1891. N°. 59.
Donderdag 21 Mei.
78s,e jaargang.
Haven van Goes.
Personeele Belasting
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nonimers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgii Van Ditmau, te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending; van adveetentiën voor 2 uren op den dag der uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Voor de herstelling der havenboorden en de werken
aan het Sas, zal het water in de haven van Goes
zoo laag mogelijk worden afgelaten
van Zondag 7 Juni 's namiddags 5 u. af
tot en met Maandagavond 15 Juni,
Dinsdag en Woensdag 16 en 17 Juni wordt het
water ingenomen, zoodat het Dmderdag den lSn
weer aan het peil is gebracht.
Goes, 16 Mei 1891.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
liet kohier no. 7 der
voor deze gemeente, over het dienstjaar 1890'91, is op heden
ter invordering gesteld in Landen van den ontvanger dier
bc'asting binnen deze gemuente.
Goes, den 19 Mei 1891.
De Burgemeester van Goe9,
J G d. W lïAMElt
De motie der Deputatenvergadering.
Zooals ook wij meldden heeft de Deputaten
vergadering den 12 Mei te Utrecht gehouden de
volgende motie aangenomen
«De anti-revolutionaire partij, zelf erfgename in
rechte linie van de aloude groep in den lande, die
eeuw aan eeuw de op onveranderlijke verdienste ge
gronde rechten van het huis van Oranje tegen onvader-
landsehe aanranding bepleit, voorgestaan en verdedigd
heeftacht het beneden de waardigheid van ons
Vorstenhuis en van zichzelve, om naar sommiger
roekeloos voorbeeld, den ons heiligen Oranjenaam
als partij-wapen hij de stembus te misbruikenen
spreekt als haar gevoelen uit, dat er slechts éene
plaats is voor onze Vorstinnon hoog genoegdie
namelijk van, aan heel het Nederlandsche volk in
nood en dood verbonden, boven de partijen te staan."
Omtrent deze motie merkt De Vaderlander het
volgende op
dat de warme liefde voor het Oranjehuis, die op
de deputaten-vergadering zich lucht gaf ons verblijdt,
inaar niet verbaast, omdat wij die van rechtschapen
Nederlanders niet andei's verwacht hadden
dat niemand voor onze Vorstinne eene andere
plaats dan boven de partijen begeert, maar
dat tegenover den hoon van 60cialistischen kant
wijlen onzen Koning op zijn sterfbed en in zijn
dood aangedaan en tegenover het pleidooi van de
Standaarddat Koningin Wilhelmina heusch de laatste
Oranje is en het gelijktijdig inluiden van de Repu
bliek door dit blad het niet te verwonderen is,
dat velen zich gedrongen gevoelden uit te spreken,
dat zj nog aan het eene noch aan het andere bedrijf
gemeenschap wilden hebben,
en dat ten slotte men zich wel op een hoog voet
stuk kan zetten, geljk in den aanvang van deze
knetterende motie geschiedt, maar dat noch deze
motie, noch een daverend-applaus verwekkende toast
aan het diner uitgebracht, den twjfelachtigen indruk
kan wegnemen door bedoelde /SVa/u/nnrcZ-artikelen
ten opzichte van den Voorzitter van het Centraal-
Comité gemaakt, of zijne Oranje-liefde wol op zoo
hoog peil zou zjn aan te schrijven.
Legerwet.
In haar Kameroverzicht van Vrjdag schrijft
De Tijd o. a.Het bij kt meer en meer dat de
stem, welke veel leden omtrent het geheele wets
ontwerp (Legerwet) zullen uitbrengen, afhankeljk
is van het ejfer, waarop de sterkte van het jaar-
ljksch contingent ten slotte zal worden bepaald.
Aan zeer velen, die overigens tegen de beginselen
der wet geen bezwaar hebben, komt de eisch der
Regeering15,700 miliciens per jaar, 13,200 voor
volledige en 2500 voor kortere oefening veel te
hoog voor.
Drie amendementen trachten deze cjfers binnen
engere grenzen terug te brengenhet amendement
van den heer Haffmans c. s., die «geen man meer"
wil toestaan en dus de tegenwoordige sterkte van
het contingent wil gehandhaafd zienhet araende
ment van den heer Kolkman c. s., hetwelk een
afslag beoogt van 2000 man en jaarlijks 11,500
man voor volledige, 2200 voor kortoren diensttijd
beschikbaar stolt, en eindeljk het amendement van
den heer Van der Kaay, hetwelk zich hierdoor van
de vorige onderscheidt, dat het geen cijfer vaststelt,
maar een zekere percentage aanneemt van dienst
plichtigen, zoodat bj toeneming der bevolking ook
het leger langzamerhand zal worden uitgebreid.
Voor het oogenblik geeft het amendement-Van der
Kaay een nagenoeg even sterk militie-contingent
als het amendement-Kolkman.
Suriname.
De reden waarom men Vrijdag met de Legerwet
zeer weinig verder kwam, was, dat een ander, hoogst
gewichtig onderwerp het grootste gedeelte der zit
ting in beslag nam.
Dat de toestand in Suriname, tengevolge der ern
stige en aanhoudende geschillen van den gouverneur
De Savornin Lobman met de Koloniale Staten, met
de meeste van zijn ambtenaren en met het grootste
gedeelte van de blanke bevolking, zeer gespannen
was, bleef in Nederland niet onbekend. Aan velen,
die met de kolonie op eenigerlei wijze in betrekking
staan niet het minst waarschjnljk aan de Re
geering zelve zal het verzoek om eervol ontslag,
onlangs door den gouverneur aangevraagd, een ge
voel van opluchting hebben geschonken. Het kwaad
had echter te diep wortelen geschoten, en nog vóór
het smeulend vuur van tweedracht kon gehluscht
worden, sloeg de vlam uit. Volgens telegrammen,
door liet Vaderland ontvangen en door de Vrjdag
in de Kamer voorgelezen telegrammen van den gou-
verneur-zelven en van de Koloniale Staten volkomen
bevestigd, is het in de kolonie tot ernstige onge
regeldheden en rustverstoringen gekomen, zoodat het
noodzakeljk is geweest, de hulp der zee- en land
macht in te roepen, ten oinde de orde te herstellen.
Welken omvang het kwaad reeds bij het verzen
den der voorgelezen telegrammen genomen had, valt
vooralsnog niet uit te maken, doch zeker is het, dat
reeds bloed gestroomd beeft, en dat de hoogste auto
riteiten der kolonie, in plaats van tot herstel van
orde en rust samen te werken, op vjandige wjze
tegenover elkander staan. In zjn telegram aan den
Minister schroomt de gouverneur niet, de schuld van
het gebeurde op rekening te stellen van den procu
reur-generaal mr. Kaiff en de onder diens bevelen
staande politie, terwjl hunnorzjds de Provinciale
Staten den Minister per telegram dringend verzoeken,
den procureur-generaal vrije band te laten in het
beteugelen van het oproer.
Deze procureur-generaal, thans een der grootste
tegenstanders van den heer Lobman, was in het
eerste tjdvak van diens bestuur zijn vriend en
vertrouweling, in die mate zelfs, dat hij op een
wjze, die velen ongeoorloofd voorkwam, naar Ne
derland werd gezonden, om daar de houding van
den gouverneur tegenover de Koloniale Staten bj
de Regeering te verdedigen. Natuurljk is het on
mogelijk, bij de schaarsche berichten, dio men op
dit oogenblik bezit, den geheelen toestand te over
zien. Zóóveel echter sch jnt zekerden 12n dezer
maand zou het Staten-feest gevierd worden, dit
wil zeggende v jf-en-twintigste herinneringedag
van de instelling der Surinaamsche vertegenwoor
diging. De partij, welke aan de zjde van den gou
verneur staat, met name het lagere gedeelte der
bevolking, de zwarte Hernhutters, enz., schijnt in
dit feest een manifestatie gezien te hebben, gericht
tegen 'den gouverneur. Merkwaardig althans mag
het genoemd worden, dat het orgaan dier partij,
het Surinaamsche Volksbladgeljk de heer Smidt
in de Kamer door aanhalingen uit dit blad bewees,
reeds weken te voren «contra-manifestatiën" had
aangekondigd. Die contra-manifestatiën" nu ter
gunste van den gouverneur schijnen van weinig
vreedzamen aard geweest te zjn. De procureur-
generaal aldus moeten wj uit de berichten op
maken wilde terstond met politiemacht de rust
verstoringen te keer gaando gouverneur echter
was van een ander gevoelen, lij vertrouwde in staat
te zjn door persoonljk optreden de orde te her
stellen, en keurde de genomen repressieve maatre
gelen af. Intu6schen echter was het oproer den
gouverneur over het hoofd gewassen, zoodat ook
hj zich ten slotte genoodzaakt zag; do hulp der
gewapende macht in te roepen. (De Tijd.)
GOES, 20 MEI 1891.
Jl. Zaterdag hield de liberale kiesver-
eeniging «Goes" alhier eene vergadering, hoofd-
zakeljk tot het stellen van een candidaat voor de
aanstaande verkiezing van een lid dor Tweede Kamer.
Nadat het denkbeeld van éen der leden om ditmaal
geen candidaat te stellen door den voorzitter en een
ander lid was bestreden, met herinnering aan de
krachtige minderheid die de liberale party in dit
district vormt, werd dr. J. H. C. H e ij s e van
Zieriksee, lid van Gedep. Staten van Zeeland, met
op éen na algemeene stemmen candidaat gesteld.
Breedvoerig werd daarna gediscussieerd over de
middelen om voor den gestelden candidaat propa
ganda te maken en o. a. werd erop aangedrongen
liever sprekers te doen optreden te plattenlande dan
in Goes zelve.
De heer I. D. Fransen v. d. Putte, die aan de
beurt van aftreding was, werd bj acclamatie tot
bestuurslid herkozen.
Men meldt uit Oostburg aan de Zoom
De invloedrijkste katholieken van dit district zijn
geheel ongenegen iets te doen voor de herkiezing
van den aftredenden afgevaardigde Glinderman,
die in een bjeenkomst van antirevolutionnaire kie
zers verklaard heeft voor de invoering t^an den per-
soonljken dienstplicht te zjn. Populair was hj toch
niot, en hij heeft voor de suiker-accijnswet gestemd,
wat heiji in dit plattelands-district op zichzelf reeds
kwaad doet.
Zjn concurrent, do heer Hennequin, burgemeester
van Aardenburg, is een uiterst conservatief liberaal
en voorstander van subsidiëering van het bj zonder
onderwys. Vorsterman van Oijen, de bekende redac
teur van het Weekblad, heeft hem indertijd bestreden.
Glinderman valt als een baksteen.
Bij het departement van koloniën is Zaterdag
avond (16 dezer) het volgende telegram van den
gouverneur van Suriname ontvangen, dat dien
zelfden dag uit Paramaribo verzonden werd
Volmaakte kalmte houdt aan".
Maandag ochtend (18 dezer) volgde een nader
telegram, luidende
«Rust bljft ongestoord. Seinen laat ik verder na".
Hot Vaderland ontving uit Suriname het volgende
telegram
«De toestand is steeds gespannen. De gewapende
macht handhaaft de orde onder do burgerj. De
Staten hebben een request ingediend om nog een
oorlogsboot. De Eogelsche consul heeft telegraphisch
hulp aan zjne regeering gevraagd.
«De gouverneur beschuldigt mr. Kalll' als de oor
zaak van het oproer".
In een te 's-Hage ontvangen en aan het Vad.
ter inzage verstrekt telegram wordt nader bevestigd,
dat do Staten tot den minister van koloniën het
telegraphisch verzoek hebben gericht een oorlogs
schip naar Suriname te zenden.
Borsele. Wegens hoogen ouderdom heeft de
heer A. Van O verbeeke Clirz. zijn ontslag
genomen als lid van den gemeenteraad alhier.
Jl. Vrijdag is door de Geneeskundige Staats
commissie te Amsterdam bevorderd tot arts de heer
P. W. Schipper, geboortig van Kapelle.
Onze correspondent uit Ierseke schrjft ons
ȟe toespraak van don Burgemeester
bj zjne installatie is niet nauwkeurig genoeg weer
gegeven.
De Minister heeft niet gezegd bj de benoeming
hot oog gehad to hebben op iemand buiten de ge
meente, maar dit was ZEd. Achtb. zoo voorgekomen.
Verder sprak de Minister den wensch uit, dat de
Burgemeester toonen zou den tact te bezitten met
zeeliedon om te gaan, tot welke categorie een groot
deel der bevolking moet gerekend worden en dat
hj niet het minst de belangen van den minderen
man zou behartigen. Spreker hoopte daarin te zullen
slagen, geljk hj meende daarin geslaagd te zjn in
zijne vroegere betrekkingen."
Naar men verneemt zal met de aanstaande
zomerdienstregeling op de Staatsspoorwegen geen
enkele trein te Vlissingen aankomen of vertrekken
van het station stad, doch alleen in het havenstation.
Voorts zullen aan het station te Rozendaal 86
personen- en een 50tal goederentreinen in beweging
zjn. Met 1 Juni zullen allo treinen daar stilhouden.
Een groote uitbreiding van het station zal spoedig
plaats hebben.
Aan het examen der onderofficieren tot het
vervullen van een luitenants-plaats bj den dienst
te velde is van het 4e bataljon, 3e regiment-infan-
terie te Vlissingen o. a. geslaagd de sergeant Van
den Ende-Meinderts.
Bij kon. besluit is bj het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht voor den tijd
van vjf jaren benoemdtot reserve-officier van ge
zondheid der 2de klasse, de hurgergeneeskundige
(arts) J. H o c k e H oogenboom, te Kuilenburg.
Bj kon. besl. van 16 Mei is: lo. de bij dat van
11 Mei gedane benoeming van mr. F. J. Sprenger
tot kapt. bij de dienstdoende schutterij te Middelburg
ingetrokken, en 2o. aan mr. F. J. Sprenger eervol
ontslag verleend als 1ste luit. bj genoemde schutter ij.
Bij kon. "besl. van 15 Mei is, met ingang van
10 Juni 1891, benoemd tot directeur van het tele
graafkantoor en brievengaarder te Bruinisse, H. J.
K. Buwalda, thans in gelijke betrekking te
Wemeldinge.
Naar aanleiding der stemming over de Jm o t i e-
R u t g e r 8 heeft de Standaard aanmerking gemaakt
op de generale leiding" der club. Daarop verdedigt
zich de heer A. VanDedem. in een ingezonden
stuk. Hj, die voorstander is der wet ondanks den
persoonljken dienstplicht, verwijderde zich, omdat
hem de gelegenheid benomen was zjn stem over die
motie te. motiveeren. Dat geen overleg kon gepleegd
worden, is daaraan toe te schrjven, dat de motie
onverhoeds kwam en, zonder dat discussie meer
mogeljk was, in stemming werd gebracht op een
laat uur, toon velen weg waren om den trein niet
te missen. (Doodjammer dat dit trein-excuus voor
den heer Van Kempen niet kan gelden.) Overigens
geeft hj toe de buitengewone gaven, in een leider
vereischt, te missen, maar hj heeft die betrekking
niet begeerd men heeft hem die met b jna algemeene
stemmen opgedrongen, en zelf heeft hj er bj dr.
Kuyper op aangedrongen in de Kamer te komen en
die taak, waarvoor hj berekend zou zjn, op zich
te nemen; wordt zijn politiek leven verlengd, lnj
treedt liever weer als soldaat in het gelid terug
intusschen acht hj 't niet billjk, dat op de tactiek
aanmerking wordt gemaakt, als men niet op het
terrein is en niet met alle omstandigheden bekend.
Dit ingezonden stuk leert ons overigens, dat waar
schjnljk alle anti-revolutionairen voor de wet zijn,
op twee na, als het contingent verlaagd wordt
anders niet. (Vad.)
De heer A r i e Smit is thans in het hoofd
kiesdistrict Ridderkerk, door de vrjzinnige kiesver-
eenigingen, definitief candidaat gesteld.
Van H. M. de Koningin-Regentes en van H.
M. de Koningin zijn belangrijke giften ingekomen
voor het gedenkteeken op het graf van Ter Haar
te Rozendaal.
H. M. de Koningin-Regentes is als
beschermvrouw van de Maatschappij tot bevordering
der bouwkunst opgetreden.
Omtrent de komst des Duitschen Kei
zers wordt uit Amstei'dam bericht, dat] zj in elk
geval eerst na 23 Juni zal plaatshebben, met het
oog op den dan eerst eindigenden hofrouw. Het ver-
bljf zal twee dagen duren. Op beide dagen gala-diner
ten paleizo. Of de Koningin-regentes den Keizer bj
aankomst aan het IJ ontvangen zal of Z. M. ten
paleize zal afwachten, is niet bepaald. Op het pro
gramma van af te leggen bezoeken door den Keizer
komen voor de kweekschool voor de zeevaart, eene
diamantsbjperij en hot rijksmuseum. Tevens zal een
tocht georganiseerd worden naar de Zuiderzee, ter
bezichtiging van de sluis- en Keulschevaartwerken.
Onze «Deutsche Vereine" hopen in de gelegenheid te
worden gesteld aan den Keizer eene ovatie te brengen,
onder medewerking van de Wagner-vereeniging.
(N. 11. Ct.)
Naar de Tribune mededeelt, is er thans te
Amsterdam een nieuwe sckouwburg-quaestie
ontstaan. De commissie wilde met den houw aan
vangen, maar toen is gebleken, dat een deel van
liet verwulf, waarop moet gebouwd worden, ingestort
is, en dat het herstellen daarvan ongeveer 25000
zal kosten. Noch publieke werken, noch de sckouw-
burgcominissie willen de kosten dragen en daardoor
is weder een quaestie ontstaan die er de oorzaak
van is, dat in afwachting van de oplossing met den
bouw geen begin wordt gemaakt.
De Minister van Koloniën brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat voor acht studenten
inde medicjnen aan eene der Nederlandsche
universiteiten de gelegenheid bestaat om tusschen
1 Augustus 1891 en ultimo Juli 1892, in opleiding
te worden genomen voor do betrekking van officier
van gezondheid der 2de klasse bj het leger in Neder-
landsch-Indië, onder genot van een subsidie van
ƒ5600 (zos-on-vjftighondord gulden), overeenkomstig
het reglement, vastgesteld hj lconiukljk besluit van
6 Mei 1886 no. 41, en gewijzigd hj koninklijk be
sluit van 12 April 1889 no. 66. (Zie Nederlandsche
Staatscourant van 30 April 1889).
Gegadigden zullen zich, onder overlegging van de
bij dat reglement gevorderde bescheiden, b j gezegeld
request, belmoren te wenden tot het Departement
van Koloniën, alwaar, op aanvrage, kosteloos exem
plaren zjn te verkrijgen van het gewijzigd reglement.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
D8. A. S. Talma A. W. Lzn. te Heinonoord,
hoeft het beroep naar Vlissingen aangenomen.
Beroepen te Kats en te Gapinge de heer II. Snel,
candidaat te Utrecht; te Wilhelminadorp en te
Veere de heer W. Timmerman Paquy, te Utrecht;
b j de Ned. Ger. kerk (doleerende) te Middelburg de
heer J. J. A. Ploos van Amstel, to Reitsum.
Bedankt voor het beroèp l>j de Herv. gom. te
Zwartsluis door ds. P. J. Van Melle, te Nijkerk
b j de Ilerv. gem. te Bruinisse door ds. A. J. Loois,
I to Delftshaven.
