1890. N°. 102.
Zaterdag 30 Augustus.
77ste jaargang.
Het Prinsessefeest
FEUILLETON.
Door vreemden wil beheerscht.
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75,
behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdebeeren N1JGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van A5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent#
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden vac 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Baad der gemeente Goes,
op DINSDAG den 2 SEPTEMBER 1890,
des voormiddags te 9 uren.
Goeö, den 29 Augustus 1890.
Da Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Mededeelingen.
II. Ingekomen stukken.
III. Benoeming van een wethouder, tengevolge van
de periodieke aftreding van den heer J. J.
Ochtman.
IV. Vernieuwde vaststelling van bet le suppletoir
kohier van den Hoofd. Omslag voor 1890.
•lbier gevierd wordende op DONDERDAG DEN 4
SEPTEMBER a. s., zoo zullen, iu verband hiermede,
de lessen aan de scholen A, B, C en D, in plaats van
op dien dag
op Vrijdag den 5 September a. h.
hervat worden
Goev, den 29 Augustus 1890
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J. RAMON DT. 1. b.
De Secretarie,
HARTIiAM.
GOES, 29 Augustus 1890.
Gitteren werd op het terrein van de uitspanning
•Tivoli", nabij het station a'lrar, door de Koninklijke
Handboogsociëteit »Jacoba van Beieren" haar gewoon
karmis-concours gehouden, waaraan deelnamen de ge
zelschappen »Oas Genoegen" van Rilland, >Eendracht"
van Steenbergen, Eensgezindheid' van Middelburg,
•De Uiie" van Wouw, »Des Arti?ans" van Steen
bergen, »0 ifeniog en Uitspanning" van Hansweerd,
•Eendracht" van Vlissingan, »DoeI naar Hooger" vun
Wolfertsdijk, »St. Andries" van Wem-d linge, »Soranus"
van Dordrecht, »Da Batavieren" van Kloetinge en
•St. S>bastiaan" van Ieïack*.
Een zev-ntal, door onzen stadgenoot P. J. Simons
keurig gegraveerde medailles, waarvan drie verguld
zilveren en vier zilveren waren uitgeloofd, werden
door de volg«nde schutters behaaldVoor de meeste
punten door J. Riaymakers van de Eendracht" van
Steenbergen, meeste roten door A Sandee van Ierseke,
meeste vieren door P. Dalhuisen van Vlissingen, meeste
drieën door N. Dekken van »D»s Artisans" van Steen
bergen, meeste tweeën door L Luik van Hansweerd,
meeste eenen door C. Polderman van Rilland. Een
medaille voor hri, gazelschap met de meeste schut
ters werd toegekend aan ?Doel naar Hooger" van
Wolfertsdijk.
Prachtig weder begunstigde den wedstrijd en bracht
niet weinig bij tot eene prettige stemming onder de
deelnemers.
Op de voordracht ter benoeming van een leeraar
in de wiskunde en de cosmographie aan da hoogere
burgerschool te Arnhem staat no. 1 de heer G. F. G.
De Br u ij n te Middelburg.
48) {Vervolg.)
De vorst stond voor een mat papieren bedekte tafel
toen de graaf binnentral. Ter weerszijden van hem
stonden pastoor Meinert en Salantieri. De geestelijke,
die den graaf van vroeger kende, diukte dezen zwij
gend de hand. Salantieri stond een weinig achter
waarts en zijn oogen waren strak op den binnentre
dende gericht. H j had de rechterhand opgeheven en
den vinger als toevallig op den mond gelegd.
Erik sidderde bij bet zien van den markies en
maakte eene stomme buig ng, toen de vorst hem aan
dsn Italiaan voorstelde. De vorst noodigde daarop allen
uit plaats te nemen en las vervolgens met doffe stem
het protocol voor, waarin de feiten zooals die zich
hadden toegedragen, warsn varmeid.
•Nadat ik u aldus naar waarheid heb medegedeeld",
sprak hij, meer bepaald tot den graaf, wat niemand
zonder deze bewijzen voor mogelijk zou houden, ver
soek ik u de voorstellen aan te hooren, dia gij met
mij en graaf Kronstein als voogd en grootvader van
het kind der vorstin aan de goedkeuring van den
Koning zult hebben te onderwerpen. Gij zult, waar gij
evenals ik verplicht zijt de erfopvolging iu onze fa
milie voor bedrog te vrijwaren, wel geen bezwaar
In de Maasbode warpt de hear P. M. B pr'
een blik in de toekomst. Bemoedigend acht
hij da toekomst niet erg. »Rime en het vaderland"
schrijft hij, azijn voor i>ns de twee spillen, waarom
heel het hoogere zielsleven zich beweegt, en zi^, aan
gaande ons toekomstig heil in beiderlei opzicht zijn
in de naaste toekomst niet veel meer dan zeer duis
tere, onbepaalde gissingen te maken." Er op wijzende,
dat in den zomer van 489i nieuwe verkiezingen voor
de Tweede Kamer in het verschiet zijn, z^gt de schr.
Voorzeker, dat spant nu reeds de aandacht; als de
aanstaande winter voorbij is gegaan, is ook de eerste
aera der regeering van het Christelijk bewustzijn
voltooid. Wat zal hier de toekomst baren? Bij de
jingste verkiezingen kwam het monsterverbond tot
stand, en het heeft tot heden stand gehouden. Maar
bij veel licht wierp bet ook schaduw over de laatste
vier jiren. Neen, de schoolwet, hoe dankbaar wij ook
zijn voor hetgeen bereikt is, heeft niet heeft gegeven,
wat verwacht werd. En dan verder de dienstplicht.
Door eene a'gemeene clausule te gebruiken in de
overeenkomst, die ook hier noodig was, ging het schip
der verbintenis maar in zee.
De moeielijkheden moesten zich tijdens de %aart
wel openbaren. Nu, ze kwamen dan ook. Eerst ver
deeldheid in eigen boezem der r-katho!ieken. Neen,
riep de eene partij, als de persoonlijke dienstplicht
er door moet, dan liever scheuring tusschen debind-
genooten. Ontijdig, was het antwoord der broederen,
ontijdig, zwijg toch stil. Deze moeielijkheid echter
verdween, en men is het in zooverre eens geworden,
dat de r.-katholïeken onderling te Utrecht den vrede
sloten. Maar als tweede moeielijkheii staat nu Mi
nister Bergansius nog altoos met een zeker aantal
anti-revolutionairen, ons aanbiddend den persoonlijken
dienstplicht.
•Andere ervaringen, gedurende deze jaren met het
monsterverbond opgedaan, zijn al even onverkwikkelijk.
Terwijl de Ministers zeer hard arbeidden, bedierf de
Minister Keuchenius door zijn dwepend en eeuwig ge
tuigen zijn arbeid voor zich en voor ons, en moest
hij zelfs den ministeriëelen zetel rnimen. En in het
bijzonder heeft de pers der bondgenooten en met name
ook Kuyper's orgaan ons vaak al zeer onbroederlijk
behandeld. In het weekblad De Heraut wordt week
aan weak de historie der q lasi-hervormiDgsmartelaren
opgedischt. Er wordt in kleuren en geuren verteld,
hoe Wendelmaet zus of Pistorius zoo, geblakerd en
gefolterd wordende voor bet aanschijn of op last der
monniken en papen, niettemin volhardend werden be
vonden in het verafschuwen der Roomsche religie;
er wordt in alle bitterheid tegen Rime opgetrokken
en wordt letterlijk allts gedaan, niet alsof wij elkander
iets nader zijn getreden, maar alsof wij, vooral met
het oog op het gesloten verbond, onzen laodgenooten
niets dierbaarder mochten worden dan voorheeD.
•Zal dit alles nu, anno 1891, het hernieuwen des
verboods ia den weg staan? Of zullen er weder zoo
lang algemeens termen tot compromissen worden samen
gesmeed, tot wij te zamen in een gevaarlijk duister
verder marcheeren Wederom is hier de zaak niet
gemakkelijk te beantwoorden, vooral als het eens ge
beuren m 'cht, dat de legerwet vóir de verkiezingen
niet werd afgedaan. Doch men mag hopen, dat de
afgevaardigden, die alsdan door r.-katholieken stem
men willen herkozen worden, ook de no)dige en
duidelijke verklaringen aangaande hunne meening h
deze zaak geven zullen.
hebben die voorstellen mede te ondertekenen. Ik zal
dan persoonlijk tot den vorst gaan en Zijne Majesteit
mededeeling doen van de droevige gronden, waarop
deze voorstellen berusten en zijne hooge goedkeuring
vragen over deze besluiten van onzen fami'riraad. Ik
ben overtuigd, dat hij die niet weigeren zal".
Hij las daarop het stuk voor en reikte het den
graaf ter ondsrteekening over.
•Ik kan niet weigeren deze voorstellen te teekenen"
sprak Erik diep bewogen en Salantieri's blik angstig
schuwend, nadat de eigen bekentenis der vorstin het
bewijs voor hare schuld onwedarlegbaar heeft geleverd
en zelfs haar eigen valer aanle'ding heeft gegeven met
dit harde en smartelijke besluit iu te stemmen. Ik
onderteeken derhalve dit stuk" en hij nam eene
pen en plaatste zijn naam naast dien van den vorst
maar tevens verklaar ik u, doorluchtigheid en u,
mijne heeren, plechtig, dat ik niet in staat ben ia de
plaats van het ongelukkige kind der vorstin te treden
en dat ik derhalve de erfopvolging in ons Huis, waartoe
ik door mijne geboorte als eerste en eenige mannelijke
afstammeling geroepen ben, weiger. Zooals ik uwe
doorluchtigheid bereids gezegd heb, heeft een meisje
van eene achtenswaardige burgerfamilie mijn woord
ontvangen en ik zal dat woord gestand doen en daar
de wetten van ons Huis de opvolging afhankelijk stellen
van het huwelijk met eena vrouw van gelijke geboorte,
ben ik, zooals van zelf spreekt, van deze opvolging
uitgesloten".
Dat moogt gij niet doenl" riep de vorst. »Wie
Naar men verneemt bestaat hfct voornemen om
de miliciens van 1886, 1887 en 1888, behooreode
tot de eerste divisie infanterie, van 13 October a. s.
nf bij opvolging elk 12 dagen onder de wapenen te
roepeD, ten einde in de behandeling van de gewijzigde
uitrusting in het nieuwe geweer te worden geoefend.
In de maand October 1890 zal te's-Gravenhaga
een vergelijkend onderzo--k plaats hebben van personen,
die wenschen te dingen naar de betrekking van klerk
bij de rijkstelegraaf, waartoe vijftien plaatsen
ter vervulling worden opengesteld. Voor verdere bij
zonderheden ver* ij een wij naar de Staatscourant
Bij het 6laan van een Norton-pomp te Hooge-
zand, ter diepte van ongeveer 100 voet, verkreeg
men water, dat zich door een eigenaardigen metaal-
smaak kenmerkt. Na onderzoek door prof. Fokker
aan het hygiënisch laboratorium te Groningen bleek,
dat bet wegens het hooge ijzsr- en zoutgehalte als
mineraalwater bijzonder geschikt is. Door eenige pa
tiënten wordt het water uit deze staalbron reeds
gedronken.
Particuliere correspondentie uit
Californië aan het Vaderland.
{Vervolg.)
Mocht mij dan ook de keus gelaten worden tusschen
een stuk laud te Merced en een te Fresno, dan zou
ik geea oog-inblik aarzelen het laatste te kiezen, niet
tegenstaande den meer dan 100 pCt. hooger en prijs,
welke voor het eerste gevraagd wordt. Het is deze
besliste overtuiging, gepaard aan mija belangstelling
in hen, dn voor zich of hun kinderen een beter lot
zoeken en voor wie 5000 tot 10,000 te veel op
rekening ontvangen een levensquaestie is, welke mij
bewoog deze opmerkingen (die alleen waarde hebben
voor hen die van plan zijn hier land te koop n) een
plaats te geven in deze beschouwingen, welke voor het
vervolg van meer algemeenen aard zullen zijn. Ei ik
vertrouw dan ook, mijnheer de Redacteur, dat gij dit
motief en die korte afwijking van mijn plan zult
billijken, uit overweging van de urgentie eu het groote
belang, dat bedoelde personen er bij hebben zoo tijdig
mogelijk te zijn ingelicht.
Ik vraag geea geloof voor mijn beweringen, doch
waarschuw enkel voor teleurstellingen en raad tot
omzichtigheid bij den eersten etap, dien men op een
nieuwen levensweg zet, mij daarbij gaarne ter be
schikking stellende van hen, die meer gedetailleerde
gegevens wenschen te ontvangen dan in een dagblad
te geven zijn. H jt bivengenoemde bericht in Het Nieuws
van den Dag brengt er mij toe in de eerste plaats
iets te zeggen over het klimaat in deze streken, na
tuurlijk voor zoover ik er over oordeelen kan, dus
in't hartje van den zomer.
Op het oogenblik hebben wa 110° Fahr., terwijl da
thermometer g steravond om 9 nur 98° wees wat
nu juist niet »gour" is en we het eenige dagen
geleden tot 120° gebracht hebben.
Bij zulke cijfers gevoelt men eerst recht hoe moeilijk
h t aims is waar te zijn en tevens geloofwaardg in
het oog van anderen. Voeg ik hierbij, dat we gister
avond e>n gevoel van welbehaaglijke frischheid halden
en de kinderen wat langer lieten opblijven omdat het
zoo riekker" was, dan gelooft me geen enkel Neder
lander, die weet, dat men in zijn gezegend klimaat
tot een Huis behoort als het onze, heeft plichten te
vervullen, waa bij alle persoonlijke aangelegenheden
moeten achterstaan."
Een graaf van Montau, doorluchtigheid, heeft vóór
alles ten plicht zijn woord te houden."
•Ik zal zorg dragen" sprak de vorst, »dat uw woord
u wordt teruggegeven. De oude houtvester Hellwald
zal begrijpen, dat de toekomst van onze familie niet
mag opgeoffjrd worden aan een romantische gril".
•En al wPde men haar tot de teruggave van mijn
woord dwingen" hernam de graaf op vasten toon, k
zou het niet aannemenik zal haar, wie ik mijo
woord verpand heb, de hand voor het altaar reiken
al moest ik da geheele wereld trotseeren
Ook waaneer hare ouders er z ch t'gen verzetten
vropg de vorst. »En zou dat meisje, aan wien gij
zulk een off r brengen wi't, willen handelen tegen
den wil harer ouders, die bovendien de wet op hunne
hand hebben?'
Misschien niet, doorluchtigheid" zeide de graaf op
smartelijken toon, misschien zou zij voor dien aandrang
bezwijken, niet voor den aandrang van buiten, maar
voor dien der zedelijke wet, die ons gehoorzaamheid
aan onze ouders gebiedt. Maar dan, doorluchtigheid,
zweer ik u, dat ik ongehuwd blijven zal en dat ik God
zal bidden mij vóór u uit deze wereld weg te nemen."
De vorst bleef somber voor zich staren. Eindelijk
zeide hij
•Mijnheer de pastoor, ik bid u, tracht gij mijn neef
duidelijk te maken, welke plicht hem door naam en
bij een temperatuur van 80° de scholen sluit. Zalfs
Indische oudgasten hoor ik meesmuilen bij de bewering,
dat 98° »lekker" zou zijn. Eq toch is het zoo. Van
de tegenstelling met de hitte des daags kan het geen
gevolg zijn, daar men dit dan evenzeer in andere landen
zoa waarnemenveel eerder is het toe te schrijven
aan de droge en opwekkende lucht, die maakt dat
men de warmte veel beter verdraagt en geen merk
baren hinder heeft van een temperatuur, die in Neder
land ondraaglijk zou zijn, terwijl ook de iu den
regel zeer koele nachten ons wapenen tegen al te
zomersche dagen.
Van »dood langs den weg vallen" is hier dan ook
evenmin sprake als van »guur" weder, integendeel
het klimaat is, zelfs des tomets, zoo gezond, dat de
spinnen, die hier legio zijn (tengevolge van het vele
fruit dat vele vliegen aanlokt) bij voorkeur haar web
weven voor de woningen der gmeeshaeren, om zoo
min mogelijk gestoord te worden.
Ik heb nog een tweede bewijs voor die gizondheid
onze burgemeester is tevens dokter. Geen dr. in de
theologie, die hebben het te druk ook geen dr.
in de letteren die zijn hier niet maar een heusche-
lijke doctor medicinae. Wie nu weet, dat een Amari-
kaacscli burger zijn eigen burgemeester kiest zoo
wel als alle andere overheidspersonen, tot zelfs de
politieagenten en dat een Amerikaan bijna een
mensch is als een ander, zal gemakkelijk bescffjn dat
ook deze, zijn zinnen eenmaal gezet hebbende op een
geneesheer, niet de eerste de beste beunhaas tot hoofd
kiest, maar allicht de meest bekende en geziene,
bijgevolg hem, dis in den regel d« meeste praktijk
heeft. En nu wil ik vragen, hoe men in Nederland
zou oordeelen over dan gezondheidstoestand van Amster
dam, Dan Haag of eenige andere stad, indien de ge
neesheer nut de meeste praktijk aldaar, tijd genoeg
overhield om tevens de betrekking van burgervader
waar te nemen.
Wanneer men in Amsterdam soms gebelgd mocht
zijn over de parallel, die ik hier eenigscins trek tus
schen Fresno en Neerlands hoofdstad, dan wil ik de
vergelijking nog wat voortzetten
Ook Fresno is een hoofdstad en wel van de country
(landstreek) van dien naam. Da stad met ongeveer
12.000 iiwoners ligt aan den Pacifi ispoorweg, staat
hierdoor in verbinding met geheel Amerika, en is in
't bezit van een tram. Al haar straten zijn geplaveid
met asphalt en electrisch verlicht, o, Amsterdam I en
elk dier straten is 15 meter breed, plus overdekte
trottoirs van 4 mater breedte aan weerszijden, o,
Ka'.varstraat t
Men vindt er een opera-gebouw, groot als een kerk,
een wedrenbaan, een permanent tentoonstellingsgebouw,
5 banken, 11 kerken met 12 gezindten en toch geen
godsdiensttwaespalthet leger des heils" houdt zija
oefeningen op straat en wordt niat gemolesteerdeen
christelijke vereeniging van jongelieden (geen chr. jange-
l\ng8veresniging) stelt, zonder kwezelarij, haar huis,
groot als 't Paleis op den Dam, open voor ieder;
daar heeft men leeszalen met alle mogelijke tijdschriften
en dagbladen, badinrichtingen en gymnastiekzalen, waar
ieder welkom is en al wat jeugl heeft zich vereeaigt
eu gratis onderricht ootvangt. De scholen zijn luchtig,
ruim, sierlijk en kosteloos voor allen. Twee kin ier
speeltuinen schijnen overbodig, waar elk woonhuis een
villa gelijkt en een erf heeft, groot genoeg voor 't zelfde
doel. Men vindt er gas- en waterleidingen, sproeiwagens,
een vrijwillige, goed georganiseerde brandweer, een
geboorte wordt opgelegd. Ik heb den mijue vervuld
door mijne wraak over de verschrikkelijke misdaad, die
aan mij gepleegd is, te laten varen, door mij in een
somber stilzwijgen te hullen en ervan aftezien de gif
tige tongen dar wereld, die zich overal tegen mijne
eer deden hooren, tot zwijgen te brengen. M aar.daarom
heb ik ook het recht van mijn neef een offerte ver
langen, dat wellicht minder zwaar is dan het mijne".
Aan dat verlangen kan en mag ik niet voldoen,
doorluchtigheid. Wat de graaf daareven zeide, kan ik
niat tegenspreken. Wanneer bij hem de gelofte van
liefde en trouw hooger staat dan rang en rijk
dom, handelt hij geheel naar hot gebod der heilige
Kerk en dan staat het allerminst aan mij hem daar
van terug te brengen".
Da graaf dankte den pastoor met een veelzeggeaden
blik. Het was den vorst aantezien, dat hij met moeite
een hevige uitbarsting van toorn trachtte te onder
drukken. Eenige oogenblikken heerschte er een diep
stilzwijgen in de kamer.
•Uwe doorluchtigheid heeft mij reeds meermalen
vergund", zeide eindelijk Salantieri met zijn zachte,
kalme en vertrouwenwekkende stem, vin deze fami-
lieaaogelegenheii mijne meening en mijn raai te doen
hooron ik durf daarom u en graaf Mintau wel te
verzoeken mij daartoe nogmaals verlof te geven".
Spreek, spreek, mijn vriend" riep de vorst. »Uwe
meening bleek altijd juist, uw raad altijd goed!'
•Welnu" sprak Salantieri, rik zou uwe doorluch
tigheid wel willen voorstellen op dit oogenblik geea