77s" jaargang.
COIRM.
De prij* der gewone advertentiën is van 45 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent»
directe opgaaf fan driemaal plaatsing derzelfda advertentie wordt de prijs lechtr
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et»
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOESCfIE
De aitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75,
behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekver koopers en Postdirecteuren.
GOES, 10 November 1890.
Jf. Z*t«rdag had da teraardebestelling plaats
van hot stoffelijk overschot van dr. A. W. Van
CanptD, in leven dirscteur der H. B. S. alhier.
Op het kerkhof hadden zich de laden van het dage-
lijksch bestuur der gemeente, van de commissie van
toezicht op het M. O., bestuurders van de Ambachts
school, de beisnen tan de B Avondschool en vele
andere belangstellenden vereenigd.
Toen het lijk, dat door de leeraren der H. B. S.
grafwaarts gedragen was, in de groeve was neder-
gelaten, nam mr. J. G. De Witt Hamer in zijne
dubbele betrekking van voorzitter van het college
van dagelijksch bestuur en van president der com
missie van toezicht, het woord om openlijk uittespreken
wat bij den overledene Dog kort geleden namens
het collega van Burg. en Weth. had geschreven, toen
bij in de laatste helft van September den dag mocht
herdenken, waarop hij 25 jaren als leeraar aan de
scholen voor M. O. alhier was verbonden geweeat.
Toen reeds krank zijnde, kon dr. v. Campen spr.
niet ontvangen, maar deze had toen schriftelijk bij
den dank namens de gemeente voor de toewijding
door dr. v. C. in zijne betrekking betoond, den wensch
uitgedrukt, dat een spoedig herstel hem de gelegenheid
mocht schenken om zijne werkzaamheden te hervatten
met dezelfde toewijding, die hij altijd bij zija on
derwijs had getoond. Die wensch was helaas! niet
vervuld, maar daarom was het spr. een droeve plicht
het aan deze groeve te getuigen, dat dr. v. Campen
met onverdroten ijver en schier ongeëvenaarde toe
wijding zich van zijne taak had gekweten en dat hij
door zijn onderwijs de belangen zijner leerlingen en
das die der gemeente zoo ruimschoots had behartigd.
Daarom alleen reeds verdiende hij ten volle de ach
ting, de waardering en de dankbaarheid, niet alleen
van zijne leerlingen, maar van allen, die in zijne be
trekking bij het onderwijs hem van naderbij hadden
leeren kennen.
Maar niet alteen als directeur en leeraar der mid
delbare scholen wilde spr. hem herdenken. Zoo menige
nuttige instelling in ooze stad dankt aan dr. Van
Campen haar ontstaanspr. wilde alleen maar wijzen
op de Ambachtsschool" en het »Comité tot wering
van schoolverzuim", waarvan dr. Van Campen zich
met recht het vaderschap mocht toerekenen.
De overledene was een man van een onverzettelijk
karakter. Wat hij eenmaal meende goed te zijn, dat
stond hij voor met al de kracht en de energie van
zijn persoon en hij wist juist door zijne onverzettelijk
heid aan anderen een vonk mede te deelen van het
vuur, dat in hem brandde en ze mede te slepen om
hem te steunen.
Het moet, aldus eindigde mr. Hamer, voor de na
gelaten betrekkingen eene troostrijke gedachte zijn,
dat zooveel goeds van den echtgenoot en vader kan
getuigd worden. Zijne levenstaak is afgesponnen, hij
heeft gewerkt zoolang het dag was, tot op een leeftijd,
waarop menigeen reeds lang een meer of minder wel
verdiende rust genoot; nu mogen wij den wensch
uitenzZijne assche ruste in vrede".
Da zwager van den overledene dankte den burge
meester voor zijne treffende woorden, die zoo volkomen
naar waarheid den afgestorvene hadden geschetst. Van
hunne prille jeugd af waren spr. en de afgestorvene
vrienden geweest en daarom kan bij getuigen, hoe
dr. Van Campen zijn gansche leven heeft gewerkt aan
het welzijn van het algemeen. Ook te Opperdoes en
te Andijk, waar de overledene predikant is geweest,
getuigt nog menige stichting van zijn helderen blik
en van zijne werkkracht, waar bet gold iets goeds en
nuttigs tot stand te brengen.
Vervolgens trad dr. Z. Th. D.ehl aan de groeve en
sprak ongeveer het volgende
•Vaarwel, waardig ambtgenoot, trouwe kameraad!
gij, die misschien de oudste waart der leeraren in
Nederland. Vaarwel, roepen wij u toe, wij, leeraren
aan Burgerschool en Avondschool, die met u en onder
uwe leiding hebben gearbeid.
Gij zijt een goed kameraad geweest. Wij hebben
u geëerd om uwe bekwaamheden, om uw vernuft,
om de vele gavtn van uwen geest Wij h'bben u
geëerd om de wijze, waarop gij den arbeid van anderen
wist op prijs te stellen; om de wijze, waarop gij
persoonlijke vrijheid hebt weten te eerbiedigen.
Wie u goed heeft gekend, heeft den grondslag van uw
karakter begrepenhij was waarheidsliefde.
Waar tezijn was uw streven. Ter wille van de
waarheid of wat gij voor waarheid hieldt, moest gij
soms anderen onaangenaam treffen. Wie heeft in uwe
ziel gelezen hoezeer u dat leed heeft gedaan?
Ver boven het niveau van middelmatigheid heeft
uwe geheele persoonlijkheid zich verhavendat hebben
allen gevoeld, die met u in aanraking zijn geweest.
Gij zijt een man geweesteen man, die den moed
zijner overtuiging bezat; voor die overtuiging zijt gij
uitgekomen, zonder voorbehoud.
Gij hebt gewerkt zoolang het dag was; de laDge
dag van uw leven is geëindigd en de nacht is geko
men, waarin gij niet meer werken kunt.
Vaarwel dan, oude ambtgenoot! Uw naam zal niet
spoedig verloren gaan.
Het marmer is een koude buideeen hulde, die gij
niet zoudt hebben begeerd. Maar dat uwe nagedachtenis
in cer« zal worden gehouden door hen, die met u en
onder u hebbtn gewerkt, is aen hulde uwer waardig
is de hulde, die wij u brengen".
Diepgeroerd dankte de oudste zoon van den over
ledene voor de hartelijke belangstellirg, die betoond
werd, en voor de laatste eer aan zijn vader bewezen.
De onlangs benoemde geneesheer voor deze ge
meente, de heer P. J. De Bruine, die, te oordeelen
naar de omstandigheden, Woensdag jl. alhier in functie
was getreden, heeft Zaterdag verklaard de betrekking
niet aan te nemen en is bereids vertrokken.
Naar wij vernemen is terstond door het dag. be
stuur der gemeente een beroep gedaan op de drie ge-
teesheeren hier ter stede om in de onmiddellijke be
hoefte aan geneeskundige hulp voor de armen te voor
zien, in afwachting van de benoeming van een nieuwen
titularis, waarvoor bereids de oproeping gedaan wordt.
Tengevolge dier uitnoodiging hebben de heeren dr. J. L
Goemans en H. Van Bommel van Vloten zich gezamen
lijk, onder zekere voorwaarden, tijdelijk met de armen
praktijk belast.
Vrijdagnamiddag seinde men uit Apeldoorn
De toestand van den Koning is heden niet zoo on
gunstig. Zr. Ms, krachten nemen laDgzaam af.
Het voedselgebruik blijft voldoende. Vloeibare, krach
tige spijzen worden hem dikwijls door de KoniDgin
toegediend.
Er bestaat thans geen direct gevaar.
Men verwacht Maandag a. s. weder een consult der
beide ganeesheeren Vinkhuyzen en Vlaanderen met prof.
Rosenstein.
Daarentegen meldde men Zaterdagnamiddag uit Apel
doorn aan het U. D.
Ia '8 Konings toestand wordt merkbaar
achteruitgang waargenomen. Het toegediende voedsel
wordt meestal zonder bewustzijn gebruikt. De weinige
slaap wordt herhaaldelijk gestoord door onrust, waar
door de hooge lijder, als aan angst ter prooi, voort
durend vau ea op de legersfede wil geholpen worden.
De Minister van Koloniën is Zaterdag naar het
Loo geweest, tan eiade met Hare Majesteit de KoniDgin
overleg te plegen over den gang tan zaken.
Het wetsontwerp tot instelling van het Regent
schap, Woensdag in te dienen, zal Donderdag in
de vereenigde afdeelingen en Vrijdag in de openbare
zitting behandeld worden. De wet wordt Zaterdag af
gekondigd. De beëedigiag blijft op 18 November be
paald.
Zaterdag is de hertog van Nassau van
Luxemburg naar Frankfort vertrokken, vergezeld door
zijnen zoon en graaf Villiers, «taats-secretaris voor de
Luxemburgscha zaken. E-* had geen officiësl afscheid
plaats en er waren geen autoriteiten aan het station,
maar eene talrijke menigte riep den vertrAkenden
regent het vaarwel toe.
Benoemd tot ontvanger-griffi9r van het water
schap Schouwen ter vervanging van wijlen den heer
C. Van der Vliet Dz., mr. D. Van der Vliet Cz.
te Oad-Baijerland, met 10 stemmen; de heer D. Hocke
Dz. te Brouwershaven verkreeg 9 stemmen.
Bij de hoofdcommissie voor den gewapenden
dienst alhier is ingekomen een bericht, dat aan acht
der behoeftige oud strijders van de Citadel en dragers
van het Metalen Kruis eene gratificatie kan worden
uitgereikt.
Bij Kon. besluit is aan den ontvanger der dir.
bel. J. Van Zandbergen Buwalda, te Schie
dam. op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit
'g Rijks dienst, behoudens aanspraak op pensioen.
Het goedkeuring8merk gedurende het jaar 1891
te bezigen, zal zijobij den ij k en h e r ij k der
maten en gewichten de letter b in den gewonen schrijf
vorm hij den ijk van gasmeters de koninklijke kroon.
Het merk van het kantoor waar de eerste stempe
ling heeft plaats gehad zal voor Middelburg zijo het
cijfer 42.
Zondagavond hield de heer Domela Nieuwen"
huis in het Schuttershof te Middelburg een rede,
die door een zeer talrijk publiek werd aangehoord.
Het onderwerp dezer rede was de landsverdediging
Spr. stelt in deze zaak geen bijzonder belang, omdat
het eigenlijk iets is, wat met vele andere zaken be
hoort tot een voorbijgegane orde van zaken, iets ook,
wat als speelgoed diende beschouwd te worden, 't Is
echter verbazend duur en gevaarlijk speelgoed, en
daarom bemoeit spr. er zich ook m3d.
Er is tegenwoordig in ons land een »Tinda)isme".
De heer Tindal beeft, zooals men weet, verscheidene
adressen omtrent de landsverdediging tot de Tweede
Kamer gericht; maar, zooals het vaak met adressen
aan dit lichaam gaatzij zijn in de prulleroand ver
zeild geraakt De Tweede Kamer toch houdt zich bijna
niet bezig met wat er buiten het Binnenhof omgaat,
met de wezenlijke volksbelangen. Ten laatste evenwel
he< ft de heer Rnoseboom, naar aanleiding van Tmdals
bewering, dat Den Hasg zeer gemakkelijk door de
Duitsche marine kon gebombardeerd worden, tot den
Minister van Oorlog een interpellatie gericht. Spr.
noemde deze interpellatie een groote komediewant
de Minister bad een geschreven antwoord op de rede
van den heer Rooseboom. Daarom had spr. in de
Kamer een interpellatie tot de Regeering willen richten,
waarbij hij ook inlichtingen omtrent de leger mobilisatie
wilde vrsgendit werd echter niet toegestaan, volgens
spr. iets ongehoords.
De heer Nieuwenhuis is vertegenwoordiger van het
proletariaat, en daarom moest hij zich met deze zaak
bemoeien. Immers, de bezittende klasse heeft zich in
deze alle plichten van den hals geschoven en oordeelt
de lagere klassen goed voor banonvoeder. En verder
moet voor het volk de zekerheid bestaan, dat het
voor zijn vele geld verdedigd kan worden. Tindal
heeft de verdienste, dat hij gewezen heeft op een rotte
plek in ons leger, dus in de maatschappij. De heer
N. leest nu lange citaten voor uit de brochures van
Tindal. Hij herinnert ook aan het geval te Venlo,
waar onlangs een Duitsche divisie op het stations-
perron oorlogsbewegingen uitvoerde. Het volkenrecht,
zegt bij, is in oorlogstijd niets; geen generaal stoort
er zich aan. Specialiteiten in het volkenrecht en be
roemde generaals zijn het er over eens, dat een bom
bar iement van Den Haag bovendien geen schending
van het volkenrecht zou zijn, al was het alleen maar,
omdat daar een kanoDgieterij bestaat. De inrichting
van ons leger is slecht; de hoogste betrekkingen zijn
in handen eener kliek, onbekwaam voor het ambt.
Vooral dientengevolge is ons land volkomen weerloos.
De socialisten gaan echter niet mee met Tindals
plannen tot legerverbetering, want daardoor zou de
oorlogsbegrooting aanzienlijk verhoogd en de maat
schappij in da richting van militairisme, dus een ver
keerden kant op, gedreven worden Het stelsel, dat in
ons land bestaat, dat van loting met plaatsvervanging,
is wel bet slechtste dat denkbaar is. Ook door de
nieuwe legerwet met persoonlijken dienstplicht komt
men geen stap vooruit. Daardoor worden de lichtingen
vaa 11000 tot 16300 man gebracht, zoodat de oor
logsbegrooting zeer zou stijgen. De liberalen verdienen
geen vertrouwen, maar ook de ciericalen verdienen
niet verder gesteund, want van de door dezen beloofde
verlichtingen in druk komt niets; integendeel. Alge-
meeoe dienstplicht zou ook de begrooting van oorlog
veel hooger maken. Spr. wenscht invoering van het
Zwitser8che stelsel, waar men voor 8 mill, gulden
200000 weerbare mannen heeft. Da regeering moet
zorgen, dat we ons land liefhebben, doordat we allen
een deel daarvan bezitten. We moeten vrijheid en
welvaart verkrijgen, opdat we die kunnen verdedigen.
Nu heeft ons volk niets te verdedigen; het wordt
niet eens als burger erkend, 't I? er tegenwoordig
maar om te doen, het bezit, het kapitaal te verdedigen.
De reg. belet het volk weerbaar te worden, want het
mag ni«t eens vuurwapens dragen. Wij moeten datgene
verkrijgen, wat de volksouvereiniteit uitmaakt.
Vau de gelegenheid tot debat werd o. a. gebruik
gemaakt door den heer Damme, die vooral opkwam
tegen een voorstelling van de Fraasche revolutie door
den spr. als het ideaal van het streven naar vrijheid,
enz. De vrijheidspartij in 1789 hal maar al te veel
gruwelen verricht. Bij elke omkeering werpen zich
leiders op, zoodat het volk ten slotte toch de vol
maakte sou vereiniteit niet bezit. Niet door volksop-
ruiiDg, niet door het zoeken naar het minste wat slechts
ontevredenheid kan wekken wordt de maatschappij ge
baat en verbeterd, maar door het doen van wat plicht
is, door het beleven van een waarachtig godsdienstig,
zedelijk beginsel. De mindere klasse moet opgeheven
worden, ja zeker, maar door ontwikkeling op de rnimste
schaal en door raenschlievande hulp van de hoogere
klassen. Deze spr. werd met stormachtige toejui
chingen beloond.
De heer Nieuwenhuis repliceerde kort, waarbij bij
niet veel meer dan de algemeen bekende socialistische
meeningen uitte.
Uit zekere bron verneemt de Prov. Groix. Cf.,
dat professor P. C. P 1 u g g e na het bedanken van
dr. Eijkman voor den leerstoel in de artsenij bereid-
kunde en vergiftenleer aan de Laidsche universiteit,
op nieuw, thans bij officiéél schrijven der faculteit van
geneeskunde aan de universiteit te Leiden, aangezocht
zich voor het bezetten van den openstaanden leerstoel
te Leiden beschikbaar te stellen, in zijne aanvankelijke
weigering is blijven volharden en aan de Lsidsche
facu't*it heeft te kennen gegeven aan de Groniogsche
universiteit te willen blijven verbonden.
Door den heer B. Oppenheimer en ongeveer 70
andere belanghebbenden bij den handel in levend vee
vaD Nederland op Engeland, is aan den Minister van
Buitenlandsche Zaken een adres verzonden, waarin
2ij nu officiéél is geconstateerd, dat bet door mond
en klauwzeer aangetaste vee in de gemeente Vaals
weder geheel is genezen en dit enkele g«val gelukkig
geen verdere gevolgen heeft gehad, en aizoo aange
nomen kan worden dat deze ziekte in ons land vol
komen is geweken, zoodat daarmede ook de oorzaak
vervalt, die de Eogelsche regeering noopte, een besluit
uit te vaardigen, waarbij alle invoer van vee nit Neder
land in Engeland is verboden Z. Exc. verzoeken zoo
spoedig doenlijk alle pogingen in het werk te stellen
om van de Engelsche regeering opheffing van dit be-
■luit te verkrijgen, en dat, zooal niet herstel van geheel
vrijen invoer, ten minste toch bereikt worde, dat ons
slachtvee wader levend naar Deptford uitgevoerd worde.
Ia het nieuwe Idiotengesticht»'s Heeren
Loo", te E r m e 1 o o zullen in Januari de eerste
patiënten worden opgenomen.
Reeds voor velen is plaatsiüg verzocht. Het gesticht
zal verdeeld worden in vier klassen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Waarde. Naar aanleiding van Matth. XXVIII vers
20 nam onze predikant D. Meerburg gisteren afscheid
van zijne gemeente. Door de gemeente werd den
scheidenden leeraar psalm 134 vers 3 toegezongen.
Beroepen te Cats ds. L. Van Maanen, te Wil
lemstad.
Bedankt voor het beroep naar St. Philipsland
door ds. K. Van de Werfhorst, te Mastenbroek.
Door het provinciaal kerkbestuur vau Zeeland
is Vrijdag tot de evangeliebediening in de Ned. Herv.
kerk toegelaten de heer L. A. Biibler, caod. te Gro
ningen, die zich niet terstond beroepbaar stelt.
Jl. Zaterdag werd onder leiding van den heer
P. V. d. Meulen, leeraar in de gymnastiek alhier, eene
talrijk bezochte vergadering vaa hoofden en onder
wijzers aan de openbare en bijzondere lagere scholen
in het arrondissement Goes gehouden ter bespreking
van de wenschelijkheid om een cursus opterichten,
teneinde zich te bekwamen in de vrije- en orde-
oefeningen. Da groote deelneming, het verschil in
afstand der plattelandsgemeenten en het verschil ia
kennis vau de gymnastiek bij de deelnemers, maakte
het wenschelijk den cursus in drie deelea te splitsen,
te geven op verschillende uren. Er hebban zich bereids
een veertigtal hoofden en onderwijzers tot deelneming
aangegeven.
Nis se. In de Zaterdag gihouden raadsvergadering is
tot onderwijzeres aan de openbare school alhier benoemd
mej. M. C. Van den Eude vau Wolfirtsiijk. Mat
haar stonden op de voordracht mej. J. VanWeelete
Nieuwdorp en m^j. R. J. Haerma Van Vos te Amersfoort.
Tot onderwijzer te Breskens is benoimd de
heer A. Cavaal te Ritthem. (d£. Öt.)
Ia een bestuursvergadering dar Ned. gymnastiek-
onderwijzersvereeniging is besloten een adres te richten
aan de Ragearing omtrent da zeer onvoldoende rege
ling van het gymnastiek-onderwijs aan de Rijks-
Normaalscholen, zoowel wat betreft het getal uren,
daaraan besteed, als het gezamenlijk beoefenen vau de
gymnastiek door da kweakeÜDgm der beide saksen.
Tevens werd het wenschelijk geacht, dat aan de
hoogste klassen dezer scholen ook onderwas worde
gegeven in het theoratisch-opvoediuadig gedeelte van
dit leervak.
O. en W. Sonbnrg. Gistervoormiddag werd ds. H.
Vermaas alhier bevestigd door ds. Boomer van Ritthem.
In den namiddag hield hij zijne intreerede naar aan
leiding van Rom. I, vs. 16: »Ik schaam mij het
Evangelie niet, want het is een kracht Gols tot za
ligheid voor een iegelijk, die gelooft, eerst den Jood
en ook den Griek." Er was een buitengewoon talrijk
publiek tegenwoordig.
Landbouw en Veeteelt
Naar wij vernemen zijn 12 antwoorden ingeko
men op de prijsvraag voor eene populaire handleiding
voor de paardenfokkerij, uitgeschreven door verschil
lende maatschappijen van landbouw en particulieren,
waartoe indertijd het initiatief werd genomen door het
genootschap ter bevordering van den landbouw in
Drente. De namen der jary leden zullen binnenkort
worden bekend gemaakt. (P. A. C.)
Nu aan de suikerfabrieken de campagne goed
en wel begonnen is, blijkt, dat de weinige boeren,
die hunne wortelen op gehalte geleverd hebben, de
anderen veel voor zijn. Zoo zijn deze week aan de
Stampers-gatscha fabriek wortelen onderzocht, die on
geveer 45 pet. suiker bevatten en dus pl. m. ƒ14
opbrachten, terwijl de meeste boeren op wicht slechts
ƒ12 bedongen hebben. (N. R. CL)