1891. N°. 84.
Donderdag 19 Maart.
78sle jaargang.
De uitgave deaar Courant geschiedt Suandng, Woensdag eu Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs por kwartaal, xoo binnen als buiten Goes, f 1,75c-
Befcalve san ons Bureau worden Abonnementen en Adverteniiën voor dit blad
aangenomen bij de hearea NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en
verder bij alle Boekverkoopars en Postdirecteuren.
De prijs der gowtne advertentiën is van 4—5 regels 50 ecnt, elke regel meer 10 cc&t*
Bi, directe opgssf vim drieioaal plaatsir g dcrzelfde advertentie wordt de prijs slechtr
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen oia en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel g
De Suiker wet.
O ize bawericg, dat de indiening van de nn aange
nomen Suikerwet weinig blijk geefvan de vervulling
der indertijd opgewekte verwachting, d-t met epne
Regeering uit do rechterzijde ook de toestand van da
landbouwörg verbeteriog zou ondergaan, lokt van da
Midd. Gt. een woord vaa waarschuwend prot. st uit.
Vresmd genoeg zegt zij, dat ons wapen zich ook
kea t tegen eigen partijgenooten, oralat niet alleen
28 n.i-libaralen maar ook 24 liberalen voor de wet
hebben g- stemd. Inderdaad, die waarschuwing begrijpen
wij niet. Immers blijkt uit die stemming, dat wij in
daten niet met een politiek maar met een oeconomisch
belang te dien hebben en alleeo van dat standpunt
beschouwen wij do wet. Miar zoo hier politiek in
't spel ware, zouden wij dan anders moeten spreken
dan wij denken, omdat ook liberalen voor de wet
hebben gestemd?
Wij hebben het nimmer verhaald, dat wij grei
voorstanders zijn van invoering van beschermende
rechten, maar evenmin achten wij de tijden voorden
landbouwer gunstig om zekere bescherming afteschafftn
waar zij zou bestaan? Man vargete bovendien niet,
dat, evenals op Java, de saikerfab ikanten in Nederland
door het aanbrengen en nanwenden van kostbare
machineritfën en toepassing van wat da wetenschap
leert, de grootst mogelijke hoeveelheid sap uit riet of
biet hebben trachten te verkrijgen, wat bij de kolossale
vermindering van den p-ijs der suiker ia do laatste
jaren eene voorwaarde van voortbestaan was geworden.
Dat dit ook den boeren ten goad«a kwam i* gebleken
nit de prijzen, welke voor de bieten werden betaald
En nu dientengevolge de suiker-industrie er bovenop
geraakt (hoewel 1890 zeker ook wel verliezen zal geven)
komt de discus en zegt: aan mij dat meerdere!
Dat de gevolgen daarvan niet konden uitblijven blijkt
reeds dadelijk uit het volgende bericht, dat in de ver
schillende b'alen te lezen staat
»Nair wij vernemen h«»ft de Bind der Biet-
wortelsuiker fabrikanten in Nederland, na de aan
neming van de wet op den suikeraccijns in de Tweede
Kamer besloten, den inkoopprijs der bieten dit jaar
te bspalen op O1^ per 1000 kilo's in plaats van
/ll ln 1890, ofschoon da suikermarkt op dit oogen-
blik nog zooveel hoogor staat dan het vorige jaar
om dez>n tijd, dat er in verhouding wel ruim 1
m9er, dus 12, zou kunoen b stead wo'den. Voor
vela landbouwers vertegenwoordigt dit verschil in
ontvangst de volle pacht".
Commentaar is overbodig Da zaak spreekt treurig
genoeg voor zich zelve.
In haar no. van gisteren komt de Midd. Cl. dan
ook naar aanleiding van dat bericht tot de erkentenis,
dat de boeren do lijdende partij zijn. Nu, die erkentenis
koa moeielijk uitblijven; maar uit hare redaneering
blijkt dat het blad de oorzaak van het lijden niet aan
de wet maar aan do fabrikaotea wijt. Wellicht zijn
wij hier, als wonende in eene streek waar veel suiker-
bisten geteeld worden en diontenge/olge ook wel eens
wat van do fabrikanten vernemende, van deze zaak
beter op de hoogte dan de M. Ct. kan zijn. B'ijkbaar
heeft althans de M Ct. niet begrepen de aanleiding,
waarom reeds thans da prijzen zoo verlaagd worden.
Die aanleiding is eenvoudig deze, dat de fabrikanten
den aanplant willen dom verminderen. Nu zij van de
ovarponden moeten gaan betalen, hebben zij bij een
grooten aanplant g^en belang meer, jo, kaa daze,
bij teruggaande suikerprijzen, hun tot nadeel zijn. De
afgevaardigde uit Zieriksse, de heer Van Kerkwijk,
heeft dit reeds bij de behandeling der wet voorspeld
en zijne voorspelling komt uit. Het fatale gevolg van
de wet is dusminder aanplant en minder prijs,
terwijl ten slotte bij gemis van de overpondon ook
do schal kist er geen voordeel van zal hebben.
En nu moge man al met de Midd. Ct. instemmen,
dat bij verzot van de zijde der boeren de prijs wal
eenigszins verhoogd zal moeten worden en dat deze
verlaging van den prijs to ver gaat, wij meenen
ook dan nog recht te hebben om te zeggen, dat de
voorspiegeling indertijd gedaan, als zoude met eene
regeering uit de rechterzijde ook voor da landbouwers
betere tijden aanbreken, niet alleen niet bewaarheid
wordt, maar dat de suikorbietenplanters tengevolge
de ?er wet in moeielijkheid gowikkvld worden en ver
liezen lijden.
Eq dat alleen hebben wij beweerd.
Wat nu betreft de houdirg, door de planters aan
te nemen, nu de zaak er eenmaal toe ligt, meenen wij
de bepaling dier houding het best aan hen zeiven te
kunnen overlaten. Zij alleen kunnen beoordeolen en
beslissen of zij voor de nu aangeboden som kannen
en willen planten en daarbij de eenigs?lQ8 verbeterde
prijzen van tarwe en andere producten in aanmerking
nem n. Weigering van enkelen zal echter weinig baten.
Alleen als men ia Zeeland en N.-Brabant de handen
ineen slaat, kan het doel bereikt worden en moet het
blijken of de suikerfabrikanten tot het betalen van
hooger prijzen kunnen gedreven worden.
GOES, 18 Maart 1891.
In de gisteren gehouden vergadering van de
coöperatieve voorschot-vereeniging
en spaarbank alhier ward door den kassier het
jaarverslag met de ri kening an verantwoording uit
gebracht, waaruit bleek, dat in het afgeloopen bo*k-
jiar eere zuivere winst was gemaakt van ƒ2774.43.
Van dit bedrag werd 7 pet. uitgekeerd op du aandeelen. j
Tot commissarissen werden herkozen dhrn. Ph. M. 1
V. d. Mandero en P. A. Pennings, resp. mot 20 en 19
van de 23 uitgebrachte st?ramen.
Man schrijft uit Hoedakenskerke aan de M. Ct.
Na de behasdeling van h«t suiker w«t je in de Tweede
Kamer is man thans hier tot het contracteeren
van suikerbieten overgegaan. Terwijl er h?t
vorige jaar gecontracteerd werd trgen 11 de 1000
KG, is nu da prijs vastgesteld op ƒ9,50. Alhier is
verledm jaar pl. m. 300 gemeten met dat gewas
beteeld. Rekent men da opbrengst per gemet door
elkander op 10 duizend KG., dan wordt er dit jaar
alleen in deze kleine gemeente ƒ4500 minder ont
vangen. G.en wonder dat er, waar in den landbouw
reeds zooveel malaise bestaat, algemeen geklaagd
wordt, zoi door den landbouwer als door den arbeider,
die tegen betrekkelijk hoogen prijs eenig Ian 1 in pacht
heeft. Heeft da laatste slechts 2 gemeten in pacht,
dan oDtvangt hij dit jiar, bij gelijke opbrengst als
het vorige, 30 minder en dat is voor een arbeitor
een grooto som gelds.
Man schrijft ons uit het hoofdkiasdistrict Mid
delburg
De tijd voor de verkiezingen van de
Tweede Kamer begint zoo zachtjes aao voor de
deur te staan. Overal bereidt men zich reeds voor
voor dece verkiezingenlezingen worden gehouden
candidaton worden besprokenda gedachten dez<*r
candidaten over leerplicht, persoonlijken dienstplicht en
arbeidersvraagstuk gevraagd kortom, hun opiniö ver
nomen over het manifest der Liberale Unie. Z)0 cok
is dit het geval natuurlijk in dit district, al geschiedt
dat en mat reden io het geheim.
O-is district ia gelukkig niet verloren te beschou
wen voor de liberale partijzoo alle liberalen getrouw
ter s'embus opkomen kan m^n ervan verzekerd zijn,
dat Middelburg ia Juni een liberaal naar de Kamer
zal afgevaardigd zien, mits en dit zal de hoofd
oorzaak zijn vaa de al- of niet-vorkiezing van een
liberaal man een candidaat neme, die op geheel
Walcheren de sympathie der liberalen wegdraagt en
bovendien nog enkele boeren tot steun zou krijgen.
Ik heb reeds namen hooren noemen van paisonen, wian
gevraagd zou zijo of zij oene eventuaele candidatuur
zoudan aannemen, o. a. aan den oud-C immissaris dos
Konings in dne provincie, bij de vorige verkiezingen
ia 1888 de candidaat der liberalen in uw district
den heer jhr. mr. W. Six, d cb, als ik wel g ïofor-
meord ben, moet deze pertinent geweigerd hebben.
Ojxq candidaat moet tevens een man zijn, die op
komt voor de Zeeuweche belangen in het bijzonder en
voor die van hat land in het algemeen, en niet ean
liberaal, gelijk aan dan thans ons vertegenwoordigenden
anti-revolutionnair, den hser rar. C. Lucjssc, welke
afgevaardigde niets is dan zoovele anti-revolutionnalre
Kimerledon, nl. een sfemmachine. Neen, onze candi
daat most zijn een man, die in alles toont iemand te
zijn die op ziju eigen boenen staat en niet naar den
mond van zijne politieke madestanders behoeft te zien,
wat deze van deze of gene wet zeggen. Daarom met
kracht de handen aan den ploeg geslagen, opdat de
Z^enwtn kunnen toonen, dat ze nog niet geheel in de
macht van den clerus zijn.
En dat kaa getoond worden. Iq Maart 1888 ver
kreeg de heer Lucasse 1985 en zijn tegencandidnat
de heer Ai ie Smit 1895 stemmen, waarlijk een niet
noemenswaardig verschil. Bij de periodieke verkiezingen
voor de Provinciale Staten in 1889 hadden de anti
revolutionairen zich voorgesteld dit college om te zetten,
door de 6 aftredende liberale leden voor Middelburg
te vervangen door 6 huaner partij. Da liberalen werden
echter herkozen met 1700 tot 1800 stemmen; de
anti-revolutionnalren stuurden het niet verder dan 1300
tot 1400 stemmen. Deze cijfers deel ik hier slechts
medo om aan te toonen, dat bij eendraoht ge samen
werking en bij het stollen van een door da geheele
partij gewiMen candidaat, de liberalen in Juni 1891
in Middelburg zullen overwinnen.
Dit zij zoo I
Ylissingen. Naar wij vernemen is door eene Bel
gische stoombootmaatschappij besloten, gedurende de
a.s. zomermaanden een stoomboot Jieust te op9nen van
Blankenberghe naar hier, ten einde de aldaar en in
andere Belgische badplaatsen vertoevende badgasten
in de gelegenheid te stellen een bezoek naar Walcheren,
wat toch altijd nog iets aantrekkelijks heeft, te doen
brengen.
Ierscke. Ii de Maandag«voni gehouden raads
vergadering werd medegedeeld, dat da verpach
ting van het terrein bij de haven tot het beraden
van broedpannen 217 had opgebracht.
Vorder was o. a. ingekomen eene kennisgeving, dat
h t telegraafkantoor in 1890 heeft opgebracht ƒ4639,20
zijnde een bedrag boven den door de g=meenle gestelden
waarborg.
De Voorzitter, dhr. S nke, deelde verder medo dat
bij een nader onderzoek in zake de vernieuwing dvr
Damstraat gebleken is, dat deze eene breedte van 3.50
M. kan hebben, on verder dat eene hernieuwde ram ng
der kosten een cijf-r van 8536,30 aanwijst (de eei sta
bedro-g 7602). Met algemeene stemmen werd d. ft-
nitifef besloten aan P^ov. S'.aten een renteloos voor
schot tot het benoodigde bedrag aan te vragen, af te
losBen in 20 jaren.
Verder werd zonder discussie besloten aan H. M.
de Kenia gin eene varlangiog voor 3 jaren van bet in
1888 toegestane verzoek om het getal vergunningen
tot den kleinhandel in sterkedrank beperkt te houden
tot 12, en zulks op dezelfde gronden als toen: vol
doend aantal in belang voor d*n werkenden stand.
Bij de rondvraag stelde de h^er Sandee voor van
wege de Raad een adres aan H. M. te richten ter
aanbeveling van den heer Spruit alhier bij de benoe
ming van een burgemeester.
Dit voorstel werd bestreden op grond, dat er al
zooveel adressen waren dat de Minister niet meer zou
weten wat te doen, dat de Raad wegens het verschil
van gbvoelen daartoe het recht miste en dat het adres
biet het algemeen gevoelen der gemeenteaaren zou
uitdrukken. Het werd verdedigd op grond dat d9 heer
Spruit uiterst bekeüd met gemoentszaken en gewild i6,
zoodat niemand meer dau hij voor burgemeester ge
schikt zou zijn.
Toon het in stemming kwam staakten de stemmen.
De heer Sauor stelde voor de verordening tegen
samenscholingen voor e*nigen tijd te schorsen, wijl
er nu geen ongeregt ldheden meer plaats hebben.
De Voorzitter meende dat de druk der verordening
tegenwoordig zeer weinig gevoeld wordt. Mocht na
opheffing onverhoopt eene vernieuwing noodig zijn,
dan zou dit juist weer te meer gevoeld worden.'
Daarom achtte hij dc schorsing of intrekking onnoodig.
Da h<.er Sauer voorde aan, dat de verordening de
politie te veel macht in banden geeft, daar zij nu
personen verbalisoeren kan zoo zij wil.
De Voorzitter bleef de intrekking ontraden, waarop
de heer S<uer aanmerkte dat hij alleen schorsing
bedoeld had, hetwelk volgens dan Voorzitter het
zelfde was.
De discussie eindigde met het verzoek van den heer
Sauer aan den Voorzitter om de verordening zoo zacht
mogelijk toe te passeo.
N)g stelde de heer S^uor voor ingevolge art. 90
der gemeentewet een derden wethouder te benoemen.
Da Voorzitter antwoordde, dat deze zaak in de
vergadering van B. en W. ter sprake was gekomen,
maar onnoodig werd geoordeeld, omdat tusschen de
biiia wethoaders de biste verstandhouding bestaat
en omdat bij e?n dagelijkseh bestuur van 3 personen
B. en W. bij afwezigheid van een raadslid alle macht
in handen zouden hebben.
Dd heer Sauer voerde hisr tegen aan, dat, daar de
Voorzitter eene beslissende stem heeft in de vergade
ring vaa B. en W., dc*e op zijl beurt te veel de
beslissing in handen heeft.
Da Voorzitter liet da beslissing aan den raad, die
het voorstel met 4 tegen 2 stemmen vorwierp.
Daarna ging de raad in geheime zltfcing over ter
voorloopige vaststelling van het kohier van den Hoof-
dohjksu Omslag.
Het hulpkantoor der posterijen te Biezolinge
wordt voortaan mede belast met de behand ding van
aar.giteekende brievea met aangegeven waarde boven
de 600.
Uit VGravenhage wordt aan de Arnh. Ct. het
volgende geschreven
»Men maakt zich hier nogal vroolijk over het nieuw
en niet zeer gelukkig uitvindsel van den Minister van
Binrenlandsche Ziken om, door middsl van eene soort
van ukase, aan zijae onderhoorige hoofdambtenaren
zijne hooge ontevredenheid te kernen te geven over
de administratieve stoutigheden van den referen
daris De Stuors.
»Voor heD, die den binnenkant van do geschiedenis
kenneD, treedt het komisch element neg meer op den
voorgrond. Ziehier hoe zich, naar ik verneem, de zaak
heeft toegedragen. Toen de rrferrnlaris van Kunsten
en Wetenschappvn zijne brochure over de geschiedenis
der bouwplannen van hat Binnenhof gereed had, bood
hij een exemplaar daarvaD aan den Minister aan. De
hooggeplaatste blijkt om de eene of andere, voor het
bloote oog niet waarneembare, reden aan inhoud of
toon van het geschrift aanstoot te hebben genomen,
zoodat de schrijver in plaats van een dankbetuiging
een verbod tot openbaarmaking ontving met eene be
dreiging mot outslag i igeval van ongehoorzaamheid.
»Nu behoort De Stuers niet tot de zoodanigen, die
zich gemakkelijk laten intimideeren 's Ministers dreige
ment miste dus de gewanschte uitwerking en de brochure
kwam uit. Doch, daar iemand, al is hij r og zoo onaf
hankelijk van I arakter en positip, zich niet gaarne als
een schoolknaap door aan onbillijk schoolmeester laat
behandelen, deelde de schrijver het gebeurde mede
aan een der ambtgenooten van den heer Lohman,
met wien hij in oude betrekkingen van huisvriend
schap staat. Deze begaf zich onmiddellijk naar den
vergramden collega met de vriendelijke boodtchap
»zoo gij De Stoers ontslaat, neem ik terstond mijn
ontslag als Minister van Bij de toch al ge
spannen verhouding, die er onder de Ministers van
een en hetzelfde Christelijk bewustzijn bestaat, ge
voelde do chef van den heer De Stuers, dat hij bak
zeil zou moeten halen. Toch wilde hij niet geheel
wijken, en verzond nu deze malle circulaire als een
zeer kleingeestig middel om don verwaten referendaris,
die over de hem toevertrouwde qnaestiën een oordeel
durfde hebben en dat openbaar uiten, onmogelijk te
maken en tot een vrijwillig ontslag te dwingen. Da
heer De Stuurs is echter, naar ik hoor, volstrekt niet
voornemens aan dien zachten dwaeg te voldoen; hij
vindt zich in de verste verte niot onmogelijk gemaakt,
noch zedelijk of onzedelijk gedwoügen zijne betrekking
neder te leggen."
Bij kon. besluit is J. L u t e ij n voor den tijd
van drie jiren, bunoemd tot directeur uit den handel
van het Vrij Entrepot te Midielburg.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een konink
lijke boodschap ten gek-ide van een wetsontwerp, be-
trtffjnde de wettelijk vastgestelde formulieren en titels
in verband met het overgaan van de Kroon op eene
Koningin.
Aan het Vad. schrijft me» uit Brusselde
Koningin- Regentes der Nederlanden heeft
naar ik hoor, de haar door de Ned. Vereeniging van
Weldadigheid alh'er aangeboden betrekking van Be
schermvrouw welwillend aanvaard. Naar men weet,
was wijlen Koning Willem III beschermheer der Ver-
eaniging, die in den aanvang van het volgend j tar
sedert het vierde eerier eeuw zal hebben bestaan.
Op do vraag aan den Minister van Bianen-
landscho Ziken»Mag een Gemeentebestuur bij ver
ordening bepalen dat onderwijzers, zonder vergunning
van B. en W. geen kostleerlingen mogen
houden?" is door hem toestemmend geantwoord. Al
verbiedt art. 35 der wet, ten aanzien van het geven
van onderwijs, de volledige vrijheid der onderwijzers
te beperken, het belet den Raad overigens geeusziDs
om bij de vaststelling der instructie voor de onderwijzors,
die gem-jonte-ambtenaren zijn, de in dat artikel op
genomen beperkingen nader uit te breidsn.
Naar de Amst. verneemt, heeft Dinsdagavond
jl. in hot gebouw Goastantia een huishoudelijke ver
gadering plaats gffiad van de afdeeling Amsterdam
van don sociaal-democratischen bond.
Na heftige beraadslagingen over de verwarring, die
de coöperatie zou stichten, het plaatsen van da wan
betalers op een lijst in Recht voor Allen en het ver
kiezen van bestuarsleddn voor den centralen raad
heeft een gedeelts der laden zich van de afdeeliog af
gescheiden en bestaat het voornemen om ean tweede
afdeeling op te richten.
De correspoadent der N. R. Ct. te Batavia seint,
dat de onlusten in het landschap Endeh,
eiland Fiores, onderdrukt zijn, on het hoofd der on-
ruststokors, Baranoari, gavangen genomen is.
D^ze Baranoeri hield verbluf in de kampong Manoe
Ngoöh, een uur gaans van de baai van Ipi, welke kam
pong de landirigsdivisie van Hf. Ms. stoomschip Java
onder bevel van den luitenant tor «99 H nncquio, ver
sterkt door hulptro pen ouder d^n posthouder Brug
man, dan 9den Januari jl. vruchteloos getracht hseft
te beruiken. Met verlies van vijf gewenden, waaronder
de divisie commandant, moesten de onzen terugtrekken.
Daarna is de Java, met den resident van Timor aan
boord, ia do baai van Ipi gestationeerd gebleven, en
versterkt door Hr. Ms. stoomschip van Spcijk, dat den
Ssten Februari jl. van Soerabaya vertrokken is Aan
de vereonigde scheepsmacht schijnt het nu gelukt te
zijn, Baranoeri en de kamponghoofden, die zijne zijde
hielden, ten onder te brengen.
Staten-Gencraal.
TWEEDEKAMER.
Hat debat over art. 2 dar post wet (staatsmo
nopolie voor brievenvervoer) is gisteren voortgezet.
De Minister van Waterstaat had geen overwegend
bezwaar tegen het amendement-Smidt, om brieven
boven J/z kilogram vrij te laten vervoeren, doch bracht
tevens een wijziging aan, waardoor strafbaar wordt
1 het vervoer van brieven ia een pak of omskg ande s
