1891. N°. 133.
Dinsdag 10 November.
78sle jaargang.
BEWAARPLAATS VOOR BÜSKRUIT
SLACHTERIJ
Petroleumbergplaats
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nominers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
G0ESCHE
C01R4NT.
Het verzoek van G. BERGERVOET tot inrichting van eene
in het perceel Wijk A no. 117 in de Korte Kerkstraat is
gewezen van de liand.
Goes, den 7 November 1891.
Burgemeester en Wethouders van G^es,
J. G. d W. HAMER;
De Secretaris,
H A R T M A N.
Vertnnning is verleend aan J. VAN DER REIT te Goes
tot het oprichten van eene
in het perceel wijk A. no. 92, gelegen in de Manhuisstraat
te Goes.
Goes, 7 November 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. AV. HAMEll.
De Sseretaris,
HA R T M A N.
Bij het gemeentebestuur is door G. VAN DER HOEK
ingediend een verzoek tot oprichting van eene
in het perceel wijk E no. 127 gelegen op het stations-
emplacement.
Verzoek en teelt en ing li gen ter visie op de Secretarie,
gedurende eiken werkdag van des voormiddag» 9 tot des na
middags 2 uren, terwijl Zaterdag 21 November a. s. des na
middags te één uur ten Raadhui ze gelegenheid zal worden
gegeven tot het indienen en bespreken van b zwaren.
Goes, deu 7 November 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. HAMER
De Secretaris.
HARTMAN.
Nederigheid In de Protestantscbe kerk zijn
verschrikkelijk veel richtingendoleerenden, niet-
doleerenden, irenisehen, etbisehen enz. enz., te veel
om op te noemen.
Nu schreef iemand van de ethische richting, dat
bij niet met dr. Kuijper kon medegaan, omdat die
heer zijn pen in gal schijnt gedoopt te hebben als
hij over de ethische richting het woord voert
Waarop in De Standaard heel nederig gevraagd
wordt, of de ethischen zich aan de behartiging van
de belangen van ons christenvolk mogen onttrekken,
alleen omdat ze vinden, dat een publicist hen lief
deloos behandelt.
Hoe nederig, dat dr. Kuijper zich hier eenvoudig
weg een publicist noemt
Net of heel de wereld niet weet, dat die eene
publicist heel ons christenvolk met deputaten er
bij, gebruikt als de stukken op het schaakbord, en
ze zet, waar hij ze hebben wil en gebruiken kan.
Dat is van die nederigheid, waarmee men de
dommen vangt om de ooiijkers te dwingen
(W. v. Z. V)
GOES, 9 November 1891.
Wij vestigen de aandacht op de voorstellingen
die de gymnastiek-vereeniging »S p a r t a" deze week
hoopt te geven éene volksvoorstelling en éene
voor de leden. Het programma bevat, behalve
gymnastische oefeningen, een paar tooneelstukjes,
o. a. het kluchtspel »Sequah".
Op 17 November a. s. zullen eenige dames
en heeren dilettanten, met medewerking van het
symphonie-orkest alhier, eene soirée musicale
organiseeren, waarvan de opbrengst zal worden over
handigd aan de commissie, die zich ten doel {stelt,
het uitreiken van St. Nicolaasgeschenken aan arme
kinderen.
Het Leger des Heils schijnt nu weder
ernstige plannen te hebben, om in onze gemeente
zijne tenten op te slaan. Althans is bij ons gemeente
bestuur een nieuw bouwplan ingekomen, dat beter
aan de eischen van veiligheid voldoet dan het onlangs
afgekeurde. Het project geldt voor het bekende
terrein aan het Ravelijn. Boven het kerkgebouw zal
eene woning voor den concierge komen.
Hoedekenskerke. Ged. Staten der provincie
hebben eene beslissing genomen in zake het hangende
geschil over de verpachting der haven.
De pachter moet beschouwd worden als havenmeester
en dus als ambtenaar van de gemeente, zoodat de
heer J. Thomson zal moeten aftreden als lid van
den Gemeenteraad.
De navolgende commiezen bij 'srijks
belastingen zijn, te rekenen van den len No
vember jl., bevorderd tot een hoogere klasse, t. w.
de kommiezen 2e klasse P. C. A. Van der Loeff te
Hansweerd, M. C. Commelin te IJzendijke en K.
De Nooijer te Hansweerd tot de le klasse; de
kommies der 3e klasse L. C. Adriaanse te Tolen
tot de 2e klasse en de kommies der 4e klasse J.
M. Van der Male te Overslag tot de 3e klasse.
(M. Ct)
Op de Zaterdag te Amsterdam gehouden ver
gadering der ^Liberale Unie" dankte de voor
zitter de afgstreden bestuurders voor de bewezen
diensten, en hoopte, dat het liberaal ministerie veel
goeds tot stand brengen zou. Den geopperden wensch
van prof. Spruyt om aan te dringen op de opneming
van algemeenen dienstplicht in de noodwet van
minister Seyffardfc zal het bestuur overwegen, maar
het wil vertrouwen in het ministerie stellen. Tot
nieuwe bestuursleden werden gekozen de heeren
Borgesius, Visser, Tvdeman en Rink.
Uit de mededeeling van den secretaris bleek o. a.
dat de Liberale Unie thans uit 61 vereenigingen
bestaat, met 6466 leden en 1025 begunstigers en
buitengewone leden.
In antwoord op de algemeeue be
schouwingen, door de Tweede Kamer geleverd
bij het onderzoek der staatsbegrooting in de afdee-
lingen, houdt de regeering vol dat, in afwachting
van eene nieuwe kiesrechtregeling, andere zaken
kunnen worden behandeld.
In dit zittingjaar zullen inkomen voorstellen tot
verbetering van het rijksbelastingwezen. De hulp,
aan zwaar gedrukte gemeenten te verleenen, zal
slechtstijdelijk zijn.
De regeering blijft invoering van den persoonlijken
dienstplicht noodzakelyk achten en hoopt een defini
tieve legerwet te kunnen maken zonder de natie
te zware lasten op te leggen.
In vredestijd moet volgens de regeering een opper
bevelhebber van het leger aangewezen worden.
Inzake handelspolitiek zal de regeering, met hand
having van proefhoudend gebleken beginselen, trach
ten te voorkomen dat Nederland achtersta bij andere
landen.
In sociale zaken zal het departement voor water
staat een werkzaam aandeel krijgen.
Volgens de regeering is een afzonderlijke afdeeling
voor den landbouw onnoodigmaar wel komt het
baar gewensoht voor gelijksoortige landbouwzaken
bijeen te brengen onder één departementterwijl
landbouwonderwijs zooveel mogelijk dient bevorderd
te worden.
De Minister van Justitie is, in afwijking van
bet gevoelen zijus ambtsvoorgangers, van meening,
dat eene vergunning tot verkoop van
sterkedrank in bet klein alleen door intrek
king of door niet-vooruitbetaling van het verschul
digde vergunningsrecht vervalt, en dat daarom, wan
neer om eene andere reden van eene vergunning
geen gebruik wordt gemaakt, deze toch, zoolang het
vergunningsjaar loopt en geene intrekking heeft
plaats gehad, behoort mede te tellen ter berekening
van het aantal vergunningen, die in de gemeente
mogen worden verleend.
Behalve de reeds gemelde, zullen ook de ont
werpen betrekkelijk schutte rijen, faillisse
ment en Borneo-overeenkomst door de
afdeelingen der Tweede Kamer na hare wederbijeen-
komst worden onderzocht.
Eene voordracht te 's-Gravenhage door den
hoogleeraar Bleekrode over het aluminium ge
houden, heeft de vraag doen ontstaan of dit metaal
ook bruikbaar zou zijn voor'pasmunt. De
Haagsche Ct. geeft daarop een bevestigend antwoord
en berekent dat 500 halve stuivers, in grootte het
midden houdende tusschen den gulden en den halven
gulden, uit een kilo aluminium kan worden gesneden.
De stukken zouden voor den Staat slechts op een
halve cent metaalwaarde te staan komen.
Door zijne verschillende eigenschappen, zegt het
blad, reeds veel beter voor munten geschikt dan
b.v. nikkel, doet bet bovendien door zijne lichtheid
het gevaar ontgaan verre van denkbeeldig, zoo
als men weet dat men öf nikkelstukjes voor
zilver houdt en [uitgeeft, óf bronzen halvestuivers
verwisselt met gouden tientjes.
Het Daghl. v. Ned, bevat een brief uit Mon
tevideo, geteekend L. V., waarin weder treurige
bijzonderheden worden gemeld omtrent de vreese-
lijke ellende, waaraan tal van Nederlanders bloot
staan, die op bedriegelijke voorspiegelingen met
vrouw en kinderen naar Argentinië trokken
in de stellige verwachting er werk te zullen vinden.
j> Velen zijn, door de treurige omstandigheden ge
noodzaakt, naar Paraguay, Brazilië, 't land der gele
koortsen, of naar Uruguay getrokken, om ook daar,
tevergeefs, naar werk te zoeken en te eindigen met
half te verhongeren en hun leven ellendig te ein
digen of bedelend te versmachten. Hoewel het een
zeer moeielijke zaak is allen weder te laten terug
komen, geloof ik toch, dat er veel gedaan kan wor
den, al verstond men zich dan maar alleen met een
der Hamburgsche stoomvaartmaatschappijen tot be
taling van een verminderden prijs voor een zeker
aantal terugkeerende passagiers. Ook hier is de ellende
groot en onze consul, de heer A. F. Chrisfophersen,
tevens consul van Denemarken, die niets tot schade
loosstelling van ons Gouvernement ontvangt, mag
met eere genoemd worden. Hij toch doet voor de
in nood verkeerende Nederlanders wat hij kan. Twee
maanden lang heeft bij acht bij elkaar wonende
Nederlanders eiken dag 1 peso goud gegeven, opdat
zij niet zouden verhongeren. Nu veertien dagen ge
leden nog heeft hij een schoenmaker met vrouw en
drie kinderen, in vereeniging met een paar hier op
de reede zijnde Nederlandsehe kapiteins, vrijen over
tocht naar Nederland gegeven en hun, die, moede
van het vergeefsche zoeken naar werk, thans naar
Buenos-Ayres willen, geeft hij uit zijn privé beurs
vrije passage. Voorwaar een man, die de eer van
Nederlands vlag, ofschoon vreemdeling zijnde, voor
eigen rekening weet op te houden en die reeds in
het vorige jaar aan 't ministerie van Buitenlandschc
Zaken, met het oog op de emigratie, een rapport
uitbracht, met den raad, zooveel mogelijk denmen-
schen het emigreeren naar hier af te raden.
De regeering heeft ingediend een wetsontwerp
tot verhooging der pensioenen van het per
soneel van den loodsdienst. Pensioen
wordt verzekerd bij 55jarigen ouderdom na 10 jaren
loodsdienst. Het minimum-pensioen bedraagt 150
's jaarsterwijl het maximum bij 35jarigen dienst
voor alle rangen aanmerkelijk wordt verhoogd
voor sommigen zelfs ongeveer 50 pereent.
Verder wordt de pensioenwet voor de loodsen
meer in overeenstemming gebracht met de nieuwe
pensioenwetten voor burgerlijke ambtenaren. Aan
ue weduwen wordt bij dit ontwerp 2/3 van het
pensioen van den man verzekerd.
Ter beurze van Berlijn heerschte
Zaterdag eene werkelijke paniek. De
koersen van allerlei geldswaarden gingen met een
of meer percenten achteruit en in vele stukken werd
zelfs in het geheel geen handel meer gedreven. De
Berliner Wechselbank aldaar heeft hare betalingen
gestaakt en twee der drie bestuurders, de gebroeders
Sigismond en Felix Sommerfeld, hebben zich in hun
particulier kantoor door revolverschoten en door het
openen der slagaderen trachten te dooden, zoodat
zij zwaar gewond naar het hospitaal moesten ver
voerd worden, terwijl de derde vennoot, Hermann
Friedlaender, wegens ziekte zich sedert geruimen tijd
in het zuiden bevindt.
Reeds voordat het bericht van dit onheil de beurs
bereikte, was zij flauw gestemd door tijdingen om
trent dalingen te Parijs en door het gerucht, dat
de Russische regeering binnenkort zal overgaan tot
nieuwe verbodsbepalingen aangaande den uitvoer van
granen, peulvruchten en varkensvleesch.
Daarop vernam men, dat des ochtends was ge
vangen genomen Dittmar Leipziger, de chef der
bekende firma Josef Leipziger, die de wisselruiterij
met Hirschfeld en Wolff, een bankierskantoor, dat
de vorige week de betalingen staakte, moet hebben
gedreven en deze firma moet hebben geholpen bij
de depot-operaties en de andere handelingen, welke
het licht niet mochten zien en door welke zij zich
trachtte staande te houden. Men vreesde dat ook de
firma Leipziger zou vallen en vernam tegelijkertijd,
dat de groote suikerraffinaderij van L. Jacobs te
Potsdam hare betalingen had gestaakt.
Men begrijpt, welk eene ontsteltenis deze Jobs
tijdingen reeds hadden doen ontstaan. De schrik steeg
echter ten top, toen men tegen het einde der beurs
plotseling vernam, dat de Berliner Wechselbank
bankroet was en de twee Sommerfeld's gepoogd
hadden een einde aan hun leven te maken.
De broeders stonden in de handelswereld zeer goed
aangeschreven. Men beweert, dat de ondergang hunner
zaak voornamelijk aan de zoo plotseling ontstane
algemeene paniek is toe te schrijven. Immers, sedert
het faillissement van Hirschfeld en Wolff is het groote
publiek dermate ongerust geworden, dat de bankiers
van alle zijden om teruggave van gedeponeerde kapi
talen worden bestormd. Ook bij de Wechselbank werden
in de laatste dagen groote sommen en effectendepots
terugverlangd, waardoor de firma in eene nijpende
verlegenheid kwam. Wel is waar trachtten verwanten
en vrienden der bestuurders nog hulp te bieden,
maar zij slaagden hierin niet. Men zegt dat het actief
volgens de boeken hooger is dan bet passief, maar
dat het voor een groot gedeelte bestaat uit waarden,
welke zeer moeilijk te realiseeren zijn. Ook wordt
beweerd, dat de firma met een half millioen mark
baar geld geholpen zou zijn geweest, maar dit geld
was bij de algemeene ontsteltenis onmogelijk bijeen
te brengen.
De catastrophe scheen dus niet te vermijden. Het
schijnt, helaasdat bij den val der Wechselbank nog
meer dan bij den ondergang der firma Hirschfeld en
Wolff tal van Duitsche industriëele ondernemingen
en vennootschappen zeer zwaar worden getroffen, zoo
dat het onheil zich in een wijden kring van specu
lanten en kapitalisten doet gevoelen.
Men begint in financiëele kringen een algemeenen
run te duchten van het tot wanhoop gebrachte groote
publiekalle banken, die nie't van den allereersten
rang zijn, zouden hierbij gereed moeten zijn tot de
meest bezwaarlijke, onmiddellijke torugbetalingen.
Zoowel te Berlijn als in de provinciën is, zooals ge
zegd, zulk een run ten deel© reeds waargenomen.
Felix Sommerfeld is reeds overleden, Sigismond
leeft nog, maar men beeft de hoop op behoud opge
geven. Ook bij dit bankroet moeten zeer aanzienlijke
personen verliezen lijden. Men noemt o. a. graaf
Waldersee. Verder moet het onheil zich doen ge
voelen in kunstenaarskringen. Hier noemt men o. m.
den cellist Heinrich Grünfeld. Doch ook vele kleine
burgers stonden met de firma in relatie.
(N. B. Ct.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Drietal bij de Chr. Geref. Gem. te Goes ds.
J. v. Haeringen, te WerkendamJ. v. d. Linden,
te 's-Hertogenboscb, en M. Schuurman, te Enschede.
Toezegging van beroep naar de Ned. Herv.
gem. te Zaamslag aan ds. J. v. d. Bergen, te
Holten.
Miolijnsftlaat. Bij de verkiezing van 5 leden in
het kiescollege der Ned. Herv. gemeente alhier, Zater
dag II. gehouden, zijn de 5 aftredende leden, zijnde
de heeren K. Schippers, Louis De Vos, G. Israel,
J. Oaijouw en A. D. Snoep allen herkozen.
Koloniën.
In het mail-overzicht van den Javabode leest
men
»De hevige afkeuring van het beleid, door kolonel
Pompe Van Meerdervoort gevoerd, schijnt
reeds eenige reactie ten gevolge te hebben er gaan
ten minste stemmen op, die zeggen niet te gelooven
aan hetgeen men van de door den gouverneur van
Atjeh genomen en voorgestelde maatregelen verhaalt
of wel die maatregelen goed te keuren. Maar dit
neemt niet weg dat men spoedig eene oplossing van
deze Atjeh-quaestie verwacht, hetzij voor of nadat
zij tot eene bespreking in de Tweede Kamer zal
hebben geleid. Waar de vorige minister van kolo
niën de verantwoordelijkheid voor de benoeming van
kolonel Pompe geheel aan den Gouverneur-Generaal
heeft overgelaten, zal zijn opvolger zeker niet anders
handelen wat het aanblijven van den gouverneur van
Atjeh betreft, zoodat een eventueel door de Kamer
uit te brengen votum van afkeuring direct den land
voogd zou treffen en tot eene botsing tusschen dezen
en den minister van koloniën aanleiding zou kunnen
geven. Dit maakt de houding van den Gouverneur-
Generaal in deze zaak van bijzonder groot gewicht.
Terwijl de vraag in behandeling is of de opium
pacht al dan niet in eene regie zal worden ver
anderd, is er veel kans dat de regeering ten opzichte
van een ander niet minder afkeurenswaardig belas
tingmiddel tot eigen exploitatie zal worden gedwongen.
Het onlangs afgekondigde reglement op de pand-
huispacht toch heeft ten gevolge gehad dat zich
voor deze laatste geen enkel gegadigde heeft voor
gedaan, en daar de in het belang van de pandgevers
gemaakte bepalingen moeilijk naar den zin van de
pandhuishouders kunnen worden gewijzigd, zonder
aan de waardigheid van de regeering te kort te doen,
zal deze op eene andere wijze in de zaak moeten
voorzien".
Naar aanleiding van de steeds toenemende
boosaardigheid onder de Britsch-Indische
immigranten en de door hen gepleegde gru
welen van den laatsten tijd, heeft den 6den October
te Paramaribo in allerijl eene vergadering plaats
gehad van planters, met het doel om samen te over
leggen wat er moest gedaan worden om een einde
te maken aan den zorgwekkenden toestand, die het
leven en de bezittingen der ingezetenon hoe langer
hoe meer in gevaar doet verkeeren.
Volgens de West-Indiër besloot de vergadering
zich tot den gouverneur te wenden, ten einde Z. E.
het dringend verzoek te doen, om zoo spoedig als
mogelijk is maatregelen te nemen tot onderdrukking
van den overmoed der immigranten en tot wering
van de steeds meer en meer dreigende gevaren.
Bij Z. E. zou dan tevens worden aangedrongen,
om last te geven tot eene strengere toepassing van
de op zichzelf reeds zeer geringe straffen bij veroor
deeling door den rechter.
Naar het blad verneemt, heeft de gouverneur de
commissie zeer welwillend ontvangen en zich bereid
