1891 N°. 148.
Dinsdag 15 December.
78ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgii Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prijs 'der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie word de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën vóór 3 uren op den dag der uitgave.
GOES, 14 December 1891-
Het feuilleton, waarmede wij heden in ons
blad een aanvang maken, is geput uit het dagboek
van een Zuid-Bevelandschen boerenzoon, die onlangs
als korporaal der infanterie naar Oost-Indië vertrok.
Wij meenen, waar ons dit welwillend ter plaat
sing is afgestaan, onzen lezers geen ondienst te doen
door hen te doen kennismaken met de reisindrukken
en wederwaardigheden van een koloniaal aan boord.
Men verzoekt ons de aandacht van belang
stellenden te vestigen op de lezing van dr. S.
Kutsch Lojenga, die a. s. Dinsdagavond te
8 uren in de afdeeling van den Ned. Prot. bond
alhier zal optreden, en wij herinneren eraan, dat de
lezing om bijzondere redenen en in afwijking van
anders, zal gehouden worden in de concertzaal der
sociëteit V. O. V.
Wij durven gerust tot eene trouwe opkomst op
wekken, omdat de begaafde spreker hier ten vorigen
jare den aangenaamsten indruk heeft achtergelaten.
Door de nieuw jaarscommissie is de
levering van het benoodigde brood en spek gegund
aan de minste inschrijvers, zijnde voor het brood
J. Slager tegen 12'9/inn ct. per kilo, en voor het
spek J. Ossewaarde tegen 47,20 per 100 kilo.
Hoewel de opbrengst der collecte nog niet vol
doende is om de kosten van deze twee artikelen,
die beduidend hooger in prijs zijn dan verleden jaar,
te bestrijden, meende de commissie", in afwachting
van eenige nagiften, tot de uitreiking van brood en
spek gerustelijk te kunnen besluiten.
Voor eene bedeeling daarenboven van brand
stof ontbreken echter de middelen geheel, zoodat
daarvan voorloopig is afgezien en de inschrijvingen
niet zijn aangenomen.
Door de geneeskundige Staatscommissie te
Leiden is Vrijdag de heer N. J. F. Pompe Van
Meerdervoort tot het le gedeelte van het
arts-examen
In het Nieuws- en advertentieblad van Bergen-
op-Zoom plaatst de heer J. P. N i e k e r k fabri
kant van goud- en zilverwerken te Schoonhoven,
het volgende ingezonden stuk, dat wij gaarne in
onze kolommen overnemen, ons bereid verklarende
voor het door hem aangegeven doel gelden in ont
vangst te nemen
t> Heden las ik in de Nieuwe llott. Cour. van 10
Dec. 1891, no. 294, Eerste blad A, het zoo zeer
aandoenlijke verhaal van schipper Ever hard
met zijn zoontje van 8 jaren.
Eerbied voor den man, die reeds van 3 uur in
den nacht, en dat nog wel in December, er op uit
gaat, om op de zoozeer gevaarlijke Zeeuwsche Stroo
men te trachten, op nederige wijze het brood te ver
dienen voor vrouw en tien kinderen maar nog meer
eerbied voor den liefhebbenden vader, die in zulk
een hachelijk oogenblik, toen zijn scheepje aan zijn
voeten ontzonk, het eerst dacht aan zijn jongske, dit
liefdevol op zjjn schouders nam en zoo het leven
van zijn kind en van zich zei ven wist te redden.
Die man verdiende een ridderorde in de eerste
plaats, maar in de tweede plaats moet die man da
delijk door vereende krachten aan een nieuw en aan
een goed vaartuig worden geholpen. Ik verzoek u,
geachte heer Redacteur, dit schrijven in uwe ko
lommen op te nemen, en noodig ook andere Couranten
uit, dit schrijven te plaatsen. Laat elk, die op 5
Dec. zich, wellicht uit weelde, zooveel uitgaven ver
oorloofde, hierdoor zich gedrongen gevoelen, u eene
bijdrage te zenden voor onzen braven Everhard, op
dat de man spoedig en afdoende geholpen worde.
Ik reken het mij tot een eer de lijst te openen
door u hierbij per postwissel toe te zenden de somma
van 10 en hoop dat dit voorbeeld door velen zal
gevolgd worden.
Ik heb zoovele jaren persoonlijk Zeeland bereisd,
dat ik ten volle over het zeldzaam moedig gedrag
van Everhard kan oordeelen."
Bij de redactie van dit blad is bereids van be
zoekers van »de Prins van Oranje" een bedrag van
8.26 ontvangen.
Tot brievengaarder te Nisse is benoemd dhr.
J. Slabbekoorn aldaar, die sedert eenige dagen
reeds den dienst waarnam.
Kolijnsplaat. In de raadszitting, in 't laatst
der vorige week gehouden, de laatste door den heer
Mr. L. A. 13 y b a u geleid, waren verschillende zaken
aan de orde. Op een request van den pachter van
het veer KolijnsplaatZieriksee om vermindering
zijner tot 1896 loopende pacht van f 50 tot 5
per jaar. daar hij vreest, dat met de tweede spoor
boot, die 1 Jan. a. s. in de vaart komt, het aantal
passagiers nog al meer zal verminderen, werd het
voorstel van Burg. en Weth. aangenomen, om den 1
requestrant mede te deelen, dat de pacht voortaan
met de helft zou worden verminderd. Als men nu
weet, dat vroeger de verpachting van dit veer der
gemeente 200 's jaars opbracht, dan kan men wel
nagaan, wat dit veer in beteekenis verloren heeft.
Daarna werden vier obligatiën eener geldleening
ten laste der gemeente uitgeloot, en werd de heer
J. Caljouw weder gekozen tot lid van het burgerlijk
armbestuur. Op verzoek der belanghebbenden werd,
na gunstig advies van het dagel. bestuur, aan de
helpsters in de handwerken aan de gemeenteschool,
de dames J. C. Israël en A. De LoofF, elk/10 ver
hooging van salaris toegestaan, zoodat zij van 1 Jan.
1892 elk 50 's jaars zullen genieten.
Daarna werd de vastgestelde gewijzigde regeling
van de jaarwedden der onderwijzers met algemeene
stemmen aangenomen. De jaarwedden der onderwij
zers en onderwijzeressen, behalve van die met de
verplichte hoofdacte, zullen van 1 Jan. 1892 af
500 bedragen met twee verhoogingen van 50
elk, na drie en zes jaar dienst in deze gemeente,
behoudens gebleken geschiktheid en goed gedrag.
De thans genoten jaarwedden blijven echter ge
handhaafd.
Daar krachtens de vigeerende wet op 't lager
onderwijs het onderwijzend personeel tegen 1 Jan.
1892 met éen moet vermeerderd worden, werd uit
het aangeboden drietalde heeren J. Yan 't Hof
van Zuid-Beierland, A. Blok van Sfcrijen en C. De
Dreu van Wemeldinge de eerste met algemeene
stemmen benoemd. In het geheel hadden zich 4 sol
licitanten aangemeld, allen voorzien van de vereischte
acte voor de vrije en orde-oefeningen der gymnastiek.
Als waarnemend gemeente-secretaris werd uit het
volgend tweetalde heeren L. A. Vink van hier en
P. H. v. Lis van Kortgene eerstgenoemde met al
gemeene stemmen gekozen en onmiddellijk daarna
beëedigd.
Daarna nam de burgemeester op gevoelvolle wijze
afscheid van de raadsleden, waarbij hij de wethou
ders en de overige raadsleden dankte voor de trouwe
medewerking en voor de wijze, waarop zij hem zijne
taak vergemakkelijkt en veraangenaamd hadden. Te
vens dankte hij de burgerij in de leden van den
raad, als hare vertegenwoordigers, voor de vele be
wijzen van sympathie, door hem tegen en na zijne
benoeming ontvangen, bewijzen, die hem zelfs eene
keuze zeer moeielijk gemaakt hadden. Met de beste
wenschen voor den bloei zijner geboorteplaats en
het welzijn der raadsleden en hunne familiën eindigde
hij. De oudste wethouder de heer N. Tazelaar
bracht den Voorzitter aller hartelijken dank voor zijn
13jarig bestuur. Niet veel woorden behoefde hij te
gebruiken, waar de daden van 's burgemeesters ken
nis en activiteit zoo spraken. Hopende, dat het den
heer Bybau met zijne familie te Delft moge wel
gaan, eindigde hij zjjn kort, maar goed gemeend woord.
Omtrent Aarnout Kempe schrijft de
Middelb. Ct.
Nog niet lang geleden was zijn naam op aller
lippen, in verband met de droeve gebeurtenis, te
Meliskerke voorgevallen. Eene opeenstapeling van
feiten, gezegden en vermoedens gaf der justitie het
recht om hem van eene vreeselijke misdaad te ver
denken en hem daarom gevangen te nemen. Maar
spoedig is het net van toevallige omstandigheden,
waarin hij als het ware verward was geraakt, ont
ward en bleek zonneklaar zijne onschuld.
Men liet hem wëer op vrije voetenen bij kon
fier het hoofd wêer opheffen. Maar zoo dachten zij,
onder wie hij steeds verkeerde, er niet over. Bij hen
bleef hij nog steeds gebrandmerkt als een misdadiger
bij hen is het geloof aan zijne schuld nog niet ver
dwenen. Waar hij zich ook wendt om werk, om
eerlijken arbeid, daar keert men hem den rug toe.
Zelfs waar hij vraagt om kosteloos te mogen arbeiden,
om toch maar iets te mogen doen in de hoop aldus
langzamerhand weór in de verdiensten te geraken,
daar wil men zelfs hem hierin niet behulpzaam zijn.
Alsof hij de grootste misdadiger ware zoo wordt
hij bejegend. Alsof er nog zelfs het geringste ver
moeden bestaat omtrent zijn schuld of de minste
twijfel aan zijn onschuld, zoo ziet men hem aan.
En voor niets is minder grond dan juist daarvoor.
Zijn onschuld is daghelder geblekenEr is duidelijk
aan het licht gekomen dat hij onmogelijk de misdaad
kan begaan hebben. Dit alles kunnen wij op grond
van inlichtingen, ons van alleszins vertrouwbare zijde
verstrekt, ten stelligste verzekeren.
Zoo er nog eenige twijfel, hoe gering ook, aan
zijne schuld had bestaan, hij ware niet zoo spoedig
vrijgelaten.
En men bedenke wel dat er een zeer groot onder
scheid bestaat tusschen het loslaten van een verdachte
wegens gebrek aan bewijs of het zooals met
Aarnout Kempe het geval is geweest vrijlaten,
omdat de onschuld van een verdachte volkomen bleek.
Een onzer correspondenten te Miildelburg meldt
ons hieromtrent nog, dat de ongelukkige Kempe
zolfs niet veilig over straat kan gaan, daar vele
'boeien, (voornamelijk West-Kapellenaars) hem het
leven zoo lastig maken, dat, indien de politie te j
Middelburg hem jl. Donderdag bij gelegenheid van
den marktdag te Middelburg niet had beschermd,
hij zeer zeker een pak slaag zou bekomen hebben.
Gisteren was het 35 jaar geleden, dat de heer
dr. J. E. C a 11 e n f e 1 s zich als genees-, heel- en
verloskundige te Hulst vestigde.
Bij Kon. besl. is, met ingang van 1 Januari,
opnieuw benoemd tot schoolopziener in het arr.
Middelburg mr. J. Van der Lek de Clercq
te Koudekerke.
Bij Kon. besluit is, met ingang van 1 Jan.
1892, J. C. A. Wissel benoemd tot Rijkshaven-
meester van het Nederlandsch gedeelte van het kanaal
van Ter-Neuzen naar Gent, met het zijkanaal naar
de Akselsche Sassing.
Door het Hoofdbestuur der Schippersvereeni-
ging Schuttevaer zijn o. a. adressen verzonden
aan den Minister van Marine om verandering
van het licht te Slrijensas, en aan de Tweede Kamer
met verzoek te besluiten tot opheffing der Rijks-
watertollen in Nederland.
De opbrengst der R ij k s m i d d e 1 e n in Nov.
jl. was f 12,056,222,76l/., tegen 9,757,240,38 '/2 in
November van het vorige jaar.
De opbrengst der 11 verloopen maanden van dit
jaar was 108,039,546,54 tegen 105,191,165,23'V,
in 1890.
Volgens de jongste volkstellingen
waren er in ons land naar de verschillende gezindten
in 1879 en 1889 resp.
Nederduitsch Herv. 2,186,869 en 2,184,649
Waalsch Herv. 9730 en 10,299Nederduitsch Ger.
181,017 Christelijk Ger. 139,903 en 189,251Re
monstranten 9678 en 14,889Doopsgezinden 4070
en 53,572Evangelisch Luth. 61,825 en 63,703
Hersteld Luth. 9990 en 20,176Roomsch Kath.
1,439,137 en 1,596,482; Oud Roomschen (Jansenist)
6251 en 7687Nederlandsch Israël. 78,075 en 92,254;
Portugeesch Israël. 2618 en 5070tot geen kerk
genootschap 12,253 en 66,085tot eenig ander of
tot een onbek. genootsch. behoor. 4659 en 16,281.
Yan de overige niet speciaal opgegeven kerkge
nootschappen zijn in ons land thans het talrijkst
vertegenwoordigd de Vrije Evangelischen" met 1267
m. en 1344 vr. en het minst talrijk de Methodisten",
die in ons geheele land 4 m. en 7 vr. tellen; en
blijkt ook dat de Katholieken niet langer 2/5 maar
slechts 1/3 van de bevolking uitmaken.
Het getal blinden bedroeg 2114, waarvan 441
onderwijs genoten hebben dat der doofstommen was
1977, waarvan 1451 het voor doofstommen bestemde
onderwijs genieten of genoten hebben.
De geheele bevolking bedroeg 4.511.415 inwoners;
er waren bijna 100.000 vrouwen meer dan mannen.
Er wordt van sociaal-democratische zijde weder
eene beweging op touw gezet, om de i n v r ij h e i d-
stelling te verkrijgen van Geel, die indertijd
veroordeeld werd wegens het plegen van een moord
aanslag op den commissaris van politie Stork te
Amsterdam.
Met dat doel werd er in de hoofdstad dezer dagen
eene vergadering gehouden, waar twee leiders der
partij, Fortuin en Domela Nieuwenhuis, als woord
voerders optraden. Door laatstgenoemde werd mede
gedeeld, dat hij pogingen had aangewend om den
hoogleeraar Allard Pierson voor de zaak te winnen.
Deze had niet voldaan aan de uitnoodiging om in
de vergadering het woord te komen voerenalleen
had hij voor het denkbeeld eenige sympathie be
toond, behoudens evenwel zekere reserves. Zoo bijv.
was hij er tegen opgekomen, dat men de invrijheid
stelling zou eischen. Zij kan verzocht worden, maar
niet als een eisch gesteld. Gratie verzoeken komt
echter in het woordenboek der sociaal-democraten
niet voorzij weten alleen van eischen. Professor
Pierson sprak verder de verwachting uit, dat Geel
gelouterd uit de gevangenis zou terugkeeren, waar
mede hij blijkbaar bedoelde, dat de knaap tot het
inzicht zou gekomen zjjn, dat hij kwaad had be
dreven, en zich zou hebben verbeterd. Maar die ver
wachting nam Domela Nieuwenhuis terstond weg,
door zijnerzijds de overtuiging uit te spreken, dat
Geel zou blijken in dezen zin gelouterd" te zijn,
dat hij sterk zou wezen vóór de partij.
Als prof. Pierson verneemt, wat er in die ver
gadering gesproken is, dan zal hij het zeker niet
goedkeuren dat men zijn naam in deze zaak heeft
Domela Nieuwenhuis maakt het voor ieder, die
niet tot den kring zijner aanhangers behoort, on
mogelijk om voor het denkbeeld der invrijheidstelling
van Geel sympathie te hebben.
Men zou gunstig gezind kunnen zijn voor dat
denkbeeld, wanneer men hoorde dat de jonge man,
die zulk een ernstige misdaad heeft gepleegd, berouw
had, en vernam dat zijne partijgenooten met hem
die daad afkeurden.
Maar van Domela Nieuwenhuis verneemt men het
tegendeel.
Hij prijst en roemt den moordaanslaghij noemt
Geel een man van hart, een man van ziel, een man
van moedwat hij misdreef noemt hij eene daad,
waartoe de meesten onzer te laf zijn. Hij verzekert,
dat Geel die daad met zelfbewustzijn pleegde, en
ook nu nog geen berouw heeft. Zijne woorden geven
den indruk, dat Geel, los gekomen, in staat zou zijn
om eene nieuwe misdaad te plegen.
Welnu, zoo roept de Kamper Ct. uit, laat
hij dan zijne straf maar uitzitten.
Wie, na eene misdard gepleegd te hebben, berouw
toont, heeft aanspraak op goedertierenheid, maar
wie geen schuldbesef heeft, moet zijne schuld ten
einde toe boeten.
Voor den »zelf bewust en" misdadiger geen mede-
doogen
Aan de Maasbode wordt gemeld, dat eerstdaags
opnieuw getracht zal worden de goedgezinde werk-
liedenvereenigingen, als »Ned. R. K. Volksbond", »Pa-
trimonium" en »Ned. Werkliedenverbond", tot bond
te vereenigen. Om tegemoet te komen aan het be
zwaar van de beide eerstgenoemde vereenigingen,
heeft men het denkbeeld laten varen, een centraal
bestuur in te stellen, maar zal de samenwerking
slechts hierin bestaan, dat de genoemde vereenigingen
voeling met elkaar zullen houden voor de gemeen
schappelijke handeling, waar het geldt voor de be
langen van den arbeidersstand op te komen.
Het eerste jaarverslag der inspecteurs
van den arbeid is verschenen. Daarin wordt alge-
gemeen een tegemoetkomende houding van de werk
gevers geconstateerd, de inrichting van fabrieken
en werkplaatsen vrij algemeen voldoende gekeurd,
maar ook algemeen verklaard, dat voor beveiliging
tegen ongevallen slecht wordt gezorgd.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Tot voorzanger bij de Ned. Herv. gemeente
alhier is benoemd dhr. H. Schouwenburg, onderwijzer.
De candidaat L. Ingelse van Schiedam heeft
het beroep naar Wilhelminadorp aangenomen.
Ds. J. Boone Jz., te Engelbert, heeft voor het
beroep naar Zuidzande bedankt.
Kloetinge. Tot kerkvoogden bij de Herv. gem.
alhier zijn herkozen de heeren B. Yan Liere en A.
Yan de Linde.
Ifoedekenskerke. Benoemd tot ouderling en
diaken bij de Herv. gemeente dhrn. A. Servaas en
J. Yan der Linden, die de benoeming hebben aan
genomen.
Middelburg. De heer J. Cornelissen, benoemd
tot redacteur van Hecht voor Allen, zal zijn ontslag
nemen als onderwijzer aan de rijksleerschool alhier,
daar hij zich te 's-Hage zal vestigen.
Opbrengst collecte scholen met den bijbelte
Ierseke en Iersekendam 60.
Ierseke. Yoor de aan school I vacante betrek
king van onderwijzer met akte voor hoofdonderwijzer
en Engelsch heeft zich ter ellder ure een sollicitant
aangemeld. Er zal evenwel eene hernieuwde oproe
ping plaats hebben.
Landbouw en Veeteelt.
Het bestuur van do afdeeling Zeeland N. P. S.
heeft o. a. toegekend Eene premie van 1 aan den
hengstenleider Jan Van 't leven Jr. te Rilland-Bath,
voor 't dekboekje van »Polidor", no. 118 N. P. S.
eene premie van 1 aan den hengstenleider C. Hart
te Rilland, voor het dekboekje van »Bayard", no.
73 N. P. S.
Langzamerhand worden zoo meldt het bestuur
der afdeeling deze dekboekjes vollediger en nauw
keuriger ingevuld, waartoe de uitgeloofde prijzen
veel bijdragen, men durft dan ook verwachten dat
ze weldra, geheel aan 't doel zullen beantwoorden.
De afdeeling Zeeland neemt in bloei toe, haar
ledental wordt steeds grooter en over eenige jaren
mag men verwachten dat schier geen enkel goed
fokpaard in Zeeland zal te vinden zijn, dat niet in
de annalen van haar stamboek is opgenomen.
De oorzaken van gebreken van melk en boter. Er
is geen enkele tijd van het jaar, waarin men in do
de boerderijen zooveel te klagen heeft over slechte
