1892 N°. 10.
Zaterdag 23 Januari.
79ste jaargang.
NATIONALE MILITIE,
15> FEUILLETON.
Dit bet dagboek vau een Koloniaal.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgii Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs 'der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie word de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën voor 8 uren op den dag der uitgave.
liet Register van inschrijving -met de daaruit opgemaakte
Alphabetisclie lijst voor de
over 1891, voor de lichting vau 1892 liggen van lipden t-1
en en met 31 Januari e k. ter in/age. Gedurende dien tijd
kunnen tegen register en lijst bezwaren worden ingebracht bij
den beer Coinmi saris der Koningin in dit gewest, door tus-
schenkomst van den burgemeester dezer gemeente, zulks op
on gezegeld papier, maar door de noodige bewijsstukken gestaafd
Goes, den 2L Januari 1892.
Burgemee-ter en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Jl. Maandag werd ons van bekende zijde een
exemplaar van »de Bode", het orgaan van den bond
van Nederlandsche onderwijzers, toegezonden, waarin
door een potloodstreep was aangeduid, welk deel
van den inhoud het meest onze aandacht verdiende,
misschien wel tevens met de bedoeling dat deel in
onze kolommen over te nemen. Het was namelijk
het ook in enkele andere bladen voorkomende ver
zoek aan onderwijzers met hoofdakte om niet te soli-
eiteeren naar Heiloo, waar de onderwijzer Smit is
ontslagen, omdat aan de school het onderwijzend
personeel voltallig was en er een onderwijzer met
hoofdakte volgens de wet moet worden aangesteld.
Het orgaan van den Bond beweert tevens, dat de
heer Smit, reeds 12jaar te Heiloo werkzaam, is
ontslagen en niet een jonger onderwijzer, omdat hij
een salaris van 700 genoot.
Ziehier wat thans uit Heiloo omtrent deze zaak
aan de iV. R. Ct. wordt gemeld
Met niet weinig bevreemding verneemt men hiel
de proclamatie van het hoofdbestuur van den Bond
van Nederlandsche onderwijzers aan «We onderwijzers
in zake den onderwijzer A. Smit.
Men diene te bedenken, dat de heer Smit eervol"
is ontslagen, en zulks niet op grond dat hij geen
hoofdakte bezit, maar omdat, wanneer de gemeente
voldaan zal hebben aan het bepaalde bij art. 24 en
89 der onderwijswet, er twee onderwijzers boven het
vereischte getal zullen zijn.
Dat het gemeentebestuur, dat nu reeds tiénen
onderwijzer meer heeft dan het vereischt getal, en
in dit opzicht ten voorbeeld aan menig gemeente
bestuur mag dienen, er de weelde van een surplus
van twee onderwijzers niet op na kan houden, schijnt
de verontwaardiging gaande te maken.
Te meer verwondering verwekt de proclamatie, als
men weet, dat de heer Smit heel rustig zijne klasse
blijft waarnemen en het gemeentebestuur zich niet
haast de benoeming van eenen plaatsvervanger te
doen geschiedenwaarschijnlijk om den heer Smit
gelegenheid te geven, naar eene nieuwe betrekking
om te zien.
Of het van gevoel van eigenwaarde getuigt, een ge
meentebestuur, dat behalve met onderwijzers met
nog andere belangen rekening te houden heeft, te
boycotten, valt te betwijfelen. Voor den onderwij
zersstand is het te hopen, dat het hoofdbestuur van
den Bond daarin alleen staat.
GOES, 22 Januari 1892.
Gisteravond trad voor de afdeeling Goes van
den Nederlandschen Protestantenbond in »de Prins
van Oranje" alhier op ds. H. C. L o h r predikant
bij de Luthersche gemeente te Rotterdam, om te
Men heeft hier en daar nog bamboe-kampementen.
Ze zijn van bamboe gemaakt en niet zoo geriefelijk
ingericht als die van steen. Ze zijn ook niet zoo
zuiver. Er schuilt meer ongedierte in, o. a. de wand
luis. Nu, deze is in Indië maar al te zeer bekend,
zoowel in steenen als in houten huizen, 's Avonds,
wanneer het licht aangestoken is, ziet men uit de
hoeken der kamer tegen den zolder de »tjekko" te
voorschijn komen. Hij is de vijand van alle kleinere
insecten, zooals wandluizen, muskieten, mieren,
nachtvlinders, enz., en mag daarom niet gedood
worden. Er is dan ook niemand die dit doen zal,
want het is een onschuldig beest en tevens onze
medestrijder in den oorlog tegen die kleine, bijtende,
stekende, kruipende en vliegende vijanden. We gaan
nu eens buiten de kazerne kijken en richten onze
schreden naar de can tine, die op een 100 M. van
de kazerne staat. Voor we de Pijp (militaire uit
drukking) binnentreden, moeten we door een soort
tuin, als men het ten minste zoo noemen wil, want
de met zorg aangelegde en onderhouden bloem- en
grasperken, de heesters en boompjes in groote pot
ten, de slingerpaden enz., dit alles doet ons aan een
tuin denken, 't Is dan ook of we een villa binnen-
spreken over den oorsprong en de b e -
teekenis der nieuwe richting."
Spr. begon met te wijzen op het verzet, dat het,
katholieke begrip als zouden geestelijke en leek
twee verschillende klassen van menschen zijn, waar
van de eerste op geestelijk en ander gebied de
meerdere is van de tweede en daarom voorschrijft
wat er geloofd en gedaan moet worden, ondervond
in het begin der 16e eeuw, in het bijzonder bij
Luther, die in de periode van 15171522 werkelijk
vrijzinnig was. Doch geheel vrijmaken van het oude
begrip kon Luther zich niet en toen Calvijn en an
dere Protestanten evenzeer de Kerk boven den
mensch stelden (de Kerk daarbij vertegenwoordigd
door de predikanten) kwam het oude beginsel weder
boven. De Dordtsche kerkvergadering van 1618 en
de katholieke conciliën gelijken dan ook als twee
druppels water op elkander, in zooverre, dat op beide
eenvoudig werd vastgesteld wat men te gelooven had.
Dit alles kon niet beletten, dat zoowel in do ka
tholieke als in de protestantsche kringen, maar
vooral in de laatste, enkelen met de vraag optraden
waaraan de geestelijken de macht ontleenden om
over het geloof van anderen te heerschen Vooral
in Engeland, Frankrijk en Duitschland kwam men
op dat gebied tot onderzoek en ontstond er eene
steeds wassende partij, die de katholieke en de
orthodox-protestantsche leer verwierp en er een
zoogenaamden redelijken" godsdienst of godsdienst
der rede voor in de plaats stelde.
Deze partij ging uit van den stelregel, dat ook op
godsdienstig gebied alles moest kunnen begrepen
worden met het verstand en zij leidde tot de vaak
onzinnigste verklaringen van verschillende gedeelten
uit den Bijbel. Spr. noemde dezen godsdienst, die
zooveel kwaad berokkend heeft en nog berokkent
aan de nieuwe richting, omdat hare tegenstanders
steeds voortgaan de modernen met de aanhangers
van den redelijken godsdienst te vereenzelvigen, de
verfoeielijkste dien hij kende, omdat hij kil is en dor,
alles overlaat aan het verstand zonder het hart
ergens in te doen deelen en die de bron is geweest
van die bourgeoisie satisfaite, die op godsdienstig,
zedelijk, maatschappelijk en politiek gebied met het
gruwelijkst egoïsme slechts aan zichzelf denkt en
voor zichzelf zorgt, zonder te vragen wat de maat
schappij van hem te eischen heeft.
Hoewel maar al te veel daarmede verward en
vereenzelvigd, staat lijnrecht daartegenover de nieuwe
richting, die meent dat alle waarachtige godsdienst
van den mensch zelf moet uitgaan en hem een
prikkel moet zijn om te streven naar iets hoogers.
De zucht daartoe is het deel van ieder mensch, als
een aangebox-en eigenschap. Wanneer iemand een
prachtige schilderij ziet of een fraaie compositie
hoort kan hij die bewonderen, maar hij zal niet de
meening koesteren, dat hij moet trachten vóór zijn
dood iets dergelijks voort te brengen. Maar wanneer
hij leest of hoort van een edel karakter, dat uitmunt
door daden van rechtvaardigheid en liefde, dan is
er eene stem in zijn binnenste, die hem opwekt
dat voorbeeld na te volgen en die hem er op wijst,
dat eerst dan zijn leven zat renten.
Niet de stem van den predikant ot den geestelijke,
maar de stem van het beste in den mensch moet
ons zeggen, wat we te gelooven, te doen en te laten
hebben om waaiTijk godsdienstig, waarlijk Christe
lijk te zijn, wat niet wegneemt, dat samenkomsten
als de Protestanten-bond organiseert uitstekend kun-
treden in plaats van een cantine. Het is een groot
wit gebouw, met witte pilaren, gladden steenen vloei
en een veranda of corridor er rond. In die gaanderij
staan hier en daar tafeltjes met schommel- en leu
ningstoelen er rond. Binnen vindt men een biljart,
de leestafel, waarop allerlei tijdschriften liggen, enz.,
in één woord, alles is zoo gemakkelijk en geriefelijk
mogelijk ingericht. Achter het gebouw de muziek
tent en de kolfbaan in een schildei-achtige omgeving.
We gaan eans zien op den groeten weg waai
den geheelen dag zeer veel drukte heerscht. De weg
wemelt van voetgangers en rijtuigjes (karetta's of
dos a dos). De meeste drukte heerscht natuurlijk in
den namiddag als de grootste hitte wat over is
alles wat dan vrij is, wil van de hier zoo heerlijke
avonden profiteeren. Ieder doet het op zijn manier;
deze neemt een dos a dos, die doet het te paard,
gene maakt weer gebruik van den tram, het grootste
gedeelte echter doet het te voet. Het is een bonte
mengeling van allerlei standen, rangen en rassen.
Militairen bij hoopen natuurlijk, inlanders, deftige
burgerlui, zooals ambtenaren enz., Europeesche da
mes, Chineezen, Arabieren enz. Met hunne koop
waren aan een draagstok over de schouders loopen
inlanders en Chineezen op een sukkeldrafje om een
standplaats op te zoeken. Alles woelt dooreen, wat
nog erger gemaakt wordt door honderden rijtuigen,
die heen en weder rijden en elkander in vliegende
vaart passeeren. Toch gebeuren hier zelden onge-
nen werken om dat besef in ons te verlevendigen
en levendig te houden. Met een opwekkend woord
ora den Bond te steunen en aan de verbreiding van
zijne beginselen krachtig mede te werken, eindigde
spr. het eerste gedeelte zijner rede.
Na de jiauze sprak de heer Lohr over de wijze
waarop men volgens de nieuwere theologie verschil
lende gedeelten des Bijbels, inzonderheid de wonder
verhalen van Jezus, had op te vatten en hij kwam
daarbij tot de conclusie, dat die verhalen even zoo
vele gelijkenissen zijn, die allen strekken moeten
om de grootheid, de majesteit en het vehevene van
Jezus in een helder daglicht te stellen.
Een klein maar aandachtig gehoor volgde den
genialen spreker met de grootste belangstelling en
dankte hem door applaus aan het einde voor zijne
boeiende rede.
Ovezand. Maandag a. s. zal het 25 jaar gele
den zijn, dat onze gemeente-ontvanger, de heer J.
G. P. T i m a n s in functie trad.
De loting voor de nationale mi-
li t i e in het loopende jaar zal plaats hebben in
de navolgende gemeenten op de dagen en uren als
hieronder zijn aangewezen
TolenVrijdag 19 Febr., des voorm. te 9 uren
voor Tolen, Oud-Vosmeer, St. Philipsland, Stave-
nisse, St. Annaland, St, Maartensdijk, Scherpenisse
en Poortvliet.
Kapelle, Zaterdag 20 Febr., des voorm.-te 9 uren
voor Kapelle en Wemeldinge en te 10 1/2 voor Ier-
seke en Ki-uininge en des nam. te 11/2 uur voor
Krabbendijke, Schore, RillandBath en Waarde.
Kortgene, Donderdag 25 Febr., des voorm. te 10
uren voor Wissekerke en te 11 uren voor Kortgene,
Kats en Kolijnsplaat.
Goes, Zaterdag 27 Febr., des voorm. te 9 uren
voor Goes en te 10 1/2 uren voor Borsele, Kloetinge,
Heinkenszand en 's-Heer Arendskerke.
Goes, Maandag 29 Febr., des voorm. te 9 uren
voor 's-Gravenpolder, 's-Heer Abtskei-ke, Kattendijke
en Wolfertsdijk, en te 10 1/2 uren voor Hoedekens-
kerke, Baarland, Oudelande en Ellewoudsdijk en te
111/2 uren voor 's-Heerenhoek, Driewegen, Nisse en
Ovezand.
Het hulpkantoor Hoedekenskorke is
aangewezen voor de behandeling van aangeteekende
brieven, eene aangegeven waarde van ƒ600 te boven
gaande.
Bij koninklijk besluit van 19 Januari is aan
C. Constandse enJ. De Jonge, commiezen
te water van de 2e kl. te Bath, vergunning ver
leend tot het aannemen en dragen der versierselen
van het Burgerlijk Kruis le klasse, hun door Z. M,
den Koning der Belgen geschonken.
De geagreëerde klerk der posterijen G. J.
V r 01 ij k te Middelburg, is benoemd tot klerk
der telegraphie 2e klasse.
Naar men verneemt, worden door burgemeester
en wethouders van Vlissingen bij de regeering po
gingen gedaan, om het oostelijk deel van het zoo
genaamde eiland, ter groette van ongeveer 3.1825
üectaren, van het rijk te koopen.
Aan het programma voor de Tentoonstel-
lukken door botsing of overrijden, want de weg is
een 20 M. breeder is dus ruimte genoeg om
elkander te passeeren. Langs de kanten hebben zich
overal kooplui opgesteld, het meest met ververschin-
genijs, limonade, hier, enz. Ze zitten geduldig te
wachten tot ér koopers komen, 't Is niet erg duur
hier, want voor een paar centen heeft men een glas
limonade met ijswater.
Doch de zon is nu ondergegaan en na verloop
van een kwartier is het donker, we keeren dus naai
de kazerne terug.
Het is den volgenden morgen reeds vroeg reveille.
De troepen moeten naar Batavia om parade te
makenom 7 uur begint ze. Alle diensten worden
hier zoo vroeg mogelijk verricht, omdat het op den
middag te warm is.
Nauwelijks ben ik 's morgens (2 Augustus) opge
staan of ik hoor in de verte, dat is aan de andere
zijde van het kampement, muziek, ting, tang, tong,
enz. Ik denk direct aan een piano, doch ik vergis
me. Een oogenblik later komen in onze nabijheid
eenige Javanen zitten en ik hoor weer dezelfde mu
ziek als daar straks. Het is de gamelang, het gelief
koosd instrument van den Inlander. In alle kampe
menten waar Javanen zijn, is een gamelang aan
wezig en deze wordt uit de menage betaald of door
het Gouvernement aangeschaft. Bij alle feestelijke
gelegenheden wordt ze bespeeld, natuurlijk door
Javanen. De gamelang is een verzameling van in-
ling van Zaaigranen enz., te houden op
Donderdag 18 Februari 1892 te Zieriksee, door de
Centrale Tentoonstellings-vereeniging Landbouw
belang", is het volgende ontleend
De tentoonstelling wordt gehouden te Zieriksee
in de zaal der sociëteit Landbouw en Handel", op
Donderdag 18 Februari 1892, van des voormiddags
11 uur tot des namiddags 3 uur.
Op deze tentoonstelling worden gevraagd monsters
van zornerzaaigranen, peulvruchten, pootaardappelen,
uien- en lijnzaad, klaver- en graszaden en verzame
lingen gedroogde grassen en planten.
Om op deze tentoonstelling te kunnen mededingen
moeten de inzenders vóór of op 10 Februari 1892
bij den secretaris, den heer M. C. Mulock Houwer
te Zieriksee, eene schriftelijke opgaaf inzenden van
a. Het product dat zij wenschen in te zenden
b. de hoeveelheid die zij van het in te zenden
graan of zaad ten verkoop beschikbaar hebben
c. den prijs, franco Zieriksee en met inbegrip
van emballage
d. het netto gewicht per hectoliter, de streek
waar, en de soort grond waarop het verbouwd is
e. de namen van drie personen door hen geschikt
geacht en gewenscht als leden der jury.
De inzendingen moeten vrachtvrij bij den secre
taris zijn aangekomen vóór 16 Februari 1892. De
monsters moeten verpakt zijn in linnen of katoenen
zakken of in flesschen, waarop naam en woonplaats
van den inzender, en moeten de hoeveelheid bevatten
bij iedere groep gevraagd. Die van granen, lijnzaad
en pootaardappelen moeten 2 liter groot zijn, die
van zaden 1/2 liter.
Monsters of voorwerpen, welke door de inzenders
terug verlangd worden, zullen, mits hiervan bij de
opgave van deelneming kennis gegeven is, voor
rekening van belanghebbenden worden teruggezonden.
De beoordeeling geschiedt door eene jui*y, bestaande
uit minstens drie pei-sonen, hiertoe door liet bestuur
uitgenoodigd op voordracht der inzenders.
Aan de jury wordt eene instructie verstrekt volgens
welke zij te handelen heeft.
Alle eigendomskenmerken worden vóór de beoor
deeling verwijderd.
De Londensche correspondent der N. R. Ct.
schrijft nog nader
In mijnen brief over de postgemeenschap
tusschen Engeland en Nederland heb
ik vergeten op éen belangrijk punt klem te leggen.
Ik schreef gisteren reeds, dat niemand er aan
denkt de tegenwoordige sneltrein-faciliteiten voor
plaatsen als Goes en Bergen-op-Zoora in te krimpen.
Ik had daarbij kunnen voegen, dat zelfs zulke ste
den de voordeelen van een sneller vervoer der brie
ven uit Engeland zouden kunnen deelachtig worden,
ook al vond het plan verwezenlijking om eenen post
wagen met eene locomotief noordwaarts af te zenden
terstond na de aankomst van den internationalen
trein te Rozendaal.
Daartoe zou het slechts noodig wezen èn den
postwagen in dien trein, èn den alleengaanden post
wagen te voorzien van de toestellen, welke reeds
sinds jaar en dag hier toepassing vinden, bovenal
bij nachtsneltreinen.
Die toestellen zijn in hoofdzaak tweeërlei. Met
den éenen worden postpakketten op een perron
neergelaten, terwijl de trein, welke ze vervoert, hard
doorrijdt. Bij gevolg krijgen alle plaatsen, waar de
strumenten en bestaat uittwee groote metalen
bekkens of ketels, waarop een man met een houten
hamertje slaatvervolgens breede koperen staafjes,
die op een hol houten blok liggen en eveneens met
een hamertje of houtje bespeeld worden, waardoor
verschillende tonen ontstaaneindelijk uit een soort
houten bak, waarin op twee rijen latten een twaalf
tal koperen potten staan, deze worden ook met
stokjes bespeeld en ten laatste nog een soort ti-om
zij gelijkt veel op een botervaatje, waar een vel over
gespannen is. Deze wordt met de hand bespeeld en
geeft ongeveer hetzelfde geluid als een Turksche trom.
Een hoop nieuwsgierigen bestaande uit Javaansche
vrouwen, kinderen en Europeanen ontbreekt niet.
Een groote kring is rondom de muzikanten gevormd,
deels uit belangstelling naar de muziek, deels om de
Javaansche danseres te zien, die inmiddels in den
kring is getreden om te tandakken (dansen). Yoor
ze begint spreidt ze een matje uit op den grond en
zet daarop een paar koperen potten, waarvan de eene
dienst doet om de opgezamelde centen in te werpen
en de andere voorwant de danseres pruimt.
Voor een Nederlandsche vrouw is dit iets ongehoords,
maar bij de Javaansche is dit regel. Ze kauwen nl.
sirih (gedroogde, fijn gesneden bladeren der sirih-
plant). Zonder dit gevoelen ze zich niet lekker. Het
gevolg van dat pruimen is donkerroode lippen en
zwarte tanden, juist hun ideaal en dus precies het
omgekeerde van wat wij, blanken, wenschen, nl. witte
