77su jaargang.
1890. N°. 148.
Dinsdag 16 December.
G0ËSC1
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prqs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75*
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen on Advertentiën voor dit blad
aaagenomea bij de hoeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en
verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
co™
D* prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ceafc.
Bi, directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechtr
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en «ontant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 eent per regeL
GORS, 15 December 1890.
Met groot genoegen bemerkten wij, dat de com
missie voor de Oeconomische sp ij suitde fi
ling alhier, in afwijking van de jarenlange traditie,
reeds heden bfgonnen is met hare bedeeling. De
buitengewoon vroegtijdige en barre winter wettigt
dezen maatregel niet alleen, maar hij zal zeker door
de bijdragende burgerij -=an harte worden toegejuicht.
Gisteravond werd door de Werklieden-
vereeniging eEigen Hulp" alhier in hat
Café Hartman het tienjarig bestaan der vereeniging
gevierd. De zaal was door de leden met hunne huis-
genootan flink bezet, terwijl ook eeaige buitengewone
leden en begunstigers aanwezig waren. Ook de werk-
mansvereeniging van Middelburg was door een drietal
bestuursleden vertegenwoordigd.
Het feest werd door den voonitter geopend met
eene toespraak, waarin hij in het kort de oprichting
en ontwikkeling der vereeniging schetste en eindigde
met een dankbaar woord van herinnering aan de
eerste oprichters en aan allen, die de jeugdige ver
eeniging m»t woord en daad hadden bijgestaan.
Daarna werd het programma, dat een goede af
wisseling aanbood, op flinke wijze uitgevoerd, waartoe
de heer A. D. Bamberg, als goochelaar, en de heer
M. A. Boekbinder, al* komUk, ongetwijfeld het hunna
bijdroegen, daar zij menigmaal de lachspieren der aan
wezigen in beweging brachten, wat bij da tombola
niet minder het geval was. Ook het tooneelstukja
Hat spreekuur van den dokter", dat door eenig9 leden
was ingestudeerd, werd vrij goed afgespeeld, vooral
wanneer men in aanmerking neemt dat, op een enkele
uitzondering na, allen nieuwelingen in het vak waren.
Na da opvosiing van het tooneelstukje werd door
den voorzitter van Eigen Halp" aan den heer Z. D.
v. d. Bilt La Mottha, als voorzitter van hat harmonie
gezelschap lEuphonia" mot een toepasselijke aanspraak
een medaille ter hand gesteld als blijk van waardeeriag
voor de bereidwilligheid, waarmede dit gezelschap zijne
medewerking had willen verleenen om dezen avond
tot een genoegelijk samenzijn te maken. Da heer
La Motthe dankte in gevoelvolle bewoordingen voor dit
blijk van erkentelijkheid en uitte daarbij een hartelijken
gelukwensch voor den bloei en het welzijn der ver
eeniging.
Tengevolge van het vergevorderd uur werd het
programma eenigszins gewijzigi en werden tevens een
paar nummers weggelaten, wat echter aan den vroohjken
opge wekten toon, die den geheel en avond heerschte,
volstrekt geen afbreuk deed, zoodat deze feestviering
in da beste orde afliep.
Aan de burgemeesters der verschillende gemeen
ten op Zuid- ea Noord-B iveland is door dsn heer J.
M. Kakebeeke alhier, als lid van het provinciaal co
mité voor Znland, toegezonden eene inteekenlijst,
teneinde bijdragen te verkrijgen voor het ondersteu
ningsfonds ten bate van behoeftige oud-strij-
ders van 183031, gerechtigd tot het dragen van
het metalen kruis of de citadelmedaille.
Terecht zegt de circulaire, die bij de inteekenlijst
is gevoegd leze hoalerden, de eenig overgeblevenen
van zoovele duizsniea, moeten althuis gelarende de
weinige dagen levens, die haa nog resten, ervaren,
dat Njjerlaad bewezen dieasten niet vergeet."
Daarom hopen wj, dat op de inteakenlijst voor
ruime bijdragen, hats'j jaarlijks, hetzij in ésns, worde
geteekand, opdat het cantraal-comité in staat worde
gesteld, deze oulen van dagen in dm avond huns
levens eene behoorlijk! ondersteuning te verleanan.
Kapelle. Zaterdag 20 Dac. a s. zal in de libe
rale kiesvereeniging »V r ij h e i d enorde"
alhier als spreker optreden dhr. H. S n ij d e r s uit
Middelburg.
Bevorderd te Liidan tot doctor in de Rachts-
wetenschap de heer D. A. V a n E c k geboren te
Aksel, rait Academisch proefschrift: »da dwangmid
delen van den Staat tegenover de Gemeente."
De heer L. Van Riat, coaeul-gentrazl te
Ba mos-Ay res, bij Koe. besluit van 14 Februzri 11.,
no. 17, tevens benoem 1 tot consul geniraal voor de
republiek Paraguay, is als zooiuug deo: de regeariog
dier republiek erksnd.
Te Utrecht is geslaagd bij het thsor. geneesk.
*x. II de heer P. Ruijsch Van Dugteren.
De dazer dagen gehouden vergadering der derde
■actie van het ganooïachap ter bevordering dar natuur-,
genees- an heelkunde te Amsterdam ontleen ie een
bijzonder belaag aan de door prof. Tilanus gegeven
demonstratie van lijders, bij walke Koch's lymph e
was geïjjacteerd, en aan da daarop gevolgd discussie,
aan walke onder anderen da hoogleararen Tilanus, Pel,
Van Hamq N)tn»n en Kihn dealnaonan. Van da aaa-
wazige genaashaeren, dia midi hun oordail uitsprtkan,
noamon wij in hst bijzonder da doctoran Barns, Tila
nus Jr. en Delprat, die te Berlijn Koch's methode
hebban bestudeerd, en dsn inspscteur van hst Genees
kundig Staatstoezicht, dr. Doiv.
Nog slechts koeten tijd en met eon betrekkelijk
gering aantal patiënten zijn te Amsterdam proefnemin
gen gedaan. Het was dus te begrijpen, dat hot oordeel
van niemand der aanwezigen beslissend kon zijn, en
dat van gevalhn van genezing nog veol mindsr sprake
kon wezen dan elders, waar de metbode reeds JaDgeren
tijd is toegepast. In verreweg de meeste gevallen was
de eigenaardige reactie, zooals die door Koch was
aangegeven, normaal opgstreden in twee gevallen van
ontwijfelbare longtuberculosa in bot tweede stadlnm
was zij echter uitgebleven, waaruit men zou kunnen
afleiden, dat het middel geen onfeilbaar diagnosticum
is. Ia enkele gevallen was de reactie zeer sterk geweest
en niet altijd bon dit worden verklaard uit do aan
zienlijke grootte der gift.
Bijna zonder uitzondering werd de grootste voor
zichtigheid met het middel aanbevolen. Onjuist werd
door sommigen de bewering genoemd, dat men bij de
zoogenoemde chirurgische vormen van tuberculose da
delijk veel krachtiger kon ingrijpen dan bijv. bij loDg-
tuborculose. Ook in de eerstgenoemde gevallen reagee-
ren verschillende individuen onder schijnbaar gelijke
omstandigheden zesr verschillend. Dr. Bercs deelde een
geval mede, waarin zelfs de toediening van éen milli
gram een doodelijken afloop had ten gevolge gehad
dit was voorgekomen te Berlijn, in de omgeving van
prof. Koch zelf.
Het bleek in de discussie, dat tegen de toepassing
van het middel, dat voorloopig nog een Bgeheimmiddel"
is, door onze Regeering geen bezwaar is gemaakt, maar
dat het oordeel hierover aan de faculteiten i« over
gelaten. De proeven zullen worden voortgezet, en on
getwijfeld op uiterst voorzichtige wijze. De elders op
gedane ondervinding heeft in vele gevallen althans ge
leerd, hoe men niet te werk moet gaan.
O-er Koch zelf, zijn onkreukbare wetenschappelijke
eerlijkheid qd zijn volkomen belangeloosheid werd met
de grootste ingenomenheid gesprok*». Het dozer dagen
door dr. Fles in de N. R. Ct. geopperd vermoeden,
dat de Pruisischs Regeering van Koch's middel een
geldwinning zou willen maken, vond geen weerklank.
Wel betreurde men het, dat Koch, deels door den drang
der Regearing, deels door de onbescheidenheid of dsn
onverstandigen ijver van zijn vrienden, genoodzaakt
wps geweest zijn methode te publiceeron, vóórdat zijn
onderzoekingen nog geheel waren afgesloten.
Amst
Bij beschikking van den Minister van Water
staat, Handel ea Nijverheid is, met ingang van 1G
Januari a. s., bevorderd tot opzichter van den water
staat dar 1ste klasse A. Hollestelle, thans op
zichter der 2a klasse.
Eervol ontslag verleend aan J. F. Bax, als
off. van giz. 3j k!., bij de dd. schutterij te Gots.
Het bericht in het D. v. Z.-H. dat H. M. de
Koningin-weduwe-regentes de leden van het Ministerie
in bet gezag bevestigd heeft, wekt de ver
bazing op van het Hbl., dat vraagt of niet de Staats-Ct.
de aangewezen plaats is om zulk eene, uit onze grond
wettige instellingen voortvloeiende, beschikking alge
meen bekend te maken. Behoorde daarvan niet kennis
te zijn gegeven aan de Tweede Kamer, alvorens een
der Ministers, namens de Regentes, met de vertegen
woordiging de Indische begrooting ging behandelen
Het Hbl. wijst er overigens op, dat wanneer de
Ministers zija blijven zitten alsof er niets belangrijks
in Nederland gebeurd was, zulk een houdhg niet
volkomen correct is. »Al bestond er ook geen twijfel,
dat H. M. het Kabinet zou handhaven, de Ministers
hadden naar ons voorkomt uit eigen beweging
terstond na de beëadiging hun portefeuilles ter be
schikking behooren te stellen. Het zelfstandig karakter,
dat het Koninklijk gezag volgens onze Grondwet bezie,
zou dan door het Ministerie niet zijn miskend."
Alvorens Vrijdag de Tweede Kamer scheidde,
vroeg de heer Michiels v. Verduijnen inlichting om
trent den op de Militaire Academie te Breda heer-
schenden toestand, naar aanleiding van de ziekte- en
sterfgevallen van gastrische koorts met typheus ver
loop. De Minister van Oorlog verklaarde, dat een
nauwgezet onderzoek naar de oorzaken is ingesteld,
waarvan de afloop moet worden afgewachtdat drie
cadets aan typhus zijn overleden, van twee aan typhns
lijdenden de toestand bevredigend is en de overigen
allen herstellend zijn, waarvan eenige met verlof huis
waarts zijn gezonden. Hij voor zich acht de oorzaak
gelegen in 't drinkwater, tengevolge van den hoogen
waterstand van da rivier. Eenige jaren geleden is ook
gebleken dat die een slechten invloed had. Afdoende
verbetering zal te krijgen zijn door de waterleiding,
die ontworpen wordt. De Kerstvacantie is eenige dagen
vervroegd, om gelegenheid te hebben tot schoonmaken
en de8infectie. De cadets zijn niet vroeger naar huis
gdsonden, om de ziekte niet te verspreiden door het
laad.
De volgende meiedeeling uit Den Haag geeft een
bedenkelijke indruk van de handhaving van orde en
tucht ep da Militaire Academie te Breda
»Te Breda is na, zoo meldt men namelijk, aan de
Militaire Academie in weinige weken het derde slacht
offer gevallen onder de cadetten aan de gevolgen der
daar heerschende gastrische koortsen, die een typheus
verloop hebben. Twee der slachtoffers behoorden tot
het eerste studiejaar, beiden waren niet van zeer sterke
constitutie en hadden steeds behoorlijk hun aandeel
gekregen van het ongehoords ontgi oenen het z. g.
»baaren" dat daar, vooral des avonds op de slaap
zalen geschiedt, waar de kinderen want wat zijn
knapen van 46 jaar anders? staan onder toezicht
van ongeveer 3 jaar ouderen".
Do internuntius heeft aan H. M. de Koningin-
Rrgentes een eigenhandig schrijven van rouw
beklag van den Paus doen toekomen.
Te L?iden hield Vrijdag de R. K. kiesvereeni
ging »Recht voor Allen" voor het dittrict Katwijk
eene voor alle katholieke kiezers toegankelijke ver
gadering.
De heer A. Op de Laak hield eene redevoering,
waarin de geschiedenis van de leger wot en van
het verzet daartegen uitvoerig geschilderd werd.
De voorzitter stelde de volgende motie voor
»De R. K. centrale kiesvereeniging »Recht voor
Allen", district Katwijk;
overwegende, dat tot weriog van de nationale ramp,
waarmee Nederland bedreigd wordt door de aanneming
der voorgestelde wetten op de legerorganisatie, er geen
ander middel overblijft dan dat hetwelk aangegeven
wordt in de motie van de presidenten der Noord-
Brabantsche kiesverenigingen
verklaart haar volle adhaesie te schenken aan die
motie;
»en noodigt alle katholieke kitsvaresnigingen in
Nederland uit, in deze haar voorbeeld te volgen en
die motie met haar adhaasie te willen steunen."
Da motie werd met algemaeue stemmen en bij
voortdurend applans aanganoman. (Tijd.)
Het Staatsblad no. 479 bavat evn konink
lijk besluit van den volgenien inhoud:
4o. aan iederen oud-strijdar dar jvrea 48134815,
gerechtigd tot hot dragen van hat eareteoken (Zil
veren Kruis), ingesteld bij Koninklijk besluit vao 40
Mei 4865 Staatsblad no. 32), wordt jaarlijks, op
aanvrage van den belanghebbende, tot dii Koningin
gericht, ten laste der bagrooting van het departement
van oorlog, bij wijze van gratificatie eeoo geldelijke
tegemoetkoming van émbonderd en vijftig gulden
verleend, mits blijke, dat bij uit eigen middelen niet
voldoende in zijn levensonderhoud kan voorzien
2o. die tegemoetkoming zal voor da eerste maal,
zoo mogelijk, nog in den loop van 4890 en verder
telkens omstreeks het midden der maand Juni worden
uitgekeerd.
H M. de Koningin-Regentes haaft den
Minister van Oorlog uitgenoodigd, aan alle officieren
en verdere militairen van de landmacht, die door hun
tegenwoordigheid of door hun optraden h3bben mede
gewerkt tot het brengen eener laatste hulde aan Z.
M. den Koning, daarvoor haar dank over te brengen.
Bij het afd.-onderzoek van het wetsontwerp tot
tijdelijke bastendigiüg van het cijfer dir grond
belasting voor 4891 werd er ernstig op aange
drongen, dat in geen geval ecu verdere verlenging
plaalshebbe, ook omdat het gelijktijdig bestaan der
oude en nieuwe leggers tot allerlei ongerievan aan
leiding zal geven.
Aan den Min. van Binn. Zaken is door de
Commissie van Rapporteurs voor Hoofdstuk V van de
Staatsbegrooting medadeeling aan de Kamer verzocht
van de redenen der afwijzende beschikking op da
aanvragen van gemeenten om vrijstel ling van
de heffing van schoolgelden en van de uit
komsten van het onderzoek over de vraag, of iestel-
lingen van weldadigheid, die al of geen subsidie ge
nieten, bijzondere scholen of inrichtingen voor oplei
ding van onderwijzers door geldelijks bijdragen steunen.
Op de belangrijke quaestie van het opper
bevel blijft de aandacht der Rvgaering getestigd,
zoo leest men in de Mem. v. B. op het verslag over
het budget van Oorlog. Zij was zich steeds bewust
wat haar te doen had gestaan, indien bij mobilisatie
de Koning niet in staat ware geweest het opperbevel
te voeren. In verband met het smartelijk verlies, dat
de natie door 's Koning» overlijden heeft getroffen,
zal de Regeeriog nader overwegen, welk besluit thans
dienaangaande moet genomen worden.
In algemeenen zin beaamt de Minister de wen-
8chelijkh'id van de instelling van een kommandant
van het veldleger, maar hij kan tot de benoemiDg niet
overgaan, voordat over de legerwet is beslist.
Evenals tijdens het verblijf des Konings in de
residentie geschiedde, wenscht H. M. da Koningin-
Regentes dat elk der Ministers eens per week met
haar zal komen confereeren. Reeds hebben ver
schillende Ministers dientengevolge een bijeenkomst
met H. M. gehad.
Hoewel omtrent den veldarbeid van vrou
wen en kinderen nadere gegeveDs niet overbodig
schijnen, ook na de verslagen der landbouwcommissie
kaD, aldus verklaart de Min. van Justitie, de taak
der EGquête-commiesie thans niet nog verzwaard
worden met een onderzoek omtrent deze aangelegenheid.
Onder meer} zijn de volgende vragen in het
voorl. verslag over de Bnrinaamsche begroo
ting aan den Minister van Koloniën gesteld:
Hoe is het verlof van mr. Kalff overeen te bren
gen met het organiek besluit op de verloven van
28 November 4886, dat den Gouverneur slechts het
recht geeft buitenlandsch verlot, onder genot van ver-
lofstractement, te verleenen wegens lar gdurigen dienst
of wegens ziekte?
Op welken rechtsgrond steunt de bevoegdheid van
den Gouverneur tot het verleenen der concessie aan
een Engelsche firma, Garnet en Wenker, tot exploi
tatie van de balata over eene oppervlakte van niet
minder dan 320.000 hectaren?
Was de Gouverneur bevoegd aan de heeren
Gonggrijp, Van Rietschoten en Van M?urs concessie
te verleenen tot het doen van onderzoek naar de
aanwezigheid van goud in de beddingen van nagenoeg
alle stroomen in de Kolonie, zelfs van de Marowyue
en Tapanahony (voor deze laatste rivieren is daarop
reeds teruggekomen)
Had de Gouverneur, krachtens de bestaande ver
ordeningen, bepaling nopens vrijstelling vao belas
tingen enz., te maken in het contract met de Handel-
Maatschappij betref!-inde de immigratie van Javanen
in Suriname en zal de Minister de gewijzigde over
eenkomst aan de Kamer overleggen?
Is de Gouverneur, die het gebruik heeft van hotel
ea aanhoorigheden, ook bevoegd en gemachtigd als
eigenaar over domeingoederen te beschikken
Heeft de Gouverneur het recht om, ten behoeve
eener particuliere aangelegenheid, de mailboot aan
te houden
Opnieuw werd aangedrongen op een nauwkeurig
onderzoek der vraag, of werkelijk de Gouverneur ver
boden had brieven te verzenden mat de koloniale stoom
boot aCurapao", waarmede mr. Kalfr op 4 Januari
laatstleden naar Nederland is vertrokken.
Wegens oponthoud door mist van het op 6 Doe.
j'. uit Amsterdam naar Batavia vertrokken stoomschip
Prinses Amalia zal dit stoomschip eerst op 19 of
20 Dec. a. s. van Genua kunnen vertrekken.
In verband daarrmde zal da in die haven aan boord
te nemen brievenmaal voor Ne4.-Ind;ë eersf uit Neder
land verzonden worden op Woensdag 17 Doc. a. s.
in plaats van op Dinsdag 16 D.ac. a. s met den trein
van 5 50 a. uit Amsterdam naar Antwerpen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de avondzitting van Vrij lag verklaarde de
heer Brantsen van de Zjp voorloopig in te trekken
zijne interpellatie omtrent de loodsgelden cp de Schelde.
De beraadslaging over de Indische bogrooting werd
voortgezet. Da heer Rooseboom besprak de bevloeiings
werken, bepaaldelijk die in Solo. Da Minister ant
woordde dat de eenige reden, waarom hiervoor geen
gelden zijn uitgetrokken, ligt in de omstandigheid,
dat de plannen nog niet gereed zijn.
De heer Norman herinnerde aan de aanvraag van
den heer Prins van een spoorweg van Bezorki naar
BaDjoewaDgi. De Minister zeide niet te twijfelen of
zij zal spoedig behandeld worden, als zij werkelijk van
belang voor Iudië is.
De heeren Roosoboom en Van Vlijmen drongen aan
op de spoedige behandeling der rapporten over het
algemeen plan van verdediging van Java. De heer
Seijffardt verlangde spoedige publiciteit van de uit
komsten van het onderzoek van prof. Da Geer.
Da Minister zoide, dat dit plan der verdediging vol
strekt niet nit het oog wordt verloren, al bssiaat er
geen reden tot ongerustheid. Het rapport van prof.
De Gaar kan eerst gepubliceerd worden als maatregelen
zijn beraamd om naar aanleiding daarvan het fonds
te verbeteren.
Het Hoofdstuk Uitgavan in Indië werd zonder stem
ming goedgekeurd.
Bij Hoofdstuk I, Uitgaven in Nederland, besprak de
heer Norman de subsidieering van Mahomedaansche
godsdienstscholen. II j vroeg, hoe de Gouverneur-ge ne-
raal over die subsidieering denkt. De Minister zeide,
