1890. N°. 82.
Diusdag 15 Juli.
77sle jaargang.
De Aangifte van leerlingen
Cornells Jacobus Snoep
Het uitvoerig en beredeneerd Verslag
SCHUTTERIJ
-Cj?<£jC5=C**S»
De uitgave dezer Courant geschiedt Maaudag, Woensdag on Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, soo binnen als buiten Goes, f 1,75e
behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, hawelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
voor alle scholen van het lager onderwijs
en de bewaarschool
is opengesteld van Maandag deu 21 tot en met Zaterdag
28 Juli a. s. op eiken werkdag, van des voormiddags
9 tot des namiddago 2 uren, ter Secretarie van de ge
meente.
School E is toegankelijk voor meiejes die de vijfde
klasse (laagste afdeeling van de hoogste klasse) aan een
der andere openbare scholen in deze gemeente hebben
afgeloopen.
Van elders of van andere scholen komende, onder
werpen zij zich aan eene proefweek.
Goes, den 5 Juli 1890
Burgemeester en Wethouders van Goes
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De milicien-verlofganger dezer gemeente van de
lichting van 1888
zijnde loteling, getrokken hebbende no. 36, en ingelijfd
bij het 3e regiment Infanterie, bij het jongste onder
zoek afwezig gebleven zijnde, wordt hiermede opgeroe
pen, om op Zaterdag den 26 Juli e k des voor
middags te 10 uren op de Koopmansbeurs te verschijnen
voorzien van al de door hem van het korps medege
brachte kleeding en eqaipementstukken, zijn zakboekje
en verlofpas.
Goes, den 12 Juli 1890.
Burgemeester en Wethouders van Goe»,
J. (1. d. W HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
VAN DEN
TOESTAND DER GEMEENTE OVER 1889.
is gedrukt en ter secretarie der gemeente voor een
ieder ter inzage nedergelegd, terwijl exemplaren daar
van, tegen betalingjvan vijl en zeventig cents, verkrijg
baar zijn
Goes, den 12 Juli 1890.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De Commissie tot onderzoek der redenen van vrij
stelling of uitsluiting, die zij vermeenen te hebben,
welke dit jaar voor ae
zijn ingeschreven, zal in een der zalen van het raadhuis
hare zitting honden op DONDERDAG DEN 17 JULI
aanstaande, des middags te 12 uren, wordende belang
stellenden opgeroepen voor die Commissie te verschijnen,
daar zij, die hierin nalatig blijven, geacht worden geene
redenen van vrijstelling te hebben en znllen worden
ingelijtd.
Goes, den 12 Juli 1890.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER
De Secretaris,
HARTMAN.
Brieven uit de Ganzestad.
XXIV.
Het was Zaterdag 5 Juli, vooral des avonds, bepaald
koud. Ik wensch dit even te constateeren, mindsr nog
om het belangrijke van het feit, dan wel omdat, mocht
ooit iemand in later jaren dezen bihf weder eens
onder de oogen krijgen, men niet aan mijne toereken
baarheid zou gaan twijfelen, als men hierin leest, dat
ik mij dien avond heb te goed gedaan aan een glas
warme punch.
Zie, dat kwam zoo. Dien dag was onze goede Betje
ja ig. »52" lispte ze zacht, toen ik haar 's morgens
mijne gelukwenschen bood en vroeg hoeveel het nu
eigenlijk was." De blik vol twijfel, waarmede ik haar
na dia woorden aanzag, ging voor haar verloren, om
dat mijne vrouw haar juist iets anders gegeven had
om naar te kijken.
Nu was het tot nu toe eene vaste gewoonte, dat op
Betje'8 jaardag hare zuster 's avonds bij haar op visite
kwam ea dan zorgde mijne vrouw voor een kopje warme
melk als het kond, of voor iets verfrisschends als het
warm was. Maar Batja's zuster, die wat jonger is dan
zij, is verleden jaar met man en kroost haar heil in
de Nieuwe Wereld gaan zoeken volgens berichten
heeft ze het er nog niet gevonden en «nu is 't
laatste wat ik nog had, weggegaan, mevrouw" zeide
Betje op den dag van het vertrek, maar minder vlot dan
ik het hier heb neergeschreven. En op dien morgen van
den jongsten 5dsn Juli had ze al tegen mijne vrouw
gezegd, maar weèr met een erg vreemde trekking
om den mond: «Voor van avond is er nou niks te
beredderen, mevrouw."
's Avoads kwam mijne vrouw even in de keuken
en diar zat de goede ziel, dooi alleen, mat het B.jbel-
boek \Ó3r zich; maar haar bril was zoo erg beslagen,
dat ze hem telkens moest afvegen en dan dwaalde
zoo ter sluiks haar schort even naar haar oogen,
alsof dia ook wat beilagen waren.
«Als 't nu maar beter weer was" zei mijne vrouw,
toen ze binnenkwam tot mij, «dan kon jij een beetje
Daar de sociëteit gaan en dan nam ik da goede ziel
maar hier wat bij ons'
Ik begreep, dat dit eene poging was om mij eens
te polsen en daarom zei ik: «Wel, laat Bat maar
binnenkomen" en meteen trok ik zelf aan de schel.
Ea zoo zaten we «enige ooganblikken later met ons
vieren bijeen, mijne vrouw, mijne dochter, Bat je en
ik, onder een lakker glaasj* warme punch en iets
uit den Haagschen winkel, dat nog «in het trom
metje" was, en het trof mij welk een zenuwstillende
werkiog deze lafenis op de jubilarisse had.
«Wel, Bet" liet ik me zoo op eens ontvalleD, wil
len wij na morgen eens met den luchtballon medegaan"
«Gunst, mijnbeer, dat is nou ook" klonk haar
antwoord, «en dan op een Zondag, 't is schande,
met uw permissie".
«Nu, mensch" liet ik er iets minder vriendelijk
opvolgen, »ik zal je de schande niet aandoen, hoor,
't was maar een grapje".
«Ja, mijnheer, dat begrijp ik ook wel, maar ik
wou maar zeggen, dat het toch niet goed is om op
Zondag zoo'n ballon optelaten. 't Is toch de dag des
Heeren en dan zoo'n kermisdrukte. Als ik de burge
meester was, dan bad ik het niet willen hebben"'
nDan zon jij geen heel geschikte burgemeester wezen,
hoor", antwoordde ik. x>Kijk eens hier, mijn goeje
mensch, jij en vele anderen mogen dat nu niet goed
keuren, maar je moet niet vergeten, dat er een heele
massa andere menschen zijn, die er niets kwaads in
zien en die juist vermaken op een rustdag, als iedereen
er van kan profiteeren, heel geschikt vinden. Over
di) menschen is de burgemeester ook gesteld en met
hunne wenschen en verlangens moet hij ook rekening
houden. Nu gaat het moeielijk om iets tegelijkertijd
wel en niet te doen plaats hebben, en daar alzoo beide
partijen niet konden tevreden worden gesteld, had de
burgemeester maar te kiezen tusschen «ja en neen"
en nu heeft hij »ja" gekozen".
«Maar zou hij dan nu, als hij «neen" gekozen had,
geen geschikte burgemeester geweest zijn?" vroeg Bet
gevatter, dan waarvoor ik ze ooit had aangezien en
het bewijs leverende, dat ook bij haar nog het verstand
met de jaren komt.
«Dat wil ik niet gezegd hebben" antwoordde ik.
«Maar toch vind ik het verstandig, dat hij zijne toe
stemming verleend heeft. Vergeet niet, dat de opstij
ging binnen eene besloten ruimte plaats heeft en dat
dus niemand, die er niets van zien wil, er naar behoeft
te komen kijken of hem overlast wordt aangedaan.
Geschiedde hot nog op de Groote Markt, dan kon je
nog zeggen, dat het hinderlijk was voor kerkgangers
of voor degenen, die na kerktijd hun Zondag met eene
wandeling willen besluiten. Maar nu kan ieder, die er
niet van gediend is, zich gemakkelijk aan de geheele
geschiedenis onttrekken".
«Ja, mijnheer, maar er is toch muziek bij en dan
zoo dicht bij twee kerken".
»'t Zou moeielijk zijn in Ganzestad iets te do?n, wat
ook, zonder dichtbij een of meer kerken te zijn, want
er zijn er zooveel, dat ja er in verwart. Maar die mu
ziek zal alleen spelen tusschen 4 en 6 uren, als er
geen kerk gehouden wordt. Dus, Bet", zeide ik, «dat
wapen valt ja ook al uit de hand".
«Als dat zoo is, mijnheer, dan vind ik het nou ook
zoo heel erg niet. Maar, ziet u, het blijft toch altijd
eene verleiding om er naar te staan blijven kijken en
dat geeft allemaal drukte op straat en dat past op
Zondag toch niet best",
Alles tot je dienst, maar je vergeet, dat de straat
voor ieder is en dat in dagen van rust ieder recht
heeft er te blijven staan zoolang hij wil en met zoo
veel personen als hij wil. En wat die verleiding be
treft, Bet, moet ja me eeDS eerlijk zeggen, wanneer
jij vindt, dat er meer bewijs geleverd wordt bestand
te zijn tegen wat jij gelieft «zonde" te noemen, als
alle verleiding van de menschen wordt weggenomen
of als hun die wordt geboden en ze zich ervan af-
keeren".
«Natuurlijk in het laatste geval, mijnheer; maar
ocb, daar zijn er roo weinigen die daartoe de kracht
bezitten".
«Zie je wel", riep ik en ik schonk haar nog eens in,
(«een scheutje maar meer, mijnheer, met veel water
alsjeblieft" zei ze), «ik dacht wel dat we het eens
zouden worden. Want zie ja, als er zoo weinigen zijn,
die niet voor de zonde bezwijken en dat ben ik
volkomen mat ja eens dan moet men bet niet altijd
doen voorkomen, alsof wij alleen zondigen, wij, die
niet tot «ons Christenvolk" mogen behooren, omdat
we ons niet omgevea met een waas van vroomheid,
die echter voor iedere verleiding zwicht. Het zit hem
niet in al dat kerkgaan alleen dat ik overigens naar
waarde weet te schatten maar eerst als men in handel
en wandel getrouw is aan wat ons geleerd wo-dt, dan kan
men zeggen waarachtig godsdienstig te zijn. Onlargs
kwam ik zelf uit da kelk en zag ik dat ei'in of liever
buiten een buis, waarvan deur en ramen operstonden,
een tafelkleed of zoo iets uitgeslagen werd. Dat trok
mijne aandacht, omdat ik van die bewoners, die zooals
men dat not mt «ian den fijaen kant" zijn, niet bad var-
wacht, dat mou zich op Zondag, nog wol onder kerk
tijd, of bij het uitgaan dar keik, zou bezighouden
met poetsen en dan voren aan de straat." Mij hin
derde dat niet zoo erg, omdat ik daarin evenmin iots
zondigs zie als in het oplaten van een luchtballon,
maar het gaf aanstoot aan aodereD, dat zag ik, en
als de heer van dat huis het bij mij had gezien, hid
hij het zeker niet over zijn kant laten gaanhij zou
mij gewezen hebben op het tiende gebod (Exodus
20: 10). Zie je" vervolgde ik warm wordend, niet van
de punch, want ik had het bij éen glaasje gelaten,
maar wel van het praten, «zie je, ik wil maar zeggen,
dat wij allen struikelen ia velen en dat het daarom
niet goed, niet Christelijk is, altijd met steenea naar
anderen te gooian. Wanneer men dat wat meer bedacht
en daarnaar ook wat meer handelde, dan zouden er
onder «ons Christenvolk" vrij wat meer Christenen
zijn dan nu."
«Ik geloof dat mijnheer gelijk heeft" zei Bet zachtjes,
terwijl ze opstond, «en ik bedank mijnheer en mevrouw
en de jaffiouw wel voor der gezelschap en voor der
lekker glaasje. 't Is nou 10 uur, ik zal eens voor
»'t sepé" gaan zorgen."
Den volgenden avond zei Bet me, dat er geen kermis
drukte was geweest en dat ze niet vond dat die ballon
erg hoog gegaan wasDat nu was de vrucht van
mijn zedtpreek.
ADSPIRANTs.
GOES, 14 Juli 1890.
Omtrent het Prinsesje meldt het N. v d. D.
het volgende
Ilaar lichamelijke ontwikkeling en gezondheid laten
niets te wenschen over, en ook op geestelijk en ver
standelijk gebied maakt z:j gelukkig snelle vorderingen.
Gelijk men weet, was aan den heer T. Gjdeking
de taak opgedragen het Prinsesje in da vakken van
het lager onderwijs te onderrichten. Diens taak nu
loopt bijna ten einde. Na de vacantie zal hij niet meer,
zooalB totnutoe eiken dag, doch slechts twee dagen in
de week het onderwijs voortzetten. De heer dr. J. J.
Salverda de Grave is thans met de leiding van het
verdere onderwijs belast. Mej. Liotard, die haar de
Fransche taal onderwees, is sinds gsruiman tijd ver
trokken en made door den heer Salverda de Grave
vervangen. Hat onderwijs in de Eagelsche taal geschiedt
door mej. Saxton Winter, terwijl H. M. de Koningin
zelve hare dochter les geeft in de Duitsche taal.
Deze studies worden afgewisseld door lassari in da
muziek, teekenen en schildaren, welke laatste made
geschieden onder toezicht van H. M.
Hat spreekt van zelf, dat er nog tijd genoeg over
schiet om de poppenkamer, welke in hat chalet van
het Prinsessetnintja gelegen ij, herhaaldelijk te bezoeken.
Ook de speelkamer wordt natuurlijk niet vergeten.
Dezer dagen is hierin geheel nieuw meubilair aange
bracht en een keurig plafond geschilderd.
Nu de vacantie weder begint, zullen de spelen in
de open lucht wel weder op den voorgrond komen
en ook de noolige tijd gewijd worden aan paardrijden
en varen.
-Zaterdag werd te Amsterdam de algtm. vergade
ring der «Liberale Unie" gehouden en werden
in het openbaar behandeld de bekeude voorstellen van
het bestuur tot wijziging der statuten ter uitbreiding
van het getal bestuurders en tot instelling van eene
nieuwe categorie leden, met de tegen-voorstellen der
heeren mrs. J. Oppenheim, J. A. Van Gilse en C. M. J.
Willeumier.
Deze verdedigden hunne voorstellenzij werden echter
bestreden door de heeren Waldeck en de professoren
Van Hamel en Buys, als strijdig met de geschiedenis
der Unie en daaraan het centraliseerend element ont
nemende. Da voorstellen der drie heeren werden ten
laatste verworpen met 36 tegen 8 stemmen; dat be
treffende de openbaarheid van de vergaderingen werd
evenwel aangenomen.
Nadat vervolgens de bestuursvoorstellen waren be
sproken werden deze met groote meerderheid goed
gekeurd.
De Eerste Kamer hield Vrijdag een vijf kwar
tier lange geheime zitting over de L a w a -
quaestie.
Volgens de Avondpost kwamen Zaterdag de ministers
in buitengewone zitting bijeen, vermoedelijk naar aan
leiding van het door die Kamer in comi'.é generaal
vei handelde in zake deze quaesti e.
De Kamer zal heden en volgeDde dagen vergaderen,
ter afdoening van de aanhangige wetsontwerpen, waar
over, voor zooveel de laatst ingekomene betreft, eind-
1 verslag is uitgebracht.
Mtt ingang van 1 Aug. is benoemd tot directeur
van het post- en telegraafkantoor te Zierikeea J. A.
Dorrenboom Jr., thans in gelijke beirekking te
Sluis.
Ia de tweede algemeene vergadering der Noder-
landsche Heidemaatschappij werd medegedeeld, dat
volgens een ingesteld ondorzoek naar de woeste
gronden in ons vaderland, deze niet, zooals tot
nutoe opgegeven was, eene oppervlakte van 713,000
H A besloegen, doch slpcbts ruim 600,000 H.A. Daar
deze opgave zoo nauwkeurig mogelijk samengesteld is,
blijkt dus dat er in de laatste jaren reeds veel woeste
gronden zijn beboscht, en de vorige opgaven niet zeer
nauwkeurig waren. Aan bosch besloeg ons vaderland
ruim 210,333 H.A., waarvan 118,333 H.A. akkermaals-
bosschen en 92,000 H.A. dennebosschen.
De opbrengst van 's Rijks middelen over
de maand Juni 11. bedroeg 8,767,479,19%, tegen
8.560,669,88 in dezelfde maand van 1889.
Over de zes eerste maanden van 1890 werd ont
vangen 53,177,184,47%, tegen 52,560,754,43 in
dezelfde maanden van 1889.
De raming voor een half jaar bedraagt/56,344,150.
De Algemeene Nederlandsche Wereldtaalveree-
niging Balif Mekom Valadi zal hare eerste algemeene
vergadering houden te Haarlem op Donderdag 21
Augustus, 's namiddags te 1 uur.
Daarin zal o. a. gesproken worden over middelen
tot verbreiding van v o 1 a p k in Nederland, in te
leiden door den heer J. E. K. Van Wijnen, cif voor
Zaid-Holland, te Willige Langerak hij Schoonhoven.
Door den secretaris-penningmeester, den heer J. A.
Adriaanse, van 's-Heerenhoek, zal verslag worden uit
gebracht.
Het correspondentie-blad van het Nedarlandsch
onderwijzers-genootschap bevat het rapport van het
hoofdbestuur van het N. O. G. aangaande de ingekomen
antwoorden op de vragen aan de afdeelingea gesteld,
over het onderwijs in de vrije en ordeoefeniDgen der
gymnastiek.
Als resultaat van de beschouwingen, waartoe de
antwoorden op de vragen door het hoofdbestuur gesteld
aanleiding gaven, mogen in de eerste plaats gelden de
volgende stellingen
1. Het onderwijs in de vrije en ordeoefeningen der
gymnastiek mag niet alleen beschouwd worden als
eene gepaste en nuttige afwisseling der gewone werk
zaamheden, maar moet wel degelijk tot strekking
hebben het bevorderen vaa de gezondheid der leer
lingen en de versterking en harmonische ontwikkeling
van het lichaam.
2. Bij voorkeur worde het gymnastiekonderwijs ge
geven in zijn vollen omvang door een vakonderwijzer.
Slechts waar dit niet mogelijk is, stelle men zich te
vreden met de orde- en vrije-oefeningen onder leiding
van den gewonen onderwijzer, mits deze zich voor die
taak behoorlijk heaft voorbereid.
3. Er moet voor elke school, waar gymnastiek
onderwijs gegeven wordt, een leerplan voor dat vak
worden vastgesteldhierbij moet rekening gehouden
worden met den leeftijd, de lichamelijke ontwikkeling
en het geslacht der kinderen. De tijd voor dit vak
mag en behoeft ook niet al te bekrompen gesteld te
worden.
4. Gymnastische spelen zija bijzonder aan te bevelen,
inzonderheid in de eerste helft van den leertijd. Het
zoogenaamde vrije spelen mag echter niet in de plaats
treden van het eigenlijke gymnastiekonderwijs.
5. Het houden van gymnastische oefeningen in de
gewone schoollokalen is streng af te keuren; eene goed
ingerichte speelplaats is een minimum eisch voor elke
school. Biter nog is een eenvoudig, frisch, afzonderlijk
lokaal.
6. Er moet opzettelijk werk gemaakt worden van
het doen waardeeren van gymnastische oefeningen,
zoowel bij onderwijzers als bij ouders; vooral bij de
laatsten moet men op voorzichtige wijze bezwaren en
vooroordeelen tegen dat vak zoeken weg te nemen.
Iq eene Zaterdag te Bergen-op-Zoom gehouden
vergadering der Katholieke Kiesvereeniging is besloten
tot ontbindiag der Vereeniging. Tot dit besluit moeten
verschillende omstandigheden aanleiding hebben ge
geven. (N. R. Cf.)
Van de 166 gekeurde asp.- c a d e 11 e n voor
de kon. mil. academie te Breda zijn reeds 37 genees
kundig afgekeurd.
De JV. Bred. Crt. spreekt echter tegen, dat 21 aspi
ranten-cadetten wegens aderspatten zouden zijn afge
keurd.
Te Amsterdam worden pogingen aangewend om
aan generaal J o u b e r t, uit de Transvaal, die, zooals
wij onlaDgs gemeld hebben op zijn reis naar Engeland
ook ons Vaderland zal bezoeken, een feestelijke ont
vangst te bereiden.
