1891. N°. 58.
Zaterdag 16 Mei.
78st,! jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrij dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiè'n voor dit blad
aangenomen bij de beeren Nijgii Van Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der uitgave.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiün is Tan 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uithoofde van het Pinksterfeest
zal Maandagavond geen no. van dit blad
verschijnen.
Een onverdiend verwijt
De Standaard wijdt onder bovenstaanden titel,
maar zonder bet vraagteeken er achter, een artikel
aan de houding der antirevolutionaire kamerleden,
die tegen de motie-Rutgers stemden of zich aan de
stemming daarover onttrokken. Het blad begint met
zelf een drietal punten van aanklacht tegen de
antirevolutionaire club op te stellen en verwijt baar,
dat zij eene motie tot sluiting van bet debat door
een barer leden (Scbimmelpenninck v. d. Oye) toe
liet, en dat zij gebrek aan organisatie bezit.
Het vooropstellen van die aanklachten door bet
hoofdorgaan der antirevolutionaire partij beeft ver
moedelijk hoofdzakelijk ten doel om daarmede aan
zijn verder oordeel over de motie-Rutgers een schijn
van onpartijdigheid te geven, wanneer bet van die
motie verklaart, dat >zij niets gaf."
»Had er in gestaan, dat de Kamer een regeling
van den dienstplicht zonder plaatsvervanging, op de
wijze gelijk ze in dit ontiverp was voorgesteld, goed
keurde, dan bad er in deze motie iets gezeten. Nu
niet."
En verder insinueert dan de Standaarddat de
motie alleen werd voorgesteld, opdat de liberalen
bij de kiezers zouden gedekt zijn, maar dat zij het
ministerie met zijn ontwerp in den boek liet staan.
Deze bewering is valsch en waren de hierboven
door De Standaard gecursiveerde woorden in de
motie gelascbt, dan ware zij geheel van bedoeling
veranderd.
Wat toch is het geval Mr. Van Houten stelde
eene motie voor om de behandeling der legerwet te
verdagen, vooral op grond, dat bet niet aangaat de
volgende Kamer, die over de invoering der wet zal
te oordeelen hebben, niet ook te laten oordeelen over
de wet zelve. Hij wilde dus deze Kamer geen oordeel
doen uitspreken over de aanhangige legerwet.
Voor het geval, dat die motie- Van Houten mocht
worden aangenomen, wilde dhr. Rutgers in ieder geval
dan toch deze Kamer een oordeel doen vellen over
het beginsel van algemeenen dienstplicht en om die
reden stelde hij zijne motie voor. Had hij nu de door
De Standaard gewenschte woorden in zijne motie
gelascbt, dan bad bij juist de Kamer laten doen,
wat mr. Van Houten haar wilde beletten, namelijk
een oordeel vellen over de legerwet.
Het is daarom onwaar, wat De Standaard beweert,
dat de stemming over de motie-Rutgers onzuiver
wasen als zij ten bewijze daarvan aanhaalt, dat
mr. Van Houten, die tegen persoonlijken dienstplicht
is, toch vóór de motie beeft gestemd, dan pleit dit
niet tegen de motie, maar tegen mr. Van Houten.
De Standaard noemt dan ook alleen de stemming
onzuiver, omdat van bare partijgenooten »de een
zoo en de ander zus stemde" en de tactische leiding
bij bare club op zoo bedroevende wijze ontbrak."
Dit is inderdaad voor de Standaard erg onaange
naam en dit te meer, omdat daarmede een nieuw
bewijs geleverd wordt, boe weinig vrijheid van be
weging de anti-revolutionaire Kamerleden bezitten
en hoe jammerlijk verdeeld ook die schijnbaar zoo
eensgezinde partij is, wanneer ze een3 een enkele
maal voor eene beslissing wordt gesteld, waarvoor
van hooger band geene orders zijn gegeven. Sommige
leden oordeelden dan ook volgens de Standaard, dat
niet stemmen »het veiligst" was.
Hoe weinig vrij de anti-revolutionaire Kamerleden
zijn blijkt voorts uit deze woorden van bet anti
revolutionair hoofdorgaan over de houding harer
partijgenooten
»Er bleek uit, dat de Club niet degelijk genoeg
georganiseerd is, om, op een gegeven oogenblik,
behoorlijke leiding te hebben voor de houding, die
men bij zulk een kruisvuur van motiën heeft aan
te nemen. Het feit dat, gelijk nu bleek, de Club op
zulk een oogenblik niet weet wat weg ze uitmoet,
en zich bij die verlegenheid splitst in drie groepen,
is nooit te verdedigenen verraadt een fout in de
generale leiding."
Is bet dan wel zoo'n onverdiend verwijt, wanneer
de liberale pers zegt, dat de anti-revolutionaire leden,
die op bet oogenblik der stemming over de motie-
Rutgers de zaal verlieten, zoo handelden »uit laf
heid en krachteloosheid."
GOES, 15 MEI 1891.
De vergadering der Vereeniging van Burge
meesters en Secretarissen in Zuid- en Noord-Beveland,
gisteren alhier gehouden, was niet druk bezocht.
Na de opening wijdde de heer H. G. Hartman Jz.
een woord van gevoelvolle herinnering aan wijlen bij wegens zijne vroegere betrekkingen bij de Ned.
den beer J. H. Bybau, den eersten voorzitter en j marine de geschiktheid bezat met varenslieden om
later bet eerste eerelid der vereeniging, onder me- 1 te gaan en de belangen ook van den minderen man
dedeeling dat het bestuur een brief van rouwbeklag f"zou behartigen. Dit beloofde spreker dan ook te
tot de familie gericht had en dat daarop een ant- zullen doen en hij zou daartoe steeds voor iedereen
woord was ingekomen. Beide stukken werden voor
notificatie aangenomen.
Eenige ingekomen stukken, waaronder de mede-
deelingen van de Nederlandsche Vereeniging voor Ge
meentebelangen liggen bij den secretaris ter inzage.
De beeren J. Vereeke en Z. D. Van der Bilt La
Motthe, die aan de beurt van aftreding waren, wer
den tot leden van het bestuur herkozen met alge-
meene stemmen op éen na, waarna de secretaris
een hartelijke felicitatie tot beiden richtte.
De rekening van den penningmeester werd, op
advies van de tot onderzoek benoemde commissie,
bestaande uit de beeren P. J. Van der Mandere,
burg. van Kapelle, J. H. O. Dominicus en H. J.
Augustijn, secretarissen van Kruiningen enRilland-
Bath, onder dankzegging voor het richtig beheer,
goedgekeurd en vastgesteld, in ontvang op ƒ200,47 */a»
in uitgaaf op 135,35, alzoo met een batig slot
van ƒ65,12,/1.
Omtrent de zomervergadering werd, na eenige
discussie ten aanzien van den tijd, bepaald dat die
zal gehouden worden te Bergen-op-Zoom op Donder
dag den 25 Juni a. s. en daarvoor aan bet bestuur
een crediet verleend van 25.
De voorstellen van bet bestuur, omtrent de aan
de Nederlandsche vereeniging" ten aanzien van de
door haar toegezonden vraagpunten, zooals die vroeger
in ons blad vermeld zijn, werden allen aangenomen
en tevens werd bet bestuur gemachtigd
a. een adres aan Ged. Staten in te dienen, hou
dende verzoek tot herziening der jaarwedden van
Burgemeesters, Secretarissen en Ontvangers van de
gemeenten
b. een adres van adhaesie aan het verzoek tot
intrekking der bepaling, dat als de burgemeester
tevens secretaris is, hij slechts */s van de jaarwedde
aan laatstgenoemde betrekking verbonden geniet,
aan Ged. Staten te zenden.
Door den Secretaris werd ingeleid de bespreking
der vraagof een man, die met eene vrouw huwt
welke in de grondbelasting is aangeslagen, dadelijk
bet kiesrecht erlangt, of nog een jaar moet wach
ten De gevoelens waren niet eenstemmig. Aan de
eene zijde meende men, dat hot gemeentebestuur
niet behoefde te onderzoeken hoelang of de man ge
huwd was, als bij slechts bet aanslagbiljet van de
vrouw overlegt, aan de andere zijde voerde men aan,
dat art. 1 der Kieswet wil, dat de aanslag door den
kiezer over bet voorafgaande jaar is betaald.
Nog deze vragen, waarvan twee in de bus waren
gevonden, werden behandeld, en wel
a. Mogen afschriften afgegeven worden van ver
klaringen, bedoeld in art. 5 der wet van I Juni
1865 (St.bl. no. 60) b. v. aan agenten van levens
verzekeringmaatschappijen
Neen. Die stukken zijn alleen afgegeven ten be
hoeve der Ambtenaren van den Burgelijken Stand
en de statistiek van het geneeskundig staatstoezicht.
b. Een milicien-verlofganger van de lichting 1885
wenscbt zich te gaan vestigen in Noord-Amerika.
Moet bij daartoe nog verlof vragen aan den Minis
ter van Oorlog en zoo ja, moet dat op zegel zijn
geschreven Of kan bij, met bet oog op zijn ruim
vijfjarigen dienst, voldoen met de toestemming van
den kommandant van zijn korps
Onder verwijzing naar Prov.blad no. 105 van 1890,
werd geantwoord, dat bij gezegeld verzoek aan den
Minister van Oorlog verlof moet worden gevraagd.
c. Moet aan een wethouder, die herbenoemd is,
maar na twee jaren als raadslid moet aftreden, eene
aanstelling voor zes jaar worden uitgereikt
De uittereiken aanstelling is eene gewone akte,
maar daarop wordt, voor bet recht van registratie,
melding gemaakt, dat zij geldt voor twee jaren, want
bij herkiezing als lid van den Raad, moet weder
eene benoeming als wethouder volgen en daarvan
opnieuw eene akte (dan voor vier jaar) worden
uitgereikt.
Door het bestuur werd nog mededeeling gedaan
van den stand der werkzaamheden omtrent hetuit-
keeringsfonds en dit gemachtigd met de commissie
en de eventueel te benoemen gemachtigden van de
zusterverenigingen voort te gaan ter voorbereiding
van het tot standkomen van dit fonds.
De vergadering werd daarna gesloten.
Ierseke. Gisteren werd onze nieuwe burge
meester de beer G. H. Verboon van Nieuwer-
Amstal beledigd en des namiddags te 3 uren ge
ïnstalleerd.
Bij de laatste plechtigheid zeide hij, dat de Minister
van Binn. Zaken bij deze benoeming bepaaldelijk
bet oog op een persoon van buiten de gemeente had
gehad, en dat de keuze op hem was gevallen, omdat
te spreken zijn, zoo noodig ook buiten de gestelde
uren.
Verscheidene vlaggen wapperden ter eere van den
nieuwen titularis en des avonds brachj. bet fanfaren-
gezelschap tMozart" hem eene serenade.
Wissekerke. Herbenoemd tot dijkgraaf van
den Rijspolder de beer J. Markusse Nz.
Benoemd bij de dd. schutterij te Middelburg
tot kapitein, mr. F. J. Sprenger, thans leluite
nant tot len luit., P. W. H. De Kan, thans 2e
luit., en tot 2en luit., P. S. Buteux, thans 2e luit.
bij bet le bat. rust. schutterij in Zeeland, uit welke
betrekking hem tevens eervol ontslag is verleend.
Door den Commissaris des Konings in Zeeland
is bet in de maand Juni te houden onderzoek der
in de provincie zich bevindende verlofgangers
van de militie te land bepaald als volgt
Te Kortgene, Donderdag 11 Juni, v.m. 10 uren,
voor die uit Kats, Kolijnsplaat, Kortgene en Wisse-
Te Goes, Vrijdag 12 Juni v.m. 9 uren, voor die
uit Baarland, Borsele, Driewegen, Ellewoudsdijk,
Goes, '6-Gravenpolder, 's-Heer Abtskerke, 's-Heer
Arendskerke, 's-Heerenboek, Heinkenszand, Hoede-
kenskerke, Kattendijke, Kloetinge, Nisse, Oudelande,
Ovezand en Wolfertsdijk.
Te Kapelle, Dinsdag 16 Juni, v.m. 9 uren, voor
die uit Kapelle, Wemeldinge, Ierseke, Kruiningen,
Krabbondijke, Rilland-Batb, Schore en Waarde.
In aansluiting van vroegere berichten omtrent
de oprichting van do Zeeuwsche Stoom
vaartmaatschappij meldt men bet volgende
aan de M. Ct.
De Maatschappij zal gevestigd zijn te Vlissingen.
Als commissarissen zullen optreden de beeren
mr. W. J. Snouck Hurgronje, te 's-Gravenhage,
presidentmr. H. F. baron de Cock, raadsheer in
het gerechtshof, te Amsterdamjbr. mr. I. E. Huijde-
coper van Maarseveen en Nigtevecht, lid der firma
van Drielen en Huijdecoper te Utrecht, mr. W.J K.
L. van Walree te Amsterdam en H. P. J. Tutein
Noltbenius, burgemeester van Vlissingen.
Het aandeelen-kapitaal is ruimschoots volteekend.
Naar allo verwachting zal de nieuwe dienst op Huil
geopend worden den 1 Januari. De schepen, die ge
bouwd worden op de bekende werf van de firma
Dobson Co. te New-Castle, zullen pl. m. 800 ton
groot zijn en voorzien worden van triple compound
machines. Do blijvende snelheid zal 11 mijl zijn.
Met leedwezen moest de directie ervaren, dat bet
niet mogelijk was deze stoomschepen van eene echt
nationale lijn en waarvan bet kapitaal in Nederland
bijeengebracht is, op eene der Nederlandsche werven
te doen bouwen.
Beide zjjn te ruim van werk voorzien om binnen
den gestelden termijn te kunnen leveren.
De schepen zullen hunne ligplaats hebben aan de
havenwerken van de Schelde, waardoor, evenals door
de geregelde afvaarten van de Castle-lijn geschiedt,
meerdere bedrijvigheid aan de binnenhaven van Vlis
singen zal gegeven worden.
Men seint aan het Vaderland uit Parama
ribo van Woensdag: Het gepeupel treedt oproerig
tegen de burgerij op. Eenige personen zijn al ver
wond. Door de oneenigbeid tusscben de beeren Lobman
en Kalff wordt de handhaving der orde bemoeilijkt.
Er beerscbt eene algemeene paniek. Het bal der
Staten en verdere feesten zijn daarom afgezegd. De
toestand i6 zorgvol.
Het Vaderland berichtte gisteren per bulletin
»Onze correspondent te Paramaribo seint ons nader:
De toestand is bier zeer verergerd. Er zijn meer
dere personen verwond. De Staten zenden een tele-
graplusch adres aan den Minister, met bet verzoek,
den gouverneur per telegram te gelasten, den heer
Kalff in het beteugelen der oproertjes de vrije band
te laten".
De West-Indiër beeft den 20en dezer bet volgende
bulletin uitgegeven
»Wij verheugen ons onzen lezers mede to deelen,
dat, naar aanleiding van beden door den Gouver
neur ontvangen depöches, waarbij zijne bestuursdaden
door de Regeering worden gewraakt, de beer Lobman
dezen middag zijn ontslag telegraphisch beeft aan
gevraagd".
In het nommer van 22 dezer staat dit met groote
letters afgedrukt, met bijvoeging van het volgende
»Het oogenblik is nog niet gekomen om al de
moeilijkheden en al den strijd, al de smart en al de
ellende, al de ongelukken en al de rampen to ver
melden, die het onzinnig bestuur van jhr. mr. M. A.
De Savornin Lobman in zoo korten tijd over deze
kolonie beeft uitgestort. Maar de snelheid waarmede
bet bericht van zijn ontslag zich gisteravond in deze
stad verspreidde, de uitbundige blijdschap zicht
baar op het gelaat van allen die bet heugelijk nieuws
vernamen, de wederzijdsche hartelijke gelukwen-
scben die men elkander over deze gelukkige ge
beurtenis toebracht, deden eerder denken aan de
verlossing van een buitenlandscben vijand, dan aan
de eenvoudige verwisseling van het hoofd des be-
stuurs. De beer Lobman beeft der kolonie bloedige
wonden geslagen, waarvan zij nog lang de gevolgen
zal
In no. 8 zijner Vliegende Blaadjes brengt
Nemo in enkele trekken in berinnering, wat Ne
derland aan de liberalen te danken
beeft. Tegenover de miskenning, welke zij onder
vinden juist van ben, die in de eerste plaats tot
waardeering verplicht waren, is deze berinnering
niet zoo overtollig.
Onder betgeen Nemo opnoemt is ook de Gemeen
tewet. Daarover schrijft bij
»Thorbecke, toen bij de door hem ontworpen
Gemeentewet verdedigde, zeide»ik ben overtuigd,
dat er nauwelijks eene grootere weldaad aan de
natie kan bewezen worden, dan door betgeen deze
wet tracht te bereiken." En inderdaad, voor ons
volksleven heeft de Gemeentewet van 1861 baast
nog grootere beteekenis gehad dan de Grondwet
van 1848.
Wat zouden zij die minachtend plegen neer te
zien op de hervormingen, welke de geschiedenis der
jongste veertig jaren hebben gekenmerkt, vreemd
opkijken, wanneer zij zich plotseling teruggeplaatst
zagen in de vroegere toestanden der gemeenten
Alleen in de steden was een schijn van zelfbestuur,
maar ook niets meer dan een schijnde invloed
der burgerij bad er niets te beteekenen, en de
schromelijkste misbruiken tierden er welig. De 1200
plattelandsgemeenten misten alle zelfstandigheid, en
de bewoners van het platteland werden voor de
wet geheel als onmondigen beschouwd. Wat beoogde
nu de Gemeentewet? In de eerste plaats de vol
komen gelijkstelling van alle gemeenten. Die op bet
platteland zouden (om weder een woord van Thor-
becke te gebruiken) tot eene vrijheid worden ge
bracht, veel grooter, veel uitgestrekter, veel krach
tiger, dan tot daartoe door de grootste steden van
bet land was genoten. De gemeenten zouden voortaan
een zelfstandig leven hebben, en baar bestuur in
banden gegeven worden van de burgerij.
Geheel naar de bedoeling van den wetgever beeft
bet nieuwe gemeentelijk leven eene kracht gewekt,
waaraan wij op alle gebied een grooten vooruitgang
te danken hebben. Wie voor dezen vooruitgang, die
voor allen het leven gemakkelijker en genotrijker
heeft gemaakt, de oogen sluit, is willens blind.
Het zou de moeite loonen, uitvoerige vergelijkin
gen te maken met de vroegere toestanden. Mijn be
stek laat dat echter niet toe. Ik zal daarom slechts
een greep doen. Onder eene vroegere orde van zaken
waren in de gemeentelijke belastingstelsels vooral
in de steden de verbruiksbelastingen hoofdzaak.
Men klaagt thans dat de armen gedrukt worden door
de accijnzen op zout en zeepmaar denk u eens
terug in den tijd, toen het rijk ook accijns hief van
bet gemaal, van de brandstoffen, en van varkens-
en scbapevleescb, en de gemeenten mede booge be
lasting legden op de artikelen van algemeen verbruik,
betzij zelfstandig, hetzij door opcenten te heffen van
de rijks-accijnzen. Wat dit beteekende, mogen een
paar voorbeelden duidelijk maken. In den Haag wer
den, in den bloeitijd der verbruiksbelastingen, go-
beven van het tarwebrood 167van het rogge
brood 122 ^2 opcenten boven bet bedrag van den
rijksaccijns. Te Amsterdam werd 22 maal meer aan
accijnzen dan aan directe belastingen opgebracht.
De Gemeentewet gaf den eersten stoot om aan
dien toestand een einde te maken. Zij wees de grond
slagen aan, die voor plaatselijke belastingen in aan
merking konden komen, met de bedoeling dat er
eene betere verhouding zou zijn tusscben directe en
indirecte beffingen, en er gebroken zou worden met
bet buitensporig boog opgedreven accijnsstelsel. Be
lasting van het kapitaal, van het bezit, ontheffing
van den arbeid, van de productie, van den minderen
man, die al zijne levensbenoodigdheden duur moest
betalen, was reeds toen de eiscb van de liberale partij."
Dat tegen den tijd waarop de stembus zal
worden geopend, do roomsch-katkolieken
en anti-revolutionairen elkander wel weder
Zouden naderen, blijkt o. a. uit de aanneming der
volgende motie in de R. K. kiesvereeniging te Dmten
de vereeniging hoopt en vertrouwt, dat samengaan
met de anti-revolutionaire partij zal blijken in het
vervolg niet onmogelijk te zijn."
Ondanks bet besluit der Noord-Brabantsche kies-
vereenigingen, werd de boer Travaglino candidaat
gesteld. (Arnh. Ct.J
