1891 N°. 151.
Dinsdag 22 December.
78ste jaargang.
NATIONALE MILITIE
KZerst-oolleote
SECRETARIE
SCHOOLBEZOEK.
De Vergunningen
Sigarendrogerij
Politiek Overzicht.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie word de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën vóór 3 uren op den dag der uitgave.
Vo#r de t we e d e maal wordt beleend gemaakt, dat zich in
de maand Januari van 1892 roor den dienst der
moeten laten inschrijven alle mannelijke ingezetenen, die ge
boren zijn in 1873 en zij, die na het intreden van hun 19e,
doch voor het volbrengen van hun 20e levensjaar ingazetenan
worden
dat de inschrijving moet geschieden:
le. vaa een ongehuwde iiï de gemeente, waar de vader, of
is deze overleden de moeder, of zijn beiden overleden, de
voogd woont
2e vau een gehuwde en van een weduwnaar in da gemeente,
waar hij woont
8e van hem, die geen vader, moeder of voogd heeft of
door deze is achtergelaten of wiens voogd buiten 'a lands ge
vestigd i», ia de gemeente, waar hij woont;
4e. van den buiten 's land» vronenden zoon van een Neder
lander, die ter zake van 's lands dienst in een vreemd land
woont, in de gera'ente, waar zijn vader of voogd het laat.t in
Nederland gewoond heeft;
dat de inschrijving alhier plaats heeftop eiken werkdag
tnsscben des voormiddag* 9 en des namiddags 2 uren ter
Secretarie der gemeente
dat de aangifte moet geschieden door den belanghebbende
zelveu en bij ongesteldheid, afwezigheid of ontstentenis, door
zynen vader, of is deze overleden, zijue moeder, of zijn beiden
overleden, zijn voogd;
dat niet worden ingeschreven
lo. de in een vreemd rijk achtergebleven zoon van een
ingezetene, die geen Nederlander is;
2o. de in een vreemd rijk verblijf houdende ouderlooze zoon
van een vreemdeling, al is zyn voogd ingezetene;
8o. de zoon vaa een Nederlander, die ter zake van 's lands
dienst in 's rijks overzee<che bezittingen of koloniën
woont
Goes, den 19 December 1891.
Burgemevster en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Diakenen der Hervormde gemeente zullen op den tweeden
Kerstdag, zynde ZATERDAG deu 26 dszer na het eindigen
der voormiddag godsdienstoefening, eene buitengewone of zoo
genaamde
houden aan de huizen der ingezetenen, ten behoeve van hunne
bedeelden, welke inzameling ten zeerste wordt aanbevolen.
Goes, den 19 December 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Op VRIJDAG den 25 en ZATERDAG den 26 December
a. s. zal de
dar gemeente alleen geopend zijn des voormiddags van elf
tot twaalf nren, voor aangiften ia zake den Burgerlijken
Stand.
Goes, den 19 Deceaaber 1891
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. RAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De ouders of verzorgers van kinderen boven de zes en be
neden de twaalf jaren, die vo'gens de daarvan te maken staten
zich op 1 Januari in de gemeente bevinden, doch niet ter
school gaan kannen vanwege de gemeente geeue ondersteuning
(geneeskundige hulp uitgezonderd) ontvangen, tenzij zij aan-
toonen dat hunne kinderen ten onrechte op den ter secretarie
ter lezing te leggen staat van niet-schoolgaanden zijn gebracht,
of dat hun het niet schoolgaan dier kinderen niet is te wyten.
Goes, deu 19 December 1891
Burgemeester en Weihouders van Goes,
J. G. d. W HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
tot uitoefening van den Kleinhandel in Sterke
drank, verleend aan Pk Wessel voor het perceel Wijk C
no. 130 en aan M. Gooien voor het perceel Wyk C no. 220
beiden in de Laugevorststraat, zijn
INGETROHKEI.
Gees, den 19 December 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMA N.
Vergunning is verleend aan J. GROENENDIJK te Goes
tot het oprichten van eeen
in de Langevorststraat C no. 226.
Goes, den 19 December 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. HAMER.
De Secretaris,
HART MAN.
(1118 December).
Een paar weken hebben we ons onthouden van
eene beschouwing over de begrootingsdebatten, omdat
de daarin behandelde zaken ons daartoe geene aan
leiding gaven. Bij de begrooting van Binnenlandscbe
Zaken en bij die van Oorlog meenen we echter een
oogenblik bij enkele punten te moeten stilstaan.
Bij de beraadslagingen over bet hooger onderwijs
in bet algemeen kwam o. a. ter sprake bet luttele
gebruik, dat gemaakt wordt van de leerstoelen in
de moderne talen aan de universiteit te Groningen
en de vraag werd gedaan, waaraan dit feit was toe
te schrijven De Minister van Binnenlandscbe Zaken
gaf hierop ten antwoord, dat de reden van dit luttele
gebruik niet moet gezocht worden in de omstandig
heid, dat die leerstoelen gevestigd zijn op te verren
afstand van bet middelpunt des lands, maar dat er
voor de aanstaande leeraars in de moderne talen
niet veel aanleiding bestaat om van die lessen ge
bruik te maken. De voorbereiding voor bet examen
B. eisebt geene academische opleiding; zij kan op
veel goedkooper en gemakkelijker wijze verkregen
worden door lessen van bijzondere onderwijzers, die
in de verschillende deelen des lands in de nabijheid
van de woonplaatsen der candidaten in genoegzamen
getale worden aangetroffen. Het middel om de be
doelde leerstoelen meer aan bun doel te doen beant
woorden zou zijn een verzwaring der eiscben van
bet examen, zoodat eene academische opleiding noodig
zou zijn om de bevoegdheid tot doceeren van de
moderne talen te kunnen verwerven. Eene daartoe
strekkende wijziging der wet op het M. O. beeft
echter eigenaardige bezwaren, hoewel daardoor onge
twijfeld bet peil van bet middelbaar onderwijs in
die talen zou worden opgevoerd. De mogelijkheid
van een maatregel in deze richting wordt door de
regeering overwogen.
Moet uit dit vrij zonderlinge antwoord van den
Minister afgeleid worden, dat het onderwijs in de
moderne talen aan de middelbare scholen thans niet
voldoende is Ons dunkt eene andere conclusie is
niet te trekken, wanneer er middelen moeten be
raamd worden om bet peil van bet onderwijs in
die vakken hooger op te voeren. Toch gelooven we,
dat, in bet algemeen genomen, de kennis der leer
aren niets te wenschen overlaat. Aan de wijze
waarop de moderne talen worden onderwezen op de
middelbare scholen mogen wellicht fouten kleven,
fouten, die allereerst samenhangen met den weini
gen beschikbaren tijd voor die vakken, zij zullen
niet worden weggenomen door wijziging te brengen
in de eiscben ter verkrijging van de akte.»
Maar bovendien ontstaat er twijfel of de regeering
genoegzaam een open oog beeft voor de belangen
van de vele onderwijzers, die thans langs anderen
weg zich voor die acten bekwamen. Juist omdat de
bevoegdheid thans langs anderen weg kan worden
verkregen, willen nu nog ijverige onderwijzers zich
veel studie, moeite en kosten getroosten om de
middelbare acte in de moderne talen te verwerven
en het zijn waarlijk niet de slechtste leeraren, ge
looven we, die bun loopbaan bij bet lager onderwijs
hebben aangevangen. Voor ben allen zon echter de
weg daartoe worden afgesneden, wanneer eene aca--
demiscbe opleiding eiscb werd. En bet resultaat der
in overweging zijnde maatregel zou zijn, dat er
misschien wat kundiger docenten zouden gevormd
worden, maar zeer zeker tevens een corps van jeug
dige docenten, die ten eenenmale onbekend waren
met de voetangels en klemmen, die bet pad van
den onervaren onderwijzer maar alteveel bemoeielij-
ken, en die daarom een geregelden leergang en een
behoorlijk overwicht van den leeraar over de leer
lingen zeer in den weg zouden staan.
We hopen daarom, dat de Regeering nog eens
ernstig zal overwegen, alvorens een maatregel te
nemen, die vermoedelijk niet in bet belang van bet
onderwijs en zeker niet in dat der onderwijzers zou zijn.
Door alle partijen in de Kamer is een lans ge
broken voor bet recht der onderwijzers van de lagere
school om zonder speciale bevoegdheid bet onderwijs
in de vrije- en ordeoefeningen te mogen geven, of
wel de eiscben zoo licht te stellen en toe te zien,
dat alle examen-commissiën gelijke eiscben stellen,
dat aan de vele klachten daaromtrent worde tegemoet
gekomen. Ook werd van de Regeering gevraagd er
voor te waken, dat onderwijzers, die de akte voor
vak j. niet bezitten op 1 Januari 1893 door de
gemeentebesturen zullen worden ontslagen.
In zijn antwoord omtrent deze quaestie gaf de
Minister als zijne meening te kennen, dat bet gevaar
voor ontslag van onderwijzers, die niet tijdig de
bevoegdheid voor vak j. verwerven, niet groot is,
omdat dit ontslag niet plotseling kan worden gegeven,
daar bet schooltoezicht daartoe moet medewerken en
de Regeering bij groote onbillijkheden altijd nog wel
bijtijds handelend kan optreden.
Dit antwoord is in zooverre geruststellend voor
de onderwijzers, als daaruit blijkt, dat zij tegen
willekeurige handelingen der gemeentebesturen steun
zullen ondervinden bij de Regeering. Trouwens daar
aan zal wel niemand ooit getwijfeld hebben. Maar
overigens rijst de vraag of de toekomst der onder
wijzers, die de akte voor de vrije- en ordeoefeningen
niet bezitten, genoegzaam gewaarborgd is. Immers,
met de verklaring der Regeering is niet te niet ge
daan bet recht der gemeentebesturen om ontslag te
geven aan die onderwijzers, die op 1 Januari 1893
de bevoegdheid voor vak j. missen. En wanneer een
gemeentebestuur op dien datum bet vak wil in
voeren op zijne gemeente-scholen, met andere woorden
uitvoering wil geven aan bet voorschrift der wet,
dan zal bet voor bet schooltoezicht moeielijk gaan
aan een op dien grond te verleenen ontslag zijne
medewerking te onthouden.
Het middel, dat de beer De Meijier aangaf, nl.
wetswijziging, zou zeker afdoende zijn en ongetwij
feld zou daarvoor in de Kamer wel eene meerderheid
zijn te vinden, want terecht merkte de beer Goe
man Borgesius op, dat de bepaling, waarbij vak j.
als verplicht leervak in de wet werd opgenomen, bij
wijze van verrassing is aangenomen op een oogen
blik, dat de Kamer was afgewerkt" en zonder dat
zjj de gevolgen daarvan in bunnen vollen omvang
beeft overwogen.
Eene wetswijziging, waarbij vak j. geheel uit de
wet werd gelicht, zou ons nog bet meest gewensebt
voorkomen en we vleien ons, dat wanneer èn de
Regeering èn de Kamer zich eens nauwkeurig op
de hoogte wilden stellen van de vele moeilijkheden,
zoo van financiëelen als anderen aard, die aan de
invoering van bet vak op de lagere school verbon
den zijn, dan voor eene dergelijke wetswijziging
evenzeer een meerderheid zou te vinden zijn. Die
moeielijkheden achten wij tot 1898 voorloopig nog
de beste waarborg voor onderwijzers die de acte
voor vak j. nog niet mochten verwerven.
Een teör punt raakte bij de behandeling der be
grooting voor oorlog de beer Yan Kerkwijk aan,
toen bij de samenstelling en uitbreiding van bet
militair buis der Koningin besprak. Hij achtte de
tegenwoordige regeling in strijd met de bij Kon.
besluit vastgestelde organisaties en in strijd met de
zuinigheid. Hij deed daarom bet voorstel den daarop
betrekking hebbenden begrootingspost te verminde
ren met 3000.
Het is zeker wel eenigszins in strijd met de tegen
woordig beerschende denkbeelden, dat uit 's Rijks
kas betaald worden officieren, die schier bun gebeele
militaire loopbaan aan bet bof hebben doorgebracht
en derhalve voor de betrekking, waarvoor ze, mede
op 's Rijks kosten, zjjn opgeleid, ten eenenmale on
geschikt zijn. En dit bezwaar vermindert voorzeker
niet, wanneer men bedenkt, dat die leden van bet
militair buis gewoonlijk bebooren tot een maatscbap-
pelijken kring, waarvan de leden waarlijk geen voedsel
uit de staatsruif behoeven.
Toch spijt het ons, dat de beer Van Kerkwijk
tegen den bestaanden toestand is te velde getrokken
en we kunnen best begrijpen, dat de minister van
oorlog hem op zoo warmen toon beantwoordde. In
de eerste plaats mag niet over het boofd worden
gezien, dat bet militair buis vooral dient om den
luister van ons Hof, die ten nauwste samenhangt
met den luister van onzen Staat, op te houden tegen
over vreemde vorsten, een eiscb, die met het nuchter
oog der logica beschouwd misschien niet strikt nood
zakelijk kan genoemd worden, maar die dan toch
overal en ten allen tijde is in practijk gebracht en
daardoor een gewoonterecht is geworden.
Maar bovenal spijt bet ons, dat de beer Yan Kerk
wijk op dit punt is ingegaan, omdat bet bier eene
aangelegenheid betreft, die onze jeugdige vorstin en
bare moeder geldt en bet, na bet voortdurend stil
zwijgen over de quaestie tijdens bet leven van onzen
laatsten Koning, al den schijn beeft of men van de
omstandigheid, dat wij een mannelijk boofd van den
Staat moeten derven, beeft willen profiteeren om
den luister van ons Hof te verkleinen.
Gelukkig daarom, dat de Regeering by monde van
den minister Seyffardt zoo krachtig tegen bet amen
dement-Van Kerkwijk optrad; gelukkig ook, dat de
overgroote meerderheid der liberalen dit hielp ver
werpen en zoodoende, bet principiëele der quaestie
buiten beschouwing latende, de stilzwijgende verkla
ring aflegde, dat zij aan Hare Majesteit met ver
trouwen overlaten om de inrichting van baar militair
buis en bet tijdstip voor eene verandering daarvan,
in nadere overweging te nemen.
GOES, 21 December 1891.
Gisteravond bielden de leden van de werklie-
denvereeniging »Eigen hulp" alhier met hunne
dames in »de Prins van Oranje" een feestavond, die
welgeslaagd mag beeten. Het programma bestond
uit eenige muzieknommers, die door bet harmonie-
gezelschap »Euphonia" flink werden uitgevoerd, een
tombola, die als altijd de aanwezigen in eene opge
wekte stemming hield en voorts een paar tooneel-
stukjesJocrisse, de vondeling en Sequab, de won
derdoctor, die beiden de lachlust in booge mate op
wekten. Vooral bet laatstgenoemde bad groot succes,
zoowel door bet spel der vertooners, als door den
schitterend versierden wagen, die, evenmin als aan
den beuseben Sequab, aan zijn representant van
gisteravond ontbrak.
We gelooven, dat alle aanwezigen een recht pret-
tigen avond hebben doorgebracht en dat bet geheel
inderdaad een feestavond, voor ben is geweest.
De voorzitter zal dan ook wel de tolk der aan
wezigen zijn geweest, toen bij, na afloop van bet
programma, zijn dank betuigde aan allen, die tot
bet welslagen van een en ander hadden medegewerkt.
In De Gemeentestem van beden koint bet vol-
voor
Mag de kantoorhouder van een Rijks-telefoonkantoor
lid van den Raad zijn in de gemeente waar het kantoor
is gevestigd Op deze onlangs gerezen vraag kan,
dunkt ons, bet antwoord niet anders dan ontkennend
zijn, omdat de kantoorhouder, krachtens art. 2 litt. c
van bet Kon. besl. v. 15 Sept. 1886 {Stbl. no. 164)
door bet gemeentebestuur aangewezen wordende, als
ambtenaar in den zin van art. 23 gem.wet is te
beschouwen.
Naar wij vernemen zal mr. B. M. B a b 1 -
m a n nlid van de 2e Kamer, in de eerste helft
van Januari alhier eene politieke rede houden.
'a-Gravenpolder. De telefonische ver
binding, welke verleden jaar op last van het
Ministerie van Oorlog is aangebracht tusscben deze
gemeente en Ellewoudsdijk, wordt, na nimmer dienst
gedaan te hebben, opgeruimd.
Een tweede draad, ter beschikking van bet de
partement van Oorlog, wordt nu bevestigd aan de
telegraafpalen die staan langs den weg tot Elle
woudsdijk.
lerseke. Vrijdagavond hield de Afdeeling
Ierseke der Vereen, ter bevordering
der Ned. visscherij eene vergadering, hoofd
zakelijk aan huishoudelijke zaken gewijd. De heeren
dr. De Leeuw en Muller, respectievelijk voorzitter
en penningmeester, werden als zoodanig herkozen
tot 2en secretaris werd gekozen de beer J. Sinke Jz.
De penningmeester deed rekening en verantwoording,
waaruit bleek dat er een voordeelig saldo was van
ruim 62.
De afschaffing der kleine consenten en de moei
lijkbeden voor de oesterkweekers aan de naleving
van de bepalingen der arbeidswet verbonden kwamen
ter sprake zonder dat evenwel nog iets daaromtrent
werd besloten.
Door de directie der Maatschappij tot exploi
tatie van staatsspoorwegen" is gunstig beschikt op
het verzoek van belanghebbenden om de halte
aan den Noordkraaiert gedurende de win
termaanden te verwarmen en daarin de gele
genheid te openen voor de reizigers om zich een
kop koffie aan te schaffen. (M. Ct.)
Middelburg-. In bet hospitaal alhier zijn thans
een dertigtal militairen opgenomen, welke allen aan
influenza lijden, wat, bij bet gering aantal man-,
schappen waarover thans beschikt kan worden, na
tuurlijk nog drukkeren dienst oplevert voor de overige
militairen.
Naar wjj vernemen zal de opening van den
dienst V1 i s s i n g e n Hull v. v., der Zeeuw-
sche Stoomvaart-Maatschappij, plaats hebben op
Zaterdag 2 Januari a. s.
Het stoomschip Professor Buijs" vertrekt op ge
noemden datum voor de eerste maal naar Huil,
terwijl de dienst aldaar met dezelfde boot wordt
aangevangen op Woensdag 6 Januari.
Verder iederen Dinsdag en Zaterdag van Vlissin-
gen en iederen Woensdag en Zaterdag van Huil.
(VI. Ct.)
Bij kon. besluit zijn benoemdF. Dekker,
tot dijkgraaf van den polder Noord bij Ter-Neuzen,
N. Polderman, tot dijkgraaf van den polder
Muije, gem. St. Maartensdijk; H. A. Mol, tot ge
zworen van bet waterschap Baarland c. a.
Een prins van Oranje
Aan bet slot van een artikel in de Amsterdammer
zegt generaal Den Beer Poortugael
Wij hebben bet nu 12 jaar gedaan zonder een
opperbevelvoerend generaal, wij kunnen bet nog wel