1891 N°. 146. Donderdag 10 December.
78ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bg alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending; van advertentiën vóór 2 uren op den dag; der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
By direote opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
G0ESCHE
COURANT.
GOES, 9 December 1891.
Door de vereeniging tot onderlinge verzeke
ring tegen hagelschade in Zuid-Beveland
werd Dinsdag in »de Prins van Oranje" eene alge-
meene vergadering gehouden, die door 16 leden be
zocht en gepresideerd werd door den voorzitter den
heer C. Der Weduwen.
Uit het rapport over den toestand der vereeniging
biykt, dat zijn verzekerd 1458 hectaren tegen eene
aanvankeiyke omslag-premie van 364,50 en dat
32 leden, die geen grondbezitters zijn, bovendien
8 bijdragen.
In behandeling kwam het voorstel tot uitbetaling
der hagelschade aan het lid M. De Vrieze te Nisse.
De werkelpke door de schatters opgemaakte schade
beloopt 520,34, hetgeen, met een bedrag van
32,90 wegens herschatting enz. verminderd en
derhalve teruggebracht tot 487,44, eene heffing
noodzakeiyk maakt van 32 cents per hectare. Hiertoe
werd besloten.
Uit de rekening van den penningmeester over
1891 bleek dat de gewone ontvangsten bedragen
ƒ505,85 en de uitgaven ƒ413,28, zoodat aanwezig
is een goed slot van f 92,57. Hiervan mag slechts
7/g gebruikt worden om eventueele hagelschade te
dekken, alzoo 81,terwijl in kas moet blijven
voor het nieuwe dienstjaar i/g 11,57.
De suppletoire begrooting voor 1891 werd daarna
vastgesteld in ontvang op ƒ547,72 en in uitgaaf op
535,44, zoodat deze sloot met een voordeelig saldo
van 12,28.
De begrooting voor 1892 werd in ontvang en uit
gaaf vastgesteld op ƒ398,85, met een post beschik
baar voor eventueele schade groot 200.
De aftredende bestuursleden C. Der Weduwen,
M. De Kater en P. Van den Dries werden allen her
kozen en A. Bruggeman, P. C. Van Nieuwenhuizen,
C. Koert, H. C. Poleij, F. De Back, J. A. Stols,
C. J. Labrijn en M. Kostense by acclamatie als
schatters voor het volgende jaar.
Door het bestuur werden de volgende wijzigingen
in het reglement voorgesteld
In beginsel aan te nemen dat alle bouwlanden zullen
verzekerd worden en dus uit te zonderen de vaste
weilandenwaarvoor de bezwaarlijke opgaven der niet
te verzekeren gewassen, en by gevolg art. 186, zou
komen te vervallen. De heer J. J. Vcvn Weel maakte
er bedenking tegen alle bouwlanden op te nemen
en alleen vaste weilanden uit te zonderenmet het
oog op verwisseling van weilanden, voornameiyk
kunstweiden en Haverland, zou dit voor sommige
leden onbillijk zijn. Hierover ontspon zich eene breed
voerige discussie, waarvan het resultaat was, dat
besloten werd in plaats van vaste weilanden alleen
weilanden te lezen en verder aan de eerlijkheid dei-
deelnemers over te laten de opgaaf van bouwland.
Verder werd voorgesteld art. 106 te lezen»De
penningmeester houdt den derden Dinsdag der maan
den October en November te Goes, van 11 tot 1 ure
zitdag, om de jaarlijksche bijdrage te ontvangen";
art. 12»De secretaris en de penningmeester ont
vangen eene jaarlijksche vergoeding by abonnement,
en deelen evenals de voorzitter en commissarissen in
eene vergoeding van ƒ50 voor presentiegeld, te ver-
deelen naar gelang der door hen bijgewoonde ver
gaderingen", en eindelyk aan art. 17a toe te voegen:
Blauw Maanzaad (papaver) wordt tegen verhage-
ling tegen 300 per heet. ook opgenomen". Deze
punten werden zonder hoofdelijke stemming aange
nomen, waarna de vergadering werd gesloten.
Kapeile. Door het overly den van Th. De
Klerk te Biezelinge is alhier een vacature ont
staan als lid van het Burgerlijk armbestuur, alsmede
een van kerkvoogd te Biezelinge.
Kolijnsplaat. Door een commissie van het
onderwijzend personeel op Noord-Beveland, bestaande
uit de heeren J. Vermeulen, P. Beun en J. Ver
hulst de commissie van Tolen was verhinderd
te komen werd den heer mr. L. A. Bybau,
arrond.-schoolopziener van Tolen, by zijn aanstaand
vertrek naar Delft Dinsdagavond onder eene gepaste
toespraak van eerstgenoemden uit naam van alle
bijzondere en schier alle openbare onderwijzeressen
en onderwijzers van St. Filipsland, Tolen en Noord-
Beveland een gasornament van cuivre poli aangeboden.
De heer Bybau, die de commissie in zyn familie
kring ontving, geroerd door dit blijk van hoogachting
en waardeering, dankte vol gevoel en met erkente
lijkheid voor dit hem en zijne gade zoo aangenaam
souvemir.
In overleg met den verantwoordelijken redac
teur van Recht voor Allen is door den centralen
raad van den sociaal-d'emocratischen bond benoemd
tot medewerker-redacteur van dat blad J. Cor-
n e 1 i s s e nonderwijzer aan de leerschool, verbon
den aan dt rijkskweekschool te Middelburg, onder
de sociaal-democraten bekend als Clemens.
By beschikking van den Min. van Binnenl.
Zaken is voor het jaar 1892 benoemd tot secretaris
by den geneeskundigen raad voor Zeeland en Weste
lijk Noord-Brabant, J. J. Berdenis Van Ber-
1 e k o m arts te Middelburg.
'In eene Haagsehe correspondentie in de N.
Gr. Ct. leest men:
Zooals ge weet, is in het paleis de waterleiding
gebracht en zyn er ook alle voorzorgen genomen
tegen brand door het aanbrengen van tal van brand-
kranen en slangen. Er is in den laatsten tijd veel
zorg aan de veiligmaking van onze publieke gebouwen
in 't algemeen besteed. In alle Ministeries heeft men
een aantal Hsten geplaatst op de kamers van de
chefs der afdeelingen, die bestemd zyn en die
bestemming is op de deksels vermeld om in
geval van brand terstond in veiligheid te worden
gebrachtze worden dan gevuld met de boeken en
stukken, die in kasten en lessenaars zyn met het
voor iedereen duidelijke opschrift*>Dit in geval
van brand het eerst te redden." Daarenboven is er
een brandweerreddings-detachement by het regiment
grenadiers en jagers opgericht, bestemd om by brand
in of nabij paleizen, ministeries, musea, biblotheken,
archieven of andere landsgebouwen terstond te hulp
te snellen. Dezer dagen beginnen de oefeningen,
want dit detachement zal er op worden afgericht
in alle bureaux terstond en als 'tware blindelings
te kunnen vinden wat het eerst dient te worden
gered."
Dat zyn andere maatregelen dan in de dagen toen
het Gouvernement zich bepaalde tot het doen plaatsen
van een doos met zwavel in elke kamer van het
departement, waarin gestookt werd.
De heer Schepel heeft de volgende motie in
gediend ter behandeling by de begrooting van het
departement van binnenlandsche zaken in de Tweede
Kamer
»De Kamer, van oordeel, dat 's lands belang nog
meer bevorderd zal worden door het instellen van
een ministerieel departement van land
bouw dan door het aanstellen van een inspecteur
van het landbouw-onderwys, verzoekt de regeering
de daarvoor noodige maatregelen te willen nemen
en gaat over tot de orde van den dag".
By het afdeelingsverslag over de wetsontwerpen
tot tijdelijke versterking van de nationale mi
litie en tot wijziging van de schutterywet
zyn gevoegd1. eene nota van den heer Schimmel-
penninck Van der Oye, houdende beschouwingen en
becyferingon over de sterkte van de legermacht, die
de Reg. beoogt, waaromtrent by den steller verschil
lende twijfelingen zyn gerezen 2. eene nota van den
heer Schaepman, in hoofdzaak strekkende om het
z. i. buitengewone karakter dezer niet uit buiten
gewone omstandigheden geboren noodwet" aan te
geven. Bij hem is de vraag gerezen, of niet feitelijk
de Regeering langs dezen omweg tot den persoon
lijken dienstplicht komt ook en vooral wegens den
zwaarderen druk, die nu zou ontstaan voor hen, die
nog minder dan te voren by machte zyn plaats
vervangers te stellen. Daardoor zou aan landbouw
en nij verheid onmiskenbaar schade worden berok
kend, en zoo zou de toenemende beweging naar den
persoonlijken dienstplicht haar oorsprong hebben in
den wrevel en den nijd der benadeelden.
De Haagsehe correspondent van de Zutpk. Ct.
kan met zekerheid meedeelen, dat het bericht, alsof
eene vermogens-belasting nu reeds het
departement van financiën zou hebben verlaten,
onjuist is.
Gistermiddag werd in een der smaakvol inge
richte nieuwe zalen van het gerestaureerde hotel
»De Twee Steden" te 's-Gravenhage het diner der
Katholieke Kamerleden aan den heer mr. L. Haff-
mans, ter eere van zijn 25-jarig lidmaatschap
der Vertegenwoordiging, aangeboden. Feestdisch en
menu waren schitterend.
In het midden der tafel stond een fraai bloem
stuk met het cijfer 25, terwyl andere versieringen
mede de feestelijke bedoeling van den maaltijd in
't licht stelden. Bloemen in de keurig electrisch
verlichte zaal verhoogden het aanzien daarvan niet
weinig, terwyl een menigte telegrammen van geluk-
wensching den heer Haffmans van alle zijden werden
toegezonden.
De jubilaris was tusschen de heeren dr. Vermeulen
en mr. Bahlmann gezeten. Aan het feestmaal werd
deelgenomen door de meeste leden van de Tweede
Kamer en den heer Prinzen, lid van de Eerste Kamer.
Twee andere leden van de Eerste Kamer waren ver
hinderd. De heeren Schaepman, Kolkman, Bevers,
Reekers en Van Berckel namen niet aan het diner deel.
Het eenvoudig gedenkteeken, dat een aantal
vrienden en vereerders op het graf van wijlen dr.
Westerman plaatsten, is gisteren te Amsterdam,
in tegenwoordigheid van meest alle commissieleden
en naaste bloedverwanten van den ontslapene, aan
de familie overgedragen. De commissie handelde
geheel in den geest van den ontslapene door het
monument enkel te doen bestaan in een familie
graf, omgeven door een laag gesmeed ijzeren hek.
Op den deksteen rust een bronzen afgietsel van den
hond, die zijn meester geheel zijn leven trouw be
waakte, terwyl aan de oostzijde in zandsteen het
welgelijkend portret van Westerman door Teixeira
De Mattos is gebeiteld.
Aan de achterzijde van het monument zyn em
blemata van dood en opstanding aangebracht met
de woordenHulde aan werkkracht, volharding
en humaniteit".
Is voor de veiligheid van de reizi
gers voldoende gezorgd vraagt men, bij het lezen
van een ingezonden stuk, voorkomende in de Klolc.
Daarin deelt eene spoorwegwachteres eenige voor
schriften van hare instructie mede, waarin men o. a.
leestHet dienstboekje no. 1 gelast de wachteres
om dagelijks 1300 meter van den weg te schouwen,
of hij veilig is voor den dienst. Uitdrukkelijk wordt
gezegd, dat wy de dwarsliggers moeten nazien, welke
natuurlijk onder den grond liggenverderspoorsta
ven, schroeven, bouten en de afsluiting van den weg.
Het reglement voor de wachteres, art. 3, gelast
ons nimmer buiten kennis van onzen opzichter onzen
post te verlaten, en toch, als een stationschef eene
circulaire van een extratrein aan onzen wachtpost
stuurt, met het woord Dienst, dan zijn wij genood
zaakt deze aan den volgenden post te brengen, of
schoon het ons haast onmogelijk is. Wy zien ons
dan genoodzaakt onze kinderen op te sluiten, vast
te binden en aan het noodlot over te laten, of op
den arm en aan de kleedoren ze mee te nemen door
weer en wind, om de opdracht te volbrengen en te
zorgen om voor den aanvolgenden trein ons weder
op onzen post te bevinden, waar ons de verant
woording weder wachtwant artikel 21 van het
reglement dient om ons 10 minuten vóór de komst
van eiken trein te doen zorgen, dat geen vee den
overweg passeert en 3 minuten vóór iederen trein
alles te hebben afgesloten en ons op onzen post te be
vinden. Nog zegt art. 15 van het genoemde reglement,
dat de wachteres geheel verantwoordelijk is voor
het nakomen en uitvoeren van den dienst, al woi'dt
hij ook door den man verrichtterwyl art. 3 ons
nog gelast altijd Haar te zijn wanneer dienst van
ons geëischt wordt, om het even of het dag of nacht
is. Art. 22 en 23 gelasten ons om alles wat de
maatschappij behoort net en zindelijk te onderhouden.
En art. 19 schrijft ons nog voor, dat wij verplicht
zijn alle reglementen en bepalingen van den dienst,
welke de Maatschappij ons gelast, na te leven en
te volbrengen. Ziet hier onze dagelij ksche bepalingen
van dienst. Neemt nog in acht, dat de Maatschappij
van ons eischt 15 a 16 uren dienst; dat wij nooit
een vrijen Zondag genietendat deze dienst en ver
antwoording wordt beloond met een som van 25
heele centen per dag, waar nog afgehouden wordt
voor fondsen en dergelijke 1 cent per dag.
Aan het slot zegt de inzendsterIk vraag vrij
moedig mag de zorg voor de veiligheid van zooveel
menschenlevens worden beloond met 25 centen
per dag?
'sRijks Veeartsenijschool te Utrecht
zal den lOn dezer zeventig jaren hebben bestaan,
eerst als een inrichting van kleinen omvang en wei
nig gewicht, thans een hooge en eervolle plaats in
nemende onder de degelijkste inrichtingen van on
derwijs en wetenschap, waarvan de verdienste zeker
in ruime mate toekomt aan den tegenwoordigen
directeur, dr. Wirtz, en aan zyn voorganger, dr. Mac'
Gillavry, thans hoogleeraar te Leiden.
Uit een ingezonden stuk van den heer Bauduin
in de N. R. C. blijkt, gelijk onlangs uit Buenos-
Ayres aan het Vad. werd geschreven, dat 200 Hol-
landsche emigranten in Argentië gebrek
lijden, dit, althans wat velen betreft, te wijten is
aan hen zeiven. Zij willen niet werken of verstaan
geen handwerk; velen zijn lui en stellen hooge
eischen, wat oorzaak is dat men hen niet in dienst
houdt. De heer Bauduin ontleent vele bijzonderheden
tot staving van die bewering aan zyn dagboek en
prijst zeer de zorgen, moeite en opofferingen van
onzen consul, den heer L. Van Riet, om in den
nood van hulpbehoevenden te voorzien.
Naar men aan de Avondpost uit Breda meldt,
is in de jongste korpsvergadering van
cadetten der Kon. Militaire Academie besloten,
aan den wensch van den gouverneur der academie,
kolonel Borel, gevolg te geven, door als één man
het baren af te schaffen en de cadetten van het eerste
studiejaar als kameraden te beschouwen en te be
handelen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Bij hoofdstuk Justitie bestreed gisteren de heer
Bahlmann de uitvoering van de arheiderswet, terwijl
de heer Kerdijk juist voor de handhaving en stren
ger toezicht ijverde. De Minister kon geen nieuw
eerste boek van het burgerlijk wetboek toezeggen,
erkende het nut der herziening van de militaire
strafrechtspleging, zag geen noodzakelijkheid tot
vermindering van de standplaatsen der notarissen,
verdedigde de uitvoering der arbeiderswet en zou
overwegen om het hooger beroep anders teregelen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Dieren ds. P. N. Pikaar te Goes
te 's-Heer Abtskerke de heer W. Voors, candidaat
te Amsterdam.
Bedankt voor het beroep te Kerkwerve dooi
den heer L. Ingelse L.Wz., cand. te Schiedam
voor St. Annaland door ds. J. L. Van Rliijn, Ó.-I.
pred. met verlof te Hilversumvoor het beroep
bij de Ned. Ger. gem. te Middelburg ds. C. W. J.
Van Lummel te Delft.
Kapeile. Maandagavond had alhier de verkiezing
plaats van 2 notabelenaftredende leden waren Joh.
De Jonge en Simon Kramer.
Uitgebracht werden 108 geldige stemmen. Hier
van verkregen Joh. De Jonge 55 stemmen, Jan De
Jager Jz. 55, Simon Kramer 51 en Cornelis Osse-
waarde 50zoodat herkozen is Joh. De Jonge en
gekozen in de plaats van S. Kramer Jan De Jager Jz.
Kllewoudsdijk. Bij de verkiezing voor nota
belen zyn herkozen Joh. Nortier met 32 en B.
Klooster met 26, en gekozen M. P. Van Liere met
17 van de 33 geldige stemmen.
Door den kerkeraad der Herv. gemeente te
Seherpenisse is toezegging van beroep gegeven aan
den predikant P. K. Dommisse Cz., te Lage Zwaluwe.
Landbouw en Veeteelt.
Dr. L(ubach) schrijft in de Zw. Ct.
Op de aren der graangewassen, vooral der rogge,
ontwikkelt zich in natte zomers dikwijls de ziekte,
die onder den naam van moederkoorn (Secale cor-
nutum) bekend is. Dat moederkoorn is een ontwik-
kelingstrap van eene zwam (Claviceps purpurea) en
komt voor als zwartachtig violette, van binnen vuil
witte of grijze, 2 tot 5 centimeter lange, en tot 6
millimeter breede, soms eenigszins gekromde korrels.
Ook in dezen zomer heeft zich het moederkoorn meer
dan gewoon op de rogge ontwikkeld.
Het gebruik als voedsel van met moederkoorn
bedeelde rogge kan tot zeer ernstige ziekte aanleiding
geven, een ziekte, welke begint met kriebelen in
de vingers en teenen, vanwaar zij dan ook den naam
van Hiebelziekte draagt. Bij voortgezet gebruik ver-
toonen zich krampen in handen en voeten, verdooving,
slaapzucht en niet zelden koudvuur der ledematen.
Waar door velen te gelijk van met moederkoorn
bedeelde rogge gebruik wordt gemaakt kan een
epidemie van knebelziekte ontstaan. In Frankrijk
heeft in de vorige eeuw zulk een epidemie gekeerscht,
die vooral in Sologne een ontzettend aantal slacht
offers maakte.
Daar nu, zooals boven is aangemerkt, zich dit jaar
veel moederkoorn op de rogge heeft ontwikkeld, kan
het niet anders of er bestaat in dit opzicht gevaar.
En dat dit gevaar niet denkbeeldig is, blijkt uit een
dezer dagen ingesteld onderzoek, waarbij in een mon
ster rogge tien procent moederkoorn ontdekt werd.
In niet gemalen rogge is het moederkoorn ge
makkelijk te ontdekken. Om moederkoorn in rogge
meel aan te toonen is de minst omslachtige wijze dat
men een kleine hoeveelheid van het verdachte meel
kookt met kaliloog (1 op 15 gedistilleerd water),
waarbij men, zoo het meel met moederkoorn bedeeld
is, weldra een reuk als van haring zal bespeuren
en de laag violet geHeurd zal worden.
Brood, waarin een betrekkelijke groote hoeveelheid
moederkoorn aanwezig is, verraadt die aanwezigheid,
behalve door den ongewonen smaak, door violette,
vlekken.
Men schrijft uit Noord-Brabant aan de N. R. Ct.
Aan vele suikerfabrieken is de campagne reeds
geëindigd, terwyl bijna alle fabrieken deze week
zullen gereed zijn. Door het voortdurend zachtere
weder zijn de bieten gedurende den laatsten tijd
sterk in qualiteit verminderd en kan men deze
qualiteitsvermindering op 1 a 1 lj2 pet. schatten.
Hoe slecht de bietenoogst van dit jaar is, blijkt nu
ten duidelijkste. De vorige campagne werkten de
fabrieken circa vier weken langer dan thans het
geval is. Er zijn dit jaar hectaren geweest die slechts
12000 kg. bieten opleverden»