1891. N°. 4.
Donderdag 8 Januari.
78"' jaargang.
GOESCHI
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75»
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de hoeren NIJGH VAK DITMAR te Rotterdam en
verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 60 cent, elke regel meer 10 cent.
Bi, directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechte
tweemaal berekend.
Geboorte-, hiwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetu gingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et«
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel
GOES, 7 Januari 1801.
Sch#öpvaartbeweging aan het Sas van Goes ge
durende f890:
Ingevaren 794 schepen met 47859 tonnen inhoud.
Uitgevaren 772 t 49042
Da vaart was gestremd van 30 Juni tot 2 Juli
wegens het aflaten van watervan 1231 December
wegens vorst.
De heer Keuchenius, lid der Tweede
Kamar, is sedert eenige dagon vrij ernstig lijdende
aan bronchitis.
Bij Kon. besluit zijn benoemd L. A. V.nk tot
dijkgraaf van den AltekKinpolder, M. Christiaanse
tot gezworen van den Daurloopolder, J. W. De Zwart
tot dijkgraaf-plaatsvervanger van den Paulinapolder,
C. C. Wabake tot gezworen van den Oostpolder
(Krabbendijke).
Men schrijft oit Zieriksee aan het U. D.
De tram-omnibns, die met ingang van 1 Jan.
zou geopend worden van Stavanisse naar Tholen en
die vooral na in een behoefte xou voorzien, zal voor-
loopig niet rijden. De ondernemers kondigen wel aan,
dat de dienst 15 Jan. zal aanvangen, maar het is
waarschijnlijk, dat dit tijdstip nog wel eens zal wor
den verschoven. Voor reizigers, die weg moetenis
het een* groote teleurstelling: zii zijn nu genoodzaakt
per rijtuig van Stavenissa naar Tholen te rijden. Toch
is het in deze dagen nog minder kostbaar dan ge
woonlijk. Msn maakt partij, men vertrekt bij groepjes,
en dit vermindert de kosten.
De posten kwamen de laatste dagen vrij geregeld,
hoewel natuurlijk te laat in Zieriksee.
Een zaak troost ons in deze dagende tallooza
klachten over de aankezast en het vertrek van de
treinen in Holland leeren ons, dat wij niet alleen
lijden.
la de Maandagavond gehouden vergadering van
de Middelburgsche afdeeliog van vSchuttevaer"
waren, naar de Af. Ct. mededeelt, ingekomen eenige
voorstellen van den heer De Groof te Hansweerd.
Het eerste had tot strekking den hoofdingeneur van
den waterstaat te Middelburg te verzoeken om de
scherpe bovenkanten der ijzeren sluisdeuren van de
groote sluiten te Hansweerd en Wemeldinge te laten
beleggen met halfrondijzer om te voorkomen dat de
trossen Diet worden afgesneden met het stoppan der
schepen, die in de sluis komen.
Dit voorstel werd door verschillende leden onder
steund en na bespreking aangenomen.
Het tweede voorstel luiddeAan denzelfden hoofd
ingenieur te verzoeken om de thans volgens art. 61
vaa het algemeen politie-reglement bestaande korte
•toppalen aan beide zijden van slaizea en bruggen te
doen vervangen door hoogere palen.
Ook dit voorstel vond algemeens instemming en
werd aangenomen.
In de darde plaats stelde de hier De Groof voor
de Mi&tschappij tot Expl. van Staats-Spoorw. en den
waterstaat te verzoeken om bij nacht twee lichten in
het midden der spoorbrag van Vlake en de andere
bruggen over het kanaal door Zuid-Beveland te plaat
sen het seinlicht van opening voldoet niet om veilig
door de brog te varen, doordien het te hoog en te
ver van de opening staat.
Ook hiermede vereenigde de vergadering zich.
Nog stelde de heer Dj Groof voor: Dezelfde maat
schappij te verzoeken des daag* de roode bol vijf
minuten vóór het slaiteo der spoorbrug neer te halen
zooals zulks te Dordrecht geschiedtde schippers
worden dan in de gelegenheid gesteld om te beoor
delen ot zij al of niet de brug nog kunnen passceren.
Bij het openen der spoorbrug de eerste doorvariog
bij dag door een roode vlag, des nachts door een rood
licht aan te geven.
In verband mot het aanhangige concept algemeen
reglement op het varen door bedoelde bruggen werd
deze zaak aaDgehoaden.
Ook werd door den heer De Groof voorgesteld bij
de regeering pogingen aan te wenden om een tweede
opening aan de westzijde der bruggen over het banaal
van Zuid-Baveland bevaarbaar te makeD, met het oog
op de belangrijke riviervaart langs het kanaal.
Conform dit voorstel werd besloten.
Een ander voorstel van denzelfden heer had de strek
king bij de regeering pogingen aan te wenden om een
licht op den Oosthavendam van Hansweerd te stellen.
Door een der leden werd nog de weDscbelijkheid
betoogd om een licht aan te breDgen te Wemeldinge.
In verband met de over eerstgenoemde taak ge-
Totrde correspondentie werd het bestuur gemachtigd
ten deze de noodige stappen te doen.
Eindelijk stelde de heer De Groof nog voor om van
wege iSchuttevaer" bij de regeering de noodige stappen
te doen om een gesubsidieerde sleepboot te verkrijgen,
die de schepen de buitenhaven van Hansweerd in- en
uitsleept.
Ook mat dit voorstel vereenigde da vergadering zich.
Aan de Köln. Ztg. wordt uit Rome geseind, dat
Koningin Emma een telegram zond aau den Pans en
kardinaal Lavigerio tor aankondiging dat Nederland
het protocol der Brusselsshe anti-sJavernij-
conferentie had geteekend onder verklaring hoe
zij had gewenscht, dat de eerste regeeriogsdaad harer
dochter een werk van burgerlijke en godsdienstige
menschenliefde zou zijn. De Paus dankte onder het
aanroepen van den zegen des hemels voor de nieuwe
regearing.
Aan de juistheid van dit bericht koesteren wij wel
eenigen twijfel en hopen ook dat het geen waarheid
bevat. Waar een groot deel van het Nederlandsche
volk de onderteekoning van de Congo-akte als een
nederlaag voor onze regeering en ons land beschouwt,
kan het noch der Koningin-regentes noch Koningin
Wilhelmina ten goede komen, eerstgenoemde persoon
lijk handelend in deze zaak, het Congo-schandaal, te
betrekken. (Af. Ct.)
Men leest in de Haagsche kroniek der N. Gron.
Ct.zin de staatkundige wereld is 't overi
gens doodstil. Het liep er mee, zooals ik verwacht
hadde Eerste Kamer deed de Indische begrootirg
en een 60tal kleine ontwerpen af en liet de Staats
begroting rustig liggen, totdat de Twsede Kamer er
cok geheri moe gereed zal zijn. Indien deze nu niet
vó-r 13 Januari bijeen komt, kan men er zeker van
ziju, dot het einde-Januari wordt voordat de door de
Tweede Kamer aangenomen ontwerpen de Eerste be
reiken. Hoe spoedig m«n dan ook daarmee te werk
moge gaan, vóór half Fabruari sal het bij dien loop
van zaken feitelijk onmogelijk zijn het begrootiagswerk
geheel ten einde te brengen. En daarmee is das de
kans op afdoening van de stedenwet, al komt
de Tweede Kamer er nog tijdig toe, geheel verkeken.
Nu zon inderdaad het eenige middel om nog uitzicht
te hebben op eene spoedige althans tijdige be
handeling der stedenwet dit zijn, dat de Tweede Kamer
reels 6 Januari bijoen kwam De loden wilden
echter een paar weken rast hebben. En daarenboven
is er nog iets heel anders in bet spel. Men verzekert
dat de meerderheid der Ministers teg^n behandeling
van de stedenwet was gjkant en dat deswege geen
eenstemmigheid was verkregen; de heer Mackay wilde
de stedenwet laten rusten, de heer Lohman daarenteg»n
wenachte het partij-ontwerp volstrekt te zisA behan
deld io plaats van zich echter bij hat gevoelen van
de meerderheid vaa dan Ministerraad neèr te leggen,
had de heer Lohmau, zoo zegt 't gerucht den
heer Schaepmao te hulp geroepen en zóo was diens
voorstel in de wareld gekomen. Doordien de meerder
heid van het kabinet daarbij eon nederlaag leed, wordt
er nu van die zijde nog krachtiger gestuurd in de
richting, waarin het onmogelijk moet worden om de
stedenwet nog tijdig in behandeling te brengen."
De Tweede Kamer is opgeroepen tegen
Dinsdag 43 Januari, des middags te 3 uren, tot
regeling van werkzaamheden.
Door burgemeesters en secretarissen in Noord-
Holland is aan de Tweede Kamer een adres gericht,
om het wetsontwerp tot herziening der wot op de
plaatselijke belastingen niet aan te nemen.
Da coaclusie van het adres is, dat de Regeering bij
dit ontwerp een weg heeft ingeslagen, die niet door
de Wetgevende Macht behoort te worden bewandeld,
omdat de eischen van het gemeentelijk huishouden
daarop naar het oordeel van de adressanten
geen bevrediging kunnen vinden. Verbetering der ge
meentelijke geldmiddelen moet verkregen worden niet
uitsluitend door uitbreiding der inkomsten, maar in
de eerste plaats door inkrimping der uitgaven, hstgeen
kan geschieden door overbrenging van een deel der
uitgaven of naar de Provincie of naar bet Rijk. Da
gemeente mist de noodige zelfstandigheid om met goed
gevolg in te ruimen zin op te treden als faalasting*
hefster.
Volgens adressanten is een voor de hand liggend
voordeel te bereiken door intrekking der wet van 4885,
die de Regeeriog zelf als verderfelijk werkend heeft
gekenschetst, of door omwerking ervan in di'n zin,
dat da 4/5 uitkeering door het Rijk worde gefixeerd,
in stede van bet 4/5 gedeelte voor de gemeeDte.
Daarmede zouden beweren da adressanten
de gemeenten die hebben te voorzien in de uitgaven,
voortvloeiende uit een toenemende bevolking, worden
teruggebracht iu het genot van de wisselende opbrengst
der Rijks personeele belasting, die in 1865 heeft
moeten dienen tot schadeloosstelling voor da verliezen,
geleden door de afschaffing der plaatselijke accijnzen,
die destijds een bron van inkomsten vormden welke
rijker vloeide, naarmate de behoeften van het gemeen
telijk huishouden door een vermeerderende bevolking
stegen.
Ten slotte meenen adressanten, dat nu de Regeering
voorstelt om het dwangmiddel door inlegering van
militairen als middel van invordering der belastingen
af te achaffin, die invordering in hooge mate bemoei
lijkt zal worden. Hst staat vast, dat een overgroot
aantal belastingschuldigen, die niet onmachtig, maar
onwillig zijn te betalen, niet gedwongen kunmn wor
den door de inbeslagneming van hun goederen, omdat
de kosten, aan een executorialen verkoop verbonden,
veel te hoog ziin. Naast de opheffing vau het middel
van inlegering had dus volgeDs adressanten
niet mogen ontbreken een ander doeltreffend dwang
middel. (St.)
Dl Staatscourant van 7 dezer bevat een Kon»
besluit, inhoudende dat de Koninklijke Mili
taire Academie door eene commissie zal wor
den geïnspecteerd, met het doel een oaderzosk in te
strilen nopens aangelegenheden van inwendigen en
huishoudelijken aard.
Er is volgens het Vad. ernstig sprake van de
instelling van een nieuwe ridderorde, ter
vervanging vau de Eikenkroon en den Gouden Leeuw
van Nassauwaarover de beschikking, aan wijlen
Koning Willem III toekomende, niet aan H. M. de
Koningm is gebleven.
Door den Franschen gezant hier te lande is aan
de Nederlandsche regeering officieel kennis gegeven
van het besluit van d» permanente internationale land-
bouwcommissie te Parijs tot het houden van een
internationaal landbouw congres ia
's-Gravenhage in den loop van dit jaar. De Neder
landsche regeering heeft zich ten volle bereid verklaard,
hare medewerking te verleenen tot het congres, het
eerste dat gehonden wordt als uitvlo*isel van de
internationale landboowsamenkomsten tijdens de P«»rij-
sche tentoonstelling. Het congres zal in het begin van
September van dit jaar worden geopend, terwijl weldra
een comité te 's-Hage zal worden gevormd om den leden
van bet congres eene behoorlijke ontvangst te bereiden.
Op 89-jarigen leeftijd is in Den Haag overleden
de heer G. L. Band, oud-minister van koloniën uit
de dagen van 1848 en 1849.
Door het verbondsbestuur van Patrimonium"
is op zijne jongste vergadering uitvoering gegeven aan
de uitnoodiging van het centraal-comité voor anti-
revoiutionnaire kiesvereenigingen om voor het te houden
Christel ij k sociaal congres eene commissie
te benoemen, die met de commissie uit genoemd
centraal-comité, de heeren dr. A. Kuypsr, H, Waller
en J. A. Wormser, zou samenwerken ter voor- en
toebereiding van alles wat met het te wachten congres
in verband staat. Daartoe zijn benoemd de heeren
K. Kater, voorzitter, N. J. H. Slegt, 21a voorzitter
en P. Van Vliet Jr., bestuurslid, respectievelijk wonende
te Utrecht, Dordrecht en Leeuwarden, terwijl bij moge
lijke ontstentenis van een hunner de heer J. Karremao,
verbondssecretaris te Amsterdam, als plaatsvervanger
werd benoemd.
Landbouw-coöperatie.
Iq »de Prios van Orarji" alhier hield gisteren,
daartoe uitgenooligd door bet bestuur der maatschappij
tot bevordering vau landbouw en veeteilt in Zeeland,
mr. A. Slotemaker uit 's-Gravenhage eene voor
dracht over landbouw-coöperatie.
De spraker werd aan de vergadering voorgesteld
door den voorzitter der afdeeling Heinkenszand, den
heer E. Van den Bosch, als een oude bekende, daar
mr. Slotemaker op het jongste congres alhier door
zijne boeiende voordracht en de belangrijkheid van
zijn onderwerp gemaakt had, dat zijne toen gehouden
redevoering de schoonste bladlijden uit het congres
verslag vormden.
Daarna nam de spreker het woord ea begon met
erop te wijzen, dat, waarheen wij onze blikken ook
wenden en onze ooreD keeren, wc overal ellende zien
en overal klachten hooreo, zoo erg zelfs, dat al die
jammer nog slechts enkele jaren een Nedarlandsch
minister de voorspelling had doan uiten, dat deze
eeuw niet zou ten einde spoeden zonder dat zij eene
nieuwe revolutie zou hebben zien geboren woiden.
»Zou" zoo vroeg spr. aer dan waarlijk geen ander
middel overblijven om aan de bestaande wanverhou
dingen een einde te maken 7 Is het menschelijk ver
stand dan werkelijk niet bij machte om andere mid
delen daartoe te bedeaken?" Zijns inziens wel. Er
zijn ongetwijfeld ellendige toestanden, die dringend vor-
betering behoeven, en gezonde coöperatie kan daartoe
het hare ruimschoots bijbrengen. Wat echter is ge
zonde coöperatie 7
De levenskracht van de coöperatie is geen egoïsme,
integendeel het is naastenliefde. Nieuw is het denk
beeld van coöperatie niet: het is schier zoo oud als
de wereld. Maar eerst da Groote Meester heeft het in
korte woorden saamgevat: zHab uw naaste lUf als
uzelven."
Wanneer allen dat beginsel in toepassing brengen
door krachtige samenwerking op maatschappelijk ge
bied, hoe verdeeld men overigens moge zijn op het
punt van godsdienst en politiek, dan zal de maat
schappij beter worden en zal veel ellende verdwijnen.
Maar daarvan is men thaas nog verre verwijderd. Aan
de eene zijde stapelen zich de rijkdommen op bij
enkelen, aan de andere bestaat er diepe ellendenit
die wanverhouding is het verfoeielijk socialisme ge
boren. Men heeft getracht dit monster door staats
wetten te dooden, maar alleen door de waarachtig
Christelijke liefde kan het sociale vraagstuk worden
opgelost en het is een gelukkig verschijnsel, dat per
sonen van alle ricbtingen op godsdienstig en politiek
gebied de cc operatie voorstaaD»
Spr. deed verscheidene aanhalingen om te bewijzeD,
dat geestelijken van verschillende godsdiensten sym
pathie hebben betuigd met hot beginsel der coöperatie
en waar deze is gegrondvest op het vheb uw naaste
lief", daar is het aanknoopingspunt tusschen de ver
schillende partijen gevonden.
Reeds in de olfde eeuw hebben in Rusland dorps-
vereenigingen bestaan met het doel om eendrachtelijk
te verkrijgen, wat men voor persoon en bedrijf noodig
had. Ia de steden had men cc operative verenigingen.
Zoo gaan b.v. alle goederen, die op de Beurs te St. Peters-
burg verhandeld worden, door de handen eener ccöp.
vereenigiog, waarvan de werkman lid is cn in welker
bezit al het materiaal tot vervoer is. Bij de Kozakken is
de helman nö t slechts een militair hoofd, maar vooral
de president van eene vereniging met het doel om
gezamenlijk bet noodige te koopen, te verhandelen of
te bebouwen. Ia Bulgarije vereenigen de arbeiders
in de dorpen aan de oevers van den Donan zich op
bepaalde tijden bij de woonplaats van ésn hunner, dien
zij als hun hoofdman kiezen. Wat zij bezitten storten
ze in een gezamenlijke kas en de hoofdman gaat met
hen zich wijden aan de bebouwing van den tuingrond
of van gehuurd land. De geteelde producten worden
verkocht en na terugbetaling van ieders gestort kapi
taal wordt de winst verdeeld.
Het »heb uw naaste lief" heeft tot onderwerp ge
strekt van tal van boeken, zooals het bekendenUtopia"
van Thomas Morns, het boek van Capanella, en ook
het nog jonge werk van den Amerikaan Ballamyili
het jaar 2000". In dit laatste vindt men de doorge
zette beginselen der coöperatie gehuldigd, die ook
tot werkelijkheid zouden kunnen worden gebraeht als
alle menscben braaf waren nn tevreden mit het hun
toekomend deel.
Maar thans hebben wij rekening te honden met de
tegenwoordige toestanden. Dit neemt niet weg dat
men moet streven naar vereenigiogen, waarbij het
belang van den een samengaat met dat van den
ander en dat taniet wordt gedaan het ellendige spreek
woord de een zijn brood, is de ander zijn dood.
De bekende Engelschrnan Robert Owen was arm,
maar door noeste vlijt had bij het zoover gebracht,
dat hij een fabriekje kon stichten en hij heeft getoond
hoe een fabrikant zijn eigen belaDg kan behartigen
zonder dat zijner werklieden te verwaarloozen. Hij
was een leerling van Fourrier en Saiot Simon, h<j
was dus communist niet te verwarren met com
munard maar zijn systeem wekt9 terecht de be
langstelling op zelfs van verschillende vorsten van
Europa. Hij wilde kringen vormen van 5000
menschen, die gezamenlijk zouden arbeiden voor hunne
eigene behoefte. Uitgaande van het beginsel dat éen
persoon ongeveer zooveel kan produceeren als zes per
sonen voor hun onderhoul nooiig hebben en dat eens
combinatie van personen meer en beter produceert
dan ieder afzonderlijk, begreep hij, dat zoodoende
winst, d. i. welvaart, zou ontstaan. Maar hij hield
geene rekening met het karakter vaa den mensch,
dat gelyken tred houdt met de opvoeding. Hij stieif
op 87jarigen leeftijd geheel verlaten en vergeten. Maar
toch heeft hij niet tevergeefs geleefd, want practische
mannen grepen zijn beginsel aan en toooden de groote
waarde ervan.
In Rockdale was in 1836 de toestand der fabrieks
arbeiders zeer treurig. Zij trachtten echter niet daarin
verbetering te brengen door strike, maar zij brachten
met hun twiatigen een kapitaaltje van 350 bijeen.
Zij hadden namelijk geleerd op elkander te bouwen
zooals de eene broeder op den ander bebooit te kunnen
doenen toen zij nn dat kleine kapitaal hadden saam-
gegaard, huurden zij een klein winkeltje, waarin zij
artikelen van dagelijksche behoeften verkochten. Men
spotte met hen, maar dit neemt niet weg, dat Lord
Roseberiy nog niet lang geleden op een congres kon
verklaren, dat de vereeniging in 1836 op zoo bescheiden
schaal gesticht, thaas een millioen ledea telt en een
debiet had van 471,200000 pond sterling.
Het principe der Rockdalers was zeer eenvoudig.
Evenals de huismoeders soms gezamenlijk kleine in-
koopon doen van kleederen in »Bjn Marché" te Parijs,
of de heeren hun wijn, of huisgezinnen voor gezamen
lijke rekening hun winter voorraad aardappelen of steen
kolen, of de landbouwers hunne kunstmeststoffen en
zaaigranen, zoo kochten o k de Rockdalers gezamenlijk
hunne benoodigdheden. Zij gingen dus uit van het be
ginsel, dat het voordeelig is ia het groot ia te koopea
