1890. N°. 29.
Zaterdag 8 Maart.
Verslag van den toestand dei1 gemeente
GOESÜI
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Yrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen alx> buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertontiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent*
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Wie in het bezit mocht zijn van het
over een der jaren 18G7 of I860 wordt beleefd
verzocht die te willen afstaan ter completeering der ver
zameling, ter secretarie berustende.
Goes, den 7 Maart 1890.
Burgemeester en Wethouders van QoeB,
J. G d. W HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
Kamerlid en Minister.
Het eerste optreden van den heer Lohman als
minister heeft hem van eene merkwaardige zijde doen
kennen.
In de Kamerzitting van Woensdag was nl. esne
belangrijke zaak aan de orde. De heer Roëll had eenige
amendementen op de pensioenwet ingediend met
het doel de wet aan te vullsn met bepalingen, waar
door aan de ambtenaren zekere waarborgen gegeven
werden ten opzicht# van hunne rechten op pen
sioen, welke thans niet of niet voldoende bestaan.
De tegenwoordige toestand is deze. Indien een ge
pensioneerde wenscht, dat zijne reclame tegen eene
ten opzichte van zijn pensioen door den Minister ge
nomen beschikking door den Raad van State zal
worden onderzocht, dan wordt dit geregeld toegestaan,
maar een recht daarop kan de gepensioneerde niet
laten gelden.
Buitendien is het twijfelachtig, of art. 23 der wet
op den Raad van State, met het oog op de daarbij
verplicht gestelde behandeling van geschillen van be
stuur en andere, aan 's Konings beslissing onderworpen,
een onderzoek bij wijze van gunstbetoon of goeddunken
gedoogt.
Om in dit gemis van rechtszekerheid verbetering
aan $e brengen, zoolang niet de administratieve recht
spraak was tot stand gekomen, had de heer Roëll
zijne amendementen ingediend. De strekking daarvan
wae, de beschikking omtrent pensioenaanvragen door
den Minister te doen nemon, maar een beroep
daarvan op den Koning, dan Raad van Stato
gehoord, toe te laten.
Niet alleen de Minister van Financiën, van wiens
departement de pensioenwet uitgaat, maar ook de
Minister Lohman meende het amendement te moeten
bestrijden. Laatstgenoemde had tegen het voorstel
van dhr. Roëll een constitutioneel bezwaar, en wel,
dat een Minister des Koniögs niet van den Koning is
te scheidendat de daad des Ministers de daad des
Konings is en ergo een beroep op den Koning van de
daad eens Ministers niet bestaanbaar is.
De heer Roëll betoogde met een beroep op Franscha
schrijvers over constitutioneel staatsrecht het tegen
deel. Maar niet alleen op dezen, op het Kamerlid
Lohman zei ven beriep hij zich als bewijs tegen den
Minister Lohman. Immers de beer Lohman zelf had
bij de behandeling dar jongste onderwijswet het denk
beeld verdedigd om de toekenning der sobsidiën aan
da bijzondere scholen door den Minister te doen plaats
hebben met beroep op den Koning 11
Alzoo toen de heer Lohman geen Minister was,
achtte hij het beroep op den Koning van do daad
eens Ministers mogelijk en gewenschtmaar nu de
heer Lobman zelf Minister is, acht hij dat beroep
onbestaanbaar
Inderdaad, indien de Minister Lohman voortgaat
zooals hij begonnen is, dan kunnen wij nog zonderlinge
verrassingen beleven.
Homogeniteit.
Nog eene andere verrassing op hetzelfde stuk was
Woensdag den Kamerleden bereid. De Minister van
financiën verklaarde namelijk, het met d«n heer Roëll
eens te zijn, dat het twijfelachtig was of het betrokken
art. van de wet op den Raad van State omtrent pen-
sioensaanvragen wel toepassing kon erlangen, al ge
schiedde dit ook tot dusverre. De Minister wenscht®
dan ook zich niet nit te laten over den voortaan in
dezen te volgen weg. Onmiddellijk komt echter Mi
nister Lohman verklaren, dat in deze alles zou blijven
geschieden als tot nu toe. Wederom weigert de Mi
nister van financiën zich op dit punt uit te spreken.
Eu hierop verklaart Minister Lohman, dat er op
dit punt geene eenstemmigheid tusschen de Ministers
behoeft te bestaanen dat ieder naar zijne opvatting
kan handelen.
Welk eene opvatting van de ministeriëele homo
geniteit 11
Gelukkig, dat nog een amendement door den heer
Gleichman c. s. is voorgesteld, waarbij op nieuw een
pensioenraad wordt in het leven geroepen, waar
door den ambtenaren althans esnige meerdere waar
borg wordt geschonken dau volgens het regeeringe-
voorstel en met een dergelijke ministeriëele homogeni
teit het geval is.
In de zitting van gisteren bleek, dat de nacht voor
de Ministers raad had geschaft, en de tegenstrijdige
verklaring van den Minister van binnenl. zaken en die
van den Minister van financiën zoowat in 't reine waren
gebiacht. Hat bleek nu, dat de regeering de nood
zakelijkheid inzag om zich de rechten der ambtenaren
wat beter aan te trekken. Althans de Minister van
financiën deed gisteren de mededeeliog, dat de regee
ring voornemens was een pensioenraad in 't leven te
roepen en de adviezen van dien raad, zoowel als het
gevoelen van den Minister over de toekenning van het
pensioen, op verlangen van den belanghebbends bij
don Raad van State aanhangig te zullen maken.
Is de homogeniteit nu op alle andere punten voortaan
verzekerd
Met den heer Lohman in bet Ministerie mag daar
voor zeker wel eenigi vrees bestaan.
GOES, 7 Maart 1890.
Woensdagavond werd door de antirevolutionaire
kies vereeniging vNederland en Oranje" alhier eene
vergadering gehouden tot het stellen van een candidaat
voor de a.s. verkiezing van een lid der Tweede Kamer
van de Staten-Generaal. Met algemeene stemmen werd
mr. L. W. C. Keuchenius gekozen, die bereids
een eventueele candidatuur had aangenomen. Verder
werd als bestuurslid der afdeeling gekozen de heer J.
Buijze.
Ook do antirevolutionaire kiesvereaniging te Tolen
heeft met algemeene stemmen mr. L. W. C. Keuchenius
candidaat gesteld.
De in ons vorig nommer vermelde overplaatsing
van den heer L. A. P. Hoffmann naar het post
kantoor te Sneek gaat gepaard met zijne bevordering
tot commies 3a kl.die van den heer G r e i n e r
naar Goes met zijne infunctiestelling als commies 4a kl.
Kolijnsplaat. In de gisteravond gehouden gemeente
raadszitting werd het voorstel van den voorzitter, om
zich in het belang der Noord-Bevelanders met een
request tot Z. E. den Minister van Justitie te wenden
met verzoek minstens éénmaal per maand het kanton
gerecht op dit eiland zitting te laten honden, aange
nomen. Mocht dit verzoek worden ingewilligd, dan zou
daarmede ons zoo geisoleerd eiland zeer gebaat zijn.
Daarna kwam aan de ordedo wijziging der ver
ordening op het lager onderwijs in verband met de
nieuwe wet van 1889. Hierin wordt bepaald, dat er
in de gemeente ééne openbare lagere school zal zijn.
Het onderwijs wordt verdeeld in gewoon lager en
herhalingsonderwij8. Het schoolgeld blijft onveranderd
als30 cents voor een enkel kind uit een gezin, 25
cents voor elk kind, zoo er twee kinderen uit één
gezin schoolgaan en 20 cents per kind, zoo er 3 of
meer uit ééa gezin schoolgaan, alles per maand ge
rekend. Minvermogenden zullen voortaan ook moeton
betalen, doch slechts de helft van het verschuldigde
schoolgeld. Het herhalingsonderwijs zal niet meer
kosteloos zijn, maar er zal 20 cents voor eiken
leerling per maand moeten betaald wordenvoor min
vermogenden zal dat schoolgeld tot de helft worden
teruggebracht. Nog zal gebruik gemaakt worden vau
het bij de wet verleende recht tot het vragen van
dispensatie van het invoeren der eerste vrije ordeoefe
ningen (gymnastiek).
Voor kennisgeving werd aangenomen een brief, waarin
aan de gemeente een huis te koop of te huur wordt
aangeboden voor de geneesbeerswoning.
Omtrent de vacature vau gemeenteweger en meter,
ontstaan door het overlijden van H. De Wolf, werd
besloten deze vooreerst onvervuld te laten.
De heer J. J. Van K e r k w ij k lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, vereenigde Dinsdag
onderscheidene afgevaardigden van zijne staatkundige
richting aan een gastmaal in een der lokalen van de
Witte of Literaire- Sociëteit" te 's-Graveuhage.
Vanwege den (katholieken) *Zuid- en Noord-
Ilollandschen Bond van Kiesvereenigingen" is eene
verklaring" openbaar gemaakt, te groot om haar in
haar geheel in ons blad op te nemen, maar toch
merkwaardig genoeg om er den aanhef en de conclusie
van mede te deelen. Het begin luidt aldus
•In De Standaard van Woensdag 26 Februari
komt een hoofdartikel voor over «persoonlijken dienst
plicht", hetwelk in menig opzicht de aandacht verdient.
Hebben wij hierin te zien eene poging om te komen
tot «scheiding en breuke", ditmaal nu juist niet met
de 8ynodalen, maar met de R. K. staatspartij? Wij
weten het niet, maar zouden er niet gramstorig over
zijn, wanneer het bondgenootschap van die zijde in
plaats van van onze zijde werd opgezegd."
En aan het eind volgt dit dreigement
Wanneer nu da verschuiving, welke in het Ministerie
heeft plaats gegrepen, wanneer het optreden van mr.
A. F. De Savornin Lohman want Mackay had zich
te dien opzichte de handen gebonden beteekent
dat er op de eene of andere wijze storm zal geloopen
worden tegen de liberale meerderheid van de Eerste
Kamer en ruiterlijk zal gestreden worden voor de rechten
der Vrije Universiteitdan bestaat er kans, dat ka
tholieken en anti-revolutionairen de gemeenschappelijke
campagne nog geruimen tijd blijven voortzetten, en er
nog veel goeds in het belang van het land tot stand
zal worden gebracht. Maar dan dient het struikelblok
van den verplichten persoonlijken dienst door toegeven
van anti-revolutionaire zijde uit den weg geruimd te
worden.
Alles wat men leest, maakt echter den indruk, dat door
dr. Kuypcr en de zijnen de afschaffing van da plaats
vervanging meer op prijs gesteld wordt dan de ge
lijkstelling van de Vrije Universiteit op gereformeerden
grondslag met de staats-nniversiteiten. Of is hij tot
bereiking van laatstgenoemd doel niet zeker van de
droite van de anti-revolutionaire Kamer-club?"
De heer Kater, voorzitter van »P a t r i -
m o n i u m de anti-revolutionaire werkliedenver-
eeniging, heeft te Heerenveen eene rede gehouden,
die in hooge mate de aandacht van het Dagbl. v.
Z-H. getrokken heeft. Dit blad schrijft
•Aan het verslag, hetwelk van die voordracht werd
gegeven in de Amsterdammerontleenen wij de bij
zonderheid dat de heer Kater openlijk verklaarde, dat
hij zich verblijd had in de verkiezing van den heer
Domela Nieuwenhuis, dien hij boven den heer Heldt
stelde.
•Aan het einde der vergadering zoo komt in
bedoelde mededeeling voor ging de heer Kater nog
verder. Hij risp den werklieden toe«sluit u aan of
bij Patrimonium, of bij de socialistenin vereeniging
ligt alléén uwe kracht," waarop dan deze woorden
volgen, van welke het ons niet recht duidelijk is, of
zij door den heer Kater zijn uitgesproken dan wel de
opvattin g van den verslaggever uitdrukken»Voor
90 pet. gaat Patrimonium met de socialisten mee."
Eigenlijk is het onverschillig of de Calvinistische
demagoog dio laatste phrase bezigde of niet. De heer
Kater trad toch, wél beschouwd, zeer ondubbelzinnig
op als pleitbezorger, in een bepaald geval, voor het
monsterverbond van Calvinisten en Socia*l-d«moeraten.
De bedoelde schrijver in de Amsterdammer merkt
nog op, dat »het niet te verwonderen is, dat de
Volkspartij de zuster van de sociaal-democratische
richting in het optreden van den heer Kater een
uitstekende propaganda ziet voor haar beginselen."
•Het spel van Maart 1888 zal dus misschien io
1891 worden herhaald. Dat rampzalige stembusbedrijf
schijnt nog eenmaal te zullen worden aanschouwd.
Het ultra-Calvinisme in den vorm van doleantie
zal de hand reiken aan do sociaal-democraten."
Daar nu bekend is, dat er nauwe relatie bestaat
tusschen de Standaard-partij en den heer Kater,
wenscht het Dagblad van den heer dr. Kuyper te
weten, hoe deze over de ontboezemingen van den heer
Kater denkt.
Naar men verneemt, worden er door het minis
terie van waterstaat de noodige gegevens verzameld,
ten einde te onderzoeken, in hoeverre het mogelijk
ie, om zonder groote fiaanciëele bezwaren tot ophef
fing te geraken van de tolheffingen op rijks
wegen en rijkskanalen. Dit staat in verband met de
opheffing van kanaalrechten op het kanaal van IJmuiden.
De minister wenscht namelijk dat andore rijkskanalon
en rijkswegen in dezelfde gunstige verhouding zulhn
komen.
De buitenlandsche socialisten zegt het Berl.
Tagebl. die op 22 Februari te Berlijn gearresteerd
werden, zijn, naar ons van vertrouwbare zijle is
medegedeeld, niet over de grenzen gezet omdat zij
niet in het bezit waren van een reispas, maar »omdat
zij het der politie lastig hebben gemaakt." Ook de
mededeeliog dat de leider der Nederlandscha socialisten
en afgevaardigde Domela tfieuwenhuis naar
Berlijn is teruggekeerd, zoodra hij zich een pas ver
schaft had, behoeft nog eene nadere toelichting en
wel in dien zin »dat hij slechts met toestemming
van de politie tot het verrichten van een persoonlijke
aangelegenheid voor weinige uren" naar da hoofdstad
mocht teTugkeeren.
Naar wij vernemen, wordt Zr. M<\ stoomschip
•Atjeh" naar Bassorah (Turkije) gedirigeerd, waar
ongeregeldheden plaats hadden aan het Neaevlandsche
vice-consulaatschap. De woning van den vice-consul
namelijk was geplunderd. {Dagbl)
Ia den Haagschen Gemeenteraad is da volgende
beslissing gevallen in de zooveel besproken q u a e s t i e
der spuiing.
Het voorstel der meerderheid van B. en W. om
ook des zomers te spuien, is met 26 tegen 12 stemmen
verworpen en m*t 31 tegen 7 stemmen is aangenomen
het voorstel der minderheid van B. en W., dat, ge
amendeerd door dan heer De Brauw, inhoudt: afvoer
van het vuile water op de gronden achter de duinen
verlenging der zaedammen of afscheiding der riolen,
die op de grachten uitmondenvoorts niet te spuien
in dan aanstaanden zomar en een nader onderzoek
in te stellen.
Ten behoeve van het fonds, dat het hoofdbe
stuur van het »Nederlandsch Tooneelverbond" wenscht
te vormen voor de benadeelden bij den schouwburg
brand is van eene firma te Amsterdam, die onbekend
wenscht te blijven, ontvangen da som van vijf-duizend
gulden.
Niet {minder dan 52 personen zijn door den schouw
burgbrand benadeeld of buiten betrekking. Hbl
De Nederlandsche Vereeniging tot voorko
ming van ongelukken in fabrieken en
werkplaatsen is thans opgericht.
In de jongste te 's-Hage gehouden vergadering zijn
de statuten der Vereeniging vastgesteld. De heeren
Westerouen Van Meeteren en mr. H. J. A. Mulder,
die in dezen het initiatief namen, zijn tot de eerst
volgende algemeene vergadering, welke in de maand
December, dit jaar, moet plaatshebben, belast met
de bestuurswerkzaamheden, en zullen daarin worden
bijgestaan door een 5tal leden.
Staten-Gerieraal.
TWEEDE KAMER,
In de zitting van gisteren heeft de heer Viruly
verlof bekomen om nader den Minister van Buiten
landsche Zaken te interpelleeren over de deelneming
aan de Barlijnsche conferentie over de arbeidersquaestie,
en of de diplomatie ons aldaar zal vertegenwoordigen,
dan wel speciale deskundigen.
Bij het voortgezet debat over de pensioenwet voor
ambtenaren is behoud van pensioen verzekerd aan
voorwaardelijk in vrijheid gestelde veroordeelden. Door
de Regeering is een nieuw artikel voorgesteld om den
raad van toezicht te behouden, en, als ambtenaren
dit verlangen, over diens adviezen het advies in te
winnen van den Raad van State, afdeeling geschillen
van bestuur. Dit artikel is aangehouden in afwachting
dat het zal zijn gedrukt.
Art. 33 als verband houdende met hot weduwen-
fonds is aangehouden tot na art. 27 der wet betref
fende de weduwen-pensioenen evenals de eindstemming.
Bij het ontwerp regelende de weduwen-pensioenen
is een amendementVan Houten, om van tafel en
bed gescheiden vrouwen pensioen te waarborgen, aan
genomen met 45 tegen 27 stemmen.
De volgende voordracht is opgemaakt voor de no
minatie van een lid in den Hoogen Raad. Eerste
candidaat de heer P. v. Baramelen, raadsheer te Arn
hem, met 46 van de 84 st. Tweede candidaat de
heer A. A. Weve, president der rechtbank te 's-Hage
met 43 van de 88 st. Derde candidaat de heer W.
"Van der Kaay, kantonrechter te Lsiden, met 46 van
de 79 stemmen.
Hierna werd de behandeling der pensioenwetten
voortgezet en wel bij art. 24.
Na aanneming van een amendement van mr. Van
Houten werd dit artikel evenals de artt. 1016
aangenomen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ds. C. B. Oorthnys, jongste predikant bij de
Ned. Herv. gemeente te 's-Hage, is beroepen naar
Amsterdam (vacature wijlen ds. J. J. L. Ten Kate).
Aangenomen het b«roep naar Heinkenszand door
ds. J. D. Van Spankeren te Vollenhoven.
Te Oosterland is beroepen dg. L. M. Van Noppen
te Zwartsluis.
Bedankt voor het beroep naar Brouwershaven
door ds. S. H. A. Bageman P.Hz., te Hemelum
naar Ter-Neuzen door dr. C. J. M mttjn, te Chaam c. a.
De voordracht ter benoeming van een onderwij
zer aan de o. 1. school B (hoofd dhr. A. Van Schelven)
alhier, door B. en W. in overleg met dan arr.-school-
opziener opgemaakt, luidt als volgt: 1. Cbr. Schultz,
tijdelijk onderwijzer ta Brouwershaven 2. R. J, Galdof,
volontair aan de Rijks-leerschool te Middelburg; 3.
G. A. Haringman, volontair te Kolqasplaat; 4. J.
Schotsman, volontair te Middelburg.
Rechtszaken.
Arrondissements-rcchtbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeld: F. v. H,, 19 j., te Goes,
wegens mishandeling tot 3 of 3 dagenF. J. T.,
25 j., te Goes, wagens mishandeling tot 7 dagen gev.-
strafA, W., 16 j„ te Goes, wegens mishandeling tot
5 of 5 dagenJ. d. J., 21 jte Ilansweerd, wegens mis
handeling tot 7 dagen gevangenisstratJ. J. O. v. d. B.,
12 j. en K. L. C., 13 j., beiden te Kruiningen, wegens
diefstal tot 14 dagen gevangenisstraf; D. B., 68 j.,
te Ellewoudsdijk, wegens diefstal tot 7 dagen ge
vangenisstraf.
Vrijgesproken werden: A. D., 23 j. en A. S., 22 j.,
baidan te Goes, beklaagd van mishaadaling.
