1890. N°. 65
Donderdag 5 Juui.
ste
De uitgave dezer Courant geschiedt baandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1{75*
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverteatiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is vac 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
B.j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs sleGht*
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 48 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meor dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 4 Juni 1890.
«Het wil ons voorkomen, zegt de Stand., dat
de bestrijders van de Stedenwet in het Voorloo-
pig Verslag de schoone positie krijger, terwijl de
verdedigers van deze wet min of meer in den hoek
zijn geduwd.
Waaraan ligt dit?" vraagt het blad.
«De vraag is nogal nsief" zegt de Arnh. Ct.
«eenvoudig daaroan, dat de bestrijders inderdaad in
die gunstige positie verkearen. De Stedenwet toch is
ontegenzeggelijk een partijwet, en hst zal altijd lichter
vallen een wet, die dit karakter heeft, te bestrijden
dan haar te verdedigen. Het verwondere dan ook niet
dat de «vrienden," gelijk de Stand, onderstelt, «in
de secties iets te flauw voor dit ontwerp zijn opge
komen." Vóór stemmen gaat gemakkelijk, maar vóór
spreken, dat heeft meer bezwaar in."
De Haagsche correspondent der Zutph. Ct. bespreekt
het doel der Stedenwet.
Door de splitsing hoopt de antiliberale partij dat
te Amsterdam in plaats van negen liberalen, gelijk
thans, er ook twee of drie antiliberalen zullen worden
gekozen. Maar, zegt hij, als dat doel nu oens niet wordt
bereikt en de verknipping nu eens zoo geschiedt, dat er
toch weer negen liberalon gekozen worden wat
dan Wel, dan is het doel mislukt en zal men
zoo schielijk mogelijk weer tot eeu nieuwe verknip
ping moeten overgaanwant dan zal do groote
minderheid, die zich te Amsterdam bevindt, evenmin
tot zijn recht zijn gekomen als op dit oogenblik.
In het systeem dar Regeering moet men dus niet
maar op de raak af knippen, zonder er zich om te
bekommeren welk resultaat het zal geven, maar moet
men wel degelijk nagaan waar de meeste Roomsche
en antirevolutionaire kiezers zitten en dan zóo knippen,
dat die minstens in een paar districten de meerder
heid kannen krijgen. Het zoogenaamde partijdig knippen
is dus in het stelsel der Regeeriog zeer goed te ver
dediger), maar de vraag is of bet stelsel wel deugt.
Vreemd is het, dat de tegenwoordige Rsgeerings-
partij, die het zoo vreeselijk vindt dat hare minder
heden in Amsterdam en Rotterdam door een liberale
meerderheid overstemd worden, er niets geen bezwaar
in vindt, dat b.v. in N.-Brabant en Limburg alle
liberale stemmen verloren gaan, omdat de laatste ver-
knipping zóo heeft plaats gehad, dat het eetige district
hetwelk nog een Protestant afvaardigen zoude, ineen
Roomsch district is herschapen. Ook in Gelderland en
Friesland hebben da liberalen, tengevolge van een
districtsverdaeliog, die aan de antiliberalen ten goede
komt, minder zetels dan waarop zij volgens het totaal
der uit te brengen stemmen recht zouden hebben.
Toch denkt men er niet aan daarin verandeiing te
brengen.
Kolijnsplaat. De werkstakingen, tegenwoor
dig aan de orde van den dag, schijnen ook onze ge
meente te naderen. Althans weiden er in 't begin
dezer week alhier pogingen aangewend, om steenlossers
te krijgen voor het groote zinkwerk aan het Zi rik-
seesche hoofd, daar, naar 't schijnt, de steenlossers
aldaar weigeren te blijven werken. Reeds hadden een
47tal personen besloten tegen 40 cents 't last daar aan
't werk te gaan, doch bij de aankomst van den schipper,
die ben kwam afhalen, trokken er zich 5 terug wegens
te wachten moeielijkheden met het andere werkvolk,
waardoor ook de overigen besloten er niet heen te gaan.
Wemeldlnge. De gemeenteraad alhier heeft met
algemeeDe stemmen benoemd tot gemeente-geneesheer
den heer D. Quakkelaar, arts, van St. Maartens
dijk. Naar wij vernemen, zal de benoemde 1 Juli a. s.
zijne betrekking aanvaarden.
Door het Gerechtshof te 's-Gravenhage is, ter
vervulling van een vacature van raadsheer in dat
college, opgemaakt de navolgende alphabetische lijst
van aanbevelingmr. W. H. 't Hooft, rechter in
de arr.-rechtbank te Haarlemmr. H. Van Manen,
president der arr.-rechtbank te Zieriksee, en mr. J. W.
Van Oosterzee, rechter in de arrond.-rechtbank te
's-Gravenhage.
In de Zaterdag jl. ten kantore der Koninklijke
Maatschappij «De Schelde" te Vüssingen gehouden
jaarlijksche algemeens vergadering van aandeelhouders
waren slechts 8 aandeelhouders tegenwoordig, met 269
aandeelen, uitbrengende 40 stpmmen.
De balans en winst- en verliesrekening ovor 1889
werden goedgekeurd. Uit het verslag van den directeur
bleek, dat na aflossing van 14,000 van de obligatie-
leening en na eene afschrijving op de goaderenrevening
van 19,457,40, slechts eene winst word verkregen
van 1998,47%, welk bedrag werd afgeboekt op
verlies in vorige jaren geleden.
Het aantal werklieden in 1889 is van 600 tot 900
gpklommen.
De voornaamste werken in behandeling, zijnde de
schepen der Kon. Pakketvaart Maatschappij, kunnen
eerst over het jaar 1890 worden afgeboekt. Da in
1889 betaalde arbeidsloonen belipp-n pi. m. 429 000.
De exploitatie der havenwerken gaf een nadeelig saldo.
Di h^er F. G. Sprenger, die als commissaris aan
de beurt van aftreden was, werd met alg^meene stem
men herkozen. (N. R. Ct.)
In strijd met de mededeeling, dat de leger-
w e t tegen half Juni in de Kamer zou komen,
zegt de Standaarddat daarvan nog nists met zeker
heid bekend is.
Vo'gens een gerucht door de Tijd vermeld, zou het
rappoit van den R*ad van State betreffende bet wets
ontwerp van legerorganisatie hoogst ongunstig luiden.
Het blad schrijft: «Alle leden van den Raad, ve<haalt
men, hebben eenparig bedoeld rapport onderteekend,
waarin de plannen der Regeering ten sterkste worden
afgekeurd."
Io het gebouw van de Eerste Kamer der Staten-
Gjneraal kwam Maandag, onder voorzitterschap van
den heer Sickesz, de Staatscommissie bijeen,
belast met het onderzoek naar den toestand
van den landbouw enz.
In een landbouwlezing te Haaksbergen he?ft de
heer Marlet, landbouwkundige te Delft, aan het talrijk
opgekomen publiek den volgenden raad gegeven
Om goed hooi te verkrijgen, moet men het gras
niet te lang laten staande beste maaitijd is die, als
de grassen beginnen te bloeien. Heeft het gras reeds
zaden, dan gaat spoedig met het zaai veel voedings
waarde verloren en is ook de wortel niet zoo kracht g
meer voor eene voordeelige tweede snede. Ook het
drogen van gras moet niet te snel gaan, om goed hooi
te erlacgen.
Ten behoeve van de ansjovis-zouter ij,
dip, door den aanvoer van soms millioenen stuks per
dag, alle beschikbare werkkrachten vordert en een
lacgeran weiktijd dan de arbeidswet als regel
voor vrouwen en jeugdige personen toelaat, is naar
de Avondpost meldt door den Minister van Justitie
voor enkele gemeenten aan de Zuiderzee vergund, dat
door de bevoegde autoriteit toestemming worde ver
leend om twee uren langer per dag te doen werken,
gedurende veertien dagen achtereen.
Door dpn heer Henry Tindal is weder een
adres aan de Tweede Kamer gericht, waarin hij, naar
aanleiding der aannemiDg van de wet tot verleDgirg
van den diensttijd van twee lichtingen der nationale
militie, nogmaals terug komt op de zoo herhaaldelijk
door hem besproken feiten. Adressant acht dien maat
regel onvoldoende en diingt aan op betere waarborgen
voor onze onafhankelijkheid. «Het is alsof men in
Nederland met blindheid geslagen is. Men schijnt maar
niet in te zien, wat alle onbevoordeelde deskundigen
in het buitenland verklaren, dat ons land onherroepe-
pelijk ten gronde moet gaan, wanneer men niet on
verwijld besluit de meest energieke maatregelen te
nemen."
Naar het oordeel van de Tijd moet de oorzaak
der benoeming van buitenlanders tot
hoogleeraren aan onze universiteiten hierin ge
zocht wordeu, dat men zekere categorieën van Neder
landers om godsdienstige en politieke redenen prirci-
piëel uit het Nederlandsche hoogleeraarskorps wil weren.
Als men het vertoog, in de N. ft. C. voorkomende
en nu de beschouwing van de lijd leest, zou men
meenen dat onze universiteiten overstroomd worden
door buitenlandscho hoog'eeraren. D<; inzage van den
Staats-Almanak toont aan, dat er slechts zeer enkelen
zijn. uitsluitend bij de geneeskundige faculteit.
Medici nu zijn wel de laatsten om zich in gods
dienstige of politieke strijdvragen te mengen en de
onderstelling van de Tijd komt ons, zoolaDg zij zoo
vaag is geformuleerd, hoogst onaannemelijk voor.
(Arnh. Ct.)
Naar de Standaard verneemt is het wet s-
ontwerp in zake de vaccinequaestie reeds
van den Raad van State terug ontvaogen, en kan de
indiening hiervan in de Tweedo Kamer eerstdaags
worden tegemoot gezien.
Naar men verneemt, zijn de moeilijkheden tus-
schen de R 'geering en het College der Zee-
visscherij gerezen, nit den weg geraimd, en zal
dientengevolge het College aanblijven.
H. K. H. de Groothertogin van Saksen-Weimar,
Prinses Sophia der Nederlanden, schonk ƒ100 aan het
Hoofdbestuur der Vereeniging tot verbetering van het lot
der blinden in Nederland en zijn Koloniën, en 50
aan de Prins Alexander-Stichting, inrichting voor jeug
dige blinden van iedere geloofsbelijdenis op Midden-
Eng, te Bennekom.
De oprichting van het herstellingsoord
voor drankzuchtigen is thans eene nieuwe
phase ingetreden, daar het gebleken is, dat da ont
vangen geldelijke steun op verre na niet voldoende
was, het oorspronkelijke plan ten uitvoer te brengen
9n het geopende vooruitzicht, daartoe op min kostbare
wijze te g'raker, als vervallen beschouwd mott wotd<?n.
Hei uitvoerend comité, niet laDger kunnende wachten,
aan de ontvangen opdracht te voldoen, heeft thans
besloten, voorloopig op kleine schaal de inrichting tot
stand te brengen, en in de eerste plaats een geneesheer
directeur te benoemen, waartoe de oproeping zal ge
schieden.
De Javabode meldt da*, in wceiwil van den
kleinen oogst, het Opperbestuur in Nederland, conform
het voorstel van den Directeur van Binnenlandsch Ba-
stuur, heeft toegestaan dat ook dit jaar in Iodië zullen
worden verkocht 100.000 pikols gouvernements
kof f i e.
Alle legkoffie, die nog in de pakhuizen aanwezig is,
zal naar Nederland gezonden worden om daar met
den nog overigen voorraad verkocht te worden.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Ia de vergadering van gisteren is ingekomen een
voorstel-Van Houten tot uitbreiding van hot onteige-
niugsrecht voor gemeenten.
Heden zouden in de afdeelingen worden onderzocht
verschillende ontwerpen, o. a. de nadere verklaring
m«t Frankrijk omtrent de grensscheiding in Suriname
verhooging van uit te geven pasmunt in Indië, en
nieuwe postwet.
Morgen te 11 uur zijn de interpellatie-Van Gijn; de
overeenkomsten betreffende de afschaffing van rech'en
op het Noordzeekanaal, en het ontwerp houdende aan
wijzing der hooge betrekkingen voor het lidmaatschap
var. de Eerste Kamer aan de orde.
Kerkelijke Ztken en Onderwijs.
Te Nisse is tot pred. beroepen dhr. A. F. C.
Pont, candiiaat bij het prov. Kerkbestuur van Noord-
Holland;te Oosterland ds. J. J. De Kat Angelino,
te Deil (Bituwe) te Sirjansland dhr. Chr. Broek
huizen, cand. te Neerbosch, die voor het beroep naar
Nieuwvliet heeft bedankt.
Dienstdoende predikanten of candidaten tot den
H. Dienst bij een Protestantsch kerkgenootschap, ge
negen om in Oost-Indië als predikant werkzaam te
ziju, worden uitgenoodigd, zich vóór 30 Jani a. s.,
met opgave van leeftijd, gezin, tegenwoordige of vroe
gere betrekking enz. schriftelijk («n liefst in persoon),
aan te melden bij dr. Van Koetsveli, predikant te
's-Hage, die ook tot het geven van inlichtingen omtrent
den dienst in Nederlandsch-Iodië bereid is.
Wie zich vroeger aanmeldden en in hun wensch vol
harden, worden verzocht hun sollicitatie te herhalen
Er hebben zich 16 sollicitanten aangemeld voor
de betrekking van onderwijzer aan de openb. school,
no. 2 te Wolfertsdijk (Oud-Sabbinge), op eene bezol
diging van 500 gld.
De gemeenteraad van Hoedeker.skerke heeft het
tractement van het te benoemen hoofd der school vast
gesteld op 700 en bepaald, dat de nieuwe titularis
niet vóór 1 September in functie zal treden.
Door de plaatselijke commissie van toezicht op
het l. o. te Amsterdam is aan B. en W g°adziseerd
tot het nemen van eene proef met het schoolt ai met
douche-baden, en de wenschelijkheid betoogd om
daarbij zoo min mogelijk inbreuk te doen maken op
het onderwijsen de werkzaamheden, zoo mogelijk,
optedragen aan hot onderwijzers-persone3!.
Landbouw sn Vaeteelt.
In de gewone drrmaandelijksche vergadering
der landbouwvereeniging te Wolfertsdijk, g'houden
op Maandagavond den 2 dezer, was van do punten
ter behandeling gesteld dat van do verplichte hengsten-
keurirg, wat het uitvoerigst besproken werd. Het
resultaat hiervan was, dat men het al^moen wensche-
lijk achtte dat eene hengstenkeuring wordt ingevoerd,
waarbij mededeeling geschiedt van die hergoten welke
aanbeveling verdienen, doch waarbij tevens de »f kpuriog
der overigen m"t redenon wo*dt omkleed en deze
niettemin tot dekking worden toegelaten.
MM 'J—MWgTgfr.TTTT-.T'J.
Boekaankondiging.
Lijst der pachters en pachtsommen van de 23
psrcoelen weervisscherij en 278 peiceelen schelpdteren-
visscherij in de Oosterschelde. Uitgave van D. Vogel
te lerseke. Prijs 30 ets,
Het boekje bevat, zooals de titel aanduidt, eene
opgave, (naast elkander gedrukt) van de nummers,
de pachtsommen en de namen en woonplaatsen der
pachters van da op 28 April jl. en volgende dagen te
Bergen-op-Zoom gehouden verpachting van perceelen
in de Oo3terschelda. Hit boekje is doorschoten met
wit papier om eventueele overdrachten gemakkelijk te
kunnen aaDteekenen. Wij gelooven, dat zij, die bij de
oesterteelt betrokken zijn, zich, door aanschaffing van
dit boekske, een gemakkelijk overzicht kunnen bezorgen
van den uitslag der verpachting van de vorige maand.
Rechtszaken.
Kantongerecht te Goes.
Door dit Kantongerecht ziju veroordeeld, wegens
openbare dronkenschap: D. K., zwervend, tot 2 b.
2 d. b. en P. B. te lerseke, tot 14 dagen hechtenis
het aanwenden van pogiDgen om wild te bemach
tigen door middel van een wildstrik J. P. te lerseke,
tot 5 b. s. 4 d. h.het bejagen van eens anders
jachtveld zonder schriftelijke vergunningG. F. M.
F. X. B. De V. te Antwerpen, tot 5 b. s. 2d. h.
het alsvoren zonder acte of vergunningM. S.,
J. De K., C. J. N., C. N., te lerseke, ieder tot 3maal
5 b. s. 4 d. h. voor iedere boete het toedienen
van sterkedrank aan een kind van beneden de 16
jaar: S. A. v. S., te lerseke, tot ƒ3 b. s. 3 d.h.;
het laten loopen van vee op eens anders met
vruchten bezetten grond zonder daartoe gerechtigd te
zijnJ. F., te lerseke, tot 3 b. s. 3 d. b.
het buiten noodzaak uitoefenen van een beroep waartoe
de wet eene toelating vordert zonder die toelating te
hebben bekomen: J. L te Krabbendijke, tot ƒ3 b.
s. 3 d. h.het op een openbaren weg laten staan
van trekdieren zonder de noodige voorzorgsmaatre
gelen tegen het aanrichten van schade te hebben
genomenTh. v. H., te Goes, tot /I b. s. 1 d. h.
het tusschen 40 uur 's avonds en 6 uur 's morgens
laten loshxpen van een hond op de openbare straat
te GoesD. V., te Goes, tot 0,50 b. p. 1 d. h.
het in strijd met den last van B. en W. van GofS
op de openbare straat te Goes laten losloopen van
een bondJ. P. S te Goes, tot 1 b. s. 1 d. h.
het slachten van vee te Goes op een plaats zicht
baar van de openbare straatPh. J. J. v. H., te
Goes, tot 3 b. 8. 3 d, h.het op een openbare
plaats te Goes vervoeren van een zeis, zonder dat de
scherpe kant voorzien was van een houten beugel
C. K., te Goes, tot ƒ0,50 b. s. 1 d. h.
Allen tevens in de kosten.
De arr.-rechtb. te Middelburg veroordeelde gis
teren J. A. S., 26 j., te Kolijnsplaat, wegels mishande
ling, tot 8 boete subs. 6 dagen hechtenis en M. Da J
60 jte Wissekerke, wegens diefstal, tot 7 dagen
gev.straf.
UIT DE TITDTDOOS^
„Kerken",
Al zweeit men ook niet bij al wat oud is, al brengt
men gaarne hulde aan al wat nieuw en goed is, toch
voelt men soms een eigenaardige en niet zelden min
der aangename gewaarwording wanneer iets, wat tot-
nutoe door ons als onomstootelijke wearheid werd
beschouwd, bij meer nauwkeurig onderzoek blijkt,
daarvan verre aftewijken. Mij tenminste is het vaak
zoo gegaan.
Er wordt wel eens geklaagd, dat onze eeuw de
eeuw der twijfelzucht en ontkenning bij uitnemend
heid is dat men heden ten dage alles op losse schroeven
plaatst, wat honderden van jaren vaststond; dat men
al wat groot en verheven is, van zijn voetstuk werpt,
niet meer in geestdrift geraakt voor adel van hart
en daad en daardoor slechts blijk geeft van eigen
kleinzieligheid. En 2eker is er in die klacht veei waars,
maar misschen evenveel overdrijving. De huidige we
tenschap mot hare nauwkeurige nasporingen heeft on
getwijfeld zeer veel dingen en menschen van glans
beroofd; doch als deze tot bewaring van dien glans
het volle licht van zich weren, dan is toch hun schoon
heid slechts kaarsschoon, dus van luttel waardij.
Het is een opvallend verschijnsel, dat in Zeeland
zoovele plaatsen een naam dragen waarin het woord
kerk wordt gehoord. In mijn j9ugd leerde ik en
velen, zoo niet de meesten meenen dit nog, dat
deze namen het bewijs waven voor den grooton wel-
dadigen invloed, dien het Christendom in onze pro
vincie eenmaal uitoefende. Immers, zoo zeide men,
waar het hart vol van is, loopt de mond van over
het was dus zoo goed als zeker, dat daar, waar men aan
een plaats den naam eener kerk gaf, veel godsdienst
zin moest wonen. Zoo dacht men er ook reeds in den
ouden tijd over, in de dagen nl. toen alle schrifturen door
monniken in het Latijn werden opgesteld en, over
geschreven. In die oude stukken vindt men het'woord
kerk bij pbatsnamen eenvoudig in die taal overgebracht
als ecclesia. Nu, dit was zeker van kerkelijke of gods
dienstige personon, als zij waren, niet te verwonderen.
Doch het maakt een vreemden en verrassanden indruk,
dat men in nog oudere geschriften of in zulk?, die
blijkbaar van mser ontwikkelden dan gewone monni
ken afkomstig zijn, deze vertaling geenszins aantreft.
Zoo vind ik bij een geleerd schrijver in eea LU'jnsch
