1890. N°. 147. Zaterdag 13 December. 7?le jaargang. GOESC De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen- Prijs per kwartaal, xoo binnen als buiten Goes, 1,75, Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advsrtentiën voor dit blad aangenomf'i bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en reader bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren. COURANT. De prijs der gewone advertontiën is vac 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent* Bi, directe opgaaf vaz. driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht* tweemaal borekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct. Aanvragen om an vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. GOES, 12 December 1890. Gisteravond trad in het café Hartman alhier, daartoe uitganoodigd door de R. K. kiesvereniging, de Zeer Eerwaarde heer Menting op om te spreken over «de sociale zending der Katholieke kerk." De spreker begoa met te ztggen, dat de sociale strijd ook zou kunnen worden genoemd de eeuwige ftrijd, want zij is begonnen aan da wieg te Betlehem en zij zal voortduren tot d« Kerk hare eindelijke over winning zal vieren. Het Kruis is en blijft de boom des levens, zonder het Kruis is geene beschaving mo gelijk, want eene beschaving, die geen christelijke is, is ondenkbaar. Da weg van den mensch loopt over bergen en door woestenijen, door duisternis en langs lokkende boomen met schoone, maar giftige vruchtenmaar wie volgt den mensch overal om hsm op te htffm als hij valt, te troosten als hij moedeloos is, hem te vermanen met zachte stem en zijne tranen te drogen, hem de waarheid te bieden voor oog en geest, niettegenstaande verguiziDg dikwerf haar d*el is: de Kerk. In levendige kleuren schetste de spreker de maat schappij ten tijde van het heidendom, vooral in bet oude Rome, de stad der Cesaren. Hij wees in gloeiende scbilderiDg op de groote zedeloosheid, die er heerschte, op de afschuwelijke verhouding tusscbeu meesters en slaven, waardoor de laatste verlaagd werden beneden het dier en als koopwaar waren in de hand van hunnen heer, terwijl alle familieverhouding als met voeten werd getreden. Een volk leeft van waarheid en gerechtigheid, maar de Romeingche maatschappij miste beiden. De heidensche wetenschap bad wel alles onderzocht en ondervraagd, maar ze bad eiken band verbroken en elk juk afge worpen. God, de mensch, de ziel, de onsterfelijkheid, de oneindigheid, al deza geheimen ontkende ze. De wetenschap die liever leert, dat de mensch van het dier afstamt dan het leven te beschouwen als een gave uit de hand Gods, wilde da waarheid ontdekken en geraakte daarbij hoe langer hoe meer aan het twijfalen, en toen de mensch alles en alles zich tjt een god had gemaakt, stond hij radeloos en moede loos voor een gapenden afgrond, te midden der diepste duisternis. Zoo zijn ook onze moderne heidenen te beklagen, waar ze de oogen sluiten om te verzinken in het slijk van het materialism*. De hartstochten worden de priesteressen, die den nieuwen god moeten aanbidden. Maar de zon der waarheid zou opgaan, toen de God-mensch was geboren. Haar licht droog ook tot de Romeinsche maatschapp'j door en R >ma. de wreed heid, veranderd* in Amor, de lieftalligheid. Toch waren ruim drie eeuwen noodig om het Kruis op het Kapi- tool te planten en de weg daarheen liep door stroomen bloeds. Da Kerk bestond, maar haar bestaan zou een aanhoudende strijd zijn. Vreemie volken overstroom den Europa en Rome stortte in puin, maar de stad der Pausen verrees uit die asscbe. Heerlijk waren de bonwstoffan, maar heerlijker en grooter waren de bouwmeesters: de Pausen. Zij zijn de dragers der be schaving geweest, eeuwen lang, en zij alleen. En de werklieden dier bouwmeesters w.jren de bisschoppen en missionarissen, die den olijftak des vredes droegen gelijk de duive nit de arke, en die het Christendom en daarmede de beschaving brachten. Zj stichtten de kloosters, die scholen van zelfverloochening en daardoor van naastenliefde. Wanneer de barbaarsche heidenen de priesters en de kloosterlingen met het zwaard tegen- trokken en velen hnnner doolden, namen anderen hot met bloed bevlekte Kruis ter hand om er hunne vij anden mede te zegenen of ze dreven den ploeg door den akker om hnn vijanden het brood te vtrschsffjn. Zij ontfermden zich over hongeriger, vondelingen, lij denden, slaven, mdaatschen en dit alleen, gedreven door da liefde, die sterker is dan de dood. De Kerk heeft den mensch onder wezen: Zij heeft scholen en universiteiten gestiebt, gedachtig aan dat schoone woord «Gaat heen en onderwijst alle volken". Zij heeft de maatschappij geregeld door zich op de traden van den troon te plaatsen en tot de vorsten te seggenge moet zorgdragen voor uwe onderdanen ze heeft den adel gedwongen haar te beschermen, ze heeft de gilden tot hare altaren gebracht en hare privilegiën beschermdin éan woordzij alleen heeft beschaving gebracht. Maar er kwam een tijd van verval. Het Protestan tisme had de eenheid verbroken, de afval van velen was het gevolg van de ontkenning van het Goddelijk gezag. Hst Protestantisme predikte een leer van ont kenning van elk geopenbaard gezag door absorbtie van den mensch, door eene zedeloosheid zonder weerga, door een jacht Daar rijkdom zoowel op den troon als op de straat, het predikte ontkenning en oproer. Da Kerk werd buiten den Staat gehouden en overal ge weerd wat men haar kon ontrooven zag men aan als winst; de Katholieke vorsten waren bij de Protestanten in de leer gegaan om zich te varrijken met d« goederen der Kerk. Ze werden dianaren van het Protestan tisme, zoorIr nog korte jaren geleden bleek in Duitrch- land bij den Culturkampf. De Kerk zag zich door hare eigene kinderen vertrapt. Zij zag se de lippen zetten aan den gifbeker van leugen en wellust; zij riep hen waarschuwend toe, maar men sloot haar den mond. Daar is eene macht, die de ontkenning is van elke machtdie alleen kan vergruizen maar niet opbouwen eene macht die alleen kan dooden maar geen leven wekken eene macht, geboren uit den op stand tegen het Goddelijk gezagdie macht is de revolutie. Da revolutie kwam: vorsten, adel, geestelijkheid, allen werden door haar getroffen, want allen hadden tegen de Kerk gezondigd. Toen kwam Napoleon en sloeg de revolutie in banden. De Kerk werd hersteld, maar ze moest dienares blijven. Eu inmiddels had do revolutie haar zaad gestrooid, dat vruchten begon te dragenhet liberalisme. De revolutie is het egoïsmeèn van den Staat, èi van den g^est èa van het hart. H*t egcivme van d»n Staat is het begin en het einde van alles. De kinderen zijn schier van de ge boorte af het eigendom van den Staat, en met zijn materialistisch en ontkennend onderwijs, met zijn per soonlijken dienstplicht en zooveel meer maakt hij zich meester van het individu, de familie en de samen leving. Overal wil de Staat indringen tot in het hart en het geweten van den mensch. Alleen de Kerk kon het tegen den Staat opnemen en in Duitschland zijn de geestelijken weder teruggekeerd. H-t eg<. i me van den geest heeft zijne apostelen In Darwin en Renan. De een zeideChristus is geen God; de ander: Er is geen God. Beiden zeiden: God dat zijn wij, de menschen. En met die leer plofte het menschdom van den hoozsten zielenadel neder in het akeligste materialisme. Maar gelukkig was de Kerk er, om dat alles te weren met den Syllabus. Daarvoor verdween elke geest van twijf I en ontken ning en alles zwichtte voor de godspraak der Onfeil baarheid. Het egiïvme van het hart omvat dat deel van het sociale vraagstuk, waarbij de maatschappelijke ver houding van de individuen onderling op den voorgrond treedt, zooals de verhouding tusschen werkgever en werknemer. Maar ook deze sociale qaaestie zal alleen opgelost zijn als de wereld tot het geloof terugkeert. Menschen als Schultze-Delitsch en anderen hebben systemen kunnen uitdenken; men kan trachten het lot der arbeiders te verbeteren door bescherming van de industrie, door goed onderwijs, door verbetering van woningen, door spaarbanken enz., die systemen loopen op niets uit en al het overige zijn palliatieven, maar geen geneesmiddelen. Alleen de christelijke zelf verloochening biedt redding aan. Zj vernietigt elke uitzuiging van den arbeider, zij regelt de verhouding tusschen meester en dienaar, zij maakt dat de eerste ook toeziet op de ziel van zijn ondergeschikte en waakt over diens vrouw en kinderen. Maar zij ook zal den arbeider zijn kruis lichter doen dragen en zij zal hem doen gelooven, dat zijn gebed in zegen zal veranderen voor zijn huisgezin. Wanneer de Kerk het Kruis kan plaatsfn in den afgrond, waaruit de dampen opstijgen die thans do maatschappij bedwelmen, dan zal die afgrond zich sluiten en dan zullen allen zich knielend om dat op gerichte Kruis vereonigen en het groote rijk van waar heid en gerechtigheid zal zijn gesticht. Wij allen behooren ook daartoe en God wil dat wij den strijd aanbinden tegen het moderne heidendom. Laten we dan zorgen dat we met fierheid kunnen roe pen Zijt gij kinderen van het ongeloof en van Voltaire, wij zijn kinderen van het Krnis en van de kruisvaarders met de schoone leuzeNous ne reexdons jamais jamais Mi>t een hartelijk woord van dank aan zijne hoorders voor de aandacht, waarmede zij hem hadden gevolgd, eindigde de Zeereerw. heer MentiDg zijne lezing, die uitmuntte door voordracht en gloed. De heer M. A. Stieger, voorzitter der R. K. kies vereniging, dankte wederkeerig den spreker voor zijne schoone rede en riep hem uit naam van alle aan wezigen een «tot weerziens" toe. Het concert, dat Woensdagavond door de Zang vereniging t. b. d. Toonkunst in de concertzaal der Sociëteit «V. O. V." alhier gegeven werd, kenmerkte zich door eene bijzondere plechtigheid. Rjeds na de uitvoering van twee stukken voor piano werd den directeur, den heer C. S a m a n s door eene dame een lauwerkrans aangeboden. Toen het laatste no. van 't programma geëindigd was, betrad de hser G. J. Van den B)sch, voorzitter der af feeling, het orkest en sprak den heer Samans ongeveer aldus toe: «Waarde directeur! Namens de Goesche afdeeling breng ik u mijn harteiijken dank voor al hetgeen n in het vijftienjarig tijdvak voor de toon kunst en voor de Zingvereeniging alhier hebt gedaan. Gj gtat ons verlaten, om u aan de overzijde van den Oceaan een anderen werkkring te zoekeD. Wij zijn dankbaar dat wij de eer hadden u zoo langen tijd als oi zen directeur te mogen werkzaam zien. Uw kun stenaarstalent, gepaard aan het grootste geduld, beeft nvt onze krachten gewoekerd; gij spoordet ons aan tot studie, waardoor wij in staat waren klassieke stukken van groote meesters met succes ten gehoore te brengen. Maar neg meer. Onder uwe leiding is tot stand gekomen een tymphonie-orkest, waardoor in een leemte werd voorzien, doordat het goede vorderingen maakte, en tot nut der Zangvereeniging medeweikte. Wij zijn en blijven n voor dit alles zeer erkentelijk en nw naam zal bij ons altijd in dankbare heiinnering blijven. Wij hopen, dat hot u wel ga". De heer Samans dankte den voorzitter voor de hartelijke woorden die hem zoozeer troffan, dat hij ze nimmer zou vergeten. Ook de andere blijken van waar deering, hem ter hand gesteld, zou hij blijven op prijs stellen. Hij bracht zijn dank daarvoor aan 't bestuur, aan de leden der Zangvereeniging en van 't symphonie- orkest en ook aan de vele leden van Toonkunst daar buiten. Ook dankte hij voor de altijd bijzondere wel willendheid van 't bestuur en de werkende leden, die hem altijd goed begrepen hadden en ijverig hadden medfgewe» kt om de studie te vergemakkelijken en zijn arbeid te steunen. Noodde scheidde hij van de Zaog- vereen'ging, die hem zoo na aan 't hart lag. De beide sprek«rs werden luide toegfjuicht. Aan het afscheids souper werd nog menig hartelijk woord gesproken. Ifet is niet gemakkelijk in een jsarlijksch we derkeerend feegt altijd de gewenschte afwisseling te brergen. G-dukkig zijn er genoegens, die nimmer ver velen en die door het publiek steeds gaarne op het pro gramma gelezen worden. Daarom was het eene goede gedachte van het bestuur van Volksvermaken om ditmaal het St. Nicolaasfeest, met de tombola als hoofdnommer, te doen opluisteren door den bekeaden comiek, dhr. A. De Winter en het symphonie-orkest nit Bergen-op-Zoom. Baiden kweten zich op lofl'jke wijze van hun taak en de tombola gaf als altijd ruimschoots stof tot lachen. Het talrijk pnbliek zal zich zeker den gang naar «de Prins van OraDje" weder niet beklaagd hebben. Blijkens bij den Raad van State, afdeeling voor de geschillen van bestuur, iogakomen koninklijk be sluit is gehandhaafd het besluit van Ged. Staten van Zeeland van 18 Juli 1890 betreffende de benoeming van een ontvanger-griffier van den Van Alsteinpoldar met niet-ontvankelijk-verblaring van het daartegen door F. C O. M. Hombach te Hulst ingestelde beroep. Ri]]and-Bat.]i. Vanwege delandbouwvereeni- g i n g was Woensdagmiddag eene vergadering voor belangstellenden belegd ter bespreking tot aankoop van een dekhengst. De secretaris der landb.-vereen. hield eene lezing, waarin hij de volgende drie punten besprakdo. Bi- hoeft het Zjeuwsche paardenras verbetering? 2o. Met welk ras dient gekruist te worden 3o. Hoe bekomt men het bmoodigde kapitaal tot aankoop van een hengst S:aande de vergadering werd voor een kapitaal van 2500 ingeschreven. E-me commissie van aankoop werd benoemd, die eerstdaags zal vertrekken om naar een geschikten hengst uit te zien. Hare Majesteit de Koningin-regentes hetfc de leden van het ministerie bij kabinetsschrijven in het gezag bevestigd. Dagblad De Minister van justitie heeft aan di Tweede Kamer medegedeeld, dat eene nieuwe wettel ij ke regeling van het notariaat door hem zal worden ter hand genomen. D9 opbrengst, der Rijksmiddelen bedroeg in de maand November jl. 9,757,240,381f2 tegen 10,454,236,461j2 in dezelfde maand van het vorig jaar. De opbrengstvan de eerste elf maanden van dit jaar was 105.191,165 23, tegen 104 542,619.76 gedurende de eerste elf maanden van het vorige jaar De regeering heeft uit Java een bericht ont vangen, waaruit volgt dat de Zuider-ko'onne uit Flores terugkeert en de terugkeer dor Noorder-kolonue is gelast. Een posthouder zal op de Noordkust gevestigd worden. Dj Londensche correspondent der N. R. Ct. schrijft Het bericht over eene geheime conferentie, die te Brussel zou zijn gehouden om eene nieuwe stoom vaartlijn Harwic hH oek van Holland te openen, zoodra de staatsspoorweg daarheen gereed komt, is wsersproken. Maar dj geschiedenis kan daarom toch waar zijn, ook zonder de «geheime con ferentie", waarvan men dj bedoeling niet zoo dad dijk kan vatten, althans van de zijd3 der G;eat-Eastera- spoorwegmaatschappij, eves min als mon te begrijpen vermag, weshalve de heeren juist te Brussel bijeen gekomen zouden zijn. Mij dnnkt, zij hadden het zaakje even goed in de Liverpoolstreet of in Hol bom kunnen regelen. Ik ben bijna toker, dat er iets hangende is, omdat de Great Eastern mij volstrekt elke inlichting weigert, en ook niet zeggen wil dat het bericht zelf onjuist is. Men wecscht zich over de zaak niet uit te laten in haar tegenwoordig stadinm. Vrij vertaald is dit, dunkt me«we zijn er aan bezig, maar het fijne ervan zullen wij pas later mededeelen". Te Arnhem is Woensdag op 82jarigen leeftijd overleden de oud-gouverneur-generaal van Nederlandsch- lodië, mr. L. A. J. W. baron Sloet Van den B o e 1 e. Hij was oud-griffier der Staten van Gel derland en oud-lid der Academie van wetenschappen. Tot ons leedwezen vernemen wij, dat de hoofd redacteur van het Nieuws van den Dagde heer H. De Veer, na een slepende ziekte van een jaar, te Haarlem is overleden. Behalve als hoofd van het te Amsterdam verschij nende orgaan, had de heer De Veer zich op letter kundig gebied eon goeden naam verworven. Onder de vele vruchten van zijn letterkundigen arbeid, die in 't licht verschenen zijn, kan «Da Trou-riogh voor het jonge Holland" in de earste plaats genoemd worden. Alleen door dit werk zal de naam van H. De Veer in de rij van letterkundigen een eere-plaats innemen. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. Ia de zitting van gisteren is door d*n be«r Dijck- meester eene interpellatie aangekondigd over de ex ploitatie door de Holl. Spoorwegmaatschappij vau de lijnen RjtterdamDordrecht en ArnhemNijmegen. Het debat over de Indische begrooting werd voort gezet. De heer Van Houten laakte het Indisch bestuur wegens het aanvangen der Fiores-expaditie. Dj heer Keucbenius verdedigde den opperlandvoogd. De heer Domela Nieuwanhuis verweet de R jgeering gemis aan zedelijke beginselen door handhaving van de opiumpacht en niet beëindiging van den Atjehoorlog. Dj Minister van Koloniëa verdedigdj ook den G ju"ernjur-Ganeraal. Het algemeen debat is gesloten. Dj behandeling van de uitgaven in Iadië zijn aangevangen. Boekaankondiging. Het Tijdschrift ter beoefening van het Admi nistratief Recht, hoofdredacteur: H. G. Hartman Jz., secretaris der gemeente Goes, zevende jaargang, twaalfde aflevering, Goes, F. Kleeuwans en Zoon, bevat: Hof recht, door de Redactie. Geschreven of gestempelde onderteekening van stukken, door D. Kluijf hoofd. Het wettelijk toezicht van Birg. en Weth. op de openbare middelen van vervoer, door J. A. Van Bok hoven. Art. 27 der wet van 15 April 1886, door P. Da Vos. Art. 158 dar Gemeentewet, door L. F. Fagel Jr.Beantwoording der door de Rjdactia gestelde vragen. Vragen ter beantwoording. Kerkelijks Zaken en Onderwijs. Aangenomen het beroep naar da Nad. Herv. Gem. te Kolijosplaat door ds. H. J. Hnlscher van Reeuwijk. Beroepen bij de Herv. gem. te Stavenisse (toez de heer J. A. Schouten, cand. te Utrecht. Op de voordracht voer hoofd d«ir openbare lagere school te Hoedekeuskerke staan, door ons in alpha- betische volgorde gesteld, de hoerenA. Le Clercq, onderwijzer aan de openbare school C te Gjes; M. Van Dgk, hoofd der openbare school te Bath M. J. W. P. Van Hscke, onderwijzer aan de openbare school te BrouwershavenW. Kosten, onderwijzer aan de openbare school te 's-Heer Arendskerke en J. De Reij, onderwijzer aan de openbare school te St. Aunaland. Te Vronwepolder is benoemd tot hoofd der open bare school de heer A. Van H jute te Westkapelle. Voor de onderwijzers-examens, art. 56a, zijn dit najaar in het geheel geëxamineerd 657 caadidaten, waarvan 350 slaagden. Vrijstelling van verplichting tot het heff m van schoolgeld, die volgens art. 46 3j alinea der wet op het lager onderwijs kan verleend worden, is tot heden door 71 gemeenten gevraagd en aan ééae, Zjpe, ge schonken. Voor 6 is de aanvrage nog in onderzoek en voor 3 eveneens, doch alleen voor herhaliags- on der wijs. Heinkenszand. Jl. Woensiag herdacht de heer B. Vermande den dag, waarop hij vóór 50 jaren in functie trad als oatfiagar bij de Nad. Herv. kerk alhier*

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1890 | | pagina 1