1890. N°. 48.
Donderdag 24 April.
GOESCH
De uitgave deaer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f |,7&,
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij do heer.n NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder 2Ö42
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
Da prijs dar gewone advertentiën is van i5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 23 April 1890.
Het Hbl. brengt, naar aanleiding der indiening
van het wetsontwerp tot wijziging der kiestabel,
in herioDeriDg, dat het Ministerie reeds bij zijn eerste
optreden in Mei 1888 een naiere regeling van het
kiesrecht in 't algemeen op zijn program heeft ge
plaatst. De gebreken, die bij de toepassing van de
voorloopig vastgestelde wijzigingen in de kieswet zijn
aan den dag gekomen m?n denke slechts aan de
kamerbewoners leverden toch reden genoeg om die
belofte gestand te doen. De Regeering is echter blind
voor die fouten, doof voor de rechtmatige klachten
welke da onvoldoende regeling van 1887 heeft uitge
lokt. Zij heeft enkel oog en oor voor het éene «onrecht",
dat volgens haar is gelagen in het behoud van een
vijftal meervoudige districten
En hoe wordt dan nog voorgesteld dat onrecht wrg
te nemen l De Regeering heeft zich niet eens de moeite
gegeven het vraagstuk in zijn geheel te overzien en
te regelen. De voorname reden immers, waarom men
tot enkelvoudige districten is overgegaan, is geweest
dat men daarmede een billijker behandeling der minder
heden beoogde. Da bescherming der minderheden,
hoofddoel der splitsing, geldt niet alleen voor de ver
tegenwoordiging des lands. Zij laat even krachtig hare
stem hooren bij de Provinciale Staten en bij de ge
meentebesturen. Maar daarover bekommert de Regeermg
zich niet, zij bepaalt zich tot de splitsing enkel voor
de keuze van Kamerleden.
De bedoeling ligt voor de hand. De rechterzijde
gevoelt zich zwak en wankelend. Behalve de arbeids
wet en de schoolwet heeft zij gedurende haar twee
jarig bestuur nagenoeg niets van eenige beteekenis tot
stand gebracht. Hare gebleken onmacht, gevolg van
verdeeldheid in eigen boezem, heeft tal van kiezers,
die in 1888 voor de candidaten der rechterzijde stem
den, van haar vervreemd: in 1891 vreest zij menigen
latei te verliezen. Als tegenwicht moet nu do splitsing
der groote gemeenten dienst doenwellicht dat zoo
doende het verlies, dat elders dreigt, kan worden op
gewogen. Evenals bij de provinciale indeeling van het
vorige jaar het geval was, is partijberekening de drijf
veer van het tegenwoordig voorstel.
Ware het anders, de Regeering zou zich niet hebben
bepaald tot dit enkele onderdeel der kiesrechtquatstie.
Zij zou dit gewichtig onderwerp, dat slechts ia zijn
geheel behoorlijk kan worden geregeld, ook in zijn
geheel hebben ter hand genomen. Maar in plaats van
de noodzakelijke hervormingen geeft de Regeering een
«politiek" voorstel, snkel berekend op het partijbelang,
een brokstuk van een regeling, waaraan het voornaamste
en dringendste ontbreekteen billijker verdeeld kies
recht. Voor brood geeft zij steenen.
Naar |ie iV.' R. Ct. meldt, zal te Goes geen af
zonderlijk lelegraafdirecteur meer benoemd
worden, doch de post- en telegraafdiensten zullen ver-
een»gd worden onder het beheer van één ambtenaar.
Ierseke. In de gisteren gehouden raadszitting,
die door slechts 4 leden werd bijgewoond, waren o. a.
ingekomen
Van Gedep. Staten de goedkeuring der gemeente-
bsgrooting voor 1890 in ontvangst en uitgaaf op
24021,22.
Van den gemeente-opzichter eene begrooting van
kosten voor het veranderen van den grintweg van het
dorp tot de gemeentegrens in een keiweg. Deze kosten
waren geraamd op f 22500. Da behandeling werd
aangehouden.
Een verzoek der heeren J. Molhoek en P. Sandee
alhier, om een weegbrug of fairbank bij de haven te
mogen plaatsen op een bij overeenkomst te bepalen
plaats.
B, en W. wenschten zich betreffende dit verzoek
van praeadvies te onthouden, omdat id een vorige
vergadering (welke de Voorzitter niet bijwoonde) een
dergelijk verzoek van een paar andere ingezetenen van
de hand was gewezen.
De heer Sauer herinnerde, dat dit verzoek alleen
geweigerd was, omdat de Raad bezwaar had tegen de
plaats welke in het adres werd genoemd.
De Voorzitter antwoordde, dat hij ook niet inzag,
waarom B. en W. hunne meening in dezen niet zouden
mogen zeggen. Daarom sprak hij zijn eigen opinie uit
en somde de voordeelen van een weegbrug op, waar
geen nadeelen tegenover stonden. Het voornaamste
voordeel was wel mindere risico voor de landbouwers
die suikerbieten telen, daar deze na de weging voor
rekening van den fabrikant komen. De meeat geschikte
plaats achtte hij en de aanvragers den N.W.-hoek bij
ds haven.
De heer Sauer achtte een weegbrug nuttig, maar
wilde daarbij ook de belangen van de gemeente be
hartigd zieD, door van de ondernemers erfpacht voor
den grond te vragen.
De Voorzitter wilde het onderhond van het aan
grenzend gedeelte van den dijk op de aanvragers
werpen. Dize hadden daar trouwens reeds genoegen
mse genomen.
Da heer Sinke was ook niet tegan de weegbrug,
maar hij achtte het voorloopig afgebakend terrein Diet
groot genoeg. Ook wenschte hij een jaarlijksch verslsg
van de gewogen goederen, waarnaar de havenmeester
kaairecht kon heffen.
De Voorzitter had dit punt reeds met de aanvragers
besproken en deze hadden daarin volkomen toegestemd.
Er werd nu eerst voorgesteld tot da plaatsing der
brng een terrein af te staan groot 4.50 bij 4.60 M.,
doch de heer Sinke vreesde, dat bij die afmetingen
d# brug in den weg zou staan voor de wagens, die
van de hooge naar de lage kade moeten, voor zoover
zij namelijk bij dien rit niet zelf op de brug moeten
zijn. Hij verlangde daarom een nader onderzoek.
De Voorzitter wijzigde daarom zijn voorstel in dien
zin, dat het terrein zou worden afgestaan, indien de
brug den voertuigen niet tot hinder kan zijn en be
loofde een nauwkeurig en volledig onderzoek. Dit voor
stel werd met algemeen» stemmen aangenomen.
In de volgende vergadering zal een rapport van het
onderzoek en zoo noodig een concept-overernkomst
met de ondernemers worden overgelegd.
Daarna deelde de Voorzitter mede, dat naar de
leening ad 1500 slechts éen firma had ingeschreven,
nl. de heeren Van Heel en Co. te Goes tegen 99%
pet., aan wie de leening was gegund.
Ten slotte werd voorgelen een verzoek aan het
Polderbestuur van de Breede Watering om den Varkens
dijk en den Kruiningschen Zanddijk, welke meestal in
een slechten staat verkeeren, te begrinten, wijl de
staat der gemeente-financiën niet gedoogde, dat de
gemeente dit voor hare rekening doet.
Bij de rondvraag vestigde de heer Sinke de aan
dacht van den Raad op een paar ijzeren landvesten
in het steiger bij de haven van den heer Job Bom,
welke, hoe nuttig ook, voor dé uit-en invarende vaar
tuigen gevaarlijk zijn. De Voorzitter meende dat dit
door de plaatsing van een of twee palen kon verbeterd
worden, waarmee de heer Sinke instemde.
YTemeldinge. ïn de Maandagavond gehouden ver
gadering van de aandeelhouders eener weegbrug aan
de Bonzijbrug alhier, werd, na goedkeuring der door
het bestuur ontworpen statuten, tot weger benoemd
Joost Ruisaard en tot hulpweger A. Dominicus Fz.,
beiden hier woonachtig.
Na met gunstig gevolg het toelatingsexamen tot
de 21e afdeeling der krijgsschool te hebben afgelegd
is bij die inrichting o. a. gedetacheerd met ingang
van 1 October a. s. de le luitenant der artillerie
Van Visvliet.
In de Maandag gehouden zitting van den ge
meenteraad van VlissiDgen is met 9 tegen 5 stemmen
afwijzend beschikt op een adres der doleerende ge
meente tot afschaffing der kermis.
De burgemeester der gemeente IJzendijke beeft
bij den officier van justitie eene aanklacht ingediend
tegen den gemeente-secretaris, op grond dat hij on
rechtmatig kolen der gemeente gebruikt heeft, ter
verwarming der secretarie. De secretaris meende in
zijn recht te zijn omdat de secretarie een publiek
lokaal is, dat tevens dienst doet als wachtkamer voor
gemeentebode, veldwachter en publiek. In de aanbe
stedingsvoorwaarden wordt evenwel enkel gewag ge
maakt van raadzaal en gemeentescholen.
Bevorderd tot doctor in de geneeskunde aan de
rijks-universiteit te Lriden de hser J. L. Hage, ge
boren te St. Maartensdijk, met acad. proefs. getiteld
«De verkorting der Ligamenta Rotunda bij liggings
afwijkingen van den Uterus".
In de maand Juni a. s. zal weder een examen
worden afgenomen voor adspirant-ge m.-s e c r e-
taris en ambtenaar ter secretarie. Het
schriftelijk gedeelte zal plaats hebben te Utrecht op
een nader te bepalen dag.
Uit de residentie wordt aan de Zw Ct. geschreven:
Van ons stel ministers mag de heer H a v e 1 a a r
wel het meest een man van de daad heeten. Over
zijn spoorwegwet moge groot verschil van gevoelen
heerschen, zij getuigt in ieder geval van den moed om
groote zaken aan te pakken. R^eds voor maanden
schreef ik, dat de Rijnspoor zich ontegenzeglijk erg
duur verkocht, en het financieel bezwaar weegt dan
ook 't meest in de bestrijding van het wetsvoorstel.
Toch drijft de opvatting boven, dat de wet daarop niet
vallen «al, omdat de staat geen rechtstratksche offers
zal behoeven te brengen. Het is intussehen te hopen,
dat deze zaak, die bij uitnemendheid handel, nijverheid
en verkeer betreft, niet bij zuivere partijstemming
wordt beslist iets waardoor wel eenig gevaar be
staat, omdat het schijnt, dat de heer Havelaar met
zijn ontwerp staan of vallen wil. En het is duidelijk,
dat het ministerie een nieuwe break niet wel zou
kunnen overleven.
De door den Hoogen Raad aan de Tweede Kamer
der Staten-Generaal ingezonden lijst van aanbeveling
van zes cai)did»ten, ten einde daarop te kunnen acht
slaan bij het opmaken dar nominatie voor de vacature
eener raadsheersplaats in genoemden Raad, ontstaan
door het overlijden van den Raadsheer mr. C. D. Asser,
bestaat uit de heeren mrs.4o. S. M. S. De Ranitz,
raadsheer in het gerechtshof te 's-Gravenhage2o. D.
S. Mom Visch, raadsheer in het gerechtshof te Arnhem
3o. jhr. S. Laman Trip, vice-presidant van de arron-
dissements-rechtbank te 's Gravenhage 4o. A. Telders,
advocaat-generaal bij hst gerechtshof te 's-Gravenhag®;
5o. W. Van der Kaaij, kantonrechter te Leiden6o.
C. Asser, rechter in de arrondissfments-rechtbank te
's Gravenhage.
Men schrijft aan de H. Ct.
In de pensioenwetten is bepaald, dat recht
op pensioen hebben allen, die een vaste aanstelling
hebben.
Maar waarom hebben zij, die een tijdelijke aan
stelling hebben, dat recht niet?
Wanneer een vaste ambtenaar 10 jaren het Rijk
heeft gediend, dan heoft hij recht op pensioen «n bij
overlijden zijn vrouw en kinderen ook maar een tij
delijk ambtenaar, die het Rijk 20 jaren heeft gediend,
krijgt niets en zijn vrouw en kinderen evenmin.
Beiden hebben het Rijk gedienddó een krijgt het,
de ander nietWaarom
In eene Maandag te Utrecht gehouden vergade-
riog van beambten werkzaam aan de ontvang
kantoren en contróles der d i r. belastingen,
invoerr. en accijnzen in Nederland is besloten, een
adres aan te bieden aan den Minister van financiën,
waarin de aandacht wordt gevestigd op den ongun-
stigen toestand waarin adressanten verkeeren, en ver
zocht wordt, de betrekking van rijks-klerk bij genoemde
middelen in te stellen.
In de te Utrecht gehouden vergadering van de
indertijd te 'a-Bosch, op initiatief van het bestuur van
den BoDd van het Metalen Kruis zich gevormd heb
bende commissie tot het oprichten van een onder
steuningsfonds voor behoeftige oud-strijders
van 1830 31, is besloten, dat ondersteuning uit het
te stichten fonds zal worden verleend aan alle dragers
van het metalen kruis en van de citadel-medaille,
voor zoover zij behoeftig zijn.
De hoofdzetel zal gevestigd zijn te Utrechtin ipder
gewest zal een «provinciaal comité" bestaan, en voorts
zullen plaatselijke commissiën in de verschillende voor
naamste steden werkzaam zijn.
Op last van Z. M. den Koning moeten iedere
maand de conduite-staten van alle officieren van het
regiment grenadiers en jagers naar Het Loo worden
opgezonden.
Op grond van het door den schuttersraad te
Zutfen gewezen zachte vonnis in de bekende zaak der
onderofficieren van de dd. schutterij aldaar, die zich
tegenover den hear H. E*ekink Jr. aan insubordinatie
hadden schuldig gemaakt, heeft deze thans eervol
ontslag gevraagd als kapitein bij de tweede compagnie
dier schutterij.
De rechtbank in Den Haag heeft een belangrijke
beslissing genomen. Een drietal professoren van het
seminarium te Katwijk, die als inwonende lodgers
plaatsing op de kiezerslijsten hadden verzocht en wien
dit was geweigerd, zijn door de rechtbank in het
gelijk gesteld. De plaatsing hunner namen op de kie
zerslijsten is thans door de rechtbank bevolen.
Het bericht, volgens hetwelk de Gouverneur van
Suriname, jhr. De Savornin Lohman, zijn
ontslag zou hebben aangevraagdwordt door het
Dagblad op grond van alleszins vertrouwbare inlich
tingen tegengesproken.
IJdelheid der ijdelheden, alles is ijdelbeid.
Vele jaren geleden kwam in een onzer Nederlandsche
kerkeraden de vraag ter sprake, of men bij de Gods
dienstoefening de giften «voor armen en kerk" zou
inzamelen op een open schaal dan wel in een zakj».
Vele kerkeraadsleden waren voor het zakje, daarbij
uitgaande van de gedachte, dat «de eene hand ni»t
mocht weten wat de andere deed" en dus de giften
in het verborgen moesten geschonken en ontvangen
worden.
Anderen pleitten daarentegen voor de open schaal,
omdat dan ijdelheid en grootspraak velen zouden be
wegen meer te geven, dan zij zouden doen, wanneer
de hoeveelheid der gift door collectanten, noch buren
werd opgemerkt.
Er werd veel over en weer geredekaveld, totdat
eindelijk de zaak in stemming kwam en de stemmen
staakten.
Nu had de Voorzitter, een hoogst achtenswaardig
en menschkundig man, de beslissing.
Deze aarzelde niet lang en verklaarde
«De inzameling m«t «en zakje bevordert de vrek
heid, die met een open schaal de ijdelheid en aange
zien na vrekhiid en ijdelheid beiden ondeugden zijn,
mooten wij van deze twee die kiezen, welke althaös
dit voor heeft, dat zij komt ten bate onzer armen en
onzer kerk.
Daarom zal er voortaan ingezameld worden op open
schalen
Wij zijn bet met den Voorzitter eens.
Wie geld, veel geld wil ontvangen voor een goed
doel, en dit betreft zoowel den tegenwoordigen als
den goeden alonden tijd, moet de inzameling zoodanig
weten te regelen, dat ieder zijn gift op de schaal legt,
terwijl de bride boren voor den drempel van hun huis
staan en de hoeveelheid der gift aan hun scherpziend
oog niet ontgaat.
Wij zouden daarom wenschen in overweging te
geven de open schaal weder in alle kerken te doen
invoeren.
Wij voorspellen voorbeeldig succes.
UtrDagbl.)
Uit Heerenveen schrijft m»n aan de N. R. Ct.
«Indertijd gaven we m dit blad eene beschrijving
van een door onzen plaatsgenoot, den heer A. W.
Zanstra, uitgevonden zelfwerkend remtoe-
8 t e 1, waardoor het gevaar voor spoorwegongelukken
tot een minimum werd teruggebracht. Zooals men zich
herinneren zal, kwam het in hoofdzaak neder op een
tasschen de rails aangebrachte ijzeren staaf, die hori
zontaal ligt, wanneer het sein veilig, doch verticaal
staat, zoodra het onveilig aanwijst. Die staaf, in aan
raking komende met een aan de Westinghouse-rem
aangebrachte kraan, opent deze, waardoor de lucht
toestroomt en de rem in werking komt.
Als bezwaar tegen de toepassing van deze uitvinding
werd door deskundigen aangevoerd, dat die kraan ge
makkelijk defect zou worden en dan óf niet óf ontijdig
werken zou. Thans heeft de uitvinder eene zeer een
voudige verbeteriDg aangebracht, waardoor dit bezwaar
geheel opgeheven wordt. In plaats van een kraan,
brengt hij een gesloten buis van stevig glas met den
remtoestel in verbinding. Staat nu het sein op onveilig
en dus de tusschen de rails aangebrachte staaf verti
caal overeind, dan grijpt deze da bedoelde glazen bnis
en verbrijzelt haar, waardoor de lncht in de geleidings-
buizen van het remtoestel toestroomt en dit derhalve
in werking wordt gebracht. Door deze wijziging is in
de aangewezen leemte geheel voorzien. De heer Z.
hoopt nog steeds in de gelegenheid te worden gesteld
om altans de deugdelijkheid zijner uitvinding proef
ondervindelijk te bewijzen".
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden vergadering is besloten
heden in de afdeelingen te vergaderen tot het onder
zoek o. a. van de wetsontwerpen betreffende voorko
ming van aanvaring in openbare wateren. Indische
credieten, verklaring met het Duitsche rijk gewisseld
betreffende den z.g. handel in vrouwen en meisjes, en
voorts morgen in openbare vergadering te behandelen:
de wetsontwerpen tot ruiling van grond met Maassluis,
tot vaststelling der begrooting van koloniën voor 1890
en betreffende de verzekering der toepassing van de
vrijheidsbeneming.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Op het drietal te Vlaardingen staat ook ds. J.
Ossewaarde te Sluis.
Beroepen te Leidschendam ds. L. M. Van Noppen
te Zwartsluis.
Uit een drietal, bestaande uit ds. H. Van Selms
te Kralingen, ds. S. L. Van Steijn Callenfels te Heerde
en ds. J. C. Montijn te Chaam s te Kloetinge tot
predikant beroepen ds. H. Van S>Ims.
De heer M. W. Snoep, theol. cand., deed Zater
dag aan de universiteit te Utrecht met goeden uitslag
kerkelijk voorbereidend examen.
Dr. J. H. Gunning JHz.. pred. te Gouda, heeft
in het predikbeurtenblad van Amsterdam, in een open
brief aan het kiescollege der Ned. Herv. gemeente
aldaar, verzocht, zijn naam van het geformeerde drietal
af te nemen.
Voor een talrijk gehoor aanvaardde Maandag
dr. P. J. Muller het professoraat in de theologie aan
de Amsterdamsche universiteit, met eene rede, getiteld
«Dichten of denkeneene dogmatische vraag be
antwoord."
Vóór het uitspreken zijner rede, had de heer Maller
in handen van den president der synode de door het
synodaal reglement op het Hooger Onderwijs tot vor
ming van evangelie-dienaren voor de Nederlandsche
hervormde kerk voorgeschreven belofte afgelegd, en
was hij met eene gepaste toespraak in zijn ambt
bevestigd.
