1890. N°. 36.
Dinsdag 25 Maart.
77su jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bnrean worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH Sc VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent*
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct«
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel
De tweede zitting van den
MILITIERAAD
zal voor deze gemeente gebonden worden op WOENS
DAG DEN 16 APRIL e. k., des morgens te 10 uren, in
de Abdij te Middelburg, in welke zitting uitspraak zal
worden gedaan omtrent hen, die als plaatsvervanger of
nommerverwisselaar verlangen op te treden.
Voorts zal op den 93 APRIL, ter zelfder ure en plaatse,
gelegenheid worden gegeven voor al de lotelingen,
wier plaatsvervangers of nomrner verwissel aars niet
mochten zijn toegelaten om. als zy dit verlangen
mochten, anderen in hunne plaats aantebieden.
Goes, den 22 Maart 1890.
Bargemeester en Wethouders van Goes,
J G d W HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 24 Maart 1890.
De quaestie met de kiezers! ij sten te St.-
Philipsland wordt ook in de Gemeentestem besproken.
Gelijk men weet is de nieuwe kiezerslijst in die gemeente
vastgesteld den 14 Maart. Deze gold dus bij de ver
kiezing op 18 Maart; doch aangezien de kiezers min
stens 8 dagen te voren moeten opgeroepen wordeD,
kan de oproeping niet volgens de nieuwe lijst zijn
geschied. In een of ander opzicht beeft dus te St.-
Philipsland ongetwijfeld eene onregelmatigheid plaats
gehad, welke de gemeenten voorkomen kannen door
in de 8 dagen, eene verkiezing voorafgaande, geene
ni-nwe lijsten vast te stellen.
Ia ieder geval blijft St. Philipsland buiten invloed
op de a/geloop^n verkiezing. Alleen wanDeer te Wol-
fertsdijk, waar de nieuwe lijsten dsn 10n Maart zijn
vastgesteld, dientengevolge de kiezers niet 8 dagen te
voren opgeroepen zouden kunnen zijn wat ons on
bekend is zonden de 2 bussen te zamen wel van
invloed kannen zijn.
De Standaard, terugkomende op de verkiezing
voor de 2e Kamer in bet district Goes, toont zich over
den uitslag daarvan zeer voldaan. Hst blad maakt
echter uit de stemmen-cijfers, die de candidaten nu
ea in 1888 behaalden, eene verkeerde gevolgtrekking.
Het meent namelijk, dat de 648 stemmen, die mr.
Kenchenius minder kreeg dan jhr. Lohman, stemmen
zouden zijn van Katholieken en stelt daarbij het aan
tal Kath. kiezers in ons district op 650.
Uit vertrouwbare bron wordt ons echter gemeld,
dat slechts 300 a 350 Roomsche kiezers in ons district
zijn, wat wij wel kunnen gelooven, daar er te Goes
aleebts 86 op de kiezerslijst voorkomen. Er zijn dus
ditmaal werkelijk een belangrijk aantal antir. kiezers
minder opgekomen dan in 1888, en daaruit blijkt dus,
dat niet juist is de bewering van de Standaarddat
men voor sterk gekleurde" candidaten altijd het
hardst loopt. Ofschoon Lohman en Keuchenius beiden
sterk gekleurd zijn, liep men toch voor eerstgenoemde
vrij wat harder, wat trouwens zeer verstandig was.
Door het hoofdbestuur van de maatschappij van
landbouw in Zeeland is aan verschillende fabrikanten
in Nederland de volgende circulaire verzonden
T*r gelegenheid van bet 43ste Landbuisboudbnndig
Congres, te houden te Goes van 1721 Jani a. s.
zal van wege de Maatschappij ter bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland uitgeschreven worden
•en wedstrijd van ploegen en wanmolens.
Da prijzen, die voor den wedstrijd beschikbaar
worden gesteld, zijn voorloopig bepaald voor de ploe
gen op:
lo. Ploegen voor gewone bewerking (tot 25 c.M.)
kleigrondf 100 en f 25. 2o. Diepploegon zonder
voorschaar (boven 25 c.M) kleigrond: 100 en/25.
3o. Ploegen met voorschaar (boven 25 c.Mf 75
•n f 25. 4o. Meerscharige ploegenf 75 en 25.
5o. ondergrondspJoegenf 75 en f 25;
en voor de graanzuiveringswerktuigen voorlo.
"Wanmolens: ƒ50 en ƒ25. 2o. Wanmolens met zeven
f 50 en 25. 3o. Graanlezers (trieurs) 75 en f 25.
Ged. Staten van Zeeland hebben vastgesteld het
door de gemeenten dezer provincie te dragen aan
deel in de lichting voor denationale
militie in dit jaar. Voor zoover Zuid- en Noord-
Beveland betreft is dit: Baarland 2, BorseJe 2, Elle-
woudsdijk 2, Goes 19,'s-Gravenpolder 4,'s-Heer Abts-
kerke 1, 's-Heer Areadskerke 7, 's-Heerenhoek en
Driewegen samen 2, Heinkenszand 4, Hoedekenskerke
4, Ieifke 7, Kats 2, Kapelle 5, Kattendijke 3, Kloe-
tinge 3, Kolijnsplaat 5, Kortgene 2, Krabbendijke 4,
Krniningen 10, Nisse 2, Oudelande 2, Ovezand 2,
R'lland-Bath 6, Schore 3, Waarde 1, Wemeldinge 6,
Wissekerke 7, Wolfertsdijk 8.
Wat Goes betreft is, terwijl op de kenbaar ge
maakte reclames reeds is beschikt, het hoogst opge
roepen nnmmer no. 39. Behoudens later bij de in-
dienststelling blijkende ongeschiktheid van na ingelijf-
den, is dus no. 40 voorloopig het eerste vrije nummer.
Ellewoadsdijk. Aan den gemeenteraad ia verzonden
een adres, voorzien van eenige namen van handeldrij
vende burgers, met het verzoek pogingen aan te wenden
tot het verkrijgen van telephonische gemeen
schap.
Ierseke. Vrijdag werd door den Gemeenteraad de
verordening tegen samenscholingen
met algemeene stemmen aangenomen.
Door de gascommizzie te Middelburg is aan den
heer A. C e n s e op de meest eervolle wijze op zijn
verzoek ontslag verleend als adjunct-boekhouder bij de
gemeente-gasfabriek, onder dankbetuiging voor de der
gemeente bewezen diensten. (Af. CL)
Lid der commissie, die in de maand April a.g.
is aangewezen tot het afnemen van het examen voor
de betrekking van kommies-verificateur bij
's rijks belastingen is o. a. de heer G. H. W. A.
L a u t e n controleur te Hansweerd.
De geneeskundige staatscommissie te Amsterdam
heeft toegelaten voor het le gedeelte van het arts
examen den heer P. W. Schipper.
Ds. Heldring, predikant bij de Ned. Herv.
gemeente te Middelburg, heeft voor de benoeming tot
directeur van het gesticht voor vallende ziekte te
Haarlem bedankt.
Bij de rijkstelegraaf zijn verplaatstde telegrafist
2e kl. P. B r u g g e m a n n van Rotterdam naar
Baarn de telegrafist 2a kl. H. L ij b a a r tvan
Amsterdam naar Rotterdam,
De Tijd ontving wel wat laat een schrijven
van het bestuur van den »Zuid- en Noord-Hollandschen
bond van R.-K. kiesvereenigingen", waarin wordt mee
gedeeld dat de bekende verklaring betrekkelijk afge-
maenen en persoonlijken dienstplicht, die tot zooveel
geschrijf aanleiding heeft gegeven, niet is een manifest
van genoemd bestuur.
Naar aanleiding hiervan deelt genoemd blad mede,
dat bij ontvaDgst van de verklaring4 het stuk aan de
redactie dadelijk toescheen afkomstig te zijn van den
voorzitter van den Bond, mr. Bahlmann. Eerst na zich
daaromtrent volkomen zekerheid te hebben verschaft,
waarbij tevens vernomen werd, dat het stuk door den
heer Op da Laak met voorkennis van mr. Bahlmann
was toegezonden, is het geplaatst. Het stuk droeg echter,
zooals zoowel uit het schrijven van den heer Raaymakers
als uit deze mededeeling blijkt, geen officiéél karakter.
»Wij meenen", zegt De Tijd, »dat dit van den aan
vang af eenigszins duidelijker in het licht had kannen
gesteld worden".
Het volgend citaat uit het verslag eener rede
voering van den Roomschen afgevaardigde mr. Bahl-
man ontleenen wij aan het N. v. d. Dag
sEen tweede middel om het bondgenootschap met
de anti-revolutionairen te behouden is een gezamenlijk
arbeiden om aan Vrije Universiteiten het jus pro
movendi toe te kennen. Eene katholieke hoogeschool
is een wensch van zijn hart en hij hoopt haar eens
te zien verrijzen. Doch dan moeten ook de anti-revo-
lutionairen geneigd zijn tot concessiën met betrekking
tot het vraagstuk vaa dienstplicht."
Een goad ve rstaander behoeft slechts een half woord.
{De Vaderl.)
Naar Het Vad. verneemt, bestaat het voor
nemen, dat de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
en de Vereeniging Volksonderwijs" naar aanleiding
van het tot stand komen der nieuwe school
wet zullen samenwerken, om de nadeelige gevolgen
dier wet voor het openbaar onderwijs door gemeen-
«chappelijke pogingen zooveel mogelijk te neutraliseeren.
De haeren mr. Th. M. Verster c. s., die zich
tot de Rageering hadden gewend met het verzoek
om de ongegrondheid der grieven van den oud-kapi
tein van het Ned.-Ind. leger W. E. Willink
K e t j e n aan te toonen, dan wel het onrecht dien
officier aangedaan te herstellen, hebben ten antwoord
gekregeD, dat aan den Raad van Ministers nit een
nauwgezet onderzoek is gebleken, dat bij het verleenen
van eervol ontslag met pensioen aan kapitein Willink
Ketjin de bestaande wettelijke voorschriften zijn in
acht genomen.
Met dat antwoord niet tevreden, trachten nu ge
noemde heeren een fonds bijeen te krijgen, om langs
rechterlijken weg het onrecht hersteld te zien dat
h. i. genoemden officier is aangedaan.
Uit Sneek wordt gemeldDoor de ouders van
negen lotelingen, die bij de door Ged. Staten wegens
eene gepleegde informaliteit (afwijking van de alpha-
betische volgorde) vernietigde loten voor de natio
nale militie een hoog nommer hebben getrokken,
is van de beschikking van Ged. Staten bij den Koning
in hooger beroep gekomen. Huo bezwaar is o. a. ge
grond op de omstandigheid, dat de twee eer at over
geslagen lotelingen, die later mede een hoog nummer
trokken, huns inziens toch als totaal ongeschikt voor
den dienst zouden zijn afgekeurd.
De prijsvraag, door den Nederland^chen 1
bond ^Maatschappelijk Belang" uitgeschreven, luidt
aldus
zWelke nadeelen kuoneD, bepaaldelijk met het oog
»op Nedsrlandsche tosstanden, voor de maatschappij
Dontstaan uit overdreven en onoordeelkundige toepas-
»sing van hst begin*©] der coöperatie (winkel- en con-
isumtio-vereenigingen) 7"
Voor het best gekeurde antwoord wordt uitgeloofd
eena som van 1000.
Zooals men weet, bestaat de jury uit de heeren
GleichmaD, Goekoop en Schaepman.
De heer P. J. Raaij makers ontving na de
aanneming der Pensioenwetten felicitaties en dankzeg
gingen voor zijn onvermoeid strijden voor het succes
der wetten van vele hoofd- en ondergeschikte ambte
naren der rechterlijke macht, posterijen en telegrafie,
belastingen en waterstaat.
In een particuliere correspondentie dd. 22 Febr.
uit Batavia van ie N. Rott. Ct. lezen wij:
»Uit Atjeh zijn nadere berichten ontvangen omtrent
het sneuvelen van den luitenant Ferguson, die
een wond in borst en bnik beeft gekregen bij het
openkappen van terrein. Omtrent de affaire, waarbij
de kapitein van den generalen staf Van Heutz
zoo ernstig werd gewond, bezitten wij nog slechts een
telegrafische mededeeling. De verontwaardiging is vrij
algemeen, daar nu blijkt, dat de luitenant Ferguson
toch tot de gesneuvelden behoorde, niettegenstaande het
ontbreken van dat bericht de betrekkingen deed hopen,
dat het telegram, door het Bataviaasch Nieuwsblad
gepubliceerd, onjuist was. Inderdaad gaat het niet
aan, dat zulke omissies voorkomen en een particulier
dagblad zulke tijdingen eerder, en zelfs dagen eerder,
verneemt dan de Regeering zelve."
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Krniningen. Ds. B. Wielinga heeft voor het beroep
naar Opperdoes bedankt.
Bllowoudsdljk. Tot diaken der Hervormde ge
meente werd Zondagnamiddag gekozen de heer Joh.
Nortier en zulks ter vervanging van den heer A. W.
Wisse, die verleden j»ar reeds bedankt heeft.
Middelburg. In da gisternamid lag gehouden gods
dienstoefening in de Waalsche kerk heeft ds. J. II.
Gerlach, aan wien na een 43jirig verblijf alhier op
verzoek emeritaat is verleend, afscheid genomen van
zijne gemeente. Hij had tot tekst gekozen Mattheus 28
vs. 16 en 17.
Te Borsele weid Vrijdag ten behoeve van het
nieuwe kerkgebouw der Ned. Ger. gemeente de eerste
steeD gelegd door den voorganger, den heer L. Boone,
die daarbij eene gepaste toespraak hield in tegenwoor
digheid van leden en belangstellenden. Des avonds
vierde men ten huize van den heer Boone de plechtig
heid feestelijk.
Voor de kosten van oprichting is bereids eene vrij
willige gift van 100 ontvangen.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsch (christe
lijk) jongelings-verbond heeft besloten, dat de e. k.
wereldconferentie te Amsterdam zal gehouden worden
in de maand Augustus van het volgende jaar.
Volgens het thans verschenen elfde jaarverslag
van de Uaia »E<?n school met d«?n Bijbel" is het aan
tal locale comités met 6 verminderd en bedraagt nu
588. De Aug. collecte bedroeg over 1889 91.805,13'^
of ongeveer ƒ1400 minder dan in 1888.
Het aantal scholen met den bijbel is in 1889 met
8 vermeerderd, waardoor haar aantal geklommen is
tot 488 met 80.889 leerlingen.
Twaalf scholen zijn in aanbouw, die waarschijnlijk
in den loop van dit jaar nog zullen geopend worden.
Tot de Rijksnormaallessen te Goes zijn toege
laten éene vrouwelijke leerling: P. De Jonge te Goes
en twee mannelijke: C. Van Betten van Kwadendamme
en J. Van Wijngen van Kapelle.
Voor den nieuwen cursus aan de ambachtsschool
alhier hebben zich 5 leerlingen aangegeven en wel 3
voor de bewerking van het hout sn 2 voor de bewer
king van het ijzer.
Rechtszaken.
De personen van J. L K., J. W. K. en P. v.
d. B., die bij vonnis van de arr.-rechtbank te Breda
werden veroordeeld de le en 2a tot 12 en de 3e tot
8 jaar gevangenisstraf wegens diefstal met geweld
pleging te Bergen-op Zoom, zijn van dit vonnis in
hooger beroep gekomen.
Bvitenlandseh Overzicht
Het meest belangrijke politieke nieuws uit het
buitenland loopt nog altijd over het aftreden van den
Duitschen Rijkskanselier. Wat de aanleiding daarvoor
geweest is, in hoeverre Keizer en Kanselier in vriend
schap of haat zijn gescheideD, zijn vragen met welker
beantwoording de Duitsche pers zich ernstig bezighoudt,
zonder dat echter iemand daaromtrent iets zekers weet.
Het is intus8chen wel begrijpelijk, dat een 75jarige
grijsaard als Bismarck, die Duitschland gemaakt heeft
tot wat het thans is, die bij den ouden Keizer Wil
helm in zoo hooge eer stond en die een onbeperkt
vertrouwen genoot, zich niet meer schikken kan naar
de nieuwere denkbeelden van een jong en nit den
aard der zaak in de staatkunde nog onbedreven vorst
als ds tegenwoordige Keizer.
Maar te betreuren zou het zijn, wanneer het af
scheid tusschen den Keizer en Bismarck eene inmen
ging van dezen grooten staatsman ten eenenmale on
mogelijk maakte en hij nooit meer met zijne onder
vinding en zijne konde zijn vorst kon ter zijde staan.
Te sterker zal zich het gemis van den kanselier
doen gevoelen, wanneer de geruchten bevestigd worden,
dat ook Herbert Bismarck en graaf Waldersee hun ont
slag hebben gevraagd. Den Keizer mogen vele getrouwen
overblijven, veel menschen zoo doorkneed in de staat
kunde en de krijgskunde als dit drietal telt ook
Duitschland niet.
Daarom blijft het voorloopig een groote vraag of
de jeugdige Keizer, zich ontdoende van zijne beste
raadgevers, zijn rijk zal kunnen handhaven op de plaats,
die het thans in de rij der Europsesche staten inneemt.
Uit de overige landen komt geen belangrijk nieuws.
Eene motie, door den heer Labouchère in het Engel-
selie Lagerhuis voorgesteld, om te verklaren, dat de
tegenwoordige wijze van samenstelling van het Hooger-
huis in strijd is met de eischen van eene vertegen
woordigende regeeringsvorm werd met groote meer
derheid verworpen.
Gemengde Berichten.
Uit een ons toegezonden maandbericht van het
Nederlandscbe Zendelinggenootschap blijkt, dat een
niet onaardige bate wordt getrokken nit den verkoop
van verzamelde postzegels. In de maand Januari werd
verkocht tot een bedrag van 49 Ook uit Goes
kwamen heel wat postzegels in door den heer Roskes
werden geleverd 36571 Ned. en 2548 Buitenl. en
Indische, voorts een kistje oude Nederlanders en een
doosje briefkaarten, alles door verschillende personen
bijeengebracht. Wie derhalve dit genootschap wil
steunen, kan dit, behalve door jaarfijksche bijdragen,
ook doen door verzameling van wat anders als onnnt
wordt weggeworpen.
Uit datzelfde maandbericht blijkt, dat ook ds. E. M.
Van IJiendijk, toen te Liren, thans te Kapellepost
zegels ten behoeve van dit genootschap inzamelt. Hij
verzond er uit Laren niet minder dan 10.000.
Onwillekeurig rijst de vraagwaar al die dingen
blijven 7 Millioenen gaan er naaf Amerika, waar het
een handelsartikel geworden isze worden niet alleen
opgekocht door verzamelaars of tot het beplakken van
verschillende voorwerpen, maar zelfstot het be
hangen van kamers.
Ierseke. Vrijdagavond gaf het fanfaren-gezelschap
Mozart" met medewerking van eenige rederijkers
eene soirée, waarop ten gehoore werden gebracht 6
muzieknummers, die van ijverige studie door deleden
en van toewijding van den directeur van »Mozart"
getuigden, een aardig tooneelsUikje»het Eerekruis"
met eon ridderkruis najagenden doch van die ijdelheid
genezen winkelier als hoofdpersoon en de 2 komieke
scènes: »De politieke Baanveger" en »Sport, Kunst
en Wetenschappen", beiden geestig en de eerste boven
dien pikant en verrijkt met een nieuw couplet op de
Ierseksche toestanden zinspelende.
Een der rederijkers gaf bovendien nog een extra
nummer getiteld»Krelis Steenkop", een variant op
het bekende thema: vHooi, strooi", voor den dommen
bóeren-milicien.
Krabbendijko. In deze gemeente is betrekkelijk
kort geleden een zanggezelschap opgericht, dat zich
aanvankelijk in een gewenschten bloei mag verheugen.
Het is voor gemengd koor en telt ongeveer 40 leden.
De oefeningen, die des Zondags worden gehouden,
mogen ook door belangstellenden worden bijgewoond.
Die uitvoeringen bewijzen, dat de verschillende nummers
met nauwgezetheid worden ingestudeerd. Wanneer de
vereeniging op den ingeslagen weg voortgaat en de
toewijding der leden en niet minder die van den vol-
ijverigen directeur W. De Kok zijn er borg voor
dan kan zij een sieraad voor de gemeente worden en
er hat hare toe bijbrengen, om het vooroordeel, dat,
helaas 1 nog maar al te veel op bet platteland tegen
muziek, die van het koraal afwijkt, bestaat, te hMpja
bestrijden.
