeling in de, in Augustus a. s. te
houden, algeraeene vergadering dier vereeniging. Zulk
een voorstel is niet gedaan, zoodat de West-Euro-
peesche tijd althans voorshands voor onze spoorweg
diensten is bestendigd, zegt het Handelsblad.
Wij kunnen in tusschen mededeelen, voegt de N.
R. Ct. aan dit bericht toe, dat het bedoelde voorstel
door de Noord-Brabantsch-Duitsche spoorwegmaat
schappij in den Verzin is aan de orde gesteld.
In hei jongste nummer van den jaargang 1892
van het tijdschrift Vragen van den Dag komt een
stuk voor van de hand van den heer D. S t i g t e r,
getitelds>De belastingvoorstellen bekeken en ver
dedigd", waarin de schrijver op de hem eigene dui
delijke en populaire wijze een pleidooi levert ten
gunste van de belastingplannen van Minister Pierson.
O.-I. Yerplaatst: van de res. Bagelen naar de res.
Kedoe, de benoemde contr. 2e kl. D. II. Van dei-
Hoek.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMEB.
De trekking der afdeelingen, die in de vergadering
van gisteren plaats had, was niet gunstig voor de
liberale partij. Tengevolge van de opeenkooping van
16 liberale leden in de eerste afdeeling, werden in
3 der 5 secties leden der rechterzijde tot voorzitters
gekozen, t. w. de heeren Baklmann, Haffmans en
Keuckenius de overige 2 afdeelingen kozen de heeren
Roëll en Van der Ifaay. Onder-voorzitters werden
de heeren Van Delden, A. v. Dedeüi, Seret, Van
Kerkwijk en Cremer.
Het wetsvoorstel van den heer Pijttorsen tot in
stelling van Kamers van arbeid en nijverheid, even
als een dergelijk voorstel van den heer Schimmel
penninck van der Oye, dat nog niet gedrukt was,
werd naar de afdeelingen verzonden om later te
worden onderzocht.
Van de agenda werd daarentegen afgevoerd de
interpellatie-Van Beuningen over de niet-goedkeuring
der verlaagde spoorwegtarieven. De heer Van Beu
ningen deelde mede, dat sedert de aankondiging zijner
interpellatie door den Minister van waterstaat die
tarieven waren goedgekeurd.
Heden zullen de afdeelingen der Kamer zich bezig
houden met het onderzoek van eenige wetsontwerpen,
0. a. die op den zoutaecijns en het nieuwe Billiton-
contract.
Tegen morgen zijn 0. a. ter behandeling in open
bare vergadering aan de orde gesteld de interpellatie
