1891. N\ 24.
Dinsdag 24 Februari.
T8SIe jaargang,
GOESEHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feostéagen.
Prijs per kwartaal, soo binnen als buiten Goes, f 1,76»
behalve aan oas Bureau worden Abonnementen en Advsrteatiëa voor dit blad
aangenomen bij de haaran NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en
verder bij alle Boekverkoopsrs en Postdirecteuren.
De prijs der gewone adverteatiön is van 15 regels 50 «ent, elke regel raeer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht*
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden vaa 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liofdegwran 5 cent per regel
Zaterdagavond vergaderde de liberale kies
tere n i g 1 n g »6 o i" ter bespreking vaa het
praeadvies der Liberale Ufiie ia sake de legorwat.
Da waarntmenda voorzitter, de heer J. 11. Kakabeeke,
begon met te tegg£n, dat het bestuur door verscbil-
leade omstandigheden niet in de gelegenheid was ge- j
weest, sooals elders, een inleider van dit belangrijk
punt te doen optr«dea en hij vroeg daarom hoe da
leden de laak het best meenden te kunnen behandelen.
De heer Ramondt gelooft niet, dat ar in de ver
gadering veel sullen uign, die het ontwerp met xijn
300 m 400 artikelen genoegzaam kannen beoordeelen
van eene bespreking daarvan kan derhalve geen sprake
sijs. Wel sou men ech'er kunnen spreken over de
hoogere kostende afschaffing der plaatsvervanging
en den meerderen druk van het ontwerp en dan zien
of de ln uitzicht gestelde voordeden een bijna dubbel
soo aterk en goed geoefend leger, deze lasten recht
vaardigen.
De Voorzitter, sieh met dat denkbeeld vereenig^nde,
brengt dus allereerst de hoogere kosten ia bespreking.
De heer Oehtman leest ïu uit het praeadvies der
Liberale Uaie voor, dat het budget van oorlog ten
gevolgd der nienwo regeling slechts met ruiua 112
millioen «al worden verhoogd.
De heer Ramondt stelt tegenover deze raming vaa
den Minister de raming van den heer Van Houten,
die eene jaarlijksche vermeerdering van 5 millioen
verwacht, behilve aan onbepaald bedrag veor ver
betering der kazernas ens.
Da beer Lambrechtsen is van oordeel, dat de
Minister wel het beet zal weten, wat zijn ontwerp
zal kosten aan de natie en zegt dat het praeadvies
van de Uai« gebaseerd is op de cijfers van den Minister;
waarop de haer Ramondt antwoordt, dat de heer Van
Houten, als voorziter der commissie van voorbereiding
ln de Kamer, toch ook wel op de hoogte zal zijn.
Da bear I. D. fransen v. d. Putte acht ook de
meerdere kosten van de nieuwe wet een groot bezwaar,
te meer, omdat hij vast gelooft, dat die kostes voort
durend zullen stijgen.
Da heer Ramondt is het geheel hiermede eeas, ea
voegt er bij dat andere autoriteiten tot aog hoogere
bedragen komen en «pr. is van oordeel, dat men zich
met deze wet, wat de kosten betreft, begeeft op een
hellend vlak, waarvan het eiads niet te voorzien is
en waardoor zelfs een der bladen, zeker niet tonder over
drijving, tot de eonclusio komt, dat man ten slotte
misschien een uitstekend leger zou verkrijgen, maar
dat het dan de vraag zou worden of het de moaite
nog waard zoo xijn eene dergelijke uitgemergelde natie
door dat leger te doen beschermen.
Vervolgens overgaaode tot het pant van de afschaf
fing der plaatsvervanging leest dhr. Lambrechtsen
uit het piseidvieg voor wat daarvan tui gunste wordt
gezegd voor zoover het sociaal belang erbij betrokken is.
De heer Ramondt betoent zich ook van de voor
gestelde afschaffing een groot tegenstander te zijn.
Met eeaige voorbeelden toont hij aan, dat die af
schaffing het rampzaligst zou werken voor deu mid
delstand. Voor de zonen van de rijken zou het nadeel
niet zoo groot zijn. Zij toch zoeken meestal eene be
trekking om zekere positie te hebben, en dit strekt
hun tot eermaar het komt er bij dezen niet op
aan of zij al eens een jaar vroeger of later tot die
positie komen. Anders echter is het met de jonge
lieden uit dei middel- ea burgerstand, die vaak met
groote opoffering van de zijde der ouders opgeleid
worden voor ambtenaar, onderwijzer, dokter, apotheker
of voor eeue industriëele onderneming. Voor dezen
kan het afbreken van de studie, het tijdelijk verwij
deren uit hnnne betrekkingen in vela gevallen gelijk
etaan met grooten achteruitgarg van hunne weten
schap, met het verlies van hunne betrekking, met
volkomen vernietiging van huQne toekomst. Daarbij
komt, dat het toch wel de bedoeüDg zal zijn om door
de afschaffing dar plaatsvervanging, door het in dienst
treden ook van de meer ontwikkelden het gehalte
tan het leger te verhoogen. En nu acht spreker het
in hoege mate onmeusebkundig om die verbetering
te verwachten van een aantal jongelieden, die met
zekeren weerzin, met de vrees veor vernietiging van
hunne toekomst in de gelederen zullen moeten plaat?
nemen.
De heer Lambrechtsen begrijpt niet hoe het dan ia
andere landen gaat, waar wel persoonlijke dienstplicht
bestaat, en constateert, dat de beer Ramondt niet
heeft weerlegd de bewering van het grievend on
recht, dat de arme moet dienen en de rjjke zich daar
van door een handvol gelds kan vrljkoopan.
De heer Ramondt repliceert, dat men om een on
recht weg te nemen tegenover de mlagegoeden «en
ander onrecht zal invoeren voor de middelklasse. Was
er nog sprake van algemeenen dienstplicht, zooals io
de door dhr. Lambrechtsen bedoelde lauden, dan was
het wat anders; dan zou men van den aas vang af
bij alles rekening cr mede kunnen en moeten houden,
dat ieder jongeling op een bepaalden leeftijd niet be
schikbaar ia voor zijne taak. Maar zoolang de lotiog
blijft bestaan, en das aan het grillig lot blijft over
gelaten, wie het vaderland dienen zal, zoolang wenicht
hij kst correctief der plaatsvervaBging behouden te
sien. Buitendien, voor de lagere standen geeft de nieuwe
wet gceae verlichtisgintegendeel, door het hoogere
contingent sullen ook zij meer gedrukt wordenzullen
er ook van hen meer in dienst moeten. Ook acht de spr.
de opheffing vaa de plaatsvervanging niet in het be
lang van dea Staat «elven. Deze toch moet ook nog
op andere wijze gediend worden dan door militairen
en deor den persoonlijken dienstplicht zal de Staat
zich bercoven van de diensten van een aantal jonge
lieden, die zich voor staatsbetrekkingen bekwamen.
Bij algemeenen dienstplicht zon ook de Staat, wat
den leeftijd voor sommigo betrekkingen betreft, daar-
meè rekening moeten honden. Nu zal hij slechts eone
beperktere keuze hebben.
De heer Ochtmsm begrijpt niet, waarom een jong-
uenscb, dat persoonlijk zijn dienstplicht vervult, opeens
ongeschikt moet worden voor zijne burgerlijke batrek
king. De ervaring in andere landen geeft daartoe geen
groid, waaraan de beer G. H. JCakebeeke nog toevoegt,
dat ook in het leger tal van betrekkingen uit de
burgermaatschappij kunnen bekleed wordenonder
wijzers, telegrafisten, ambachtslieden enz., terwijl de
persoonlijke dienstplicht een zaehto overgang kaa zijn
tot algemeeien dienstplicht. De heer Ramondt wijst
ook nog op den langeren diensttijd eu aeht het hoogst
bezwarend, dat een dienstplichtige van 20- tot 33-
jarigen leeftijd zich met buiten het rijk (dus ook niet
in onze Koloniën) mag vestigen «onder bepaalde ver
gunning van den betrokken Minister. De heer Van
der Mandere betreurt het, dat dhr. Ramondt zoo nlt-
slaitend zijne gegevens pat uit de geschriften van mr.
Van Houten, van wion gebleken is, dat hij een ver
klaard tegenstander is van het ontwerp. Wanneer dhr.
R. spreekt over een langeren diensttijd, dan wil spr.
er op wijten, dat die tijd van 15 tot 13 jaren wordt
verkort. Eo wat het verblijf buitenslands betreft, wan
neer men daarvoor Biet anders heeft te doen dan por
request daartoe vergunning te vragen aau dea Minister,
dan acht hij dat beswaar niet zoo groot. De heer
Lambrechtsen acht dit bovendien een onderdeel, dat
bij de behandeling in de Kamer kan gewijzigd worden,
waarna de beer Ramondt nog uit de memorie van
toelichtiBg de moeielijkheid aantoont om cp den door
hem genoemden leeftijd «ieh in de Koloaiëa te ves
tigen terwijl algemeene dienstplicht door de dan zeker
enorme kosten niet kan verwacht worden.
Na langdurige discussie over een te nemen besluit
wordt goedgevonden eerst in stemming te brengen de
conclusie van het praeadvies der Liberale Unie; wordt
die verworpen, dan eene gewijz gde conclusie van de
hoeren Stigter eu Neter, alleen uitsprekende de weaeche-
lqkheid van de invoering van persoonlijken dienstplicht;
wordt ook die verworpen, dan eene door den heer
Ramondt voorgestelde motie in den geest van die der
kiesvereeniging zLantiog" te Winterswijk, uitsprekende,
dat de kiesvereeniging »Gotz" »het aanhangige wets
ontwerp tot regeling van den krijgsdienst in strijd
met 's lands belangen acht:
1. omdat de thans reeds zoozeer drukkende kostsu
voor de krijgsmaeht door deze wet wederom met een
aanzienlijk bedrag worden verhoogd, en
2. omdat de thans reeds zoozeer drukkende persoon
lijke lasten, welke aan de bevolking door den krijg»
dienst zijn opgelegd, daardoor nog worden verzwaard
en wel niet alléén voor hen, die zich tot hu toe daar
van door geldelijke offers konden vrijkoopen, maar ook
voor de groote meerderheid, welke sioh deze weelde
niet kan veroorlooven".
Het praeadvies der Unie wordt aangenomen met 9
leges 7 stemmen. Dientengs'O ge vervallen de andere
voorstellen. De afgevaardigden zullen derhalve te stem
men hebben voor dat praoadvies. De heereo J. M.
Kakebeeke en Lambrechtsen zullen de vereeniging op
de algemeene vergadering vertegenwoordigen, terwijl
de heeren V. d. Mandere en OchtmaD als hunne plaats
vervangers zullen optreden. Nadat nog de heer Stigter
benoemd Is tot lid van het bestuur en deze zich die
benoeming laat welgevallen op voorwaarde, dat er
gestreefd worde naar de samenstelling van een libe
raal program, sluit de voorzitter de vergadering.
GOES, 23 Februari 1891.
Naar wij vernemen trekt de schoone collectie
porselein, die op 25 dezer door notaris Pilaar
in »de PriDS van Oraoje" alhier «al verkocht worden,
zeer de aandacht van kenners en liefhebbers. Wij
raden daarom onzen lezers niet te verzuimen haar
morgen (Dinsdag) te gaan bezichtigen. De entrée a
10 ctv. komt ten goede aan de armen der gemeente
Borsele, vanwaar het porselein afkomstig is.
Het blad Gelria meldt dat de benoeming van
mr. Walter, kantonrechter te Hulst, tot kanton
rechter te Nijmegen, is geschied buiten de lijst van
ainbsvehng om.
Het bij de Kon. Maatseh. >De Schelde", veor
rekeniüg van den Provincialen Stoombootdienst in
aanbouw zijede raderstoomsehip, type »Wal~
«heren", zal Zeeuwsch Vlaanderen genaamd worden.
(VI. Ct
Bij kon. besluit van 20 Febr. is aan E. L.
baron Van Harden broek, rentmeester van
het Kroondomein, rentambt Middelburg, vergunning
verleend tot hot aannemen der onderschoidiDgsteekonea
van Ridder in de Orde van de Eikenkroon, hom door
Z. K. H. den Groothertog van Luxemburg geschonken.
Da schrijver der Brieven uit de Hefstad in da
Arnh. Ct. deelt mede, dat hem uit een particulier
bericht, waarvan men hem inzage heeft gegeven, ge
bleken is dat het dverschil van gevoelen" tusschen
den gouverneur en den procurear-ganeraal van Suri
name aan het licht is gekomen in den weinig ge-
bruikelijken en met het prestige van het gezag weinig
strookenden vorm vai eene vechtpartij op straat. De
beide heoge heeren zijn eenvoudig ten aanschouwe der
voorbijgangers handgemeen geweest.
Uit Den Haag schrijft men aan de Af. Ct.
Er is wal vrees gekoesterd voor Duitschen
invloed op de koningin-regentes. Ik ge
loof dat H. M. te verstandig ie om door Duitsche
oogen de Nederlandsche belangea te bezien, en ook
te zelfstandig om te dulden, dat vreemden haar de
richting zouden aangeven van haar bestuur. Dat in-
tusschen uit DaiUch'and wel eens beproefd wordt om
hier te lande wenken te geven, is nog onlangs gebleken
ten tijde vaa het invallen van het dooiweder. Het is
bekend dat toen de Duit8che regeering hulp heeft ge
boden aan de onze tot het opruimen van het ijs ia
de g<-oote rivieren (indertijd ook door de G. Ct. gemeld).
Onze minister van waterstaat heeft echter fier daar
voor bedankt, vol vertrouwen - op ons? ambtenaren,
die op waterstaatgebled toch waarlijk geen kinderen
zijn en zich nog wel met onze naburen kannen meten.
Bij die ofQolëele briefwisseling is het evenwel niet
gebleven. Zeer laat ia 4ee avond ontving op zekeren
dag de Koningia-Regentes een telegram van den Duit
schen keizer, aandringende om toch vooral voer de
ijsopruiming te doen zorgen. H. M. ontbood den vel
genden morgen den minister Havelaar bij zich en
deelde hem het telegram mode. Deze, gelukkig minder
zenuwachtig dan keizer Wilhelm, verzekerde II. M.
dat alle voorzorgen genomes waren en dat de Keizer
niet ougerust behoefde te zijn voor overstrooming van
zija Rijk door onze schold. Het spreekt tevens van zelf,
dat wij hier allereerst belang hebben bij goede maat
regelen, zoodat da wenk van den Keizer geheel over
bodig was. Zgne inmenging bewijst iotusschen, dat
hij nizt terugdeinst ons zoo nu en dan eens de wet
te willen voorschrijven. Het is te hopen dat oase
regeering daarvan steeds zoo weinig notitie zal nemen
als zij nu in dit geval deed. Eenmaal dhn weg op,
zouden wij niet vaoruit weten waar te zullen terecht
komen.
In ons vorig nommer kwam het volgende be
richt voor:
»Mefc bijna algemeene stemmen is de voordracht
van Burg. en Weth. van Amsterdam aangenomen, om
de Beurs te bouwen aan het Damrak. De onkosten
worden bepaald op ongeveer zeven millioen gulden,
waaronder de ruim vier millioen voor onteigening be
grepen zijn."
Dit bericht b«rust op een aardigheid, waarvan de
metste Nederl. bladen da dupe zija geworden. Ia De
Tijd kwam dezer dagan een Ingezonden stuk van
lgnolus voor over een toekomst-raadszitting te Amster
dam in 1921, waarin een eindbeslissing in zake de
Amsterdamsche beurtquaestie werd genomen, welk stuk
aanleiding tot deze vergissing heeft gegeven.
De Eerste Kamer heeft Zaterdag met 28 tegen
5 stemmen aangenomen het wetsontwerp tot vaststelling
van de bepalingen ter bescherming van rijkswater-
staatswerken, nadat de Minister vaa Waterstaat had
trachten aan te toonen dat de bezwaren tegen het
ontwerp overdreven zijn, evenzeer als de vrees dat het
schadelijk zal zijn voor tal van particulieren. Hij gaf
de verzekering dat de bepalingen niet scherper zullen
worden toegepast, integendeel dat z$ zoo mild mogelijk
lullen worden nitgevoerd. Het opsommen van alle objecten
aan het Rvgeeringsgezag onderworpen, verklaarde de
Minister ondoenlijk.
Voor dqkvallen en oeverafschulvingen in Zeeland
zal de mogelijkheid van exceptioneele bepaliügon wordon
nagegaan.
De SpoorwegbegrootiDg is aangenomen, evenals de
Waterstaatsbegrooting, na een debat over spoorwegen
en werklieden-verzekering.
De door den heer Saalborn tegen Zaterdag
eengeroepen vergadering van belangstellenden in de
Hoogduitsche Opera te Rotterdam, weid druk
bezocht, doch grootendeels meer door nieuwsgierigen
dan door dezulken van wie het bekend is dat zij oilers
voor de zaak veil hebben.
Da haer Saalborn hield eene toespraak, waarvan de
slotsom deze was dat hij, om dit seizoen ten einde
te kunnen bresgeo, terstond noodlg had 7000. Wilde
men hem dan voor het volgende seizoen weder met
de directie balasten, dan verlangde hjj 20,000 sub
sidie eu 40,000 abfeonnement en coupons.
De heer Saalborn zal eene tweede vergadering met
het personeel beleggen, ten einde te beproeven, of als
nog een compromis tot stand kan komen, met het
deel om dit seizoen ten einde te brengen.
Nader deelt mon mede dat, wanneer 5000 \óor
Woensdag a. s. wordt tofgezegd ten gunste der Hoog
duitsche opera, de artisten genegen zijn tot 16 April
e. k. verder te spelen onder leiding van den heer
Saalborn,
- Bij den Raad tan State is (bshalve ees wets
ontwerp tot wijziging van het militair strafwetboek)
thans ook aanhangig gemaakt een ontwerp tot wijzi
ging van het reglement op de krijgstucht.
(Avj>.)
Naar man verneemt, is de ontwerp-ste-
den-wet door de afdeelingen der Eerste Kamer
ongunstig ontvangen.
Bij beschikking van den 18tn dezer is door
den minister van waterstaat, handel en nijverheid
bepaald dat met iogaDg van 1 Maart, de werken
van het Noordsaekanaal vaa den gewonen
dienst van den ingenieur van den waterstaat te Am
sterdam zullen worden afgescheiden en een af {onder
lijken dienst zullen vormen, totdat da nieuwe groote
werken te IJmuiden en bij Schelliagwoude zullen zijn
voltooid.
Met dien dienst wordt balast de ingenieur van den
waterstaat A. A. Bakaa-, thans arroadissimsnts-inge-
nieur te Amsterdam, terwijl aan den ingenieur vaa dea
waterstaat N. A. M. van den Thoorn tegelijk met zijn
dienst als sectie-ingenieur bij den aanleg van het
Marwedekanaal de dienst in het arrondissement Am
sterdam wordt opgedragen.
Ds Minister van Baitenlandsche Zaken vestigt
in de St.-Ot. de aandacht ep het volgende door hem
van den eonsul-generaal te Pretoria ontvangen bericht.
Met het oog op de vele Hollanders die tegenwoor
dig hier buiten betrekking zijn, en wier aantal gedurig
door nieuwe aankomelingm wordt 'ermaerdvrd, gevoel
ik mij verplicht een waarschuwend woord te doen
hcoren, ten einde ondoordachte emigratie naar
de Transvaal zooveil mogelijk tegen te gaan.
»G«durende het afgeioopsn jaar was de tosstanl
hier niet zeer bevredigend, waartoe allerlei oorzaken
hebben samengewerkt, niet hst mlrst de inkrimping
van het mijnwezen in sommige deelen van het land,
waardoor het gouvernement verplicht is geweest enkele
kantoren geheel op te heffen, of bij andere in da
nabijheid gelegen te voegen. Betuiniging van ambte
naren, ook bij post- en telegraafdienst, stond hiermede
in het nauwste verband.
sliet aantal personen die prosp acteer- en delve:sli-
ceDtiss namen, is ook, veelal door gebrek aan onder
nemingsgeest en middelen van b6ataan, zeer vermin
derd, waardoor handel en verkeer gevoelig hebben
geleden.
t> Als een gevolg van een en ander zijn de inkomsten
van den staat ver achtergebleven bij de cijfers van
vorige jaren, en is de regeering genoodzaakt geweest
de uitvoering van sommige publieke werken voorloopig
uit te stellen, tot groot nadeel van de vele ambachts
lieden, die daarop hadden gehoopt; ook de algemeene
opmeting van het land, waartoe reeds voor jaren was
besloten en die aan velen eene ruime verdienste be
loofde, is verschoven tot betere tijden.
»Werd in 1888 en '89 bijna iedereen spoedig na
aankomst geplaatst, tegenwoordig is het omgekeerd,
hetgeen voor degenen die hier zonder middelen komen,
aanleiding geeft tot groote teleurstelling nbt alleen,
maar meermalen ook tot geheel verval.
»Daarom wie in Holland een bestaan heeft, blij va
voorloopig ten minste gerust daar, en wie na lezing
van het bovenstaande het toch wil wagen hierheen te
emigreeren, zorge ten minste 500 in den zak te
hebben bij aankomst, om geduret de de eerste maanden,
zoo noodig, zonder verdienste te kunnen leren
Niettegenstaande het ijs ia de rivieren en op de
kanalen nagenoeg verdwenen is en de scheepvavrl
zich allengs hersteld heeft, zou naar men aan bat
U. D. mededeelt het goederenvervoer op
de spoorwegen, met name dat der wagenladingen,
nog slechts weinig verminderen.
Als voorbeeld diene, dat b. v. te Venloo, waar in
normale winters op ééa dag hoogstens 1200 wagens
werden overgegeven en overgenomen en in de laatste
weken steeds 1500 A 1700 wagens worden verwerkt,
thans op één dag bijna 1800 goederen wagens wer dea
overgenomen en overgegeven.
Da lage waterstand van den R jn is natuurlijk meie
