5
Donderdag
Februari.
ste
Het politiek debat.
.-w
De prij* der gewone advertentiën ia van 15 regels 50 eont, 6lke regel meer 10 coat*
Bij directe opgaaf vaa driestaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht#
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en eontant betaald 20 ct.
Aanvragen oaa en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen sn Adveitentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeran N1JGH VAN DITMAR te Rotterdam en
verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De uitgave dsaer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen ais buiten Goes, f l9fó»
a.
Slaan wij thans nog een blik ia de rade van dén heer
Kerdijk. Hij vooral gevoelde zich garoepan ia de eerste
plaats aaqtetoonen hoo onjuist het beweren der anti
liberalen is, dat de liberale party in do jaren, dat
zij meerderheid was, niets heeft gedaan, speciaal ia
het belang van den dorden stand. Hij vooral kon dit
doen, omdat hij als jong lid der Kamer geen eigen
lof behoefde te verkondigen, an te oipartijdiger was
zijn oordeal, omdat hij allerminst in alk opzicht sym
pathie betoont veer de naar zijne meaning dikwerf
conservatieve hooding der liberalen van vóór 1888.
Hij wees dan op de afschaffiag der gemernte-accjjn-
zen, die handel ca verkeer belemmerdenop de af
schaffing van de beschermende rechten op da ver
betering der succeszis-belastiagop, sooals hij het
noemde, tde verlossing der werklieden alt de boalen,
die hen verhinderden in aaneensluiting kracht te
aoeken voor hun strijd op de arbeidsmarkt"; op de
arbcidswet-Vas Houten. Ea de heer Kerdijk had hier
nog kousen bijvoegen, dat niet zelden da anti-revo
lutionairen in de Kamer allen tegen dergelijke wettoa
hebbes gestemd, o. a. tegen die b«trtftende de af
schaffing van de accijaieu op brood.
Daarna komende op de gewichtige puatoa van het
belastingwezen en het kiesrecht ontzenuwde deze af
gevaardigde van Amsterdam met kracht de zwakke
verdediging der regeering, die zich, in antwoord op
vorige sprekers, erachter verschaild had, dat de kamer
meerderheid en ook hot ministerie uit verschillende
partijen bestond, waardoor de uitvoering van het
specifiek antirevolutionair program werd bemoeielijkt.
Had men dit in 1888, toen dat program werd vast
gesteld, dsn niet voorzien 1 Had men dan een oogen-
blik geloofd, dat eene zuiver antirevolutionaire meer
derheid, en daarmede in verband sen zuiver antirevo
lutionair kabinet, sou kunnen gevormd worden Zeker
niet, maar waarom dan den kiezers een dergelijk
program als lokaas voorgehouden met de voorweten
schap, dat t®g*n de tenuitvoerlegging ervan onover
komelijke bezwaren souden bestaan
En wij zouden nog daarbij de opmerking willen
voegenhoe aangenaam voor de Katholieke bondge-
nooton te weten, dat, ware werkelijk de aati-revolutio-
naire meerderheid groot genoeg geweest om een zuiver
anti-revolutionair kabinet te vormen, er aan die zijde
weinig rekening zou ziju gehouden met hunne wenschen.
Maar niet alleen het program van actie was onuit
gevoerd geblevenook de beloften uit da verschillende
troonreden waren niet nagekocaeD.
In 1888 werd de voorzieaiog in de behoefte der
gemeenten aan vermeerdering barer vrijheid ten aan
zien van hare belastingen door de regiering ten drin
gendste noodig genoemd. Maar zij diende haar ont
werp daartoe In op een tijdstip, waarop zij weten kon,
dat er in deze wetgevende periode niets meer van
kon komen. Ei dan, het is bekend, dat het ingediende
ontwerp zeer nadeelig werken zal voor onze toeh reeds
zwaar beproefde landbouwers, die juist vsn deze re
geering zoo veel hadden verwacht, en die tot hiertoe
niets van haar hebben ontvangen dan het vooruitzicht
op een wet betreffende den suiberaccijns, welke een ge-
voeligen slag dreigt toe te brengen aan de suiker
bietenteelt, die thans voor zoovele landbouwers nog
eenig belangrijk voordeel afwerpt.
In 1888 stonden op het werkprogram vaa de regee-
riDgde regeling van het kiesrecht en van de per
soneels belasting. Weinige maanden na baar optreden
heette een ontwerp tot wijziging der personeele belas
ting vin bewerkiüg te zijn"; maar een jaar later werd
verklaard, dat het nog slechts word voorbereid" en
men weet wat van die voorbereiding Is geworden.
En het kiesrecht? Dezer dagen verklaarde de regee
ring, die drie jaren aan het bewind is, dat zij nog
niet weet hoe zy de moeielijkheden zal oplossen, welke
zij ziet op den door haar gekozen wog. En niet alleen
dit, maar wat de regeering op dat gebied wil, zal
bovendien slechts leiden tot eene uitbreiding van het
kiezerscorps met 40 a 50.000 kiezers, waarvan de
Min. van Binnen?. Zaken zelf getuigde, dat de natie
•daaraan niet veel heeft"dat daardoor] »toch in
hoofdzaak de zaak zal blijven zooals zij thans is".
Terecht merkte de beer Kerdijk op daarbij zin
spelende op de bekende geheime circulaire van bet
centraal comité dat da Standaard-redacteur vsn
dicD Micister zal moeten getuigen ook al een gewone
conservatieve ra sneer.
Waren Kamermeerderheid en Rfgaaiicg zich van
eigen kracht bewust geweest, hare verdediging zou
ook krachtiger hebben moeten luiden. De meeste aan
vallen werden zoo zwak af/ewserd of wel op zulke
onjuiste gronden bestreden, dat misschien uit niets
beter de zwakheid van beiden kan worden afgeleid.
We hadden reeds gelegenheid bij da vermelding
van den zakelijken inhoud van de redevoeringen der
heeren Tak, Borg«sius en Kerdijk op een paar punten
t8 wijzen, zooals b. v. het argument van den heer
Van Dadem, dat onder de tegenwoordige R*ga«rlng
de inkomsten waren toegenomen, een argument, dat
natuurlijk niets bewijst omtrent de geschiktheid van
den Minister van Financiën, maar dat bovendien den
heer Tak de welkome ge'egenheid bood om optemerken,
dat daardoor de Minister des te eerder had moeten
worden genoopt tot vermindering of sfschaffieg van
enkele belastingen, die zwaar drukken op het volk.
E?n ander argument, dat meermalen dienst deed,
was de verwijzing naar de werkeloosheid van vroegere
liberale ministeriëa, wat aanleiding was, dat de heer
Borgesius eindelijk met nadruk telde, dat het toch
niet aanging zich daarachter telkens te verschuilen,
want dat juist deze meerderheid en deze Rvgeoring
in het leven waren geroepen door de kiezers, die
goadgeloovig genoeg waren geweest om aan die werke
loosheid te gelooven, maar dat dan ook geëlscht mocht
worden, dat de tegenwoordige machten meer vruchten
van hun arbeid zouden toonen.
Hoe ODjuist trouwens de bewering nog is werd,
zooals wij hierboven zeiden, reeds aangetoond door
den heer Kerdijk en het blijkt nog nader en zeker
niet minder duidelijk uit het volgende, dat dezer
dagen door het Handelsblad en de Arnh. Ot. terecht
werd opgemerkt
»Een-en-v«ertig jaren heeft Willem III Nederland
geregeerd en 's lands fiaanciëa in bloelenden staat
achtergelaten.
De bevolking ie met de helft vermeerderd, 's Lands
gewone inkomsten zijn van 58 tot 124 millioon ge
stegen, dus meer dan verdubbeld. G?en belasting
drukt me»r op hot brood, op de brandstoffen, op
hat varkens- en schspenvleesch. Accijnzen op »on-
misbara" levensbehoeften wordan thans voor nog
geen 6 millioan geheven. De invoerrechten zijn ten
deele afgeschaft, anderdeels zeer verlasgd. De ge
meentelijke accijnzen zijn, op weinige uitzonderingen
na, verdwenen. De Staatsschuld eischt ruim 5 mil-
lioen minder dan 40 jiar geleden: zij neemt thans
niet 63, maar slechts 27 pet. van de inkomsten in
beslag. Zonder Indische baten wordt bet evenwicht
tosschen gewone inkomsten en uitgaven bereikt.
Ziedaar in korte trekken den flaanciëalea toe
stand van Nederland, toen Kaning Willem III den
23 November 1890 overleed.
Dit alles is tot stand gekomen onder het bowcerde
wanbeleid" der liberalen".
Ook moest als verontschuldiging dienst doen de
vertraging, ontstaan door den overgang van den mi
nister Mackay van Binnonl. Zaken naar Koloniën, eene
daad, die door den premier indertijd was verklaard
te zijn geschied zijns ondanks" en die dus eene on
vrijwillige daad is geweest. Wel werd deze bewtrlng
thans door den heer Mackay ostkond, vooral toen ge
ragd werd dat hij daartoe gedrongen was door de
Standaard partij, maar welke degelijke gronden dan
wel voor die portefeuille-verwisseling hadden bestaan,
kreeg de Kamer niet te hooren. Zeer zeker waren
het niet de belangen van onze Koloniën, die thans in
handen zijn van een man ten «enenmale vreemd aan
dien tak van staatsbestuur waardoor dan ook ter
wille van Indië in deze regeerperiode niets is ge
schied, terwijl het balang van Nederland er evenmin
door is gebaat, niet alleen, omdat de heer Mackay getoond
heeft als Minister van Binnenl. Zaken in een Ministerie uit
de rechterzijde de rechte man op de rechte plaats te
zyn, zeer naar den zin der katholieken en der droite
van de anti-revolutionaire partij, maar ook, omdat
volgens de herhaalde verklaring van den Minister van
Financiën door die portefeuille-verwisseling verschillende
wetsontwerpen zijn departement betreffende, waren
blijven liggen, omdat do nieuwe Minister van Binnen-
landsche Zaken opnieuw over die wetsontwerpen,
ook zijn dfpartement rakende, moest oordcelen.
Dit gaf zelfs tot het vermakelijke verschijnsel aan-
Ie.ding dat de Ministers Godin en Lobman een oogeir-
blik onderling slaags raskton, toen de laatste beweerde
tegenover den heer Hariogb, dat do wijziging der
geme.-ntewet niet later is ingediend, omdat hij in de
plaats vau zijn ambtsvoorganger gekomen is. Toen
hij optrad was dat wetsontwerp niet gereed. Deze
bewering ontlokte aan den Minister Godin de verkla
ring, dat «ija ambtgenoot zich vergiete, want dat
daardoor tvel vertraging was ontstaan.
O as dunkt, dat waar alzoo de portefeuille-verwisse
ling van den heer Mackay noch was ia het belang
van Nederland noch in dat van de Koloniën, en zij
bovendien niet was esne geheel vrijwillige daad van
dien Minister, dit fait (n een eigenaardig licht blijft
geplaatst en de schijn meer dan ooit blijft bestaan»
dat partijbelang in dezen meer gegolden heeft den
staatsbelang.
Wanneer de kiezers na dit alles eens do rekening
willen opmaken, dan dunkt ons, dat die niet ongunstig
voor de liberale partij kan uitvallen.
Aan de éine zijde eene meerderheid, bestaande uit
verschillende partijen, die ondarliag verdeeld zijn op
meer dan éon punt van staatsbeleid on die straks als
de Ugerwet aaa do orde komt geheel uit elkander
dreigt te vallen. Ea ait haar voortgesproten eene re-
geering, die noch aan de wenschen van hot program
van actie, noch aan de beloften der troonreden heeft
gevolg gegeven en die verzuimde eenig ontwerp, de
groote volksbelangen rakende met uitzondering vau
de legerwet, ia te dienen. Eone meerdeihoid en
eene regeeriog bovendiendi?, ter verantwoordi«g ge
roepen, aieh verschuilen achter da onvruchtbaarheid
vau vroegere regeeringen, een argument, dat aan de
antirevolutionaire Vaderlander het volgende versje in
herinnering bracht
•Tracht nooit uw fouten goed te maken
Met 't kwaad, dat gij van anderen weet.
De modder van eens anders mantel
Kan nooit tot zeep zijn voor uw kleed."
Eu daartegenover eena sterke minderheid, maar uit
slechts éme partij bestaande, wsarvan da meeste leden
hat in hoof haak omtrent da belangrijkste zakea
kiesrecht en bslasting, eens zijn. Er moge op punten
van ondergeschikt belang nog verschil van maening
heerschen, dit uit don weg te ruimen kan geen be
zwaren opleveren. Maar de liberale partij heeft berei Is
getoond in de driejarige periode, waarin de rechter
sijde aan hat roer was, begrepen to hebben, dat alleen
door nauwe aaneensluiting en door opoffjring vaD
persoonlijke meeningen op kleine punten kracht van
haar kan uitgaan.
Terecht schreef de Vaderlander in haar jongste
nommer
Met het optreden der rechterzijde zou eene nieuwe
aera aanbreken. Nieuwe beginselsn zouden ons volk
beheerschen, beginselen van recht en gerechtigheid
zich in wetten belichamen.
Eu behalve de schoolwet is er niets wat naar
de openbaring van een nieuwen geest gelijkt tot
stand gekomen. Da heer Van Dadem heeft wèt gezegd
het •Christelijk" karakter van hot kabinet is openbaar
gekomen in proclamatiesmaar anders tamelijk
wel ia niets. Of in de vaccine- en atédenwat?!
De andere wetten hadden vrij wel door kabinetten van
iedere richting kunnen tot stand gebracht worden, zijn
ook ten deele door andere voorbereid, zelfs bewerkt.
•En een niet minder gewichtig beswaar is, dat
handel in kleine" waren gedreven werd, dat men de
gewichtigste, ook toegezegde onderwerpen voorbij ging,
die dringend om regeling roepen, voor wier regeling
de Grondwet nu geen belemmering meer in den weg
stelt, om hier en daar een mugje uit te zijgen."
Zouden nu de kiezers, ook vele antirevolutionaire,
gaan begrijpen, dat ze in 1888 tamelijk wal zijn
beetgenomen en dat het toen wei om hun stem maar
niet om hun belang te doen was
GOES, 4 Februari 1891.
Da sin is eeaigen t jd dreigende afscheiding van
een aantal buitenleden der Sociëteit •Eensge
zindheid" alhier is een voldongen fait geworden.
Hoewel de vereeniging geen openbaar karakter draagt.
moenen wij van deze veel besproken zaak melding
te moeten maken met het oog op het z<i«r groot
aantal buitenleden, welke deze Sociëteit over geheel
Zuid-Beveland beiit. Een 80tal hunner had gisteren
gehoor gegeven aan de door 4 leden gedane oprot ping
tot het houden eener bijeenkomst in het koffiehuis
«de Vriendschap" op de Grootemarkt alhier, ter be
spreking van het tusschen buiten- en binnenleden
gerezen verschil.
De heer Jan 'Woutersen, van 's Gravenpolder, leidde
de bijeenkomst, waarvan het doel werd uiteengezet.
De correspondentie, die door de oproepende leden
gevoerd was met het bestuur der sociëteit werd voor
gelezen. Hieruit bleek dat dit bestuur niet geneigd
was in eenig opzicht toe te geven en aan de bil
lijke grieven tegemoet te komen. Een voorstel, om nu
een nieuwe Sociëteit van buitenleden op te richten
vond dan ook algemeenen bijval. Staande da verga
dering werd dadelijk door 80 personen geteekend om
hieraan deel te nemeD, terwijl nog besloten werd om
in het genoemde koffiehuis eene lijst te leggen, waarop
nog konden teekenen die nu niet tegenwoordig waren.
Verder zal bij advertentie bekend gemaakt worden
dat binuen korten tijd weder eene vergadering in het
zelfde lokaal gehouden en dan een bestuur gekozen
zal worden. De nieuwe Sociëteit is dus de finitief
geconstitueerd.
Ia het pas verschenen no. 10 en 11 van het
Maandblad uitgegeven door het Genealogisch-Heral-
diek Genootschap »de Naderlandsche Leeuw" te 's
Gravenhsge wordt een belangryke genealogie aange
troffen vau de familie Olivier, in verband met die
van Van de Velde en Van der Schatte, samengesteld
uit de nasporingen van den heer J. Van der Baan te
Wolfurtsdijk. met medewerking van zijne vrienden, de
heer P. D. De Vos, Az. te Zterikzee, J. G. Frederiks
te Amsterdam en F. Caland te 's Gravenhage. Deze
genealogie vangt aan mat Jordain Olivier, Predikant
bij de Protestantsche gemeente te Pau in Frankrijk,
die met zoo vele zijner geloofsgenooten, in Frankrijk
vervolgd, ten ja*e 1685 naar het gastvrije Neder
land is uitgeweken, en daar niet alleen eene veilige
schuilplaats vond, maar zelfs op krachtdadige edel
moedige wijze begunstigd werd. Hij zag zich toch
reeds den 17 Januari 1686 door Prins Willem III
benoemd tot Predikant bij de Waalsche gemeente
te Breda, van waar by den 14 Oct. 1688 verroepaa
werd naar die te 'a G;avenhage, la welke betrekking
hij den 9 April 1709 aldaar overleden is. Uit zijn
huwelijk met Anne Day, (dochter van JeiOne D*y)
ziju 6 kinderen geboren, o. a. 2 zoons, nl. Jaróae
Olivier, eerst Afgezants-Pred. bij den Prios van Hes-
sen-Philipztal te 'a Ha^e, daarna Pred. bij de Waal-
sche gemeente tï Voorburg en eindelijk bij de Fran-
sche gemeente te Londen, en Daniël Olivier, achter
eenvolgens Pred. bij de Waaische gemeente ttBrielle
en bij de Fransche gemeente te Londen, uit wie deze
familie zich in ons Vaderland verder voortgeplant
heeft, door vernaaagschappiag te Zieriksee met de
familiën Van de Velde en Van der Schatte.
lerscke. In de raadsvergadering van Maandagavond
was van het Algemeen Armbestuur ingekomen eene
kennisgeving, dat tot zijn voorzitter is herbenoemd
de heer W. Van Oaveren Jr. en dat deze die benoe
ming beeft aangenomen.
Van den gemeente-geneesheer was ingekomen de
vraag of er bij den R*ad bezwaren bestaan tegen het
verlaten zijner woning (welke hij kosteloos geniet),
indien hij van alle rechten op fdie woning afstand
doet, ea zulks naar aanleiding van zijne voorgenomen
verhuizing naar eene andere straat. Da R«ad opperde
daartegen gee a enkel bezwaar. Da woning komt daar
door ter beschikking der gemeente.
Van B. Verheij Pols, herbergier alhier, was een
schrijven ingekomen, waarin hij zich beklaagt, dat de
verpachting van panneplaatsen door het gemeentebe
stuur in de (door schryver aldus genaamde) kroeg
van Klaassen zal plaats hebben en met in het oude
gemeentehuis bij hem. Zijns inziens bleek daaruit dat
de waarnemende burgemeester ook al geen gevoel
voor het gemeentehuis had. Hij verzocht opgaaf van
redenen. Misschien was het een vergissing, enz. ene.
Dit schrijven werd niet behandeld, ook omdat het bij
B. en W. thuis behoorde.
Vervolgens werd m«j. M. C. Van Overbaeke met
algemeene stemmen benoemd toe onderwyzeres, om
zoo spoedig mogelijk in dienst te treden.
Aan daa klokluider werd eene gratificatie van 5
toegelegd voor het luiden wegens hat overlijien vau
Z. M. den Koning.
Ia eene vorige vergadering was door den heer Sauer
het voorstel gedaan om de Damstraat te vernieuwen
en daarvoor zoo noodig eene leening te sluiteo.
Da Voorzitter had daartegen toen bezwaar, maar
beloofde door den gemieate-opzichter eene bagroctiag
van hst werk te doen opmaken.
Deze begrooting was hedeQ ingekomen. De ksïtift
worden daarbij geraamd op 7602v
