1892 N°. 20.
Dinsdag 16 Februari.
79ste jaargang.
MILITIERAAD
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
0^Qi§@iiRs
Inzending' van advertentiën voor 3 uren op den dag der uitgave.
COI RMT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet; meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De eerste zitting van den
voor deze gemeente zal gehouden wox'den op ZATERDAG
DEN 19 MAART 1892, des morgeus te 10 uren, in het
gewone lokaal in de abdij te Middelburg
Deze zittiug is bestemd tot het do«u van uitspraak omtrent
de vrijwilligers voor de militie, de lotelingeu, hij art. 55 en
56 der wet bedoeld, en alle overige lotelingeu.
In persoon moet voor den militieraad in zijn eerste zitting
verschijnen: de vrijwilliger voor de militie, de loteling, die
vrijstelling verlangt wegens ziekelijke gestpldheid of gebreken,
of gemis van de gevorderde leugte, en in zijne TWEEDE
ZITTING hij die voor een loteling als plaatsvervauger of
numuierverwisaelaar verlangt op te treden.
Goes, den 13 Februari 1892.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. HAMER.
De fd Secretaris,
VAN DELLEN.
GOES, 15 Februari 1892.
Jl. Zaterdag vergaderde de liberale kies
vereeniging »Goes" alhier tot bet stellen van
voorloopige candidaten voor het lidmaatschap van
de Prov. Staten. De voorzitter, de beer J. M. Ka-
kebeeke, opende de vergadering met een passend
woord van hulde aan de nagedachtenis van het over
leden lid der Prov. Staten mr. B. Y. v. d. Bilt,
waarna op de candidatenlijst werden geplaatst de
heeren J. Welleman en P. Dekker Jz., respectievelijk
burgemeesters van Hoedekenskerke en Wemeldinge.
Bij de daarop gevolgde stemming verkreeg de beer
Dekker 9 en de beer Welleman 6 stemmen.
Daarna sloot de voorzitter de vergadering onder
mededeeling, dat, uithoofde van zijn aanstaand af
treden als lid der Prov. Staten, dit de laatste ver
kiezing zal zijn, die hij zal leiden.
Aangezien geen der beide candidaten het bij bet
reglement bepaalde aantal stemmen (2/3 van al de
in de afdeelingen uitgebrachte) heeft bereikt, zullen
de afdeelingen opnieuw moeten vergaderen om tus-
schen deze 2 eene keuze te doen.
Ook de afdeeling Goes" der antirevolutionaire
kiesvereeniging in dit district beeft met bijna alge-
meene stemmen den beer M. De Jonge Jz. al
hier gecandideerd voor het lidmaatschap der Prov.
Staten. Nog enkele afdeelingen moeten uitspraak
doen.
Ten bureele van politie te Goes worden als
volontair geëinploieerd, de heeren A. E. Y a n D i s-
hoeck en J. G. Janssen, resp. den 1 Maart e. k.
en 16 dezer.
Kapelle. In de Vrijdagavond jl. alhier gehou
den vergadering der liberale kiesvereeniging Vrij
heid en Orde" is met 16 van de 22 uitgebrachte
stemmen tot voorloopig candidaat voor de Prov.
Staten gekozen de heev «3. Welleman, burge
meester van Hoedekenskerke.
Hoedekenskerke. De kiesvereeniging Wel
begrepen Eigenbelang" heeft met algemeene stemmen
als voorloopig candidaat voor de Prov. Staten ge
kozen den heer J. Welleman, burgemeester alhier.
Door den Inspecteur van bet Loodswezen is de
beer J. Thomson aangesteld tot kustlicbtwacbter,
ter vervanging van den beer Boogaard, overleden.
Kolijneplaat. Zaterdag 11. des namiddags hield
de beer D. Stigter van Goes in bet hötel »De
Patrijs" vanwege het Nutsdepartement Noord-
Be veland" eene volksvoordracht over »Onze land-
bouwtoestanden en de middelen om die te verbe
teren." Deze volksvoordracht was gratis toegankelijk
voor alle personen boven de 18 jaar. De groote zaal
was goed gevuld met meest landbouwers of land
bouwerszonen van alle vier de gemeenten des eilands,
zelfs van Kamperland. De beer Stigter begon zijne
boeiende rede met bet genoegen uit te drukken,
hier voor dit publiek op te treden met bet door
bet departement recht practisch gekozen onderwerp.
Het geestige gezegde van een Fransch schrijver
>Arme boeren, arm koninkrijk, arme koning" aan
halende, teekende bij al dadelijk den grooten in
vloed van den landbouw op de algemeene welvaart.
Nader den tegenwoordigen toestand van den land
bouw beschouwende, aan de hand van het bekende
Rapport der landbouwcommissie, wees bij eerst op
den achteruitgang der landbouwers, blijkbaar uit
de sterke toeneming der hypothecaire inschrijvingen
in de laatste jaren en de vele executies. Als oor
zaken noemde hijde hooge pachten, niettegen
staande den lagen rentevoet en de kleine opbrengst
van den oogstde pachtcontractende geringe ze
kerheid om de hofstede te houden en het afzien van
den huurder in schier alle pacbtcontracten van alle
beschermende bepalingen der wet in geval van mis-
-s, overstrooming, hagelslag e. d. g. (artt. 1628
en 1629 Burg. Wetb.) Natuurlijk dat cle spreker
deze oorzaken op de hem eigen aantrekkelijke wijze
veelzijdig beschouwde.
Als middelen tot herstel gaf bij aan eene ver
betering der landwet van 1881eene billijke pacht,
op soortgelijke wijze te vinden als in Friesland reeds
eene commissie in bijzonderheden uitgewerkt bad
bet weglaten der bezwarende bepalingen voor den
pachter uit het pachtcontractde invoering eener
wet, die bij bet verlaten eener hofstede den pachter
recht geeft op schadevergoeding voor de verbeteringen,
door hem aangebracht (en de Engelsche wet van 1883
is daar om te bewijzen, dat dit alleszins uitvoer
baar is)bet sluiteu eener nieuwe overeenkomst
tusscben eigenaar en pachter 2 of 3 jaar voor het
vervallen der pacht, wat door spreker duidelijk aan
getoond werd, ten voordeele van beide partjjen te
zullen werkenwettelijk verbod om niet te mogen
afzien van de voorrechten door art. 1628 en 1629
van bet B. W. den pachter toegekend, wat mede
reeds zoo in Engeland is en gunstig werktkortom
eene zoodanige verandering te brengen in de ver
deeling van de opbrengst^ van den oogst, dat de
pachter daardoor in gunstiger conditie komt en niet
als nu, vaak der wanhoop ten prooi.
Na eene korte bespreking van bet door den spreker
hooggewaardeerde werk van prof. Moltzer Land
bouw en kapitaalbelegging", zoo pas verschenen,
waarin de wenschelijk- en mogelijkheid aangetoond
worden, dat le de pachter het recht verkrijgt zijne
hofstede en eeuwigdurende erfpacht tegen eeuwig
durende vergoeding te krijgen, 2e de bezwaarde
eigenaar zijne hypotheken in erfpacht of cijns kan
con verteeren, waardoor dus de opzegbaarheid vervalt
en 3e de pachter recht op reductie of vermindering
in voor hem noodlottige omstandigheden krijgt,
eindigde de spreker zijne rede, die door allen met
de grootste aandacht gevolgd was. Hoewel er tot
debat door den president gelegenheid gegeven werd,
maakte niemand daarvan gebruik.
De voorzitter dankte daarop den heer Stigter voor
diens leerrijke voordracht, hoopte met hem dat het
gehoorde tot samenwerking en handelen mocht leiden
en resultaten afwerpen, wenschte hem alles goeds in
zijne aanstaande standplaats Hoorn en drukte den
wensch uit, hem nog meermalen hier te mogen
zien optreden.
Yoor het lidmaatschap van de Provinciale
Staten van Zeeland is in het kiesdistrict Middelburg
door de centrale liberale kiesvereeniging candidaat
gesteld j h r. m r. A. A. Van Doorn met 74
stemmen 21 st. waren op den heer J. Verkuijl Quak-
kelaar en 12 op jlir. mr. W. H. Snouck Hurgronje
uitgebracht.
De antirevolutionaire kiesvereenigingen op Wal
cheren hebben met groote meerderheid van stem
men candidaat gesteld den heer mr. P. J. F. va^n
Voorst Vader, rechter te Middelburg.
Tlissingen. In de Zaterdag gehouden zitting
van den gemeenteraad was o. a. een schrijven in
gekomen van Ged. Staten, houdende bericht dat de
gemeentebegrooting voor 1892 niet
goedgekeurd is, omdat de raad, in strijd met het
gevoelen van den Burgemeester en het Gedeputeerd
college, besloten heeft het getal politieagenten niet
met 2 te vermeerderen. Bij een zoo uitgestrekte
gemeente vinden Ged. Staten een getal van 8 poli
tieagenten te gering en geeft het te zware diensten
aan het personeel. De raad besloot op voorstel van
B. en W. het schrijven aan B. en W. en de finan-
ciëele commissie te renvoieeren om advies.
De afname van leverbare oesters blijft
volgens de lerseksche en Toolsche Ctgering. Door
den kleinen voorraad (enkelen zijn geheel uitgeput)
zijn de prijzen nog stjjgende. Imperialen, waarnaar
de vraag echter gering is, noteeren 100 gld., le
soort 90 tot 96, 2e soort 60 tot 65. De uitvoer
naar België, dat anders veel 2e soort vraagt, wordt
zeer belemmerd door den grooten aanvoer van
Fransche oesters, die daar, hoewel van inferieure
kwaliteit, wegens den geringen prijs, 60 francs, vlug
van de hand gaan. De handel in pannen, afsteeksel
en zaaigoed wordt levendiger.
Afsteeksel van 16 millimeter en kooger is ver-
i kocht voor fl, van een cent middellijn en grooter
voor ƒ9. Yoor zaaigoed van een rijksdaalder mid
dellijn wordt ongeveer ƒ30 gevraagd, doch de han
del daarin is slap, wegens den hoogen vraagprijs.
Men schrijft onsDoor belanghebbenden bij
calamiteuze en bijdragende polders of waterschappen
is meermalen de vraag geopperd of geene aanspraak
op teruggaaf van het ll*o verhooging
van het dijkgeschot en de bijdragen van aan
grenzende polders kan gemaakt worden, indien latei-
blijkt dat een groot goed slot aanwezig is en genoemd
Vso en de bijdragen niet noodig waren voor de kosten
van zeewering en oeververdediging. Op bedoelde vraag
werd steeds geantwoord dat het betrokken reglement
oi de wet van 1870 daaromtrent niets vermelden,
zoodat moest worden aangenomen dat geene terug
gaaf kan worden verleend. Blijkens het laatst uit
gebrachte verslag der provincie Zeeland heeft deze
zaak het echter zoover gebracht dat de vraag in
bevestigenden zin is beantwoord in de vergadering
van den dijkraad voor de waterkeering van de cala
miteuze polders Oud- en Jong Breskens. Het be
trokken besluit om restitutie te verleenen is evenwel
door Gedeputeerde Staten niet goedgekeurd of liever
laatstgemeld college moest bezwaar maken de ge
vraagde machtiging tot teruggaaf te geven. Ten
einde belanghebbenden in de gelegenheid te stellen
van de ongegrondheid der aanspraak zich te over
tuigen, volgen hieronder de motieven waarop de uit
spraak of beslissing van Ged. Staten berust. Deze
luiden in het verslag woordelijk aldus:
dat, volgens art. 96 van het reglement, het bedrag
van het dijkgeschot en van de bijdragen der aan
grenzende polders of waterschappen, zooals dat door
den dijkraad is vastgesteld en in de begrooting uit
getrokken, door het bestuur moet worden omge
slagen over de polders of waterschappen, terwijl het
volgens art. 105 in de kas der waterkeering behoort
te worden gestort, behoudens het geval van uitstel
van betaling of verleende ontheffing in de artt. 102
104 bedoeld. (Dit uitstel of deze ontheffing heeft
alleen betrekking op de gevallen waarin eene bij
dragende polder of waterschap te zwaar met kosten
van eigen zeewering of oeververdediging mocht worden
gedrukt)
dat overigens noch in de wet van 19 Juli 1870
(Staatsblad no. 117), noch in het reglement vrijheid
gegeven wordt tot teruggaaf, geheel of gedeeltelijk,
van het bedrag der aanslagen
en dat wij (Ged. Staten), daar die vrijheid ont
breekt, met het oog op de stellige bepalingen van
de artt. 96 en 105 van het reglement, den dijkraad
onbevoegd achtten om, zooals had plaats gehad, tot
teruggaaf van belasting te besluiten
Het besluit werd daarna door den dijkraad inge
trokken.
Door het Ainsterdamsche comité tot bescherming
der belangen van houders van 3 pct.'s en 41/2 pct.'s
Portugeesche schuldbrieven worden
de Nederlandsche houders opgeroepen, opgave te
doen van de bedragen, waarvan zij voor eigen re
kening of als lasthebbers van derden houders zijn.
Die opgaven worden ingewacht op Vrijdag 19
Februari a. s., en verder vóór of op 1 Maart a. s.,
aan het lokaal van de Vereeniging voor den Effec
tenhandel, te Amsterdam, Warmoesstraat 180, aan
het adres van mr. J. L. Gunning, secretaris van
het comité.
Naar het Vad. verneemt, hebben regenten van
het geneeskundig gesticht voor Krankzin
nigen te 's-Hage jl. Donderdag eene verga
dering gehouden om de maatregelen te bespreken,
die hunnerzijds kunnen worden genomen tot voor
lichting van den gemeenteraad, in afwachting van
het aan die vergadering toegezegde rapport van den
inspecteur, met het staatstoezicht belast. Regenten
hebben besloten Burg. en Weth. en leden van den
raad uit te noodigen tot een bezoek aan het gesticht,
waartoe een der bestuurders des Maandags, Woens
dags en Donderdags te halfdrie in het gebouw aan
wezig zal zyn, tot het geven van alle inlichtingen
omtrent huisvesting, voeding en nachtleger. Met het
oog op de rust in het gesticht zullen de leden van
den raad worden uitgenoodigd bij gemeenschappelijk
bezoek zich in groepen van niet meer dan vijf per
sonen te verdeelen.
Mej. E. De Heer, gewezen oppasseres in bedoeld
krankzinnigengesticht, noemt in de II. Ct. wat er tegen
het gesticht wordt aangevoerd, lastering, en zij betwij
felt, of mevr. Stuten wel oprecht en naar waarachtige
waarheid vertelt. Indien het echter wel waar is, wat
zij vertelt schrijft mej. De Heer dan hebben die
mishandelingen zeker plaats gehad op oogenblikken,
dat directeur en geneesheer er niet waren; want
zij zelve heeft 0. a. bijgewoond, dat de dokter zeer
zachtmoedig was, toen eene patiënt hem een kop
gloeiende koffie in het gezicht wierp. En zegt zij
verder ik zou nog zooveel kunnen aanhalen van
wat wij met die ongelukkigen overbracht hebben.
Mijn ondervinding van twee jaar en vier maanden
schrijft mej. De Heeris, dat dokter en direc
teur zich niets zullen verontrusten over deze schan
dalen in de courantenwant men moet weten, als
ik, hoe de directeur de oppasseressen aanmoedigt
om goed te zijn tegen de zieken.
De N. Zutph. Ct. spoort aan tot voorzichtig
heid in het oordeelen over de toestanden in onze
krankzinnigen-gestichten en meer be
paaldelijk in het dezer dagen zoo veelvuldig bespro
ken Haagsche gesticht. Daartoe bestaat hier meer
dan éen reden.
»De scherpe, ondoordachte, haast zouden wij zeg
gen voorbarig liefdelooze critiek van de Standaard
c. s., hindert ons, eerlijk gesproken. Waarom? Omdat
wij er een bijsmaak in vinden van reclame voor de
alleen zaligmakende specifiek-Christelgke gestichten.
Dadelijk wordt er »Yeldwijk" bij aangehaald. Wij
dingen op de mogelijke voortreffelijkheid van Veld
wijk" c. a. niets af, maar wij vinden 't weinig Chris
telijk om uit zulk een treurig onderwerp munt te
slaan voor eigen parochie.
»Dat is inderdaad niet liefderijk. E11 wat wij over
't algemeen, ook bij anderen, niet Christelijk vinden,
is dat, zonder de resultaten van het deskundig onder
zoek af te wachten, naar aanleiding van de beweerde
gruwelen in het Haagsche gesticht, een kabaal wordt
gemaakt en levend gehouden, dat de zaak geen
hanenschrede verder kan brengen, maar dat wèl
onrust, angst, vertwijfeling kan veroorzaken onder
tallooze minder bedeelden".
De N. Zutph. Ct. oppert eenigen twijfel of er in
het speciale geval van het Haagsche gesticht wel
aanleiding bestond tot kabaal, op grond van den
indruk, dien bet geschrift van mevr. Stuten geeft
van de persoonlijkheid der schrijfster en van haar
toestand, die de Haagsche rechtbank aanleiding gaf,
nog geen twee maanden geleden afwijzend te he
slissen op haar herhaald verzoek tot opheffing van
het provisioneel bewindvoerderschap over hare zaken.
In geenen deele doet het de N. Zutph. Ct. leed, dat
er een incident is ontstaan, hetwelk tot scherp on
derzoek en waarschijnlijk tot verdere wering van
vermoedelijke misbruiken zal leiden. »Het tegendeel
is waar. Al wat strekken kan om het levenslot te
verbeteren van deze diep rampzalige natuurgenooten,
verdient ten volle toejuiching. Maar was daartoe
een hoog opgezet kabaal noodig Was het daartoe
onvermijdelijk de menigte, de zoo vaak hoogst opper
vlakkig oordeelende menigte verbitteren Was het
daartoe een vereischte om in honderden gezinnen
onrust en spanning te brengen Waartoe dient ten
slotte het onderzoek dat men terechteischt,
wanneer men vooraf reeds vonnis velt zonder dat
onderzoek af te wachten En wat zal overigens het
beste onderzoek, wat zullen de bevredigendste resul
taten opleveren, wanneer men ook daarna nog, niet
zich voorneemt de zaken te beschouwen in 't licht
der onvermijdelijke omstandigheden?
»Het is daarop vooral, dat wij bedoelden de aan
dacht te vestigen. Het is tot die voorzichtigheid in
oordeelen, dat wij wilden aansporen, in ernstige ge
vallen als dit".
In de afgeloopen maand hebben de R ij k s -
middelen opgebracht f 6,748,673,89tegen
f 6,886,229,20 '/2 in dezelfde maand van het vorige
jaar.
Door de Staatsspoorwegmaatschajjpij is thans
voor gepasporteerde onderofficieren weder de gelegen
heid opengesteld om zonder vooi'afgaand examen te
worden aangesteld tot conducteur of tot aan-
teekenaar-weger. (Avondpost
Yoor het toelatings-examen van cadet bij
de Kon. Mil. Academie te Breda zullen dit
jaar 55 plaatsen worden opengesteld, nl. 25 voor
het leger hier te lande en 30 voor dat in Ned.-Indië.
Herhaaldelijk komt het voor, dat door het
personeel der Staatsspoorwegmaatschappij, met de
treincontróle belast, onjuiste gedeelten van
retourkaarten worden ingezameld, nl. dat op de heen
reis het retourgedeelte in plaats van het heenreis
gedeelte wordt afgescheurd. Daar hierdoor op de
terugreis voor de reizigers ongerief ontstaat, door
het nemen van nieuwe plaatsbewijzen en de betaling
van de verhooging, hetgeen aanleiding tot reclames
geeft, is door de directie der Staatsspoorwegmaat
schappij bepaald, dat, wanneer door een beambte,
die zich daaraan schuldig maakt, onmiddellijk daar
van wordt kennis gegeven, dezen dan geen straf,
zooals tot nog toe het geval is, zal worden opge
legd, mits hij het verkeerd ingenomen biljet
niet vernietigd heeft.
Men verwacht, dat hierdoor voortaan de door de
reizigers in te dienen reclames gemakkelijker zullen
kunnen worden nagegaan of zij al of niet gegrond
zijn. (Amst. Ct.)
Door een aantal lotelingen of hunne
vaders of voogden te Leiden zijn bezwaar
schriften ingediend bij Ged. Staten van Z.-Hol-
land, houdende verzoek tot vernietiging van de voor
de gemeente Leiden plaats gehad hebbende loting
der nationale militie. De onregelmatigheid, welke
tot dit verzoek heeft aanleiding gegeven, zou, naar
beweerd wordt, hierin bestaan, dat twee lotings-
nommers, beide het cijfer 365 bevattende, zijn ga-
