1891. N". 17. Zaterdag 7 Februari. 78ste jaargang.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen on AdvertentiSn voor dit blad
aangenomen bij de hoeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en
verder bij alia Boekverkoopers en Postdirecteuren.
Do prijs der ge wone advertenfciën is van i5 rogels 50 cent, elke regel mear 10 ceat»
Bij directe opgaaf vas driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- 011 doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niot meer dan A regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs psr kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75*
Subsidie aan Mohammedaansche scholen.
M»b sal zich bi;ij»D?r*E> boo AJ d>* antirevolutio-
n*i e partij zich hielt uitgelaten over de handelwijze
van de vroegere liberale Rvgaeri&g in teko de ber-
bouwixig vaa de Mebammedaacsche moskee te Kotts-
Radja, die door den oorlog verwoest was. Men noemde
het toen eenvoudig ergerlijk, dat een christelijk gou
vernement daartoe m-pwerkte. Dat was een vleten
van de Halve Maan, e»iiö veraedcrlsg van het Kruis
Ea wat doet nu d» tegenwoordige »Chri<»telijko"
Regeer iog Zij geeft subsidie aan Mohammedaansche
godsdienstscholenAan scholen waar de Koran on
derwezen, de haat t^gsn de Kafirsdat ziju de on-
geloovigen, de niet-Mohf mmedanen, de christenen dus,
van jongjaf den Mohammedaantjc-s wordt ingeprent
Scholen, waarvan een zendeling vsrkluarde, dut ze zijn
nbroeinesten van verzet tegen het Indisch gezag f'
Daarvoor trok de Minister van Kolonién Mackay
eene som uit op zijne bffrootiog en hij verdedigde
dea post met te zeg gen, «lat aan die scholen subsidie
werd gegeven niet omdat de Islam er wordt onder
wezen, maar ondanks dit g«chi«dde. Dat wist iedereen
wel en het ontbrak er nog maar aan dat het eerste
het geval was 1 Maar reeds de omstandigheid alleen,
dat do Islam er onderwezen wordt, had van het
«landpunt des Ministers en van de antirevolutionairen
eene reden moeten zijn om elke subsidie te weigeren.
als deze daad nu een ontplooieq van da banier van
't Christendom in Indië?" vraagt de Wageninger.
Wij voegen er bijwordt op die wijze de Christelijke
zending, welke de Regeering in bescherming zou ne
men, bevorderd
Door liberalen behouden.
Na onze meer breedvoerige beschouwingen naar
aanleiding van het in de lie Kamer gehouden politiek
debat, meenen wij ook niet onopgemerkt te moeten
laten, hoe bij de begrootiog van Koloniën het mini-
steriëel laven van dhr. Mackay door de liberalen Is
gespaard geworden. Tot nogtoe was men bij elke
politieke stemming zeker van eene meerderheid, die
het Ministerie staande hield. ThaDs heeft zich een
gedeelte der Katholieken van die meerderheid afge
scheiden en wanneer da liberalen het geraden hadden
geacht met deze disseotiëereada Katholieken éene
lijn te trekken, dan zou de meerderheid voor het
Ministerie bij de begrooting van Koloniën tjjn ver
loren gegaan.
Bij de behandeling van de begrooting van Suriname
werd de houding van den gouverneur mr. M. A. De
Savornin Lohman ter sprake gebracht. Gelijk men
weet, barstte kort na zijn optreden een hevige strijd
uit tu8sch«n de Koloniale Staten en den gouverneur.
De handelingen van den gouverneur werden na in
onze Kamer aan eene scherpe kritiek onderworpsD.
Toch werd geene motie tegen den gouverneur aange
nomen, maar gaven eenige liberalen en Katholieken
te kannen, dat zij tegen de begrooting van Koloniën
hunne stem zouden uitbrengen.
Hadden do liberalen nu den val van den premier
en met hem van het gansche Ministerie gewild, dan
hadden zij zich slechts met de 8 afgescheiden Katho
lieken en dhr. Domeia Nieuwenhuijs tegen de begrootiog
behoeven te versenigen. Blijkbaar verlaagden de libe
ralen echter dien val niet, want slechts 20 haoner
stemden tegen. Alzoo heeft de heer Micksy het aan
de liberalen te danken, dat hij en met hem het
Ministerie behouden bleef.
GOES, 6 Februari 1891.
Woensdagavond jl. werd de eerste algemeeno
vergadering gehouden door de Kolenvereeniging
»U i t Voorzorg" alhier. Talrijk was de opkomst
der leden. Nadat de voorzitter, dhr. J. Tb. Pilaar Mz.,
den leden het welkom had toegeroepen, moest de be
noeming plaats hebben van een penningmeester. Dhr.
Van de Vijver, dis tijdelijk dit ambt had waargenomen,
werd, op voorstel van het bastuur, bij acclamatie voor
die betrekking gekozen. Daardoor ontstond een vaca
ture als commissaris. Ook moesten nog twee bastuurs-
leden gekozen worden, om de taak van de overige
bestuursleden te verlichten. Bij eerste stemming werd
met meerderheid van stemmen gekozen dhr. A. Schrij
ver, tevens als vice-voorzitter. Bij tweede stemming
werden da heeren G. A. Weide en P. Goedbloed met
meerderheid van stemmen benoemd. Allen verklaarden
hunne benoeming aan te nemen. Den twee laatst be
noemden zal later hun fuaetia van commissaris en
2an secretaris worden aangewezen.
Daarna was aan de orde de benoeming van een
bode. Het voorstel van hot bestuur, om den bode een
salaris van 100 's jaars toe te kennen bij zijne be
noeming, werd, op voorstel van een der mede-sollici
tanten naar die betrekking, verworpen, als vijode dit
bedrag te hoog. Het verlangen werd te kennen gegeven
om hen, die gesolliciteerd halden naar die betrekking,
te laten inschrijven, doch het bestuur tevens de vrij
heid gelaten, om over da al of niet geschiktheid van
den laagst ingeschrevene te oordeelen.
Vervolgers kwam in behandeling het concpt-rsgle-
ment, hetwelk 30 ariikolen bovat. Nadat artikel 17 in
dier voege was gswijjigd, dat, wan neer «en lid ran woon
plaats verandert, hij recht heeft zijn aandeel in kolen
aan een ander over te doen, mits deze lid van dj
vereenigiog wordt, werd dit in zijn geheel aangenomen
en bij acclamatie besloten de Kon. goedkeuring daarop
te vragen.
Ook werd hut bvstuor do machtlgiDg gegevrn, wan
neer dit eventuëil mocht voorkomen, om gelden op te
nemen. Hiermede was de agenda atgsioopsn. Nadat
de voorzitter den heeren v. d. Vijver en v. d. Broeke
had dank gezegd voor de moeite die zij zich getroost
hadden om het concept-reglement daar to stelleD, weid
de vergadering gesloten.
Hierbij zij echter pog gemeld dat da gelegenheid
om lid te worden wsdtr is opengesteld (zie de adver
tentie in dit nommer) en dat ieder dia zich aanmeldt
15 c nt als entiës en 10 cent voor het aanteekening-
boakjï zal moeten storten.
Gisteren trad in de R. K. kiesvereenlging alhier
als spreker op de Zeereerw. hear B H. K 1 o n n e
pastt or te Amsterdam, die tot onderwerp had gekozen
eene beschrijving van zijne reis in 1887 van Jericbo
naar B»thleh«>m.
Hij begon met te xeggeü, dat het wellicht volen
verwonderen zal, dat hij, die 12 jaren redacteur ge
wenst is vaa de lijd, in deze degen in eene kies
vereniging niet sprak over een politiek onderwerp,
maar hem is daartoe de lust vergaan nu de kunst
van de politiek een «allemanskunst" is geworden.
Daa-na komende tot zijn eigenlijk onderwerp deed
de spreker in eene schoone lezing zijnen hoorders en
hooi deressen (er waren ook verscheidene dames onder
het publiek) eenige belangrijke mededeeliogen over
zijn tocht van Jericho naar Bethlehem, schetste de
manier van reizen in het Heilige Land, waar geene
gebaande wegen zijn en de reis moest gaan door de
landstreek, bewoond door zwervende, roofzieke volks
stammen, van wie men zich vooraf een vrijen door
tocht had gekocht, en beschreef vooral uitvoerig de
plaatsen, waar de herders de Blijde Boodschap ver
namen en waar de Geboortegrot bestaat.
Eu> uitvoerig relaas van den inhoud van deze lezing
te geven, daartoe leent het onderwerp zich niet. Genoeg
zij het te vermolden dat het publiek den spreker met
de grootste aandacht volgde en een luid applaus zoo
wel zijne rede ats de dankbetuiging, door den heer
M. A. Stieger, voorzitter der kiosvereoniging, tot hem
gericht, bezegelde.
Bij Kon. besluit is P. J. Van der Mandere
benoemd tot burgemeester dar gemeente Kapalle.
Ingetrokken is de verplaatsing van de rijksveld
wachters 3e kl. (jachtopzieners) C. Mout on (brig.-
titnlair), van Waterlandkerkje naar Kapalle en J. B.
Ra es, van Kapelle naar Waterlandkerkje.
Ierseke. Alhier circuleert een reqaest ond-?r de
oesterkwoekers om aan de regoering voor de
drie eerstvolgende jaren oen derde vermindering van
pacht te schenken.
Het verlies door de vorst is dan ook ontzettend
groot. Zoo is er een kwaeker, wiens schado aII een op
3 mill, doode wordt geschat.
Het beroep van een besluit van Gadep. Staten
van Zeeland, waarbij geweigerd werd machtiging te
verleenon voor de uitvoering van zink- en stortwerken
aan de staartnol van Borsele, is bij koninklijk besluit
ongtgrond verklaard.
Naar men verneemt* moot bij de RJga?ring bet
voornemen bestaan, door middel vaa de Staals-Courant
den zaakrijken inhoad te publiceeren van het verslag,
dat uitgebracht zal worden nopens den toestand
van da Koninklijke Militaire Academie
door de met het onderzoek belaste commissie.
De Tweede Kamer zal waarsehijnlqk op
Vrijdag 13 dezer op recèa gaan.
Door de liberale kiesvareenigiag Vooruitgang"
te R)tterdam is tot candidaat voor het lidmaatschap
der 2e Kamer geproclameerd jhr. mr. A. P. O Van
Karnabeek, oud-C}mmissaris des Koaiugs van
Zeeland, met 64 stemmen tegen 61 op mr. J. A. Van
Gilse, die vooral aanbevolen werd als voorstander van
leerplicht en algomeea kiesrecht, waarom hij dan ook
door de afdeeling van den bond voor algemeen kies
recht is caudidaat gesteld.
De schrijver van het Kameroverzicht in de
N. R. Ct. zegt omtrent de debatten over de Steden-
wet op gisteren o. a.
«De lachspieren van den Minister, die dezer dagen
zoo erg geprikkeld werden door de gedachte alleen,
dat eenige ter elfder ure door hem voorgestdie
wijzigingen der wet naar da afdselingen zouden worden
gezonden hadden h-dun volkomen rust; de Minister
kon blijkbaar zijn g«no*gen wel op. Zelden zag de
Kamer dan ook zulk een schouwspel vvrtcond, als bij
deze Sködeuwflt. Op het oorspronkelijk wetsontwerp
vo'gde na het afdaelingsondersoek een gewijzigd voor
stel toon de Kamer met de openbare behandeling
aanving, bereikte haar eene nieuwe reeks wijzigjngeD,
en hedenochtend ontvingen de leden al weer eene
wijziging op deze laatste wijzigingen.
Eindelijk vond de Minister in de vergadering van
heden nog iuimschoots g*bgenheid, om hst eene artikel
te veranderen, het andere in te trekken, wat filet be
lette, dat een aantal onmogelijke artikelen onverbeterd
uit den brouwketel der beraadslagingen te voorschijn
kwsmen. Zio slecht zaten de artikelen ia elkaar, dat,
terwijl anders de tegenstanders van een wetsontwerp
veelal de verschillende artikelen ongehinderd onder den
hamer laten doorgaan, en zich bepalen tegen het ge
heels voorstel to st«mmtD, zij zich thans herhaalde
malen g'noopt voelden stemming over een artikel te
vrsg»n, wyl de gebreken ervan zoo groot waren, dat
zij het niet stilzwijgend konden laten passeeren".
H. M. de Koningin-Regentes schonk
500 aan de commissie voor de verloting ten behoeve
van het Burgerziekenhuis van dr. Berns te Amsterdam.
Bij de Exploitatie-maatschappij is ten behoeve
van het zieken- en ondersteuningsfonds f 400 ont
vangen van de Koningin en de Koningin-Regentes en
een gelijk bedrag van de Groothertogin van Saksen-
Wei mar.
Da vrijzinnige kiesvereniging te Enschede, de
eerste, die zieh bij het bekende praoadvies van de
Liberale Unie niet aansluit, hooft met groote meerder
heid de volgende motie aangenomen
«De liberale kiesvereeniging te Easchede, van oordeel,
dat id het wetsontwerp tot regeling van den k r ij g a-
dienst de persoonlijke druk, die aan de natie zal
worden opgelegd, te zwaar is, on geen voldoende reke
ning wordt gehouden met de kosten der nieuwe
regeling die buiten verhouding zijn tot de fiaanclëele
krachten van het Nederlandsehe volkdat de nationale
welvaart door dit ontwerp zeer zou worden benadeeld
en afschaffing vaa accijnzen op eerste levansbehoeften
er door zal worden tegengehouden dat derhalve de
aanneming van dit ontwerp niet in 's lands belang
ishoewel het beginsel van persoonlijken dienstplicht
zonder vrijstelling goedkeurende, besluitaan do Li
berale Unie made te deelen, dat zij om bovengenoemde
redaoen niet kan meegaan met het praeadvies harer
commissie in zake het wetsontwerp tot regeiiBg van
den krijgsdienst."
Tot varklaring van de verschijaing der nieuwe
kwartjes met het j lartal 1849 deelt men aau het
N. v. d D. mede:
«Indertijd, gedurende de regeeriag van Koning
Willem II, werd een groote hoeveelheid kwartjes aan-
geoauDt, veel meer dan toen nooiig was. Hst over
tollige werd in do kelders der Nederlaadsche Bank
opgeslagen. Thans, nu de bestaande kwartjes, zooals
ieder wel zal hebben opgemerkt, door het gebruik
langzamerhand zeer afgesleten geraakten, is besloten
dize gaandeweg in te houden en ter vervanging daar
van zijn da kwart jas van 1849 ia hun laaga, maar
Diet voordeel'ge rust van 42 jaren gestoord."
Van de vijf suikerfabieken in de streek
vai Oadenbo3ch zullen drie de campagne nog her
vatten, zoodra na haropening der vaart de no* achter
gebleven bieten kunnen worden aangevoerd. Ruim 13
millioen kilo beetwortelen mooten noic worden ver
werkt. Da fabrieken, welke nog eon kleinen voorraad
achterwege hadden, hebben hunne bieten aan anderen
overgedaan. ZMdan was de campagne ongnast'g
voor de fabrikanten. Velen werken zelfs met verlies.
iimii ii i |i ii i «li h i i ii i i i i li ii ili i mi i hi ii iii w
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Bij het voortgezet dabat over da Stedenwot is
gisteren art. 1 aargenomen mat 45 tagea 36 stemman,
nadat de Rjgeering daarin 15 Fobmari ha l opgenomen
als termijn voor de in de kiezers!ijsten op te nemen
woning.
Artt. 2 en 3 warden aangenommhet laatste
nadat de heer Roèll bazwaar had gemaakt, dat in
de verdailing der gesplitste steden in onderkiesdistricten
niet was voorzien.
Hat gewijzigde art. 4 de gelegenheid openstell«nd9
tot stemm ng des avond*, werd bestreden door den
heer Veeg ens, oatriden door de commissie van rap
porteurs en door dea heer Van Asch van Wijckon
ten slotte nam de Minister het gahaele art. 4 (wijzi
ging van art. 41 der Kieswet) teiug.
Ia dit debat beetresd de heer Van Kerkwijk sterk
den wensch van dsn heer Van Houtenom den Zondag
aan te wijzen voor het stemman.
De verdere aitikelen der Stedenwet werden aan
genomen, en ook de joagste overgangsbepalingen der
Regeeritig, met die wijziging, dat art. 17 nu ook
slaat ep partiëele verkiezingen, die tusschen October
en Apiil aanstaande mochten plaatshebben.
De heer Nieuwen huis constateerde vóór de wet te
stemmen, omdat zij eon onrecht herstelde.
De Stedenwet is daarop aangenomen met 52 tegen
38 stemmen. (Van de liberalen stemden de heeren
Veegens, Kerdijk ea Van Houten voor.)
KerMjfte m OnC@rw£j§.
Middelburg. Voor de betrekking van hoofd van
school E alhier hebben zich 55 sollicitanten aangemeld.
Reahtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeldP. S., 23 j., te Kapalle,
wegens mishandeling, tot 3 of 3 dagen M. L. B.,
56 j., te Goes, wegens oplichting en verduistering,
tot 2 maanden gevangenisstraf.
Vrijgesproken werdH. v. d. W., 24 jte Roozec-
daal, beklaagd van diefstal.
Bij bevelschrift der arrondissements-rechtbank
te Middelburg van den 4den dezer is naar de openbare
terechtzitting dier rechtbank verwezen C. De B., oud
16 jaar, geboren en wonende te Hoedekenskerke, thans
io hechtenis te Middelburg, ter zake dat hij in den
loop van het jaar 1890 en in het begin van het jaar
1891 uit de woning zijner moeder Tansetje Goud
weduwe Pieter De Broekert, te Hoedekenskerke, heeft
weggenomen, met het oogmerk om zich wederrechtelijk
toe te eigenen, da navolgende aan deze toabehoorende
goederen en gelden, te weten2 paar gouden hemds-
knoopen, 2 paar zilveren broekstukken, een paar gouden
bellen, 17 staks zilveren kuo >pen, een zilveren schaar
met dito ketting, een gouden hoofdnaald, een zilveren
beugel, een friesche jas, 5 zilveren gespan, 2 paar
zilveren haken en oogen, een zilveren gesp van een
leiband, een gouden ring en tien gulden.
Aan den beklaagde is mr. F. N. Van der Bilt,
advocaat te Middelburg, ambtshalve als verdadiger
toegevoegd.
Gemengde Berichten.
Hanswoerd. Woensdagavond gaven het muziekge
zelschap «Scholdagalm' onder directie van dhr.f.
Roia, en het zanggezelschap «Aangeaaam onnuttig",
directeur J. Vorbage Mr., in het schoollokaal eene
uitvoering die door een zeer groot aantal belangstel
lenden werd bijgewoond beide gezelschappen brachten
verschillende nummers ten gehoore, die zeer goed vaa
stapel liepen. Vervolgens werden door verschillende
leden van het muziek- en zanggezelschap voordrachten
gehouden, zoodat men langen tijd gezellig bij jen bleef.
Da opbrengst zal strekken ton voordeele der algemeane
armen.
Ierseke. Ia de vergadering van de hand boogschutter ij
«Siüt Bastiaan" werd gisteren bepaald, dat den 28
Mai, op den heiligen Sacramentsdag, een concours zal
gehouden worden op den vogel.
Iorseke. Op het rijkstelegraafkantoor werden in
Januari ontvangen 1280 telegrammen en verzonden
520, samen 1800.
In da postspaarbank werd ingebracht 1006,50
en terugbetaald 148,87. Er werden 2 nieuwe boekjes
afgegeven.
Ierseke. Door het Heilsleger alhier is aan het
kerkbestuur der Ned. Harv. Gam. gevraagd om ge
bruik te mogen maken van het kerkgebouw voor eene
uitvoering der groote Koninklijke Stafmueiek. Het
heeft daarvoor eene vergoeding van 50 aangeboden.
Middelbnrg. Gistermiddag bij gelegenheid van den
markt lag had een landbouwer de vrijheid genomen
om nit een op de Groote Markt staand kraam zich
zonder betaling van oen mes en eene portemonnaie te
voorzien. Spoedig werd hij door de politie opgespoord
en in arrest gebracht.
Uit Middelburg wordt gemeld
Gisteravond ward alhier eena toonaalvoorstalling
gegeven door het gezelschap onder directie van den
heer Alexander Faassen. Toen de soulThur baden ochtend
met het gezelschap naar Rotterdam wilde terugkeeren,
werd hij op straat door de politie aangehouden, ver
dacht van diefstal van vier horloges, gisteren in den
schouwbarg door jongelieden vermist. Toen hij op het
politiebureau werd ga visiteer J, werdan die horloges
allen in zijn zak geiondan.
Da 8oafilmr is daarop naar het huis vaa arrest
overgebracht.
Dj daler van den te IJondjke op Wjansiag-
nacht gepleegden diefstal is garat; drie vaa da vijf
horloges waren nog in zjo bez t.
