1891. N°. 40. Zaterdag 4 April. 78ste jaargang. Bij dit nommer behoort een bijvoegsel. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag-^en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75. Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders. Inzending: van advertentiën voor uren op den dag: der uitgave. De prijs der gewone advertentiön is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. G0ESCHE COURANT. GOES, 3 APRIL 1891. Iemand met eene onleesbare handteekening, maar blijkens vorm en inhoud van het schrijven belioorende tot de autoriteiten bij het Leger des H e i 1 s, meldt ons uit Amsterdam, in verband met ons bericht omtrent het niet spoedig openen van den veldtocht in deze gemeente, dat het plan bestaat nog zeker dit jaar onder Gods zegen den veldtocht binnen onze veste te openen1'. Ziekte verhinderde den schrijver, die zich persoonlijk eigenaar van het terrein aan den Westwal noemt, om naar Goes te komen. Maar »zoodra ik kan zal ik", zoo schrijft hjj, >met den meesten spoed omhoog gaan". Hij be grijpt ook niet, waarom de afwijzing van het bouw plan is geschied. »Beerputjes, riooltjes, regenbakjes, zwaarte van hout en dergelijke •kleinigheden"" •zet hij gewoonlijk niet op teekeningen, daar moeten de ambtenaren van publieke werken zelf naar zien en daarvoor de noocüge voorschriften geven enz." Wjj merken hierbij aan, dat ons primitief bericht op goede gronden rust. Aangezien, niettegenstaande de afwijzende beschikking, met het leggen der fon damenten begonnen was, is door de politie een onder zoek ingesteld en haar is toen het antwoord gegeven, dat wij in ons vorig bericht mededeelden. Ook meenen wij grond te hebben voor de meening, dat de af- wjjzing niet geschiedde om kleinigheden, maar omdat de ontworpen constructio van dien aard was, dat de veiligheid van de bezoekers gevaar liep. In dien de schrijver dat kleinigheden" noemt en niet voornemens is om een ander plan in te dienen, dan vertrouwen en verwachten wij, dat ons gemeentebe stuur hem andermaal zal beletten omhoog te gaan". Het rjjkstelegraafkantoor te Goes verzond gedurende de maand Maart 660 telegrammen, ontving er 668, terwijl werden overgenomen en verder geseind 857, totaal 2185. Het telefoonkantoor te Wolfertsdijk ontving 32, verzond 23, samen 55 telegrammen dat te 's-Gra- venpolder ontving 12, verzond 26, samen 38dat te Hoedekonskerke ontving 18, verzond 20, samen 38; dat te Heinkenszand ontving 20, verzond 22, samen 42dat te 's-Heer Arendskerke ontving 28, verzond 34, samen 62dat te Borsele ontving 10, verzond 15, samen 25 dat te 's-Heerenhoek ontving 32, verzond 38, 6amen 70 dat te Nieuwdorp ont ving 14, verzond 8, samen 22dat te Ovezand ont ving 23, verzond 14, samen 37 telegrammen. Bij de verkiezing van een lid der Tweede Kamer in het kiesdistrict Hontenisse werden 1105 geldige stemmen uitgebracht. Herkozen is de heer mr. F. J. F. M. Walter met 964 stemmen. Benoemd, met ingang van 23 April, tot bur gemeester van 's-Gravenpolder J. Risseeuw. Ierseke. De verplaatsing van den heer A. B e v i n assistent bij de telegrafie alhier, naar Zevenbergen is op zjjn verzoek ingetrokken, zoodat de heer Bevin te Ierseke blijft. JKoIiJnspIaat. Jongstleden Woensdagavond kwa men de leden der vrijzinnige kiesvereeniging Algemeen belang" alhier bijeen, zoowel ter bespreking der aanstaande verkiezingen voor leden der Tweede Kamer als om de voordracht van den heer A. A. Beekman, oud-genieofficier, thans direc teur der Hoogere burgerschool te Schiedam, over de aanhangige legerwet. De volgende heeren werden achtereenvolgens als candidaten voorgesteldMr. L. A. Bybau van hier, J. H. C. Heijse van Zieriksee, J. M. Kakebeeke van Goes en Mr. E. Fokker van Middelburg. Vervolgens hield de heer Beekman voor een vrij talrijk publiek, ook van niet-leden, een zaakrijke rede over de nieuwe legerwet. De spreker begon met te verklaren, dat hij gaarne aan de uitnoodiging dezer vereeniging gevolg had gegeven, omdat velen de wet niet kennen en met groote vrees voor hare toepassing vervuld zijn. Het schrikbeeld van het Pruisische militairisme zweeft velen b|j deze wet voor den geest. Toch is daarvoor gOdn vrees. Zelfs zal de militiedruk, wat den dienst- tjjd aangaat, minder zwaar zijn dan nu. Wij z|jn volgens het oordeel van deskundigen thans onvoldoende weerbaar. Nu dringt zich als eerste vraag op: Kunnen we ons verdedigen? En daarop antwoordt spreker volmondig ja, zoo deze legerwet uitgevoerd wordt. Dan zullen wij een veld leger hebben van 45000 man om met den vijand in aanraking te komen, hem 2 3 dagen tegen te houden en achter de Nieuwe Hollandsche waterlinie halt te houden, om hem daar verder te bestrijden. Eene andere taak wacht het bezettingsleger. Tot nog toe warea veld- en bezettingsleger hetzelfde. Schei ding is echter thans eene gebiedende noodzakelijkheid. Dan zullen we onze neutraliteit met meer succes kunnen handhaven en ons tegen een binnendringenden vijand kunnen verdedigen. Het tegenwoordige leger is niet voldoende. Het is niet sterk genoeg, heeft geen depot-, geen reserve troepen en geen aanvullingsreserve, of men moest de door velen veroordeelde schutterden als zoodanig nog willen beschouwen. De regeering wenscht eene land en eene zeemacht. De landmacht zal samengesteld zijn: le. uit een leger groot 115000 man, dat dade lijk den eersten dag beschikbaar moet wezen, 2e. uit een landweer als reserve, uilen oud-gedienden, sterk 45000 man en 3e. uit eene aanvullingsreserve sterk ruim 150000 man. De zeemacht zal bestaan le. actief uit de vrijwilligers, de mariniers en 3100 militairen en ten 2e. uit de zeeweer, 47 A 4800 man oud-ge- dienden, die eene soort depottroepen voor de marine zullen vormen. Dan zullen er nog 58000 man dienst doende troepen zijn, als houthakkers, enz. en ten laatste een landstorm van mannen van 2040 jaar, doch alleen in oorlogstijd. Het volgende tableau, door spreker vervaardigd en dat op eene groote kaart, in de zaal hangende, duidelijk voorkwam, geeft een flink overzicht van wat de regeering wil. Jaarlijks beschikbaar 40000 man van 20 jaar, vrijgesteld 1500 vrijwilligers, 2541 te klein, 2652 gebreken, 10000 broederdienst, 5200 eenige zoon, 1300 kostwinners, 100 studenten theologie en orde broeders, 100 uitgestotenen (veroordeelden), af 23393, rest 16607, waarvan ingelijfd 16300 en 307 aan- vullings-reserve. De diensttijd (nu 5 jaar) wordt bij het leger 8 jaar, waarvan 5 actief en 3 reserve, bij de landweer 5 jaar, totaal 13 jaar. Bij de act. zeemacht 6 jaar, zeeweer 5 jaar, totaal 11 jaar. Van de 16300 ingelijfden dienen de miliciens bij de onbereden wapens 12, bij de bereden wapens 18 maanden. Het aantal ingelijfden zal dus van 11000 als thans op 16300 gebracht worden. De 307 man aanvullingsreservo zal door loting uit de 16607 aan gewezen worden. Die kans zal dus niet groot zijn. Toch zal de druk niet zooveel grooter zijn, daar de spreker duidelijk aanwees, dat de diensttijd korter zal worden dan thans. De landweer zal één jaar 14 dagen in 't geheel onder de wapens moeten komen. De grondwet laat der regeering twee wegen toe om ons land te verdedigen alle geschikte mannen korten tijd te laten dienen of een gedeelte langer te oefenen. Het eerste stelsel bestaat o. a in Zwitserland, maar is volgens het oordeel van Zwit- sersche officieren zeiven niet aanbevelenswaardig. De regeering heeft dan ook het tweede stelsel ge kozen en den persoonlijken dienstplicht voorgesteld, welks voordeelen alreeds zoo vaak opgesomd zijn, dat de spreker alleen wijst op de alsdan veel ge makkelijker en goedkooper vorming van het kader, op de verbetering van het gehalte van het leger en op de billijkheid. De verdediging des vaderlands is toch eene volkszaak en eene volkstaak. De financiöele bezwaren zijn ook zoo groot niet, als men vaak denkt. Een eerste groote uitgaaf ineens van 6 mil- lioen gulden bij de invoering en dan 's jaarlijks 1 */2 millioen meer dan thans zijn noodzakelijk, doch dan vervallen de onkosten voor de schutterijen, wat den gemeenten 's jaars een voordeel van 228000 gulden bezorgt, behalve dat, ware het aantal vrijwilligers compleet, de gewone legerbegrooting 8 ton meer zou moeten bedragen. Aan het slot wees spreker op den tegenstand van vele Katholieken, wier argumenten tegen de leger wet hij ontzenuwde en op het hoogst gevaarlijke, om van deze zaak eene partijquaestie te maken. Reeds 40 jaar duurt de strijd, om onze levende strijdkrachten voor hare gewichtige taak ten volle berekend te maken dit wetsontwerp geeft eene door technici erkende goede oplossing, welnu, dan is het volgens spreker onze plicht, krachtig van onze ad hesie te doen bljjken, opdat ook wij mogen mede werken, dat bij deze zoo bij uitstek nationale zaak alle partijen tot heil des vaderlands samenwerken. Nadat de spreker nog eenige inlichtingen op aan hem gedane vragen gegeven had, dankte de Voor zitter hem hartelijk voor zijne heldere en boeiende uiteenzetting der legerwet in hoofdtrekken en voor de moeite, die hij zich niet ontzien had, om do vereeniging in deze ingrjjpende wet een flinkenblik te doen slaan. Benoemd zijn tot ontv. der dir. bel. en acc. te Aardenburg c. a. T. A. Lambrochtsen, ontv. der invoerr. te Eedetot ontv. der dir. bel., invoerr. en acc. en der haven- en schutgelden op het kanaal van Walcheren te Veere c. a. G. Den H a r t o g h surnumerair uit de inspectie Amster dam tot ontv. der dir. belast, en acc. te Diever c. a. P. Lucieer, sum. uit de inspectie Middelburg. Bjj het examen voor surnumerair (gedeelte A), dat Woensdag werd gehouden aan het Centraal bureau der Maatschappij tot exploitatie van staats spoorwegen zijn geslaagd de heerenL. W. Van Buffelen en N. Van Puffelen te Kruiningen. Bij het Woensdag gehouden examen (gedeelte B) slaagde de laatste eveneens. In de Woensdag gehouden openbare vergade ring van den Raad van State, afdeeling voor de geschillen van bestuur, werd behandeld het beroep, ingesteld door den Raad der gemeente Hoofdplaat tegen het besluit van Ged. Staten van Zeeland dd. 7 Januari 1891, waarbij goedkeuring is onthouden aan een besluit van dien Raad van 24 Dec. 1890 tot voldoening, uit den post voor onvoorziene uit gaven der begrooting voor 1890, van boeten, waar toe de wethouders der gemeente waren veroordeeld wegens het niet in behoorlijken staat verkeeren van voetpaden in onderhoud bij de gemeente. Uit het in dezen door den staatsraad mr. De Vries uitge brachte rapport bleek dat het besluit van Ged. Staten o. a. hierop gegrond was, dat de boete door het kantongerecht te Oostburg was opgelegd aan de wethouders persoonlijk en niet aan de gemeente, en dat het vonnis van den strafrechter had kunnen voorkomen worden, wanneer de wethouders hunne verplichting tegenover de gemeente waren nagekomen. De Itaad gaf in zijn appellatoir adres aan de Koningin te kennen, dat de boete niet individueel aan de wet houders kon worden opgelegd, aangezien de gemeente onderhoudsplichtig was. De boete ten bedrage van 80,39 zou trouwens door wijlen Z. M. den Koning aanmerkelijk verminderd zijn geworden. H.H. M.M. de Koningin en Koningin- Regentes zijn gisteren naar Arolsen en Gersau vertrokken, om daar geruimen tijd te vertoeven. De Ministers en autoriteiten deden H.H. M.M. uit geleide. Hr. Ms. schroefstoomschip lekl. >Koningin Emma der Nederlande n", commandant kapt. ter zee H. Quispel, wordt tusschen 15 en 20 April a. s. te Brest verwacht, zal aldaar 8 dagen verblijven en tegen 1 Mei te Nieuwediep binnenkomen. Na de noodige voorzieningen zal deze bodem worden gereed gemaakt voor uitzending naar Oost-Indiö. Het verslag der afdeelingen van de Tweede Kamer over het voorstel van den heer Van Houten tot uitbreiding en nadere regeling van bet recht van onteigening, is thans verschenen. Vele ook aan de Grondwet ontleende bezwaren werden er tegen aangevoerd en de gevolgen werden hoogst bedenkelijk geacht, terwijl men ook meende, dat het niet aan de maatschappelijke behoeften zou vol doen. Vrij algemeen was men van oordeel, dat de weg, door den voorsteller tot bereiking van zijn doel ingeslagen, niet de gepaste is en dat tegen het wetsontwerp, zooals het daar ligt, overwegende be zwaren bestaan. Naar Het Vaderland verneemt, heeft de afge treden Minister van Marine, de schout-bij-nacht H. Dyserinck, aan H. M. de Koningin-Regentes zijn eervol ontslag uit den zeedienst en pensioen aangevraagd. Naar de N. R. Ct. verneemt heeft de Regeering eene herziening voorgenomen van de regeling der voor waarden tot verkrijging der bevoegdheid van arts, tandmeester, apotheker, vroedvrouw en apothekers bediende, en heeft zij daarover het advies van ver schillende deskundige colleges ingeroepen. Naar wij vernemen is jhr. mr. T. Van Asch van W ij c kburgemeester van Amersfoort en lid van de Tweede Kamer, voornemens eerlang ons land te verlaten en zich naar Transvaal te begeven. Er moet sprake van zijn, dat den heer Van Asch van Wijck aldaar eene belangrijke betrekking zal worden opgedragen. {Avondpost.) De heer Snickers, R. K. aartsbisschop te Utrecht, heeft van den Paus ter gelegenheid van zjjn gouden priester-jubileum eene gouden medaille, met het portret van den Paus en met diens wapens versierd, ten geschenke gekregen. In de maand Mei e. k. zal te Arnhem gelegen heid worden gegeven tot het leveren van voldoende bewijzen van genoegzame voorbereiding tot de be oefening der natuurkundige wetenschap pen, om te worden toegelaten tot het eerste na tuurkundig examen, vermeld in art. 4 der wet van 25 December 1878. Te Amsterdam is Woensdag overleden de heer mr. C. M. J. W i 11 e u m i e roud-hoogleeraar aan het voormalige Athenaeum Hlustro aldaar. De overledene, die lid was van den Amsterdam- schen gemeenteraad en voorzitter dor commissie van toezicht op het lager onderwijs, heeft zich vooral als warm voorstander der liberale beginselen ver dienstelijk gemaakt Uit de Arnh. Ct. is door ons en verschillende andere bladen opgenomen een bericht, volgens het- welk met 1 Juni a. s. op alle stations der Staat- spoorwegmaatsehappij aan den uitgang zal worden gecontroleerd en voor het afhalen van reizigers enz. niemand meer zonder perronkaart zal worden toegelaten. Naar het Z7. D. van goeder hand vernam, is het bestaan van een dergelijk voornemen daar, waar men zulks het eerst zou moeten weten, geheel on bekend. Kerkelijke Zaken en Onderwijs. De kerkeraad van de Ned. Ger. gemeente (doleerende) te Middelburg heeft geen vrijheid ge vonden ds. Notten, door de stemgerechtigde leden daartoe voorgedragen, te beroepen. De Z.) Ds. J. Willemse te Hardingsveld, ontving toe zegging van beroep naar Aagtekerke. Men verzoekt aan de Stand, het volgende op te nemen Zaterdag 4 April is het 25 jaar geleden, dat de broeders Adrianus en Jacob Moo ij, van St. Chrischona (Basel) uit, als zendelingen naar Oost- Afrika trokken. De oudste broeder A. Mooij keerde alleen terug, terwijl de jongste in Fazokli stierf. Broeder A. Mooij arbeidt sedert zijn terugkeer in het evangelie in de provincie Zeeland. •Vrienden die hem op dien dag wenschen te be groeten met brieven of anderszins, kunnen adresseeren te Wemeldinge (bjj Goes). Deze dag wordt Zondag 12 April door hem en de zijnen in Wemeldinge herdacht". Te Zaamslag is door voorstanders van christe lijk schoolonderwijs besloten, over te gaan tot het bouwen eener tweede christelijke school. Naar wij met zekerheid vernemen, zullen allo kweekelingen van het 4e studiejaar a/d. rijkskweek scholen, na het behalen der onderwijzersakte, met 1 Mei die inrichtingen moeten verlatenniet meer, zooals in de vorige jaren, zullen zij, die den gym- nastiekcursus volgden, tot 1 Juli mogen blijven, om zich voor het examen in de gymnastiek (niet in de orde- en vrije oefeningen) voor te bereiden. Schoolblad Do Unie •Een school met den Bjjbel" heeft Dinsdag te Utrecht hare jaarvergadering gehouden onder leiding van den heer J. E. N. Schimmelpen- ninck Van der Oije. Bij de behandeling der verschillende huishoudelijke aangelegenheden (jaarverslag, jaarrekening enz.) deelde de secretaris o. a. mede, dat het aantal scho len is geklommen tot 50915 zijn er in aanbouw. Van de 509 zijn er vier zonder hoofdonderwijzer. De uitgave van den Unie-Almanak zal gestaakt worden, wijl de uitgever er steeds geld bij inschiet. Zeer langdurig werd o. a. beraadslaagd over eene vraag, door het locaal comité van Alblasserdam gesteld. Of alinea 1 van art. 2 der in de laatste Unie- verslagen als voorbeeld opgenomen statuten van eene school met den Bijbel niet in strijd is met bet be ginsel, dat de school de zaak is der ouders". Be doelde alinea bepaalt dat ieder eene zekere som jaar lijks moet bijdragen, wil hij lid van de Vereeniging zijn. Hier wordt dus het census-stelsel gehandhaafd, terwijl de anti-revolutionaire partij het censusstelsel zelfs op staatkundig gebied wil afgeschaft zien. De afgevaardigde van Alblasserdam wenschte dat ouders die art. 1 onderteekenen, als lid zouden worden aangenomen. Na langdurige discusie werd een motie van den beer H. Pierson aangenomen, waarbij verklaard werd, dat de vraag een ernstig en nauwkeurig onderzoek eischt en aan het bestuur opgedragen wordt de zaak te behartigen. Aan de aandacht van den Schoolraad werd aan bevolen de vraag, of het niet wenschelijk zou zijn aan de regeering een adres te richten, waarbij voor christelijke scholen subsidie verzocht wordt voor schoolbouw. Woesdag heeft bedoelde Schoolraad ook te Utrecht vergaderd. Ds. H. Pierson sprak een kort openingswoord, waarin hij uiteenzette in welken geest do Schoolraad moet werkzaam zijn. De secretaris deelde mede, dat 229 scholen waren aangesloten. Naar aanleiding van het verslag der commissie voor de schoolstichting ontstond eene breedvoerige gedachtonwisseling over het kapitaal voor schoolbouw noodig. Aan het bestuur werd opgodragen, daarop do aandacht te vestigen.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1891 | | pagina 1