1890. N°. 117.
Zaterdag 4 October.
77sle jaargang.
FEUILLETON.
Door vreemden wil beheerscht.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,76»
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs lecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 48 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regeL
Bewijsbaar en bewezen.
De Zeeuw weet med. tedeelen, dat het bewijsbaar
s c h ij nt t dat de liberalen in stilte Domela Nieuwen-
huis' candidatuur in 1888 hebben gesteund. No, wan
neer dit bewijsbaar schijnt, hopen we, dat bet antir.
blad het zal bewijzenniet dat enkele malcontenten, j
die vroeger op een liberalen eandidaat stemden, in j
1888 den socialist op hun biljet zetten, maar dat de
liberale partij als partij met hare leiders aan het
hoofd in stilte de candidatuur Domela Nieuwenhuis
heeft gesteund, terwijl ze openlijk den beer Heldt
aanbeval.
Maar we achten het alvast gewenscht er nog epos
aan te herinneren, dat het niet ben.ij^baar schijnt
maar dat het bewezen is, dat het centraal comité
der antir. partij in hetzelfde jaar 1888 in stilte de
candidatuur van den socialist Domela Nieuwenhuis
in Schoterland heeft gesteund.
Vóór de herstemming toch zond het centraal comité
(voorzitter dr. A. Kuyper, secr. dhr. D. P. D. Fabius)
eene geheime circulaire «aan heeren bestuursleden van
kiesvereenigingen, correspondenten en agenten", waarin
over de te volgen gedragslijn in het district Schoter
land het volgende wordt gezegd
«Voor het district Schoterland kunnen wij geen
advies gevendaar moet ge zei ven beslissen. Slechts
tegen éen ding waarschuwen we uLaat ook daar
niemand op den Liberaal stemmen. Heldt is in de
Kamer een gewone «liberale mijnheer" geworden."
Derhalve waarschuwde bij de herstemming in Schoter
land, waar men slechts te kiezen had tusschen Heldt
en Domela Nieuwenhuis, het antir.-centraal comité,
dat geen advies kon gevenin geen geval op Heldt
te stemmen, m. a. w. thuis te blijven of Domela
Nieuwenhuis te steunen.
En wanneer men nu daarbij weet, dat bij de eerste
stemming Heldt 1062, Domela Nieuwenhuis 769 en
De Vries (antir. cand.) 567 stemmen bekwamen bij
de herstemming Domela Nieuwenhuis met 1167 stem
men werd gekozen, dan blijkt daaruit voldoende, dat
de meeste antir. kiezers het dubbelzinnig advies van
het centraal comité in dien zin hebben opgevat, dat zij
goed deden den socialist te stemmen. Door hun dit
niet ten sterkste te ontraden heeft het antir. centraal
comité in 1888 in Schoterland in stilte Domela Nieuwen
huis' candidatuur gesteund.
Bovendien is het bekend, de Af. Ct. herinnert er in
haar nommer van heden nog aan, dat eenige dagen
vóór de bovenbedoelde herstemming de heer R. B.
LooyeDga, voorzitter der antir. kiesver. «Do drie ge
meenten te Heerenveen" in eene advertentie de anti
revolutionairen driogend uiinoodigde op Domela Nieu
wenhuis te stemmen.
Dit alles schijnt niet bewijsbaar, maar dit is be
wezen
GOES, 3 October 1890.
Naar gemeld wordt, liet het zich aanzien, dat
Z. M. de Koning de Vrijdag II. gestaakte bemoeiing
met staatszaken spoedig zal kunnen hervatten.
Krabbendijke. Aan de verkiezing van een lid voor
63) (Vervolg.)
Thekla zonk met een luiden kreet ineen en mijn
heer Sprengler, die den vreemdeling vol verbazing
aanstaarde, kon haar slechts met moeito naar een
stoel dragen. Mevrouw Hellwald sloeg met een smar-
telijken en verwijtenden blik de oogen ten hemel.
Salantieri, die zich tot nutoe achteraf gehouden had,
trad snel vooruit en strekte de hand uit alsof hij de
geheimzinnige kracht, die hem ten dienste stond, ten
tweeden male wilde te hulp roepen tegen graaf Erik,
tegen wien zij eenmaal machteloos was gebleken.
«Dat is alzoo het geheim" riep graaf Erik. «Dat
is dus het schandelijk verraad, dat m6n in stilte
wilde plegen Ja, nu geloof ik, dat God zelf deze
misdaad, dazen moord op twee menschenharten heeft
willen verijdelen."
Mijnheer Hü'gener had zich van den eersten schrik
hersteld. Hij trad op den graaf toe en sprak op stren
gen toon
«Wat beduidt dat alles, mijnheer? Met welk recht
dringt gij mijn huis binnen en verstoort gij op deze
wijze een familiefeest, waaraan het geen vreemde vrij
staat deel te nemen?"
«Met welk recht!" riep de graaf. «Vraag dit aan
dat arme meisje, dat het slachtoffer moest worden
van helsch verraad, want nooit zal ik kunnen geloo-
ven, dat zij trouweloos hare belofte heeft vergeten."
«Ik begrijp niet, mijnheer" antwoordde mijnheer
Hüg ner, die meende met een krankzinnige te doen
den gemeenteraad, in plaats van wijlen den heer
G. Zuid weg, namen slechts 74 van de 157 kiezers
deel. Bij de opening der briefjes bleek, dat op ieder
der heeren L J. Overbeeke en C. G. Kol ff 34 stemmen
waren uitgebracht, 2 briefjes wareu van onwaarde,
terwijl de heer B. Den Ex^er van den Brink 4 stem
men verkreeg. De eerste twee komen derhalve in her
stemming.
Ierseke. Aanstaanden Woensdag zal Z. E. de
Commissaris des Konings een bezoek aan
deze gemeente brengen en te beginnen om 11 uren
audiëntie verleenen.
Borsele. Do begrooting der inkomsten en uit
gaven dezer gemeente voor 1891 werd Woensdag door
den gemeenteraad vastgesteld op een bedrag van
9116,46. Voor de kosten van het onderwijs is een
som van 4620 uitgetrokken, waaronder de vergroo
ting der school is begrepen.
Bij de zevende algemeene tieDjaarlijksche volks
telling is gebleken, dat de werkelijke bevolking
der provincie Zeeland op 31 December 1889 bedroeg:
98,270 mann. en 400,964 vr., totaal 199,234, waar
onder zijn begrepen 23 personen (21 m. en 2 vr.)
wier woonplaats niet is gevonden.
In de gisteren gehouden openbare vergadering
van den Raad van State, afd. voor de geschillen van
bestuur, was ingekomen een koninklijk besluit, waarbij
gehandhaafd is het besluit van Burg. en Weth. v»g
Middelhuig, waarbij aan J. De Buck vergunning is
geweigerd tot het oprichten van eene smederij in per
ceel wijk M no. 6 (Noordpoortstraat).
De Minister van Marine brengt ter kennis van
zeevarenden, dat, volgens mededeeling van den inspec
teur over het Belgische loodswozen te Antwerpen, den
lsten October 1890, bij de peilschaal van het fort
Philippe, Wester-Schelde, een wit vast oeverlicht
ontstoken is, 5 M. boven gewoon hoogwater, zichtbaar
over een boog van 225° van af 40 M. boven (beZ
het licht van de Parel, door O. en N. tot aan den
rechteroever der rivier boven het fort Philippe.
Lichtopstandhuisje.
Aan den officier van gezondheid 2e kl. van het
leger in O.-I. L. H. D o m i n i c u s v. d. B u s s c h e
is 2 maanden buitenlandsch verlof toegestaan.
Op de St3ats-begrooting voor 1891 is een som
van 13100 meer uitgetrokken dan in 1890 voor
reis- en verblijfkosten der districts
veeartsen of die hen vervangen. Deze verbooging
is noodig wegens toeneming der uitgaven ter zake van
de bestrijding van de vlekziekte der varkens en de
toekenning van belooningen aan geëxamineerde vee
artsen, die bij afwezigheid van district-veearts of
district-veearts-plaats ver vanger optreden.
Van welingelichte zijde verneemt het Dagbl.
dat bij het onderzoek van het wetsontwerp
tot regeling van den krijgsdienst in do
afde-licgen van de Tweede Kamer de leden vrij druk
waren opgekomen en dat de groote meerderheid zich
te hebbeD, «wat uwe woorden moeten beteekenen en
ik moet u dringend verzoeken ons den w*g vrij te
laten of ik zal toonen dat ik baas ben in mijn eigen
huis."
«Gij hebt gelijk", hernam graaf Erik«wanneer
gij de heer dos huizes zijt, hebt gij het recht te
weten, wat mij hier heen voert. Ik beo graaf Erik
van Montau, met wien gindsche jonge dame, mtjuffrouw
Thekla Hellwald, met medeweten en toestemming
harer ouders, verloofd is. Wanneer zij thans op het
punt stond met een ander voor het altaar te treden,
dan moet men haar door leugenachtige voorstellingen
hebben misleid, want het is oom eg dijk, dat zij
uit vrijen wil mij zoo trouweloos 20a verraden.
Ha" riep hij, toen hij Silantieri ontdekte, «daar
staat hij, de man, die door zijne helscha kunsten eer
lijke zielen begoocheltdaar staat hij, da dienaar des
satans, die ook mij met zijn duivelsche verlokkingen
tegemoet trad, die den vorst in zijne netten heeft ge
lokt en wiens geheimzinnige toovermacht ook hier in
het spel is. Maar ditmaal zal het hem niet gelukken,
want God zelf staat mij thans ter zijde, ditmaal zal
de helsche macht vernietigd worden door de hemelsche
kracht der liefde".
Hij ijlde op Thekla too, knielde voor haar neder,
drukte hare handen tegen zijne lippen en sprak met
vleiende, diep bewogen stem
«Geloof hen niet, mijn lieveling 1 Wat zij u ook
mogen gezegd hebben zij hebben u bedrogen. Wan
neer ze u gezegd hebben, dat ik dood was, voel dan
het kloppen van mijn hart, waarin uw beeld onuit-
wischbaar staat gegriften wanneer ze u gezegd heb
ben, dat ik trouweloos was en ik u vergeten heb, lees
dan in mijne oogen en onlerzoek zelf of ik u zou
kunnen bedriegen hoor mijn eed bij den almachtigen
daarbij hoeft verklaard voor het beginsel van den
persoonlijken dienstplichtdoch dat het overigens niet
aan het te berde brengen van gewichtige bezwaren
ontbrak.
Thans wordt het rapport opgemaakt dat, gelijk
dit met de Onderwijswet het geval was, tegelijk met
het Regeeringsant*oord zal verschijnen.
Het lid der Tweede Kamer dr. Schaepman
was sedert eenige dagen ongesteld, doch thans is hij
weder aan de beterende hand, zoodat eenige vrienden
gisteren bij hem konden worden toegelaten. Dagbl
Door eene Staatscommissie wordt een onderzoek
ingesteld omtrent de maatschappelijke toe
standen der arbeiders, de verhoudingen tus
schen do werkgevers en arbeiders id de verschillende
bedrijven en den toestand van fabrieken en werk
plaatsen met het oog op de veiligheid en de gezond
heid der arbeiders.
De commissie zal thans een aanvang maken met
haar onderzoek ten aanzien van de openbare middelen
van vervoer en in het bijzonder van de spoorwegen.
Allen, die over hiermede verband houdende toe
standen uit eigen ervaring inlichtingen meenen
te kunnen geven, worden verzocht uiterlijk Za
terdag 11 October 1890, bij ongefrankeer-
d e n brief, onder het adres
Staatscommissie van Arbeids- enquête,
s-Gravenhage,
hunne namen en woonplaatsen mede te deeleD, met
beknopte opgave van de onderwerpen waaromtrent zij
de commissie meenen te kunnen inlichten. (Staatsct.)
De Minister van jastitie heeft bepaald, dat
voortaan tot onbezoldigd rijksveldwach-
ter alleen zij benoembaar zijn, die den leeftijd van
23 jaren hebben vervuld.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar de Herv. gem.
te 's-Heer Hendrikskinderen door ds. Tilanus, te Eind
hoven voor B.ezelinga en 's-Heerenhoek door den
heer M. W. Snoep, te Middelburg.
Opbrengst collecte scholen met den bijbelKort-
gene (Herv. kerk) 23,40.
Ten behoeve van het christelijk onderwijs te
Doetinchem werd onlangs gecollecteerd te 's-GraveD-
polder 12,40, te 's-Heer Abtekerke 8, te Nieuw-
dorp 6, te Borsele 6, te Nisse 5, te Ovezand
ƒ4, te Hoedekenskerke 2,50, te Wolfertsdijk 2,
te 's-H8erenhoek ƒ2, te Driewegen ƒ1,50, te's-Haer
Arendskerke, te 's-Heer Hendrikskinderen en te Oude-
lande ieder ƒ1 en te Heinkenszand 0,25.
Rechtszaken.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden, Vrijdag 3 October 1890,
werden veroordeeld, wegens: het beloopen van eens
andeis bezaaiden grond, zonder daartoe bevoegd te
zijnJ. J. E. te Kapelle, tot 2 b. s. 2 d. h.
samenscholing, (in de gemeente Ierseke, alwaar alle
God der liefde en dwr waarheid, dat mijn hart alleen
u toebohoort en dat ik al den tijd van onze lange
scheiding aan niemand anders gedacht heb dan aan u".
Thekla sloeg langzaam de oogen op en hem trof
een warme straal van geluk. Maar dadelijk daarop
liet ze het hoofd weder op de borst zinken en zuch
tend klonk het van hare lippen:
«Neen, neen, het kan niet, het mag niet".
Da enkele vrienden, dia niet bepaald tot de familie
behoorden, stonden bij dit onverwachte en aandoenlijke
tafereel als verstomd.
Mijnheer Hü'gener had bij het hooren van den naam
van graaf Montau verlegen en eerbiedig eene buiging
gemaakt en scheen niet te weten, wat h<j moest aan
vangen. Mijnheer Sprengler stoni, toen hij den naam
van den graaf hoorde, eveneens sprakeloos hij begreep
alles en de anders zoo sterke, koele, kalme man moest
zich aan een stoel vasthouden om te blijven staan.
Mevrouw Hellwald, die het eerst weder tot bezinning
kwam, ging met eene uitdrukking van kalme vast
beradenheid op het gelaat naar Thekla, streek haar
teeder langs het voorhoofd en fluisterde haar toe:
«Moed, mijn kind, moed. Ik had gehoopt u deze
beproeving te kunnen besparen, maar gij moet haar
doorstaan, want het offer moet gebracht worden".
Ook Salantieri was weldra van den schrik bekomen,
zijn geelbleeke trekken werden weer z^cht getint en
uit zijne oogen straalde een dreigend vuur.
«Mijnheer" zeide hij, op Hülgener toetredend, «dit
is een groot ongeluk, maar het moet u niet op een
dwaalspoor brengen. De arme graaf Montau is helaas!
reeds langen tijd aan vlagen van krankzinnigheid lij
dende, die soms hevig komen opzetten om daa weder
voor langen tijd te verdwijnen. Da eene of andere oor
aak m oei een idéé fuce bij hem hebben opgewekt,
veroordeelden woonachtig zijn) L. N., M. v. S J. v. B»
en J. K., ieder tot ƒ10 b. s. 5 d. h.C. v. N., M. P-
en J. S., ieder tot 25 b. s. 5 d. h.E. R., D. V.,
J. L. en P. P., ieder tot 4 d. h.J. d. J., F. W.,
L. C. B., D. de LR. V. en J. v. d. E., ieder tot
5 d. h.H. Z J. G J. M., M. S., W. v. K C. M. Cz.,
P. V., J. L. D., F. v. D., J. v. D., ieder tot 6 d. b.,
C. Z. en J. Z., ieder tot 4 en 5 d. h.A. de W.
tot 4 en 6 d. h.H. L. tot 5 en 6 d. h.A. v. S..
D. v. S., W. N. en W. v. K., ieder tot 2 maal 6
d. h.J. P. tot 2 maal 6 d. en 4 d. h.W. N. tot
2 maal 6. d. h. en 5 d. h.A. D. en J. v. L., ieder
tot 3 maal 6 d. h.J. v. d. H A. K., J. B. d. K.
en A. v. O., ieder tot 4 maal 6 d. h.J. W. v. A.,
B. H. de K. en F. de D., ieder tot 5 maal 6 d. h.
Allen tevens in de kosten.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeld: J. M. H., 21 j., te Hein
kenszand, wegens mishandeling, tot 1 maandN. V.,
41 j., te Goes, wegens beleediging, tot 7 dagenE.
B., 11 j. en J. H., 19 j., beiden te Heinkenszand, wegens
strooperij, de eerste tot 1 of 4 dag, de tweede tot
ƒ3 of 3 dagen.
Vrijgesproken werdD. M.f 27 j., te Rilland-Bath,
beklaagd van mishandeling van een dier.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
liaad «Ier gemeente Goes,
op VRIJDAG den 3 OCTOBER 1890,
des namiddags te 2 uren.
Voorzitter de heer mr. J. G. de Witt Himer, bur
gemeester.
Tegenwoordig 10 leden en de Secretaris.
Afwezig de heeren Den Boer met, Lambrechtsen
en Kakebeeke zonder kennisgeving.
I. Da Notulen der vergadering van den 16 Augus
tus en den 2 Siptember worden gelazen en goedge
keurd.
II. De Voorzitter dost de volgen le mededaelingan
a. dat na het vertrek van den heer Wolters, directeur
der gasfabriek, de woningen aan dia inrichting zijn in
gebruik gesteld als volgtde woning van den direc
teur, uitgezonderd de slaapkamer, voor den fister van
Oosten, wiens woning wordt ingenomen door den stoker
Kok, onder verplichting van het kantoor schoon te
houdeD, voor welk kantoor de gemelde slaapkamer is
ingericht, terwijl het vroegere kantoor wordt gebezigd
voor magazijn en gelegenheid tot tentoonstelling van
instrumenten en werktuigen
b. dat de aanbesteding van steenkolen ten behoeve
der gemeente en hard instellingen, gedurende 1890/91,
den 13 September jl. heeft plaats gehad (uitslag
reeds gemeld)
c. dat op Zaterdag 20 September de uitloting is
geschied van vijf aandeelen in de geldleening van 1886
en dat zijn getrokken de nos. f2, 7, 32, 38 ea 100,
welke met 1 Jan. 1891 zullen worden afgelost;
d. dat de cursus 1890/91 vau het middelbaar on
derwijs is begonnen met 60 leerlingen voor de H. B.
School en 52 leerlingen voor de B. A. School, en dat
want hij kent juffrouw, Thekla nauwelijks en als deze
vlaag voorbij is, zal hij haar weder vergeten. Hebt gij
vertrouwbare menschen bij de hand Laten zij zich
van hem meester maken en laat een dokter halen.
Rust en koude compressen missen nooit hunne werking".
«Mijn God, mijnheer, hoe zou ik dat kunnen do^n?"
riep Hü'geaer verschrikt. «Geweld te gebruiken tegen
over zoo iemand, een neef van den vorst -
«Hier" zeide Salantieri, «hebt ga de volmacht van
den vorst uwe zuster kan getuigen, dat ik werke
lijk de markies Salantieri ben ia naam van den
vorst, die als hoofd der familie voor d;n graaf aan
sprakelijk is, eisch ik van u hem in zijn eigen belang
te laten oppakken, want als zulk een aanval niet snel
onderdrukt wordt, kau hij ongeneeslijk blijken'.
De raadsheer stond nog altijd besluiteloos.
Graaf Erik had inmiddels, nog altijd vóór Thekla
geknield, herhaaldelijk op zachten, vleienden toon ge
smeekt
«Luister naar mij, Thekla, en antwoord mij
Eindelijk stond deze op. Haar gelaat getuigde vaa
diepe smart, maar van een onwankelbaar besluit tevens.
«Ik heb", sprak zij met zachte, maar duidelijke stem,
«mijnheer Sprengler uit hooge achting en met onbe
perkt vertrouwen mijne hani voor het leven gereikt;
ik zal mijn woord gestand doen en den heiligen plicht
vervullen, dien God mij heeft aangewezen. Houd daarom
op, graaf Montau, en tracht niet mij af te brengen van
den plicht, die op mij rust".
«God zegene u, mijne dochter" riep mevrouw Hell
wald, terwijl zij Thekla een kus op het voorhoofd drukte.
Maar graaf Erik sprong op, zijn gelaat gloeide van
toorn en zijn oogen schoten vuur.
»Zx> iets zegt ge tot m j riep hij. «O, met welke
duivelsche laugms moet mm getracht he boen uw reu
